장음표시 사용
91쪽
quae desinitio nimium est inepta Primo quia actio est in serie praedicamentorum, Otu vero extra praedicamenta. Secundo, Quia actiones substantiales improprie dicuntur motus, teste Aristotele Nutritio est generatio novae substantiae. At generatio substantiae non est proprie motus. Ergo nec omnis actio sit motus Terti O, motus effectivus est, per quem opus aliquod producitur reale Id enim est ciscere πο- At dic mihi quodnam opus producit visio de auditio Tamen hae sunt actiones, non ergo Omni Sactio est motus effectivus Commodius definiri otest Actio , quod sit operatio proveniens ab labitu forma partis per operationem intelligo omnem actum secundum provenientem ab actu primo Hic actus primus est forma labitus cujusque partis. Per formam intelligo primum animam, que est principium omnium functionum in corpore viventium , secundo forma corporeitatis, ut vocant, scilicet per quamos estos. caro est caro. Tertio quoque formas accidentales seu habitus, seu qualis est temperies,iλοσυνκρο σω, conformatio dcc ab omnibus his formis proveniunt actiones. Caeterum quia omnis actio fit per partem corporis, partes Lsentialiter subordinantur actionibus Sequitur toti lices csse actionum clifferentias, quotuplices sunt partium. Duo autem hiat partium genera similares seu simplices Dissimilares seu compositae Actiones iccirco aliae erunt simila res, aliae dissimilares, Actionem similarem de finiunt
92쪽
finiunt nostri medici illam quae a sola temperie
inchoatur .absolvitur. Inepta hercle definitio haec est, nam actio similaris est, quae fit a parte similari. At in parte similari non est tota temperies, sedi animes forma corporeitatis, idiosyncrasia, temperies. Temperies est omnium harum causarum ignobilissima que: amen abest,ut sola causa sit actionum, ut ne qui dem causa sit ullarum actionum simpliciter, sed duntaxat actionum bonarum, ut supra docuimus Particula sola excludit omnes causas, quo tamen nihil fingi potest absurdius. Ego actionem similarem dei interim operationem quae pxovenit a parte similari, quatenus est 1-milaris. Quemadmodum e lege oppositorum actionem dissimilarem a parte composita quatenus est dissimilaris Partes similares voco quae obtinent similem undique substantiam, nec possunt dividi in alias partes specie differentes, quarum portio etiam minutissima retinet nomeni definitionem totius. Ita caro is sunt partes similares , quia minutula quaeris pars
carnis est caro, nec caro constat ex aliis partibus, sed ex substantia sibi undique simili Dis.
similarcs partes sunt, quae componuntur e pluribus similaribus ut manus excute, carne, Outabus, oculus ex humoribus, tunicis , nervis c.
Jam igitur quicquid actionum in nobis reperitur id referri potest ad has duas classes, Ita sit
spectemus facultatem animae vegetatricem, cujus opera sunt nutrire, augere, generare, c μ' η coctio
93쪽
ET MEDIC LIB. I. coctio chyli in ventriculo est actio dissimilari
quae fit a toto ventriculi corpore, qua illud est compositum ex pluribus partibus. Sic concoctio alimenti, quae Sit in quavis parte similari, ut dum caro sanguinem coquit generat carnem sibi similem, haec coctio est actio silmilaris , quia fit a carne, quatenus est pars similaris. Coctionem in ventriculo sequitur distributio chyli per venas messetanas ad ecur usque segregatis tamen prius in intestinis oecibus inutilibus. In jecore fit sanguificatio, quae est secunda coctio, ex jecore sanguis per venas defertur in omne partes, in quibus fit tertia coctio propria&similaris sic omnes actiones facultatis enditientis sunt dis limitares, motus inquam localis
omnesque sensationes tam externae quam in
valetudinis sterunt quoque spiritus qua- maximum juvanu , quibus corporis nostri compages undique est perfusa. Hi si fuerint defoccati, lucidi puri, vigent omnes animi corporisque operationes. Si turbulenti, impuri, horrendos quoque&innormes cient motus; nam VClut ventus Oceano incubans, horrendas excitat tempestates, placidus vero aer pacatum factitat
94쪽
mare, haut aliter a spiritibus turbulentis turbatur mens ipsa, a placidis pacatur. Per spiritum hic non intelligimus anima,nec flatum,nec quin tam quandam essentiam a Chimicis sic dictam, sed corpus tenuissimum ex subtili sanguine genitum, proximum Muniversale animae Instrumentum ad omnes actiones promovendas. Hippocrates Spiritus ἐνορμωντη corpora i impetum facientia, quia maxima illorum est vis in nostris corporibus Spiritus omnia pervadunt omniaque movet,nec quicquam rit laude dignum absque spiritibus Plato, quem Eernelius e multi e medicis sequuntur, spiritum facit mediatorem de vinculum animii corporis, animus cum sit aeternus, immaterialis, incorruptibilis, exadverse corpus caducum, materialeri corruptibile, non posse haec toto genere distantia, conjungi absque sequestrori vehiculo spiritus , quod
utriusque natura particeps amborum secietate gaudeat, instar glutinis Jungat aeternum cum
fragili4 caduco Rationes quibus Plato addu-'ctus suit duae sunt ei Aecipuis. 1 Quod anima corpus diri erant toto genere, At quae talia sunt, illa non possunt coire atque uniri absque vinculo et Quia videamus naturam in caeteris
rebus tota indole sibi contrariis , aliquid produxi e quo quasi copulentur duo extrema Verum nos, quamquam Spiritum omnino necessarium existimemus,non credimus tamen illum tarequiri ad unionem anime torporis,quam ad varias ejusdem operationes differunt quidem
95쪽
anima' corpus qua potest esse responsio primae objectionis Platoniceu differunt quidem inquam , animain corpus toto genere Physico, . materia, nam corpus est materiale, anima ina- materialis, tamen inter haec est quaedam essentialis subordinatio B intimus amicitiae nexus, quia corpus ultro se submittit animae te ensentiam illi subordinatur. Anima item naturali inclinatione subordinatur corpori, utpote perficiens perfectibili, quam ob causam mediatore aut vinculo opus non est. Quod secundo dicitur de igni de aqua, inter quae aer medio loco positus est, id vero nihil facit pro Spiritu, nam ignis&aqua tota natura sibi contrariantur, itaque peraculum crat, ne alterum tolleretur penitus ab altero, cum nulla sit inter illa subordinatio. Itaque bono cosilio natura his interpositi medium aerem Caeterum de hac controversia alibi a nobis fuit prolixius disputatum M oris erit operae ridere, Quidnam sit Spiritus. Principio Medici atque Philosophi omnes in eo conveniunt, Spiritum esse corpus, quidem corpus tenui i-simum. Verum de hoc disputant, quale nam sit corpus Plerique cum Platone d Fernelio uni Spiritum esse ibstantiam coelestem seu aetheream ex coelo oriundam non ex Elementis. Alii malunt illum vocare Elementarem ex quatuor
communibus Elementis, ut caetera Omnia corpora prognatum, qui quidem posteriores pro pius mihi videntur ad veritatis scopum . Nec enim facile quis mente conceperit, quo pact
96쪽
coeli particula descendat ex coelo in terram, aut a quo huc detrudatur, nam certe in hoc inseriore mundo de novo generari nequit, neque quicquam est, quod objiciunt, actionum admirabi-.lium multitudinem, quas non putant provenire posse a corpore Elemetari, sed a diviniore quopiam principio, a Spiritu coelesti scilicet. Nos
has actiones vel animae adscribimus , cujus tamen instrumenta insunt Spiritui, vel idiosyncrassa seu dispositioni qualitatum occultarum. Ratum iccirco est, Spiritum nihil illa aliud qua corpus tenuistimum genitum ex subtiliori sanguinis portione, de quia sanguis citis alimentis, alimentae clementis, hinc quoque spiritum csset clementis Insuper quaeritur, sit ne Spiritus animatus V pars proprie dicta, an vero corpus demortuum inanime Plerique nostri
Medici hoc honore indignum judicat Spiritum
ponuntq; in eodem censu doloco quo humores: Ajunt inquam, Spiritum no magis vivere quam bilem, pituitam aut Melancholiam,pilosve Cς-terum ii rationes ex eis quaeras, piscibus sunt inutiores , calig. Exerc. 28 o. ecl. a. demonstrare conatur Spiritus revera esse animatos: sed non videtur ejus ratio satis incaX,quemadmodum alias demonstrabimus. Nostra est sentcntia, Spiritum&revera animatum esse, esse in numero partium proprie dictarum Rationes nostrae hujusmodi sunt. Cuicunque convenit primo definitio, illi quoq; convenit definitum Spiritibus convenit definitio partis proprie
97쪽
praedictae spiritus ergo est ejusmodi par Acrumtum probo, partis definitio omnibus numeris absoluta talis extat apud Medicos Pars est
corpus toti coherens communi vita coniunctum ad totius usum actionem comparatum. Principio spiritus est corpus, ut jam ante demonstravimus, corpus inquam tenuissimu ex sanguiane genitum. Nihil in nobis incorporeum praeter animam Dehinc cohaeret etiam Spiritus to- corpori quidem longe firmius, quam a litigo aut caro ossibus Spiritus omnibus partibus intime unus est quemadmodum in candente ferro ignis cum ferro Tertio de vita spiria tuum plerique dubitant, at revera Spiritus com
muni vita sunt taediti. Nam uicquid
nutritur, augetur, generat, illud vivit, Spiritus nutriuntur aere attracto&Odoribus, non quidem nutricione improprie dicta , quam dicunt neci per solam oppositionem materiae, sed vera ingenita virtute nutritiva qua convertunt aerem in substantiam sibi simili uti. Eruo, enerant, nam nutritio nulla absque eneratione augetur restauiatur cum illorum facta est a-
subiectum illud vivet. At Spiritibus velut sub -
cis testantibus est affectus Spirituum animaliu,
male certe est animatum vita praedi-
' di mihi quid esIet animale Ah
ipiritus est animalis. Ergo vita praeditus Po- strema
98쪽
stiem distinctionis particula itidem convenit Suiritibus habent enim hi maximum usum 1ncorpore,, sunt instrumenta actionum. Pro inde Definitio partis persecte conrem spir1tibus. Ulterius inquirendum venit. 1in
stri maximum faciunt gregem spirituum, mul-
russerunt in nobis esse specie disserentes. Pr cipio omnium duas summas illorum diffe-: constituunt, atque alios vocitant si osseu infixos seu stabiles, alios influentes. Infixos aiunt, a semines prima origine oriundos i
ta particulis constanter inhaerere. totum- le, quot sunt partes sinulares,suum ossibus,
suum carni,suum membranis esse Spiritum uim xum.Influentes nominant, quod fixis veniant m subsidium, siquid istorum deperditum sit,instaurent, perpetuoque iunquam non miluant in partes, influant vero ex jecore, corde jer bro, hinc spiritus influentes triplices illis elle. Naturalem , quem suppedita jecur per venas. Vitalem ex corde fluentem per arterias 'm- malam ex cerebro per nervos. De hac distributione Spirituum hoc non possum non m genere fateri, inutilem mihi ilane supervacuam lam videri quae enim nos urget necessitas multiplicare, tantum Spirituum numero em re fixorum. Omnes profecto actiones perficinueunt ab uno spiritu seu communi instrumento, ad varias actionum species satis est partium varietas,quae suis sormis diversis instructae sunt
99쪽
Illi ipsi authores Spiritum definiunt corpus ne petuo mobile, quod si spiritus infixus spiritia est, erit utique ipse mobilis, &quomodo haee conveniunt, es te fixum quiescentem, simul mobilem p Ut jam nihil dicam hosce Spiritus in-nxos constitui ab authoribus causas omnium Metionum. At si hoc verum est, annon fiustra erit torma cuique parti similari concessa Cur os diversam habet a carne speciem scilicet ut diver-1am producat actionem actio igitur a forma quid iccirco opus est facere formam ociosam
loco illius fingere Spiritum aliquem infixume
Caeterum trinitate Spirituum influentium Laurentius ilerique ejus Sectatores tali aroum to stabiliunt. Tres sunt animae facultates Naturalis,vitalis: animalis: Tres suu partes principes, jecur, cor, cerebrum Tria sunt vasorum genera, Venae arteriae nervi. Ergo tres quoque sunt spiritus, naturalis, vitalis lanimalis. Mirum, quod non adduxerint quoque tres Charites; trium Entium genera vegetabilia mineralia 'lia nonnulla ad astruendum numerum ternarium spirituum. Ioc Vero argumentum plane nullius est operis, nec potest id praestare quod ab eo speratur. Nam si totidem constituendisiunt spiratus, quot animae naturalis facultates , jam non tres, scd septendecim octodecim erunt Spiritus nostri corporis. Ecce enim totidem animae facultates specie quidem disterentes animae vegetatrici insunt, nutriens, attractrix, retentrix, concoctrix, expul- a rix,
100쪽
trix, tum augens, tum generans, animae sentienti hae insunt facultates Irascibilis, locomoti-va,visiva, aud utrix,gutatriX,OdOraetraxitactox, tum sensus communis, imaginatrix, memoria&denique ratio. ii id causae deest, quod ex
his omnibus tres solummodo facultates post lent tres spiritus. Caeterae vero proprios noni stulantpNulla sane potest dari ratio diversitatis. Haud aliter numerus partium principum non arguit numerum spirituum. Nam si tot lunt Spiritus quot sunt partes principes, ain non tres sed quatuor erunt spiritus, quia vel ipsorummet authorum sententia etiam testes sunt nnumero partium principum, ipsique in corpus spargunt auram quandam nidulosam. Patiturere, aliquis Spiritus genitus specie distinctus a tribus caeteris. Vasorum quoque numerus nihil facit ad rem praesentem. Nec enim Vasa mi facta sunt in gratiam Spiritim, sed nonnulla quoque in gratiam humorum Vala sperimatica nec sanguinem continent, nec spiritum naturalem nec vitalem, nec animalem, Valat
me sunt. Igitur si totidem sunt Spiritus, quot sunt vasa, jam novus ieculiaris spiritus coli1- tuendus erit pro vasis permaticis. Porro adversus Spiritum naturalei hujus in corpore ulurn ita aruumentor si Cujus nullus est usus, nulla necessitas id frustra constituitur esse fingitur. Entia autem non sunt multiplicanda absque ne- cellitate. Sed spiritus naturalis nullus est ulus, nulla necessitas, probatur ita: Quaecunq; pera