장음표시 사용
181쪽
FORMic A dicitur quasi serenS micas, unde Ovidius
Grande opus exiguo formicas ore gerent ei.
Formica enim est animal valde providum, nam in est a te congregat sibi, in hyeme unde vivat, ut dicit T idorus h. xij. c. iij. De Formicis autem dicit Solinus. Formice ni gre sunt, valide parve, M tamen plus quam magna animalia solicitantur : Nam provident 1ibi sapienter in posterum unde vivant. Gregatim vivunt, a C CuniculoS magnos componunt in quibus habitant. Grana, que Cum magna solicitudine collegerunt, solercius decorticant, que in secretioribus domunculorum locis ne ab avibus rapiantur, vel vento dispergantur, cautissime reponunt:& occultas vias faciunt rectas in domos in quibus habitant.
Hec Solinus L. xi. ea. xxx f. Formice in est a te majora ferunt onera quam sunt eorum Corpora, undC parvitatem Corporis recuperant magnitudine virtutis, pondera sua gerunt morsu, que pre magnitudine ferre non possunt averse pedibus posterioribus obvolvere moliuntur; Nam de sua republica ei maxima est cura L memoria, Nam semina abra a condiunt ne surs in germinent in fruges: Ω grana dispersa colligunt cum diligentia ne perdantur, grana autem arte dividunt, ut sic ea facilius in sua repositoria introducant. In plenilunio noctibus operantur, set cestant interlunio a labore. 3 Sunt autem formice parvule, stricte circa ventrem, v quasii cincte, que tandem crescentes cssiciuntur quasi pennate sive a late, ia sic in sine admodum muscarum in minuta volatilia formantur. Item idem Plinius h. xt ca xxxij. dicit quod sunt quedam formice magne Si cornute, que mira avaritia D cupiditate Remmas, v aurum custodiunt, que omnia ab incolis furantur dum formice in suis cuniculis commorantur. Formicarum conditiones D proprietates predictas habentes sciatis recte possie formicas portare.
182쪽
De Grio, sime Grife. GRivus, sive G Riκεs est animal quadrupes pennatum.
Hoc genus ferarum in Iperboreis nascitur montibus, Tales enim omni parte corporis leonis sunt, alis tamen L facie Aquilis similes. Hec Isidorus h. xu. ca. u. Adeo autem aliquando infestat equum, ut ait Hug. quod equitem armatum Cum eo rapiat in sublime, ut dicit glosa Deuteronomii xiiij. ea. Custodiunt autem gi isses, sive gri fi montes, in quibus sunt gemme preciose, ut smaragdi, &Jaspides nec pemittunt abinde auferri. Tam magnas insuper habent ungulas atque amplas, quod inde fiunt ci-phi, qui mensis Regum multociens apponuntur. De Hericio. HERicius est animal spinis coopertum, quibus undique protectum est contra inimicorum insidias. Nam hericius statim ut aliquid nocivum precenserit, statim in globum conversus, seipsum intra 1ua arma recolligit. Hu3us prudentia quedam est, Damdum absciderit uvam de vite sese volutat supinus supeream, & sic ipsam exhibet suis natis. TFdorus h. xij. cap. iij. Item Aristoteles li. xix. dicit, quod hericii habent modicum corpus, L multas spinas, maJores Corpore. Et causa magnitudinis spinarum I parvitatis corporum est
quoniam nutrimentum corporis transit in eas propter caloris paucitatem, L quia c bus non bene digeritur, unde generatur in corporibus multa superfluitas que transit in Dutrimentum spinarum. Dicit autem Plinius L. vii l. ca. xxx ib. quod hericii se volutant super poma que spinis infixa deferunt in arborum concavitates & preter illa que in dorso gestant, unum semper in Ore ferunt. Et quando venatur se involvit in modum pile, eversis spinis, nepos sit propter aculeos comprehendi. Υ Σ' De
183쪽
LEpiis dicitur quasi levipes, quia velociter currit, iaest animal , elox, timidum, L imbelle, nullum habens armorum genus nisi membrorum levitatem.
Debilis enim est visus, sicut & cetera animalia palpebras in dormitando non claudentia. Melioris autem est auditus & potissime quando aures ejus sitiat crecte. Cujus aliares sunt longe valde I flexibiles, quod in v nrum est esse
necessarium propter oculorum aperturam, nam auribus
oculos defendit ab infestatione cinisum , S muscarum. Habet eciam sἰub pedibus magnam pilorum villositatem, ut pili pedis carnositatem Currendo a lesione defendant,& ideo dicit Arsotelesti. t . quod pedes leporis sunt subtus pilosi, quod in aliis animalibus rarius invenitur.
Crura autem ejus posteriora sunt anterioribus longiora, quod fuit necessarium ad facile corpus elevandum incursu cum fugeret contra montem, unde dissicilius capitur Contra montem quam contra vallem hoc accidit propter articulorum brevitatem. β Item de leporibus, ait Pliniusti. mi . c. l . Leporum, inquit, plura sunt genera. Nam in Alpibus sunt quidam, L in silvis quidam habitant, set ipse qui in Alpibus sunt velociore, sunt,
Sc grossiores pilos habent: ipsi autem qui in siilvis morantur, minores sunt, & vocantur cuniculi. Nam cuniculi lepores sunt parvi, imbelles, qui unguibuS terram concavant, & leporibus majoribus domos aliquando preparant, ac foveas quas inhabitant sibi formant. Et ipsi cuniculi sunt mire fecunditatis: Dicuntur insuper habere utrumque sexum. Nec invenitur in aliquo animali habente dentes in utraque mandibula nisi in leporibus, ut dicit Arifloteles. Et quanto ejus coagulum est vetustius tanto melius est M salubrius, ut refert Plinius.
184쪽
LINX est animal omnia animalia precellens in virtute visiva : L est de genere luporum. Est autem bestia similis lupo, dorsum habens maculis distinctum sicut
pardus. Cuju8 urina convertitur in gemmam precios an
que Liguris appellatur, quod ipsas linxes sentire hoc
documento probatur : Nam egestum urine liquorem arena in quantum poterunt contegunt, Invidia quadamnature ne talis egestio in immanum transeat usum. Hecysidorus li. xij. ea. u. Et concordat Plinius 6. miij. ea.
xxxix. Prefecti in visu portare possunt linxes: sic invidi ia avari, qui thesaurum suum sub terra abscondunt. De Lupo.LUpus quasi leopos, quia in lupo tanta quasi inest virtus in pedibus sicut leoni, unde & quicquid pedibus
presierit non diu vivit. Lupi longam famem portant, L post longa jejunia multum devorant. He CYfidorus li. xij. ca. u. Lupus, sicut refert Honorius, est valde vigil, M inultum timet ignem, & si lapidetur considerabit primum percutientem, quem si poterit postea interficiet. Lupi habent magnam fortitudinem in capite, Lin collo, maxima lupi potentia I virtus est in ore suo, quia est valde vorax. Oculi ejus de nocte lucent ut lucerne. Nichil ita timet sicut lapides, unde si quis duos lapides collidat, si lupus ipsam collisionem audiat suam audaciam perdit, M statim fugit. Item cordula una facta de intestinis lupi adjuncta cum aliis cordulis ovinis in Cithara, nunqua concordabit. Nunquid si igitur aliquis in comitiva ab aliis discrepare assuetus, portat, aut debeat lupos, vel lupum in Armis portare, relinquo Harat dis Armorum, quis per isto dicere poterunt quid intendunt.
185쪽
AB humo dicitur Mus, secundum Didorum, pro eo
quod ab humore terreo nascitur. Illud pusillum animal nunquam bibit naturaliter, & si bibat morietur. Animal quidem est gulosum, L ideo cum modica esca sibi placente decipitur, quando ad ejus gustum odore Provocatur. Muris enim jecur in plenilunio crescit, sicut
tunc quedam maritima alagentur, que rursus decres n-
te luna deficiunt, sicque deficit jecur muris decrescente
De Mustela. M is τε A quasi mus longus est dicta, ut dicit Ysido
rus h. xij. Nam telon Grece, longam dicitur Latine. Mustela bestia satis prudens est ; In domibus enim nutrit catulos suos eosque transfert de loco ad locum sedemque mutat, ne ejus nidus ab aliquo deprchendatur. Persequitur serpentes eosque fugat, mures odit & eos manducat. Sunt autem duo genera mustelarum, unum est silvestre distans ab alio magnitudine. Aliud autem minus cst quod in domibus errat. Set falsa est opinio illorum qui dicunt, mustelam ore concipere, &aure partum estundere. Passeribus, I aliis parvis avibus insidiatur, v eorum Ova trans lutit. Filios quoque tuos in aliquo casu lesios, vel mortuos certa herba fanat: ymo illos suscitat, ut dicit Plinius ti. Φιθ. ea. xxij. Dicit eciam Arsoteles, quod mustela pugnat contra serpentes, & est animal velocis motus Se corporis flexibilis, valde mobilis& instabilis, odore sagax, dorsum habens rubium& ventrem album. Mutat autem colorem; Nam in aliquibus regionibus, ut quidam dicunt in Britannia minori certo tempore anni tota pellis ejus est candida preter caudam, quam quidem mustelam ipsius Britannie incole tunc capiunt, quam heremitam vocant, ipsamque excoriant, &usibus magnorum dominorum, & dominarum reservant. Propter
186쪽
Propter cujus bonitatem, & quia specialiter ibidem invenitur, Duci siritannie de pellibus albis ipsarum heremitarum,
earumque Caudis ad decorem consutis, tunicam Armorum pro domino Duce Britannie ibidem incole ordinarunt, ut hic. Et portat pro Armis suis, UNuM
Et est sciendum quod illa cauda est nisi quedam parva macula nigra. Sunt tamen quidam qui ymaginati sunt Contrarium, quali si ScuruM Ess ET DE
ut hic. Et bene volo quod talia Arma Portentur. Verumptamen non dico quod illorum opinio est vera, qui dicunt in sermone Gallico, quod, Ilpori hermnee quia ad hoc dicendum non invenio rationem , ut supra dixi h. iij. ca. de colore nigro.
MURεLious idem est quod catus, sic dictus eo quod
mures legit aut colligit, vel ideo catus dicitur quasi catat, id est videt. Nam ita preacute videt, ut fulgore luminis noctis superet tenebras, ut dicit Didorus h. xij. Est eciam animal coloris in determinati, nunc enim est album, nunc nigrum, nunc flavum, nunc Varium, nunc Ociam maculosum in corpore, facie, & pedibus. Linguam habet longam I flexibilem, tenuem & subtilem, cum qua bibendo lambit. Est enim in niventute animal lascivum valde agile, impetum faciens ad om-ncm rem mobilem ei objectam, ludit cum stramine coram se protracto. In senectute autem est animal ponderosum& grave, ac multum sompnolentum. Cautissime tamen muribus insidiatur, Sc eos plus odore quam visit presen-
187쪽
tiens, invadit in abscondito ac Venatur, captoque mure cum eo ludit, qui tamen, finito ludo ab eo devoratur. Conditiones autem mureligi hiis diebus non audeo declarare tot cum pauperibus lusoribus,& ipsos pauperes in fine
ludi devorantibus, in Anglia jam regnantibus. Videoctenim quasi in dies divitem cum paupere quasi ludendo placitare, faciem fanctissimam ostendentem, qui in sine ludi per judicium xij, fallorum Juratorum , ymo perjuratorum justum pauperem devorat L destruit, non peccantem nisi quia pratellum pauperis prato vel terris ipsius di
ΡAητε RA est bestia quedam minutis orbiculis naturaliter super licia, ut ex macularum nigrarum, albarum, ac flavarum varietate tota ejus pellis oculata exterius videatur, ut refert rfidorusii. xij. Cum autem pantera satis commederit se in spelunca recondit, D dormit continue sere aliquando per treS dies, post triduum vero desompno surgens, emittendo vocem, ab ejus ore exit odor aromaticus supra modum suavis, propter cujus suavitatem
ipsu alia animalia sequuntur, de quibus pantera aliquando sitam predam capit. Et quamvis sit bestia valde se va, tamen illis qui sibi aut sitis in aliquo subveniunt nullatenus est ingrata, ut dicit Plinius,qui hoc exemplificans, de quodam ait, qui liberavit catulos pante re extra solitudinem leta blandiens eduxit, ut sibi gratias referre D pro suo
labore vices rependere videatur. De Parolo.
PIRO Lus parva bestia est, major, set non longior
quam mustela, in Anglia satis nota. Pirolus corpore rubius est, ia in ventre candidus, mira agilitate viget, in arboribus habitat D fetus fovet. De arbore in arborem saltu potius quam volatu migrat, quamVis cauda aliquando
188쪽
aliquando pro pennis utatur. Caudam enim villosam, prope ad sui magnitudinem habens, ad usum in saltu movet. Vivit de nucibus. Estate vicium congerit quo vivat in hieme, & quandoque in parvo ligno diversas aquas transit, erecta cauda cum vento velificat, ut dicit Alex
De Talpa.TAtha est quedam bestiola ad similitudinem rationis, non tamen caudam habet longam. Que talpa in cecitate est dampnata perpetuis tenebris victura. apparet enim absque oculis, que rostrum habet ad modum porci cum quo terram fodit, ac radices sub terra comedit& corrodit, solem autem odit ejus claritatem : nec diu
potest vivere super terram. Nigram habet pellem, villosam I valde mollem, crura brevissima, &pedes latos, ac digitos distinctos habet ad modum manus hominis ; Plinius hec. Arytoteles tamen dicit, quod omne animal generans sibi simile habet oculos, preter talpam, que nullos habet apparentes. Set si quis insciderit corium suum subtiliter inveniet interius vestigia latentium oculorum. Et putant quidam quod illud corium pre angustia rumpetur quando talpa incipiet mori, ia dicunt, quod aperit oculos in moriendo, que eos clausos habuit tota vita ; ad modum dediciorum qui tota vita fuerunt serVi, in morte vero erant liberi. De quibus D eorum conditione aperta relinquitur mentio In Liuia de libertinis. k Set dediticiorum . quorum quidem misera servitus hodie est sublata, ut ibi. De Tigride.
TIos is est bestia ad fugam velocissima ad modum fatagit te, ut refert Psdorus h. xij. Est enim bestia variis distincta maculis, virtute & velocitate mirabilis,eX cujus nomine fluvius quidam tigris appellatur eo quod rapidissimus sit omnium fluviorum. Hec Isidorus. Dicit
189쪽
autem Plinius L. mi0. ca. xix. Masculus tigris non curat
penitus quid cum catulis suis adiim sit, set femina cos foratissima cura custodit. Set qui e jus catulos auferre proponunt specula vitria magna in itinere ponunt, quos tamen mater pro catulis insequens M visum in speculum flectensia in eo diligenter inspiciens de sua ymagine filios esse credit, que circa suam ymaginem ibidem detenta, & circa filiorum extractionem de vitro occupata raptori spa-cium confert fugiendi. Et sic per umbram decipitur ne raptorem pro catulorum liberatione ulterius prose
De Urso. UR. us eo quidem est vocatus quod ore suo format
scius, inde ursus quasi orsus, ut dicit Psidorus h.x0.& ibidem refert quod ursorum caput invalidum est, D eorum vis maxima in brachiis es: M lumbis, unde interdum erecti incedunt, vel dicitur ursus ab urgendo, quia fortiter urget ac stringit ipsum quem apprehendit, ut ait Psidom s ibidem. Dicit insuper Ari toteles, quod ursus
comedit omnia in disterenter, unde aliquando comedit fructus pro quibus multociens arbores ascendit. Et quandoque frangit apum alveos L alvearia, comedens mel&
Sc tenet manibus ipsorum cornua, &sepe vincit eos. Est enim animal impatiens L iracundum, volens se vindicare de singulis que tangunt cum, L ideo seipsum aliquando Occidit, ut cum aliquam arborem invenerit in qua apes mellificant, ipsam arte quadam ascendit, mel per aliquod
foramen extrahens. Ad quam arborem frequenter Cum esurit redit, quod conspiciens venator circa Ped in arboris palos acutos undique figit, ante aperturam Vero sive
foramen mellis malleum valde ponderosum subtiliter suspendit, veniensque ursus esuriens ia mel extrahere cupiens, per malleum impeditur, qui malleum pede fortiter abjiciens, malleo suo cursu redeunte, capite Percutitur, quo indignatus sortius a se malleum rejicit, qui impetuo -
190쪽
1ius rediens acrius ipsum serit, 3ctam diu contra malleum pugnat quousque debile caput suum multiplicatis ictibus deficiat. Et cadens inferius super palos, propria stulticia se occidit, ut predixi. De Vulpe.
DIcitur vulpes quasi volupes, quia volubilibus pedibus Ω amfractuosis cursibus incedit. Animal est iraudulentum valde & decipiens, Nam dum non habuerit escam mortuum se fingit, sicque aves descendentes quasi ad cadaver rapit, devorat, & occidit, ut refert Psidorus 6. xij. Contra taxum pro mansione pugnat, cujus foveam urina & stercoribus polluit L desedat, I sic de taxo non fortitudine aut violentia set dolo triumphat, loca subterranea inhabitat. Animalia domestica citiusquam silvestria rapit & devorat. Anelitum habet fetidum, Sc morsum quodammodo venenosum, ut dicit
UNi CORNus est animal parvum secundum fortitudinem sui corporis. Brev1a sunt crura secundum suam magnitudinem. A nullo venatore vi comprehenditur. Huic color est buxius, unum cornu in medio
frontis habet a quo nec elephas tutus est: Corporis sui magnitudine. Hoc cornu ad saxa aliquado limat ad pugna, Nam sepe cum illo certamen habet & tunc ipsum in ventre vulneratum prosternit. Ferrum non timet. In montibus excelsis moratur, & in tutissimis solitudinibus manet. Capitur cum arte mirabili. Puella virgo in silva proponitur solaque relinquitur, qui adveniens deposita omni ferocitate casti corporis pudicitiam in virgine veneratur, caputque suum in sinum puelle imponit, sicque soporatus in hermis deprehenditur a venatoribus & occiditur, vel in regali palacio ad spectaculum exhibetur. Z a Pro