장음표시 사용
101쪽
Sanguis per majuscula et minutiora vasa liberius trans fluit, et suas glandulas et fibras percurrit, inde universa chJmia cerebri et oeconomia corporis restauratur; quicunque enini est animus cerebri, idem transfunditur in corpus, nam continuitas est omnium a suis originibus seu substantiis corticalibus; quae est causa quod ex horpore judicare de assectione cerebi i seu sensorii communis et interni, et cumprimis ex vultu, cui inscribitur animus, queamus. In Summa laetitia non modo aperiuntur loricor licis, et sit ala medullaria, ut et canales sibi csi et vasculosi
cerebri et corporis, sed etiam pori cranii ossiumque, tum eliam caeleri meatus, ut chJliseri, lJmphalici, duci usque salivales, et caeteri qui fundunt liquida oeconomiae animali convenientia, tum etiam pori transpiratorii culicularum, ita iter laetitiam viae
communicalionis omnes aperiuntur. In statu laetitiae cliam gratus et jucundus tremor, vilatis calor, lumen, praesentia animi sensorium iam com niti ne externum, quam inlernum cirΓUm-
fundunt: ipsa illa tremiscentia viva et lux in vultu, ejus oculis ipsaque loquela et singula actione manifeste proditur; inde
etiam serenatur cerebrum, rescitur Pi vivificatur, et eo momento quasi ita Iuiniae adolescentiae et innocentiae statum relabitur. Praeter contremiscentiam hanc subtilem, etiam vibralio exstantior seu risus oboritur, subsultat enim cerebrum et oscillat, non secus ac pulmones, trachea, soni articula li, facies, et artus corporis, huc dicitur risus; ipsa enim laetilia est asseclio sensorii interni, risus autem sensorii communis seu cerebri proprius. qui existere nequit absque inlima laetitia ipsius sensorii interni, et intellectus ejus reflexione, proinde non dabilis nisi in homine, ut enim existat, appercipere debet mens causam laetitiae, et felicitatem praesentem Videre vel suturam praevidere, qui sic in tremulum esseclum ab inlimis erumpit; in si alii laetiliae animus in omnem vibrationem, et actuales reciprocatione S, ut in modulamina canius, saltationes, jactationesque membro rum pronus est, quia omnia soluta el libera sunt. Primus gradus laetitiae est sua sorte contentum esse, secundu S est hilarita S,
tertius est laetitia, et quartus qui etiam est esse clus ultimus, est risus et jactatio corporis.
102쪽
Pristitia. 6. Tris lilia vero, quae etiam aegritudo ei dolor animi vocatur , est communis assectio ingrata, omnes enim a flectiones ingratae contristant: Causae sunt omnes disti armoniae in genere et in specie, quae discordani, Seu sensoriis nostris disconveniunt, cum primis sensorio interno, quando infortunia, infelicitates, exstinctionem vitae seu destructionem corporis animadvertit vel suspicatur: tris lilia comprimit cerebrum et
angit animum, cui quasi compedes et vincula injicit, et quem
sua liberiale privat. Ipsa constriclio cerebri et anxietas animi apparet in Vultu, in organis ejus sensoriis, quae similiter comprimuntur, ita ut lachrJmae exprimantur, in toto corp0re, quod
prius expan Sum manifeste coarctatur. Per constrictionem generalem cerebri clausis loris substantiae corticalis, etiam unum- quodvis Sensorium internum constringitur, suamque agendi liberialem a millit; hoc enim in statu unum comprimit allorum,
inde cerebrum grave sit ei torpescit: sanguis impeditur, ne per vasa majuscula et minutiora libere fluat; sanguini puriori aut spiritui animali negatur, ut glandulas et fibras percurrat, unde
cacochymia, a laxia, atrophia, melancholia, et causae plurium morborum. In summa tris lilia non solum constringuntur tori corticales et strala medullaria cerebri, cerebelli, medullae oblongatae et spinalis, ut ei canales sibi osi et vasculosi lana cerebri quam corporis, Sed etiam pori cranii ossiumque, ut et meatus,
ut chyliferi et lymphatici, caeterique qui fundunt liquida oeconomiae animali inservitura, qui si exprimuntur, non Secundum usum regni elaborantur, ita per tris liliam viae communicationis Omnes quoad partem clauduntur. In flatu tristitiae eliam ingratus torpor et Stupor, frigus, umbra, absentia animi mentisque Sensorium tam c0mmune quam internum occupant; ipse ille torpor et umbra in vultu, oculis, loquela manifeste apparent, inde cerebrum quasi obnubilatur et obscuratur, torquetur, laeditur, destruitur, et animus exstinguitur, aut in tristem quandam senectam ante diem illabitur. In tristitia quia palitur cerebrum , et singuli ductus compressi se usque levare connituntur, oritur fletus et ploratus, qui contrarius risui esse clus est: ipsa tris lilia est asseclio sensorii interni, fletus aulem sensorii ex-
103쪽
terni seu communis, id est cerebri, qui existere nequit absque inlima tristitia sensorii interni, ejusque reflexione Super statum infelicem, et infortunia tam praesentia quam futura, proinde non dabilis nisi in homine, nec proficisci nisi ab intellectu mixto potest, qui nescit futura. Primus gradus tristitiae est non esse
sua Sorte contentum, alter est anxietas quaedam latens, ter lius est ipsa tris lilia et dolor animi, quartus seu ultimus, qui est effectus, est fletus, ploratus, inaclio musculorum corporis Amores in genere. . Dantur plures assectionum animi species, quae dicuntur amores, uti amor venerius, conjugialis, Parentum erga liberos seu florge, amicitia. Singuli amores sunt lolidem conjunctiones, nexus, consocialion es partium cum communi; absque amore enim vivere, est tanquam pars a communi dissociata; omnis enim pars ut vivat, a communi seu in consortio cum
pluribus vivendi sui sortem trahet, societas est ipsa forma Vivendi singulis, ita qualis sit vita singulorum, a forma plurium seu societalis suit; ita vita singularis absque nexu, esties pective nulla: ut itaque sit aliquid, amores concessi sunt, quibus
connectamur, et per quos respiciamus socios ut nosmet ipsos tanquam unitos, et non separatos. Sunt ideo amores corporis Seu venerei, sunt amores animi, ut conjugialis et sociorum, sunt amores mentis, sunt intellectorii, et sunt animae. Ex his consequitur quod amor pr0prie sit ipse calor vitalis, et ipsa vis vitae,
absque enim amore singula torpescerent. et exstincta forent.
8. Αclus amoris venereus est ipsa conjunctio et unitio duorum corporum in unum, causa altissime reposta dicitur usque ab anima et intellectorio puro, quae essectus non ut esse clus sed ut fines respiciunt: sines eorum sunt, ut existat societas et procreentur membra, scilicet societatis terrestris, quod est intellectorii puri, et societalis coelestis, quod est animae: ipsa mens rationalis hos sines partim ex se, partim ex revelatis percipit et intelligit, antinus nude essectum cupit, et corpus exequitur: quam
104쪽
magnum desiderium hujus sinis sit in anima et intellectorio puro, a delitiis et stimulis corporis in hunc esseclum manifeste apparet. 9. Veneris cupido excitatur ab objectis quinque Sensuum, scilicet a formositate et venustate oblata vi sui. a simili forma et venere per loquelam descripta, quae in totidem objecta visu alium similia per auditum transit, pariter ab objectis trium sensuum lactus, per 0Scula, amplexus, et plura, ita amor crescit progrediendo. In assectione hac venerea, quia est affectio grata et ad blandientium prima, ipsum cerebrum seu SenSOrium commune expanditur, et laete contremiscit, proinde animus dissunditur: ipsa vero sensoria et motoria interna delerminantur in illum flatum, ut omnem spiritum, qui usque in sanguine inclusus jacet, eliciant extraliantque, prompteque per sibi as suas medulla res et nerveas corporis ossundant; intellectorium vero novam vilam animamque large affundit, in hoc enim statu concipitur, nascitur excluditurque copiose spiritualis illa essentia, quae novae proli concipiendae inservitura est; similis si aliis qualis est cerebri redit in universum corpus ejusque sJ Sterna sanguineum et sibi osum, quod ad hunc esseclum unanimiter conspirat, qualis enim cerebro est animus, talis infunditur corpori , et praeterea caeterae omnes transpirationis viae aperiuntur, et enluviosi halitus per universum ambilum corporis copia influunt et erumpunt: ex his post essectum oritur lassitudo ellorpor, omnis enim melior sanguis Spiritu osa sua essentia spoliatur, purior etiam confluit ad sensoria, ut in si bras et per fibras, et tandem in membra generalionis exoneretur; ipsaeeliam sibi ae in actu tremulis sibi alionibus saligantur: intellectorium qu0scunque possidet et concipit vitales spiritus assundit, nam lotum se impendit novo homini. qui sit quasi idem ipSe, per quem se suamque Vitam proroget et omnes telluris aetates percurrat, et simul per apertos poros culiculae meliores jam ejectos superfluos halitus expellit, inde ecflases de liliosae, deli luia interiorum sensoriorum grata succedunt, quae tamen impotentiae temporariae, species tristitiae sanguiuisque frigora in adultioribus excipiunt. Ipsi actui, qui est solius corporis, inest voluptas, quae dum a collecta in vesiculis genitura
superflua excitatur, et sic a sola causa corporis profluit, exoneralionis causa absque sine procreationis concessa esl; quale -
105쪽
tem percipit, intelligit, vult: at quando hic amor descendit amente rationali, merito non respiciendus est ut purus essectus, sed ut sinis; si ille respicitur ut esse clus seu mera Voluptas, est libido, lascivia, mens enim tunc descendit in partes animi; sed si respicitur ut finis, indicium est, quod ab intellectorio puro descendat; intellectus enim purus nullum esseclum corporis respicit ut esseclum, sed ut finem; sinis est multiplicatio membrorum societatis terrestris, prorogatio suae vilae per posterila tem, ut transeat in alium se, tum etiam quandoque necessi lasconservandi corporis sanitatem. Haec est ratio, quod bruta animalia ex eodem principio et ex eodem fine agant, illorum enim anima, est qualis noster intellectus purus, et sic nullos sines spirituales, sed solos naturales, id est nullam societalem coelestem, prout nostra anima, inluetur et desiderat.
Od iton et a Mersatio Meueri S.
Suni qui ex natura, et sunt qui ex principiis aut ratione a Versantur venerem. Qui ex natura , vel illorum intellectorium purum societatem, ejusque multiplicationem odio habet, et soli sibi videntur societas, illis inest fastus, immoderatus sui amor: vel illorum mens ac animus nulla asscitur venustate, hi plerumque tristes et morosi sunt: vel illorum sanguis est durior, frigidior, spiritus lite et ejus generalio parcior, quam ui simili usui sussciat, hi sunt senes arile diem: vel illorum generationis organa vilio laborant, hi sunt impotentes. At qui ex principiis, omnem venerem respiciunt ut immunditiem et non concessam, ejusque usum ut jacturam spirituum et melioris vitae: ita principia sunt vel spiritualia vel naturalia. Hoc vocatur Castitas,
Amor conjugiali S. Amor est vox spiritualis, harmonia est vox naturalis, hae sibi mutuo correspondent, amor enim ut et harmonia conjun-
106쪽
964MOR CONJUGIALIS.ctionem parit, nam quae harmonice concordant, ex se et sua natura conjunguntur. Amor hic conjugialis genuinus non solum parit conjunctionem duorum corporum et animorum, sed etiam mentium. Causae amoris inter conjuges Sunt multiplices, et quidem concurrunt OmneS, quotcunque natura conserre poluit: est enim corporum conjunctio, quae per mutuas delitias confirmatur et crescit; est pariter animorum, unde mutua earundem de liliarum concupiscentia; est mentium rationalium, quae convictu arctius adunantur; assecliones enim mentis sunt mulabiles, nam ipsae formae id earum rationalium per usum et cultum acquiruntur, consequenter earum mens; mentes tandem
diversis modis et ex innumeris causis coalescunt: principalis causa est intuitio et desideratio ejusdem sinis, id est sobolis in
conjugio, postea am0r erga prolem mutuus et unanimus utriusque; praeterea etiam consensus iitriusque in caeteros sines, quos uuiis alterve desiderat, id est, quod unus condescendat in voluntates alterius: ut unum sit in natura, concurret a clivum et passivum, scilicet si unus patitur siculi alter agit, ' tunculei que simul unum est: hoc dicitur par conjugum, seu conjugium; ordinavit etiam natura, ut uxor indolis passivae sit, et maritus indolis activae: insuper favet libertas, quae summum mentis est de lilium, et principalis essentia ortinis assectionis gratae; liberrimum enim est, quando unius mens et voluntas est alterius, sic est Janquam sibi relicta cum gratia quod communicetur alteri. Haec et plura assiciunt et uniunt mentes, et quidem ita, ut quando amor venereus e Xque unitione corporis oriunda voluptas cessat, remaneal unitio mentium: haec etiam tempore ipsam mentem puram seu intelle elorii asssicit, inde oritur adhuc inlimior unio, quae omnem excedit unionem mentis
rationalis, fitque talis, ut exprimi terminis nequeat, quicquid enim immediate ab isto fonte puro seu ab intellectorio derivatur, hoc voetibus in expressibile est. Si quoque ab utroque similiter desideratur finis spiritualis, etiam animae inlime quoad
operationes uniuntur; inde oritur vita coelestis in terra, et credere fas est, quod utriusque animae in coelis consociandae sint. Sed talia conjugia et tales amores non casti, sed peculiari Dei Providentia auspicantur et perficiuntur.
107쪽
97 Odium conjtigiale. Odium est amoris contrarium; amor ex Se non noscitur qualis sit, sed a suo contrario; prout nec harmonia nisi ex disti armoniis, quae est ratio, quod interpolandae sint disti armoniae, ut animus ab harmoniis eo gratius assiciatur, sed scientiae et artis est, ut apte resarciantur; ita nec jurgia amantium odium pariunt. Genuinum odium conjugiale non illico disjungit cor si Ora et Animos, Sed Succe SSi Vc mentes, quae mutabiles sunt; exinde ut a sua origine dis uniuntur animi, et consequenter Corpora, tunc concupiscentiae cum suis de liliis evanescunt. Causae odii et disjuncti0uis sunt plures. causa principalis est suspicio insideli latis, quae Zel0lypia vocatur, qua regnante non creditur amor mutuus, et a parte mariti soboles non utrique communis, sic amor prolis animos mentesque non copulat. Causae etiam sunt omnes dissensus in caeteros sines, qui ab alterutro amantur et desiderantur: accedit si secundum naturae ordinem non sit qui obsequio se patiatur, sed uterque imperiose agat. Sic quia unius mens et Voluntas amplius non est alterius, uterque libertate, quae est mentis de lilium, orbatur, et loco ejus succedit vel servitus, vel contemptus, vel odium. Haec et plura dis uniunt mentes, et quidem ita, ut quando amor venerius aut voluptas corporis cessaverit, Subeat aversatio. Haec etiam lem poris lapsu utriusqu0 mentem puram seu intellectorii assiciunt, inde oritur immortale et internecinum odium, sique lale ut e X- primi nequeat. Hoc est infernum terrestre, et credere fas est, quod unius anima alterius ut duae Erinnyes et furiae in Erebo cruciaturae sint. Talia etiam disjugia et mentium diabolica di- Vortia non casu oriri, Sed propter gravissimas causas a provido numine per milli videntur. Ex amore et odio conjugiali concludi potest, qualia sint conjugia intermedia, de uno aut altero plus vel minus participant; status enim intermedii dantur innumerabiles, et lotum complent Orbem. Amor P arent it m erga Liber OS Seu St Orge. Amor Parentum erga Liberos, quoad Originem et esSeH-liam, a caeleris amoribus distinctissimus est: unde suam ori ὀi-
108쪽
AMOR PARENΤUM ERGA LIBERO S. ne in trahit, alle ignorat mens et intellectus noster rationalis, quare etiam instinctus vocatur, inest enim mentibus natura et ex se: animantibus brulis cum genere humano est communis, in illis persaepe a identior et tam sortis, ut vincat amorem sui, et an intcs det timidis, hic species est sympathiae, sive enim sit sua proles, sive sit alterius, modo credatur sua, est similis ardor, aeque in bestiis ac in homine . nec reciprocus et mutuus est prolis, quare dicitur ille amor descendere, non ascendere, naturalis enim est in parente, acquirendus in prole: caeleri amores, ut conjugialis et erga soci0s, per viam sensuum insinuantur animo, et ab hoc menti rationali; hic autem amor per
viam intellectorii puri ab auima insinuatur menti, idcirco ignoratur origo, unde fluat; quicquid enim ex mente pura defluit in
mentem rationalem, id non revelatur nostro sensorio interno,
nam illa se per formas vocum explicare nequit; quae est ratio, quod sive sit sua proles, ut supra est dictum, sive sit alterius, modo mens nostra rationalis persuadeatur quod sua sit, similis sit amor. Ab effectu hujus amoris clare cognoscitur, quod in nobis mens quaedam superior et purior sit, quae intuetur et simul desideral sines universaliores, et in quos uni Vei Sa natura conspiral: hi sines, qui pure naturales sunt, et animantibus brutis ac nobis communes, non possunt alii esse, quam propΘ-gali 0 generis et novae societatis, et prorogatio vitae terrestris per ali 0s se, in quibus renascatur, connititur enim coloniam sacere, et omnem Suam animam in novum quoddam corpus transfundere, quod amor venereus supra descriptus salis declarat. Mens illa pura seu superior evidentissime novit, quod anima prolis sit desii .npla ex anima parentis, et sic una in plura corpora transscripta; id quidem mens nostra rationalis ignorat, sed usque cognoscit ex ardentissimo amoris illius esse clii, et ex desiderio, quod adhuc conjunctissime cum sua prole ViVere amet, et quidem Saepe in lantum, ut indignetur non posse reu-niri, quod frustra per arctissimos amplexus, compressioneS et oscula perleniat. Ita in hoc amore concentratur amor Sui, amor perpetui talis vitae, et amor societalis, cujus sit pars, et quidem prima. In amore hoc penes homines, quatenus descendit a mente intellectorii puri, similiter concentratur amor Sui, amor perpetui talis vitae, et amor societatis; sed quatenus etiam
109쪽
99 descendii ab anima, cujus mens est spiritualis, superadditur amor aeternitalis, et amor societatis coelestis, cujus pars sutura sit in legra societas terrestris. Ex his ut ex vivis et exstantibus documeniis liquet, quod anima humana sit essentia et forma superior, et quod anima brutorum sit qualis intellectus
noster purus. Hic amor Parentum erga Liberos successu tem poris decrescit, serius in genere humano, citius in speciebus animantium: unaquaevis enim individua proles Suum vultum, Suum animum, Suam mentem non parentum similem induit et
acquirit, ita natura dissociantur, ut primum cujusvis proprium cerebrum parentelam Sui corporis suscipit. Sed quia sines, qui
desiderantur, humanis mentibus conspicue insunt, permanet amor, quamdiu amor sinis: quae etiam est ratio, quod amor parentum adhuc magis crescat erga nepotes. Quod enim anima avi, medio parente, etiam in nepotes transeat, a resuscitata in nepotibus similitii diue avorum et atavorum patescit. Amor societati S et Patriae. Sunt societates minores, sunt majores, et Sunt maximae, societas minor est unius domus aut unius familiae; societas major est unius provinciae, unius ditionis, unius regni aut imperii: societas maxima est universi orbis: Societas terrestris vocatur mundus, siculi societas coelesiis coelum; quot itaque Societates terrestres, tot mundi; et quoi societates coelestes, tot coeli. Amor Societalis est iam naturalis quam acquisitus: solus enim vivere, aut absque S0cietate vivere, est non vivere; quicquid
enim ejus est proprium, non cognoscitur ut proprium nisi ab aliis et relative; intimae nostrae delitiae non sunt delitiae, nisi ex de liliis aliorum de nostris persuadeamur: praeterea nulli desiderali sines absque mediis consequuntur, ita nostri non absque sociis et eorum auxiliis, nec Sociorum absque communi suffragante, cujus partes sumus. Ita ipsa natura hunc amorem et conjunctionem in generat et suadet. Amor hic, dum pure animalis est, est maximus sui et suorum, minor Sociorum, et minimus societatis; at vero si amor hic a mente intellectorii puri immediate descendit, est maximus societatis, minor Sociorum, et minimus sui, analogia est, qualis est universi mundi ad par-
110쪽
les aut partem. At vero si amor hic sit spiritualis seu animae,
tunc amor societalis coelestis est Supra amorem omnium socie-
latum terrestrium seu universi mundi, et supra illum Deus, qui est ipse amor. Mentes nostrae sunt rationales, id est, simul lana naturales quam spirituales, mentes naturales, seu pure animales, Seet suos caeleris sociis, h0S Soci elati , et mundum coelo praeserunt: mentes Vero spirituales se insimo loco ponunt, et in simili unum quemvis pro X imum, quem amant ui se ipsum, in supremo vero Deum, ac intermedie suo ordine caeler0s. Hoc ipsum est mentis nostrae excellentia, Vera magnanimitas, sapientia, ipsa
honestas, virtus, selicitas, religio: illi sunt Heroes sui saeculi, ipsae Essentiae, Polentiae, Virtutes et Sidera mundi; talium societas est civitas Dei: hujus amoris prodigiis floruit Imperium
Romanum, quare ex singulari Dei Providentia ei universus orbis est subjectus: hodie etiam nascunt ur, sed creduntur miracula. Unusquisque hoc ut nudam veritatem agnoscit, quis non
Quintum Mucium, quis non Horalium Coilitem, Scipionem Africanum majorem, Calonem, Octavium, quis non Gusta vos et Carolos, et plures en conitis usque ad astia tollit, et Divinumquid in illis stupet ' Quis non talem animum praesert et Ostentat, et se iii ultimis aut nullo loco ponit, ut gloriam, favorem
et applausum universi coetus aucupetur; artis itaque est, itam: agnanimi talem, sapientiam, honesialem, virtutem, religionem, et hominem supra homines, sui gratia, seu dum se in supremis locat, mentiri. Quot societates, lol formae, tolum genus humanum Seu orbis constituit formam universalem, imperia et regna formas minus universales, ducatus imperiorum et I rovinciae regnorum formas universales adhuc inferiores, familiae et domus insimas, quisque amore istius, cujus est pars, ex natura devincitur, ita patriae prae caeleris, quando c0llidunt, cujus dum formam, se ipsum lutatur. Amor erga Socios, et amicitia. Omnis amor est naturalis, sed omnis amicitia est amor acquisitus; inter c0njuges est amor natura, sed qui per mutuum