장음표시 사용
121쪽
QUID AMORES MUNDI ET CORPORIS.lli reae praevalent, tunc spiritualia et coelestia fere nullitis sunt ponderis, ita eorum scala elevatur, Si vero lanx altera praevalel, tunc mundana ei corporea nullius ponderis sunt, ita inter coelum et mundum libramus; pondera lancis corporeae naturaliter praevalent, quia delitiarum ejus conscii sumus, seu sensu illarum manifeste assicimur; sed lancis coelestis non sunt pondera, sed solae vires, et praevalent quia delitiae earum ineffabiles sunt, infinitae, aeternae, ac inlime inSunt memoratis ponderibus, ita ex sola idea supereminentiae. Qui magnanimus est, omnia mundana et corporea spiritu suo et mente spernit, sed aestimat solum ex usu in promovendis iis quae superiora sunt, ut gustum non propter Saporem,
sed quod sapore indicet qualitatem sui alimenti, et appetere sa-cit; modulamina cantus, harmonias musicas, Voces articulatas
SuaveS et similia, non propter gratiam assectionis, sed quod
COrpUS recreent, sanumque praeflent suae menii. Amoenitates Camporum, pratorum, colorum, theatrum sidereum universi,
non ut de lilias in se, sed quia mentem exhilarant reficiuntque, eique dant facultatem intelligendi, et copiam ex singularibus judicandi universalia et ipsas veritales, et praeterea opificem talis mundi admirandi adorandique. Divitias et possessiones non ut fines, sed ut media ad fines superiores, ita etiam dignitates et honores: is qui haec omnia respicit ut nuda servitia
utque causas instrumentales in se mortua S, AC unice Veneratur
Superiora ab iis abstracia, magnaminus est; et quia actu id Confirmat, generosus. Universa enim natura ita creata est,
ut pro instrumento inserviat vitae et essentiis spiritualibus, quarum arbitrio prorsus subjecta eSi. Ipse amor et ipsa ambitio declarat, quis magnanimus et natura generosus est, ipsa etiam magnanimitas et generositas indicat, qualis est amor et ambitio. Sunt in genere non nisi duo amores, scilicet amor corporis ac mundi, et amor coeli et numinis: amor sui et ambitio spuria declarat amorem corporis et mundi, et contemplus sui seu amor serviendi publico atque ambitio genuina declarat amorem coeli et numinis, ad minimum quod semitam ad illum ducentem premat: ex amoribus istis cognosciὶur quis vere magnanimus et generosus est. Sed
122쪽
PUSILLANIMITAS, VECORDIA, AUARIΤΙΑ. magnanimitas et generosilas etiam datur simul ala ob sinem ut sit medium potiundi corporeis et mundanis. Ita magnanimi las non est aliqua asseclio, sed est ipsa animi mentisque qualitas; ex illis enim judicatur qualis est animus, et ad quos amores inclinat. Pus illa ni mit as et vecordia. Pusillanimus opponitur magnanimo, ideo ex oppositis magnanimi latis cluit, quid pusillanimitas, et ex Oppositis genero' si latis quid vecordia. Pusillanimus non sui est juris, nec suffcientis intellectus, ut mentem suam elevet, sed inconstanter in utramque partem aufertur, quo illum libido, praesuintio et persuasio trahit, nec nisi momento pendet in sublimioribus, a quibus in inferiora illico relabitur, et corpori suo immergitur.
Veco ra autem Superiora prorsus sperni l. ac inferiora toto animo et corde amplectitur, haec ut unica et omnia, haec vero utentia rationis considerat, ita est animal et brutus homo. Caetera ex descriptione magnanimi talis et generosit alis haurire
Avaritia est amor divitiarum et possessionum telluris; ast ex sine cognoscitur qualis sit; naturale est in lanium amare opes, in quantum sines, quorum consequendorum Sunt media, quare etiam brutis quibusdam imo in seclis naturale est, necessitates vitae pro ventura hyeme colligere et reponere; et quia pecunia est medium universale, iam sines intermedios quam ultimos lu0 movendi consequendique, nerVuS rerum gerendarum vocatur: hoc non est a Varilia, sed prudentia providendi media, seu providentia humana a Deo conceSSa, praecipue si amor medii non excedat amorem sinis; sed vadii plerumque ultra; nam ipsi amores mundani et corporei nusquam sistunt gradum, sed in quovis passu noVa capiunt incrementa, sicuti amor dignitatum, honorum, regnandi, amor Vanitatum, Ostent alio, Superbia, amor v0luptatum; amor prospiciendi suis non solum ad suae vitae sinem, seu ad omnium descendentium,
123쪽
proinde etiam ne polum, stor ge enim semper perpetuum quid spirat, quare crescit erga nepotes et abnepotes; in simili gradu etiam amor divitiarum, id est, mediorum ad perpetuum hunc
sinem: sunt etiam amores superiores, quorum media sunt Opes,
ut cullivandi tellurem , defendendi patriam , conservandi societates; quare summa cura est principis, ui regnum divitiis abundet: quibusdam etiam sinibus spiritualibus pro mediis inserviunt, ut exercendis operibus charitalis, opem serendi egenis, promovendi propagandique cultum divinum, aedificandi lempla, et plura: jarn. quia pecunia est tot sinium et sere universim omnium universale medium, et unicuique Suni sui amores, desideria, sines, se luitur quod amor seu aestimatio pecuniae periolum orbem regnet.
At vero si opes non ex causa finium, sed propter ipsam posSessionem expetuntur, id est, si non ut media, sed ut sines respiciuntur, tunc est avarilia quae sordida audit, estque ipsa vecordia, character animi vilis: contra ipsam naturam et contra principia omnis rationis, ut respiciantur ut puri fines, quod enim in se medium, non potest esse sinis, sed in causa est, quod in pecunia possibilitatem omnium finium intueantur, consequenter omnes amores polentia: mens enim delectatur plus intuitione Amorum, quam corpus executione aut ipsis voluptatibus, in tui tio enim constantior et magis perpetua dari potest, at Voluptas
est inconstans et sinita petist actum, ut in venere, quare Volup tates nostrae imaginationi adscribuntur; ipsa enim vita mentis a similibus amoribus viget: accedit, ii uod in avaris mentibus, omnes isti amores, quia omnium possibilitas, remaneant, ex quibus universalis idea, quae eo gratior est, quo uni Vel Salior, excitatur, haec videtur causa esse avariliae; id confirmatur adhuc ab ipsa sede hujus asseclionis, sedes ejus unice est in rnente rationali, non enim est assectio mentis sulieri Oris, quia nusquam est naturalis, sed lempore acquiritur, et crescit in Senio, quantum scilicet amores corporei recedunt, nam est assectio animi,
quia nulla est corporis, animi enim cupiditates, et corpo iis voluptates sunt inseparabiles. Sed avarilia quanta mentis aegritudo, insania, irrationalitas et sordities Sit, salis apparet ab essectu, quo enim altius
irradicatur, eo caeteri amores magis obtunduntur et exstirpan-
124쪽
lur, mens enim a perpetua hac idea Occupata quasi susso calur, nec corpori, sed Telluri immergitur, sic impossibile est, ut versus superiora elevetur, utque spirituale in lam crassum naturale influat; sic perinde est quem Deiani avarus c0lal, Sique ipsum Plutonem, adorat enim ut benedicat, id est ut novas opes apportet, ipsa Vero mente suos thesauros ut numen, in quibus omnem possibili talem, providentiam, potentiam, gloriam suspicii, et sic tacile divinum prorsus negat. A mentea Vari omnis amor societatis prorsus ejicitur, similiter amicilia, tum quoque amor Silurum, qui tamen summe naturalis est; ViX-que remanet amor corporis, quia est amor telluris, omnes enim cupiditates quia voluptates ut sumptuosas aspernatur; etiam honores et famam nominis, nam sibi persuadel, quod omnes in universo honores polentialiter possideat, ita supremus sui amor regnat, nam Se ut uni Versum, non autem ui partem uni Versi, credit; ita nulla non vilia inter virtutes reponit, ut injurias Sociis illatas, machinamenta integras domos ad incitas redigendi, et similia innumera. Haec emendanda Sunt, non enim ei suis Originibus dedu
Prodigalitas , Liberalitas, contem P tu S OPum. Prodigalilas ex diversis causis profluit; Prodigus enim vel sines nimium ardet, vel nullos desiderat, vel praesentia solum
et non futura respicit, vel nescit opes esse media consequendorum sinium . vel credit illas ex se et sponte confluxuras: vel ut animum generosum ostentet; vel quod opes ut irri lamenta malorum aspernetur. Ita prodigalitas est vilium et est virtus: quando est vitium, proprie dicitur prodigalitas, quando autem virtus, liberalitas, quae est species generosi talis et magnanimitatis, et quando virtus Supereminens, Vocatur contemplUS pecuniae. Prodigalitas est animi, non autem mentis rationalis,
sic disseri prorsus ab avaritia etiam quoad originem; quod sit
animi, non Vero mentis, liquet a genio prodigi, n0n enim futura, sed praesentia curat, et in diem vivit, vel eliam voluptates ut sines iiiiiii irin ardet, et sic genio, seu animo Solum et Cupiditatibus indiliget: vel nullius sinis desiderio incalescit, ita
125쪽
stipes vel mente captus, vel nescit opes ut media finium generalia cura acquirendas esse, ut ad illiscentes pueri; haec omnia indicant animum esse prodigum, non autem mentem. Liberalitas etiam vel est vilium vel est virtus, est enim propter sinem, et sinis sit alificat media, est vilium si lyropter amores mundi et corporis, et si ostent alio: est virtus, si propter amores superiores, ut operum charitalis, tunc respiciuntur opeS ut mutuo acceptae, suae administrationi commissae, disti ensandae reddendaeque. Contem plus pecuniae, si non simulatus, est virtus supereminens, contemplor enim in eo gradu pecuniam ituo vilia et mala, suorum irritamenta sunt, ei perpetuae illecebrae, aversatur; opum enim possessio nusquam Iiotest separari ab idea de liliarum et Voluptatum, luarum sunt media promoventia, id quod futurum est, et quod potest esse, intuetur mera S lanquam praesens et tanquam esse, ideo omnes amores mundi et corporis in idea, tanquam fore ut in actu, ita possessio opum perpetuo irritat, et est universalis illecebra, mens sic descendit et se circumfundit in omnia naturalia, mundana scilicet et corporea, a quibus se ad superiora, coelestia et divina levare, ei impossibile est; si hanc ob causam contemnitur pecunia, est, ut dictum est, virtus Supereminens.
Misericordia, charita S. . Sunt qui ex natura misericordes sunt, qui ex usu, qui ex causis pure moralibus, et qui ex principiis rationis. Misericordia ex nati ra, Seu quod idem est, ex mente pura et anima, e X innalo amore erga alios profluit, sic ut cum ipso amore, cujus primus esse clus est, et alter charitas, coincidat. Amor enim respicit alium ut se ipsum, ita aliorum miseretur. lanquam sui si miser esset. Amor erga conjugem, liberos, consanguineOS, id est, suos, producit misericordiam, et haec charitalem, quae se extendit; quousque amor. Amor erga societatem et patriam, et quae universalior est, erga genus humanum, universalissimus erga omne genus humanum praeteri lum et futurum, priori purior et perfectior, producit misericordiam, et haec charitatem erga omnes, qui ab hoc amore vocantur proximi spiritualiter, propiores vero et remoliores naturaliter, nam sola na-
126쪽
tura gradus ad millit. Ita misericordia et charitas non est conjuncta cum amore sui et ambitione spuria, proinde est virtus omnium virtutum; talis amor dari nequit absque suo effectu; ideo ex charitale et ex misericordia, quae sunt esse clus, judicari potest de amore, proinde de flatu mentis et animae. MD Sericordia ex aemulatur misericordiam ex natura, transit enim in quasi naturalem, nam tractu temporis mentem imbuit principiis amoris; haec proprie est virtus moralis, quia inest voluntati non ex se, sed ex nobismet ipsis, ad quam contribuimus quantum causae instrumentales per adplicationem ad influxum causae principalis. Misericordia ex causis PMVE IN OVa libuS etiam concipitur, et per usum acquiritur, et Sic nascitur,
scilicet ex principiis de virtute et pietate, sed haec misericordia ponit fidem non intellectualem, ideo insinuatur ex obedientia
per usum; fides enim non est in n0stra potes late. Misericordia ex principiis rationis , vel ex amore spurio vel ex amore legitimo derivatur ex amore spurio, id est, sui; qui sui est amans nunquam est misericors, non enim alios ut se ipsum amat; nec ille qui odit, usquam miseretur ejus quem odit, nullus etiam alium odit ut alium, nisi se amet, id est, propter causas amori sui oppositas; usque lamen opera misericordiae externa ex principiis ejusdem amoris seu sui profluere liossunt, ut scilicet videatur charus, misericors, amans aliorum, conscit enim quod sit virtus, quare ipse amor sui urget, ut talis appareat, et sic magnus audiat; vel etiam ex lirincipiis, ut alii ejus misereantur, si miser homo futurus sit, tunc vero exercellii charilas erga divites, ut remuneretur, sed absque misericordia et amore. Misericordia ex principiis de amore legitimo, ponit fidem intellectualem, seu quod persuasus sciat misericordiam esse esse Clum amoris puri, coelestis et spiritualis: principiamentis sunt lolidem veritates rationales, nam quisque credit principia sua esse Veritate S. Esse clus nil sericordiae est anxietas in mente, tris lilia in animo, et quandoque ploratus in corpore, et simul vox misera; exstat etiam imago misericordiae in ipso vultu: ita misericordiae et tris liliae effectus coincidunt; sed talis est, qualis est in se, quando ipse patitur, ille enim, cujus miseretur, est alter ipSe. Objecta misericordiae sunt innumera, generale Objectum
127쪽
est paupertas et infelicitas: sunt etiam qui aliorum opulentiae et dignitatis miserentur, scilicet quatenus respiciuntur ut infelicitatum causae, et viliorum irritamenta, unusquisque miseretur
avari. Paupertas datur in mundanis, in intellectualibus, et in spiritualibus; quae sit paupertas in mundanis, nolum e Sl; paupertas in intellectualibus est ignorantia, hallucinatio principiorum seu opinionis de veritalibus, est fatui las et insania. Pauperias in spiritualibus est imbecilla aut nulla fides, frigidus aut nullus amor numinis, sic es nulla charitas ex ipsa anima cha ritalis: hae omnes paupertatis species sunt etiam infelici lates. Sed de paupertate et infelicitate judicare est mentis nostrae rationalis, ideo ipsa electio et applicatio est tam varia, totque
sunt varietates, quot mentes, cum illo enim cujus miseremur,
semper intercedit aliqua principiorum correspondentia: id Ροhaec applicatio non est naturalis, sed est acquisita
Nihil est naturalius quam tueri suam essentiam et vitam, et velle esse quando est, et cum quo in nexu per formam; anima quae est essentia viva, dum sibi corpus univit, illud organissensoriis instruxit, ut animadverteret quicquid destruere conaretur; ad singulos insultus qui laedunt, eliam per disti armoniam, dolet, contristatur, se alterat, et c0mprimit, ipsa haec alteralio vocatur timor; in timore enim se contrahit fibra, et se recipit in se indurat, sicque resistit absque sensu, expellitur arteriis sanguis, ut palpitet cor, ex sibi is spiritus animalis, vi sua motrice privantur musculi, perceptibilitate organa Sensoria, frigus et pallor occupat faciem et artus, algent et tremunt, animus absque suis cupiditatibus cadit exstinctus, in mente est mortis imago; ila timor est quaedam exstinctio mentis et animi et quasi mors praecurrens corporis, e XSlat enim ejus effigies in corpore. Cum vila animi et vita mentis a puris amoribus, quia ab asseclionibus, constat, sequitur quod apprehendamus, melua
mus aut timearnus jacturam omnium et Singulorum amorum, qui quia sunt fines mentis, timemus etiam omnem cauSam me
diam et esscientem istius jacturae, id est, omnia quae aliquam
128쪽
118 l IMOR ET MEI US. noxam quam credimus lethalem iii serimi: quantum itaque amamus sinem, tantum melli inius ejus privationem, et horremus
ejus annilii lationem, similiter subjecti, in quo est sinis, non enim dari potest amor ut sinis, nisi sit in aliquo subjecto.
Est itaque omnis limor naturalis, et tantus ac talis, quantus et qualis est amor seu sinis quem desideramus: sunt quidem amores iam naturales quam acquisiti, Sed sive amor sit naturalis sive acquisitus, usque lamen unumquemque comitatur timor ac alle ratio ex natura. quum imminet periculum ejus exstinctionis seu privationis: haec natura inest menti rationali, cui amores, desideria et sines; nam quicquid mens non animadvertit, hoc nec timet, et quando timet, est mens sui impos aut non sui
Quot itaque sunt amores, et quot species amoris, tot sunt timores et tot species timoris, quisque naturaliter limel suo corpori, sive se ipsum prae aliis, Si e alios prae Se amat, est enim
amor cuivis innatus conservandi nexum inter animam et corpus, ubi est nexus et dependentia unius ab altero, ibi est amor: qui se ipsum prae aliis amat, is etiam pro sua salute plus timet quam pro salute aliorum; qui vero alios plus quam se ipsum amat, is pro aliorum salute plus quam pro sua limel, ita ex li-m Ore noscit, qui, qualis et quantus est amor: qui patriam plus quam se amat, gloriosum ducit pro patria occumbere, ad minimum pro fama, cui h0c illus ire decus tuisl; qui spousam, Prolem, aliosve supra se amat, is oppetit mollem potius, quam ut videat suos amores exstinctus; id etiam brutis naturale est, ut limidis damis, cervis, galli uis, anseribus. genitrix enim Se intrepide o in o nil hosti, qui pullos aggreditur: is ii famam praesert vitae, metuens est famae seu limel ejus jacturam: magnanimi sunt, penes quos sania honestalis et virtutis est quae timetur. Exinde sequitur quod timor jacturae amoris Superioris iii cultat intrepidi talem amori inferiori: heros est i pii nullam limel jacturam vitae corporis, spiando sania periclitatur, cujus
jacturam immensum timet; idem etiam heros pro Suo corpore Summopere timet, quando famae nullum disci imon adest, obsinem ut vivat famae et societati. Vecors est, iliai cori iuris sui vitam praesert vitae famae,
li0nes tali, virluli, s0cie tali, patriae, genti humanae; adhuc vi-
129쪽
FORTITUDO, INTREPIDITAS, ANIMOSITAS.
lior, qui opes et similia sibi suaeqile Vitae praeseri, ut avarus, omnium timidissimus, usque intrepidus defensor. est gaZae, qua orbatus persaepe necem sibi infert. Vilissimus et mortalium insimus est, qui pro veritate, sacris, coelo, numine nihil liniel, sed unice pro sua vita; timores declarant quales Sunt amores,
el quem quisque alteri praeseri; qualis fuerit amor, et qualis
timor jacturae amoris Dei, mari Jria docent. Sublimes et supra mortalia jamdum elevatae animae mortem pro Veritale cum primis coelesti et divina subeundam non liment, quia ipsam veritatem ejus lue exstinctionem liment: asiveritates nostrae. praeter divinitus re vel alas, sunt mera principia mentis rationalis, quae omnes credimus esse ipsas veritates: pro his defendendis nulla extimescere vllae pericula aut mortem oppetere, denotat quidem mentem sublimem, sed insuper insanientem; talia sunt quaedam martyria haereticorum et aliorum similium, qu0s historiae memorant. Fortitudo, I ntre tu id ita S, animo Sita S. Fortitudo est virtus heroica, cumprimis in bello, et manis es latur in praeliis, conjuncta cum intrepidi late et magnanimitate. Dantur Illures fortitudinis species, quae omnes videri VO-lunt heroicae: rnentes vulgares opinantur, illam per Solam intrepidi talem et animositatem declarari, sed genuina se ipsam declarat semper evidentius et sortius, quo causa agitur major, Superior, universalior, atque eo languidius, quo causa vilior, in serior et minor: sortitudo summa est, quando intrepiditas in
causa minore major est, et in causa majore minor. Vecordes et avari caeteraeque infimae mentes, quae a minimi S Susurris e X-
timidantur, etiam intrepidi sunt, quando tuendae Sunt opes, at vero in causa publica, a visa sanguinis gutta, e X animantur. Nil dissicilius cognoscitur et exploratur, fluam fortitudonum genuina sit vel spuria. Fortitudo genuina, quaecunque agitur cauSa, nunquam vertitur in limorem, sed loco timoris in iram, sed tunc ira est gelus et justus dolor; sortitudo spuria intime recondit timorem, extus et superficie lenus ostentat animum, et si vertitur in iram, est ira injustus dolor aut suror. Fortitudo genuina mitis est, patiens et clemens, etiam in hostes:
130쪽
FORΤΙΤUDO ΙΝΤ REPIDII AS, ANIMOSIΤAS. at spuria accenditur et esservescit usque in crudelitatem. Fortitudo genuina in summis vitae periculis animo talenteque praesens est, eoque praesentior et Drudentior, quo discrimina sunt majora; sortitudo spuria tunc animo vel linquit vel furit, et lanquam mentis inops insanit, est quasi extra Se, non vero intra se . Fortitudo genuina nunquam amori sui est ad juncia, sed est individua comes amoris plurium et societatis supra silum, cum qua crescit; forti ludo spuria ex principio contrario, eX- tremus enim amor sui etiam immortalitatem famae spirat, seditum sil ex fortitudine genuina aut spuria dignoscitur ex eo, quod illa non velit, sed haec quod universo orbi ambiat videri, ita ex charactere ambitionis cognoscitur quae sit fortitudo. For-litudo genuina cum humilitate, adoratione, timore et amore numinis est conjunctissima; Fortitudo vero spuria cum fastu, superbia, invidia, impietate, et numinis vel contemptu, vel odio, vel negatione. Fortitudo quo major est, eo major Vita, quo minor, eo minor vita, ut fere morti sit aequiparanda. Intrepiditas quae sortitudinis est altribulum non acquiritur, sed con nascitur, proinde est genti lilia, et in seram usque posterilalem a suis parentibus descendit, sortes enim gignunt sortes; integris etiam gentibus solet esse naturalis. In lepridus enim proprie non timet jacturam et exstinctionem amoris aut finis quo ducitur, sive sit pro vita, sive sit pro fama, si Ve pro patria, sed illa intrepide defendit: erigitur enim ei accenditur ejus animus ad omnem insultum , et eo ardentius, quo Verius a natura est fortis, sed simul moderatius, quo majus imminet discrimen: ipsa enim fortitudinis verae intrepiditas est cum praesentia animi et mentis conjuncta, et probe discernil discrimina, qualia sunt, et consilia capit in arena, ita vel cum ardore vel cum prudentia secundum statum periculi et possibili latum agi l. Timor autem, qui est contrarius esse clus, et similiter naturalis, ad periculi praesentiam non erigit et accendit animum, sed illum dejicit et exstinguit. Uli limor, etiam intrepiditas, si uia uterque naturalis, ipsi
sanguini, Sanguinis spiritui, eoru uique organis, et corpori inscribitur; adeo ut intrepiditas ex ipso vultu, oculi S, SONO, respiratu, musculorum viribus, actionibusque eluceat; cum primis
ab arteriis corporis et fibris cerebri, filiae sortiores et robustiores