장음표시 사용
151쪽
4NIMUS ET MENS RATIONALIS.141 cerebri, ita unili sunt, ut similiter ac unus etiam alter laedatur, languescat, et quasi moriturus videatur. Memoratum est, quod senSuS Organorum externorum per conlinentes si bras usque ad
principia sua seu ad glandulas corticales emicent, et quod in illis omnino residere debeat principium quod sensibus inest.
Haec glandula supra saepe demonstrata est esse cerebrum in minima effigie, et ei inesse similem aut analogam substantiam medullarem et corticalem, qualis in communi cerebro conspicitur; quodlibet tale corpusculum ideo vocavimus sensorium internum. et observavimus quod haec sensoriola simul sum laconstituant sensorium commune; si itaque cuivis lili sensoriolo
inest similis analoga substantia corticalis, sequitur quod illa substantia simul sumta sit ipsum sensorium particulare Seu internum, et qu0d unaquaevis minima ejus pars corticalis sit intellectorium, cui scilicet intellectus purus inest, de quo infra. Ex hac idea, per solam comparationem et analogiam intelligi potest quid et qualis sit animus superior seu mens, sed instiluamus ipsam analogiam comparatiVam. Sensaliones cumprimis. Visus comparentur cum id eis imaginalionis seu cogitationis, nam sibi mutuo correspondent, et per cultum transeunt imagines in similes ideas; ita loco imaginum visus substituantur ideae intellectuales, et cum his procedamus eodem modo, quo supra cum sensationibus, a quibus animi originem investigavimus, sic ipsam mentem similiter inveniemus: ipsi sensorio interno impressae sunt ideae totidem quasi imagines immateriales, ut ita crasse loqui liceat, quot sunt memoriae, seu imaginationis, quae per mutationes flatus sensorii formantur et depromuntur; hae ideae immateriales seu rationales percipiuntur in intellectorio puro seu in cortice illo simplicissimo aut simplici, simili modo ac imagines visus in sensorio communi seu externo; ipsae itaque ideae tunc sunt tanquam totidem sensaliones internae cum suis disserentiis, illae ideae sic intellectae constituunt mentem, sed solum intellectum seu cogitationem. At vero ipsa assectio bona et amabilis, quae resultat ex harmonia istarum id earum seu ex cogitatione est id quod dicitur a mente profluere, consequenter est mens quae asscitur, et est mens ipsa vila quae inest animo, proinde principium hujus mulationum.
152쪽
Qq ANIMUS ΕΤ MENS RATIONALIS. Sed adhuc ignoratur quid mens sit, quum enim dicitur esse vita et principium, rationaliter concipitur tanquam sit qualitas quaedam, ex forma sui intellectorii assecli fluens; et sic nulla
absque substantia sua organica; sed non debemus heic subsistere, ulterius pergamus: intellectorium hoc seu purissima substantia corticalis sensorii inlerni, ex se neutiquam potest existere et subsistere, conflare debet ex substantiis adhuc simplicioribus, id est, ex simplicissimis sui regni, hae simplicissimae substantiae sunt quas animam appellamus, cui vita inest, et quae est ipsa mens sui intellectorii, et consequenter vila ipsius antini, quae tamen tam inlinae lalet, Vel lam alle residet, ut aliquot gradibus persectionis distet ab animo. Ιpsam hanc mentem intelligimus quid sit et qualis sit, seu qualis forma, et quale
principium ex ipsa animae descriptione. Sunt itaque mens superior et mens inferior, Seu mens proprie dicta , quae regnant in corpore animato, et quae SuaS Ope rationes inter se mutuo communicant. Ipsa mens proprie dicta est spiritualis, at vero animus est pure naturalis, et dici potest Corpore US, qualenus a sensuum corporis harmoniis immedia leasscitur, et in corporis vultus et actionum formas immediate
influit; haec jam est ratio quod antiquorum nonnulli animum
dixerint immortalem, quatenus per illum intellexerunt mentem, illi videri potest ab eorum interpretatione. Ut erg0 jam mens proprie dici a se communicet cum animo, et per animum cum corpore, intercedit quaedam mens quae rationalis vocatur, quae est n0stri propria, quaeque asscitur, de siderat, vult, et tandem sua desiderata in actum determinat; quam plurimi crediderunt, quod haec mens rationalis sit mens
illa superior et quidem suprema, quae in nobis vivit, ipsamque illam cum cogitatione confundere visi sunt: sed quod aliter se res habeat, ex singulis istis, de quibus actum est, et de quibus
agendum . liquido apparet: ipsa enim mens rationalis non suam essentiam et vitam a se trahere potest, nam per cultum, Scientius et artem comparatur, et successu temporis talis sit, ut plus in se possideat, quam omnes in universo scientiae usquam queant exhaurire, haec non haurit ex cultu et experientia, nec potest ex se ipsa, erit omnino mens superior, quae influet. quae pura sit et quae spiritualis, et in se omnem illam naturam pos-
153쪽
FORMATIO ET AFFECI IONES MENΤIS ΗΑΤ IONALIS. 14ssideat, quam ipsi ut superiorem in ista mente admiramur, et ex qua aliquot modo gultas depromimus, ut scientias nos iras theo- relicas, et physiologicas concipiamus et excludamus. Sed haec mens, quae v0catur rationalis, non proprie est mens, illa enim inedia est inter mentem et animum, deque utroque participat, et sic ab utroque nata; influit enim in illam a superiore mens spiritualis, et ab inferiore mens naturalis seu animus; quae est ratio quod dicatur rationalis, nam ut ra-lionale sit, participare debet a spirituali et a naturali; quo ita
plus communicat cum mente spirituali, eo mens ista eminentius rationalis seu magis spiritualis est, quo autem plus ab animo seu mente naturali, eo minus rationalis, seu magis corporea est: concurrit itaque mens superior et animus, et in sensorio interno conjuncti hanc communem prolem excludunt. Id etiam a singulis assectionibus apparet, nam dum mens rationalis e Xcitatur ab animo siculi ab ira, vindicta, amore illicito, aliisque assectionibus, tunc non si alim in partem descendit, sed a superi0re et puriore quadam mente distrahitur, et sic ab animo abducitur, ut contraria vel imperet vel assensu faveat: haec deliberalio et ponderatio nequaquam existere potest, nisi ipsa sit in medio constituta, et inter binos amores, qui quandoque dissuadent: est itaque mens haec rationalis lanquam frutina alicujus bilancis, quae vertitur quo pondera majora trahunt. Huic me illi adscribitur intellectus, cogit alio scilicet, judicatio, electio et voluntas; sed intellectus non aliter adscribi potest menti, quam perceptio sensationum animo; scilicet quod mens ista sit ipsa vita intellectus, seu quod cogitatio nequeat
existere et subsistere absque sua mente, id est, absque amori-ribus et desideriis, quaerintellectum ejus noli modo excitant sed vivificant. Est itaque mens et ita cogitationum, uti animus eSt
De formatione et affectionibus mentis rationali S.
Actum est de assectionibus animi, agendum eliam foret de assectionibus seu amoribus mentis purae seu superiori S, ante quam liceat agere de affectionibus mentis rationaliS, quae me-
154쪽
FORMATIO ET AFFECTIONES MENTIS RATIONALIS.dia est inter utramque, et quasi centrum influxuum; sed jam de Supremae mentis amoribus agere, id foret ab imis immediate ad suprema volare, ei quidem a sensibilibus ad ea quae sub captum et intellectum non cadunt, quaeque adaequalis terminisse describi non patiuntur, at vero quae in mente rationali contingunt, ea sub intellectum cadunt, quia sunt n0stra, quae quoque nequaquam sub intellectum p0luissent cadere, nisi soret intellectus purior aut mens sublimior quae influeret, et ex qua potuissemus intueri illa quae in mente rationali sunt, tanquam
Sed quia supra dictum est, quod mens rationalis sit media
inter mentem puram seu animae et mentem impuram, inseriorem Seu .corporis, id est, animum, videtur sequi, quod mens rationalis nullam assectionem propriam seu ex se possideat, quod enim est centrum influxuum, seu in quo concentrantur duae essentiae, non potest dici esse aliud, quam communis essentia duarum, Seu una natura ex binis composita; id etiam verissimum eSi, sed hoc compositum, seu hoc mixtum est essentia per se, cujus natura Secundum miscelam ab ulraque dissert, num
autem et qua ratione propria possit vocari, id in sequentibus videbimus, rem tamen praelibare debemus. Id salis ab experientia et reflexione perspicuum est, quod mens nostra rationalis desideret, seu desideriis gaudeat, desideria nusquam dari queunt absque asseclionibus seu amoribus, quod enim desideramus id amamus, ei quod amamuS Secundum gradum amoris desideramus, haec desideria in mente rationali vocantur cupiditates in animo, quae non dari queunt absque assectionibus seu amoribus corporeis: id etiam perspicuum est, quod eligere queamus id quod optimum est, et rejicere malum, Seu quod mens nostra rationalis libere queat arbitrari et arbitrio convenienter agere; si ipsi amores n0n proprii essent mentis rationalis, sed solum aliunde influerent, et mentem hanc ad arbitrandum felJ agendum cogerent, tunc nihil proprium, proinde nec quicquam liberum de mente praedicari potuisset; sed ipsum hoc liberum arbitrium demonstrat, quod mens rationalis sit media inter binos amores qui influunt, atque illa sit arbitra eligendi quod Optimum est. Id etiam perspicuum est quod nulla foret voluntas, nisi aliquae assecliones menti
155쪽
FORMATIO ET AFFECTIONES MENI IS RATIONALIS. 14, propriae essent, quarum unam potius vellet quam alteram, sed foret vel cupiditas vel instinctus loco voluntatis, Sicut in animalibus brulis. Id enim omne est cupiditas quod ab animo, et id omne instinctus, quod a mente superiore profluit. Haec iudicant clare, quod amores isti qui insinuantur menti rationali ita uniantur, ut sint distincti quoad essentiam et naturam ab amoribus mentis superioris et animi, et sic quod propriam quandam quasi separalam mentem constituant, Sed usque talem, quae uti ab utraque existit, per utramque subsistat, et ab utraque dependeat, non quidem ex aequo, sed prout ad unam magis quam ad alteram se flectit et inclinat. Id etiam ut argumentum praememoralis adjici pol est, quod nusquam quiremus alicujus culpae aut criminis reprehendi, si nullus amor in mente existens foret proprius seu ipsissimus noster; nihil enim tanquam nostrum et proprie ad nos pertinens agnoscimus, quam quod in mente nostra rationali existit, mens enim ista est
ipsissimum meum, caetera Omnia mea Suni, quatenus mens ista suum vocat, nec considerat aliter ac sua instrumenta,
per quae esse possit qualis est, et agere possit qualiter vult: quae etiam est ratio, quod unum quemvis talem esse filicimus
qualis est secundum statum ejus mentis, hebelem et stupidum, et mentis impotem vix appellamus hominem, intelligentissimum vero et sapientem Verum horiminem et divinum , ita omnium proprium esse debet mentis, quicquid ei inest. Sed rem allius intueamur, et e Xplorare Salagamus, quid vere proprium mentis rationalis, et quid non Vere proprium sit, quod enim pertinet ad mentem eique inest, hoc dicitur ejus proprium, sed tamen non ideo Vere proprium, siculi visus in oculo, qui Vere proprius est sensorii interni, hoc enim videlabsque oculis, at oculus non abs lue sensorio interno; stricte loquendo, nihil video proprium in toto hoc sensorio interno seu intellectorio humano, quam quod mens ejus se possit flectere
seu vertere ad mentem Superiore ni seu animae, ejusque amores
ad millere ut influant, seu recipere, sed quo modo alibi dicendum est, vel ad mentem inferiorem seu corporis id est animi ejusque amores admittere ut influant vel recipere, caetera omnia quaecunque insunt. non sunt propria aliter quam quod ex hac directione fluant, est enim mens rationalis tanquam trulina,
156쪽
146 FORMAΤIO ET AFFECTIONES MENTIS RATIONALIS. quae bilancem regit; in humano corpore nihil datur nisi anima et corpus, seu nihil nisi spirituale et naturale, caetera quae intermedia Sunt, ex utroque participant, ei quatenus participant tanquam libra ex utroque dependent; ut ergo singula in suo aequilibrio leneantur, concessa est mens rationalis, quae Sit moderatrix et rectrix, et sic in hoc puncto unice activa, in caeteris autem paSSi Va. Ut veritas communiter receptum eSt, quia communis eXperientia id unum quemvis docuit, quod quantum mens nOStra rationalis admittit amores qui a corpore ejusque sanguine, Seu a mundo per fores sensuum influunt, et illis se applii at, dedit subditque, tantum removeatur ah amoribus mentis superioris seu spiritualibus; et quantum se ab amoribus corporis et ad blandimentis mundi removet, lantum admittat amores mentis superioris seu spiritualis; suffocatur quasi spirituale a naturali, et eX- terminatur naturale a spirituali; ita conflat, quod sit homo internus, qui pugnat cum quodam homine externo, ipsaque mens apprehendit pugnam, vel se dat victam, vel reportat
Cum itaque amores merilis superioris, et amores animi ex se et sua sponte in mentem rationalem influant et confluant, et cum hujus unice propriuili sit se flectere ad partem unam aut alteram, videamus quomodo caetera quae in mente eadem rationali seu proprie humana sunt, inde fluant, ut de illis etiam praedicari possit, quod sint ejus propria, quaecunque enim a
proprio Seu a voluntate fluunt ut necessario consectaria, illa etiam propria sunt, et a suo principio trahunt omen et nomen: sed ordine et per exempla progrediamur. l. Primus amor, voluntas et quasi desiderium mentis purae Seu animae est mentem quandam inferiorem seu animum sibi associandi, quem ex sua mel essentia producit seu creat, eique vitam inspiral; id est anima intellectorium purum format, et quidem ex suamet essentia, cujus mens est naturalis, haec mens inest intellectorio puro, et cuivis singularissime, communis illa singularium essentia et vita vocatur animus, cui sic Solum naturale et corporeum, non autem spirituale inest, tametsi a spirituali descendat et creatus sit. Sed hic amor nondum est mentis rationalis, sed mentis purae seu spiritualis.
157쪽
FORMATIO EΤ AFFECTIONES MENTIS RATIONALIS. D 2. Mens jam spiritualis menti naturali associata, jam nihil
amat et desiderat, nisi quod utrique commune eSt, mens spiritualis amat suam mentem naturalem, et menS naturalis respicit et veneratur suam spiritualem, et summis flagrat delitiis ut ab hac dependeat, eique subdita sit. Exinde jam primus
amor communis fluit, scilicet ut formentur organa et instrumenta, per quae ita agere et operari queant, sicuti amor et desiderium ii irique commune fert et aufert, organa ista naturae et amori utriusque convenientissime formantur, utraque enim
mens solos inluetur sines, qui quia non nisi quam per organa et inedia instrumentalia queunt consequi, hinc instrumenta ista ad
omnem sinem iitrique communem informantur; inde exsurgit machina illa corporea, quae mere est Org3nica, prorSUS Secundum imaginem oti erationis utriusque mentis. Sed hic amor nondum est mentis rationalis. 3. Hoc lenello corpore formalo exque utero materno seu
ovo exclusu, illico subit et quasi nascitur, aut a priori explicatur alius amor, qui est ut homo stat, Seu ut mente quadam propria, quae rationalis audiat, ipsi ruatur; homo enim quod homo sit, id a sua mente rationali trahit, qualis enim est ista mens, talis est homo. Mens tunc pura seu anima suam agit partem et mens intellectorii puri suam, id est mens spiritualis et mens naturalis, et quia utraque communem causam agit, et huic menti Suam essentiam, naturam et vitam infundere desiderat, exinde sequitur quod haec mens dicatur rationalis, rationalis enim significat spirituale et naturale simul Seu utriusque ii articeps. 4. Qui amat sinem eliam amat media ad sinem istum ducentia, utraque ista mens providit media, quando struxit organa, quibus mediis pervenirent ad finem; primus itaque amor
medius, seu medii, utrique communis est, ut sentiant organa, scilicet ut audiat auris et videat oculus, seu Sensorium Commune Seu cerebrum percipiat ea quae audiuntur et videntur; haec enim prima via, ei primum medium est mentem rationalem formandi, et informandi, quicquid tunc harmonicum est, id gratum est, et laetificat animum, et quicquid disti armonicum id ingratum est, et animum contristat: ita animus jam
primum excitatur, et sic concurrit taliquam ex se ad mentem hanc rationalem condendam: adhuc nulla est mens rationalis,
158쪽
14 A FORMΑΤΙΟ ΕΤ AFFECI IONES MENTIS RATIONALIS. nisi tanquam in suis cunis aut in prima infantia, ejus enim solum esse incipit, quod flectere et vertere possit organa ista sensoria et objecta, ut quae influunt, hauriat; lioc Enum est, uti supra dictum, fluod ejus proprium est, et ad quod incitatur ab animo, qui grate, jucunde et delitiose ab harmonicis asscitur:
nunc aetas incipit aurea, innocua, ridens, quia animus non adhuc contra mentem exsurgit, sed illam inlime amat, quia mens ipsi animo inest, ac uter ille ad unum finem conspirat, et animus adhuc nescit, qualis eXtra se mundus sit.
5. Amor hic c0mmunis progreditur semper ultra, et prο-grediendo crescit, insinuantur jam sensorio communi ideae materiales, et sensorio interno ideae immateriales seu prima intellectus principia, non ex proprio aliquo amore mentis rationalis, sed ex amore communi animi et mentis spiritualis, ipsa enim mens rationalis adhuc nescit unde lalis amor venit, insuli enim tam ex mente quam ex animo, mens sinem desiderat, animus effectum et nescit finem animae, sed excitatur a jucunditate, quae ab harmoniis sensationum externarum internarumque profluit. Ipsa mens rationalis adhuc non plus ex se contribuit, quam ut se applicet, Vertat in lendatque ad ea quae utrinque influunt, quum enim advertitur, ejus solum advertentia requiritur.
6. Auctis sic id eis memoriae seu imaginationis incipit homo intelligere, seu percipere aliquid ultra, seu extrahit quandam
esSentiam Seu Sensum superiorem a vocibus, quae totidem sunt
ideae maleriales; intellectus quum incipit formare, etiam cogitat; et sic ultra progreditur, ac illico a cogitatis in voluntatem, non quidem ex aliquo intellectu . sed ex amore alicujus voluptatis, qui a sensibus animo, et ab animo huic intellectui insi
7. Haec delitiosa animi, quae menti rationali communicantur, apparent tanquam inessent menti, et inibi sentirentur, sed sunt extra ipsam hanc mentem, quae enim deliliosa, jucunda, et laeta apparent animo, haec in mente rationali apparent et vocantur bona, contraria vero mala; ipsa bona et mala sunt omnia ista amabilia, seu quibus animus asscitur: mensium rationalis curiosa num hoc bonum aut malum sit, quod
apparet jucundum et amabile, ideo fertur quadam cupidine in id ut rescire velit an sit verum bonum aut falsum bonum id est
159쪽
FORMATIO ET AFFECTIONES MENTIS RATIONALIS. rasi
malum, ut et nil ni sit Verum malum Vel apparens malum; nam cognitio veri in se nihil significat absque bono, quod enim verum tisi respicere debet bonum ut suum Subjectum: mens rationalis non in his subsistit, nam non persuaderi potest, num vere bonum sit nisi resciat subjectum boni, bonum enim nihil datur nisi sit in subjecto, hoc subjectum primo apparet, sed num hoc Vere honum sit, necessum est, ut inquirat, quale sit hoc subjectum, quae sunt ejus altribula, accidentia et adjun. via, et demum his exploralis persuaderi potest num bonum hoc sit vere bonum vel non: ita pergit mens rationalis in singulis,
ut exploret naturam rerum objectarum, quibus videtur assci: talis videtur esse intellectus mentis rationalis, quem si penilius eXaminamus, clare appercipimus, quod haec omnia non sint intellectus proliria, sed quod aliquis amor ex superiori influat sciendi qualitatem omnium earum rerum quae ex inferiore per viam sensuum et animi subinfluunt, sic ut mens ista superior advertat jugi mentem nostram rationalem, ut se informet de rebus se usui obviis, ne fallem ab apparentia decipiatur, mens enim superior optime novit, quam innumerae sint sallaciae rerum: quae est ratio, qu0d auferamur naturaliter a quadam cupidine sciendi, non solum praesentia , sed eliam futura, et non solum exstantia, sed etiam occulla, quod curiositas innata vocatur, estque primum movens nostri intellectus perficiendi, seu est ipse ille amor communicandi suam scientiam menti isti quae instruenda est, in his etiam mens ista nihil ex se agit, praeter quod rationalem suum intuitum ad mentem superiorem vel ad animam vertat, caelera Sponte influunt, ipso amore excitante
sciendi cupidinem, sed ab hoc m0menio, quo menS Se ipsam applicat, praedicatur omnis hic intullectus de mente, quod ejus proprium sit; scilicet quod non solurn appercipiat, sed etiam cogitet et judicet, sit enim tanquam ejus proprium, quia acquiritur, sed dum acquiritur, ipsa mens tanquam passiva est, sed modo flectit se ad hanc aut illam partem. 8. Circa formalionem intellectus humani occurrunt quatuor aetates, vix aliter ac in magno mundo Seu maCTO COSmo,
prima aetas seu aurea est quando animus prorsus subjectus est Suae menti, tunc enim non dici potest animus, sed mens inserior et naturalis; altera aetas seu argentea esl, quando animus
160쪽
150 AMORES ET AFFECTIONES MENTIS IN GENEBE. ii in subjectus est menti, sed aequo jure cum illa regnat. Tertianel 3S Seu aenea, quando animus cum sua mente pugnare incipit, leniatque hanc solio suo dejicere: quarta seu serrea, quando animus subjecerit sibi mentem superiorem, quae lan litam famula sit sui animi. Haec appercipiuntur in ipsa nostra mente rationali, ab ipsis amoribus, qui regnant et imperant, si corporis et animi, aul mundi sint, indicium est, quod amores spirituales solio suo expulsi sint et quasi exstincti; at vero quando amores spirituales regnant. tunc cedunt ei quasi frigescunt
amore S corporei, et Sic corporis concupiscentiae dicuntur mortuae; quantum enim Vivunt corporis, lanium evanescunt spirituales, et Vice VerS3.
9. Sed integritatis status foret, si amores spirituales soli regnarent, tunc non foret aliqua mens rationalis, sed sola mens spiritualis, non enim confluxus foret amorum, ita ui simus corporei, non subsistere facile possemus in hoc statu, super humanum et miraculosum foret. At vero ut amores superiores et inferiores ex aequo regnarent, id est nostra melior vila, et mens rationalis foret supra suum corpus elevata, ei ex se instructa de rebus obviis, ut nulla scientia magistra opus haberet: in deleriora semper ruimur, ita ab hac medio si ilale deflectimur, hoc est ipsum rationale: infantes sunt solum spirituales, sed tunc mens rationalis flaret nulla, vel si foret, non esset rationalis, sed spiritualis. Sed redeamus ad assectiones seu amores, et inquiramus
num aliqui insint menti rationali, qui ejus proprii dici queant;
sed id nequaquam explorare possumus, nisi pertranseamuS Singillatim omnia ista desideria, quae appareni huic menti inesse; ex illis deinceps conclusum possumuS formare. Amores et affectione S menti S in geHerc. in mente nostra rationali perpetui regnant amores, nec so-rul aliqua mens absque amoribus, siculi non an in us absque a1 sectionibus; amores enim sunt montis, uti assectio nos sunt animi; ipsa illa objecta quibus mens asscitur, vocantur ejuS amores; mens rationalis etiam intellectu gaudet, intellectus est separatum quid a mente, siculi sensatio aut perceptio ab animo: