장음표시 사용
151쪽
113 mari videtur ipsius Xenophanis dicto quod supra
Θεους. Unde colligi non temere p08Sit , idem argu mentum in ipSius carmine, quum de divina natura ageret, haud plane omissum esse. Cum Xenophanis autem dicto concinit Epicharmi ille versus apud Diog. Laert. ΙΙΙ, SeCt. ΙΟ
Altero argumento unum eSSe Deum demonstrat ex ipsa divini numinis natura. cc Tali S enim, inquit, Datura est Deus, ut Sit omnium OptimUS et praestantissimus quo conStituto , Sequitur ut nec qui Squam illo superior neque plureS inter Se pares Dii pos sint haberi, quoniam hoc modo Summa illa praes tantiae vis, ipsa adeo Dei Datura, tollitur. DMultos antiquorum locos vidimus, qui te8tificantur , Xenophanem vulgares de Diis OpiDiones sictiones que poetarum vehementer improbaSSO et studiose re futasse; protulimus ipsius dictum quo unus ille Deus celebratur :
Huic tamen sententiae Contrarium videatur, quod non modo unum, Sed interdum plures quoque Deos Commemorasse dicitur, et in hoc ipSO Versu unum quidem omnium praeStanti8Simum facit Deum , nec tamen plures Deos omnino tollere videtur. Sed hu-
152쪽
jus rei duae asserendae sunt CAUSSae altera eSt, quod ille non recondita tantum disputatione de Diis philosophatus est, Sed oratione uSUS plerumque Communi hominum senSui accommodata , qua Per Va gulaS imperitorum opiniones corrigeret et ad altiorem Verioremque Cogitandi rationem erudiret 'Τ. Αltera autem eaque praecipua causa posita videtur in ipsa Graeci sermonis indole , in quo nullum erat vocabulum quo Summum illud numen et excellens omni naturae praestantia Sigilificaretur. Ubi enim in
prium Sed Commune multorum fuit. Quae aiatem disserentia notata est inter appellationem Θεου et αρονος, haec priscis sere nota Observata fuit, qui promiscue his Dominibus usi sunt. Ita EmpedocleS , quem Donnulli haec Domitia subtilius distinxisse putant , in carmine Θώς eosdem et θα μονας appellat ; similiter , ut alios omittam, Plato in I imaeo ' , ubi summus
statuit inter Xenophanis rationem philosophicam, et alteram popularem , id non nimis urgendum.
i8 Vid. pag. 41 , A. Ne quis Vero mihi objiciat, veteres jam
olim Θεοδε, et ἔρωας distinxisSe , novi multis antiquorum locis id probari, veluti Hesiod. ἔργ. VS. Ι22. Pythag. Aur. carm. princ. Ocell. Lucan. c. 3, p. 529, ed. Galei. Platon. Legg. IV,
οργιαζοι τ' aν, ηρωσι δ ε τουτους . Craiyl. p. 397 , D. I antum autem dico, hanc nominum disserentiam non adeo definitam fuisse, quin ea plerumque tam Vulgi quam doctorum usu confunderentur. Subtilius ea distinxerunt posteriores, Stoici, Platonici, alii, quorum commenta in antiquos conferenda non sunt, ut facit Plutarch. plac.
153쪽
115 Itaque ut ceteri philosophi, licet a vulgari opinione
dissentirent, communem Sermoni S USum SerVnrunt,
similiter Xenopbanes secisse putandus eSt. Quamquam hujus sententiam nonnulli parum diligenter aut per verso interpretati videntur, ut Plutarchus quum
Principatum sane inter Deos tollit Xenophanes , ita ut unum modo eSSe Deum Statuat, non tamen plures faciat pares inter ipsos et aequales. Sed Plutarchus Xenophanis sententiam confuderit fortasse cum
nobili Euripidis dicto , quod idem alibi laudat '' :
ουδ αλ λου Θεὸν ) αλλου δεσποτηυ περυκάνω θειτοα γαρ Θ Θεὸς , ε 7rερ Θ οντως λὸς , ουθενος ' αριθῶν Αθε θύς οι λογοι. HOS autem verSus quamviS facile credam, Euripidem e philosophorum disputationibus, ut multa alia , in scenam protulisse, in his tamen Vel alium auctorem Secutus videtur vel, si Xenophanem secutus sit ut Γ1 andisio visum , '' suo arbitrio sententiam sinxisse. Liberior hic poetarum usus interpretibus in ex pii candis philosophorum placitis fraudi interdum fuit. Euripidis vero dictis paene conveniunt ea qUae XC-
νομίζω το μεν μηδ' ενος δίεσΘαι θειον εiναι. 21, C0minent. Eleat. p. 67 , qui, notata hac sententiae di versitate , ipsi Xenophani id fortasse tribuendum mori et : nam quum multa edidisset carmina, potuisse eum interdum variare Sententiam et de eadem re non Semper idem dicere.
154쪽
nophani contradicens Aristoteles '' profert; cujus Verba quoniam graece corrupta Sunt, latine interpretabor Deum , inquit, potentiSSimum et Opti mum e88e praedicat, id autem intelligit secus ac plerique existimant praeStanti SSimuS enim plerum que Deus dicitur , non comparatus Cum aliiS, Sed ipsiuS per Se Spectata natura. Nam si aliis tantum excelleret, poSSet quidem non propter Suam ipsius Virtutem et bonitatem , sed ob illorum imbecillitatem praeStare : quo quidem modo praestantissimum Deum audeat dicere nemo; Verum ita potius, ut quam Optime Secundum suam ipsius Daturam Sit assectus , nec ulla re ad bene beateque degendum indigeat. Neque ratio obstat quominus , etiamSi plureS Sint, cuncti ea conditione fruantur, ut omneS quam optime sint assecti , et alius quidem alio excellentior, Sua autem quiSque natura praeStanti SSimus sit. D Haec, quae ille adversus Xenophanem diSputat, cum
et a) De Xenoph. caei. c. IV. Graeca , dum integriores codd. desunt, conjectura probabili sic interpolari possint : ετι κρατις ον
155쪽
Euripidis sententia fere congruunt; at quanto eXCelsior est Xenophanis ille Deus, quem natura talem OSSecensuit, ut unus dominaretur CuDCtaque Suo nutu
gereret comprobans illud, quod praeclare Callima chus dicit μ' :
Una quoque et aequabili est Datura Dam si e di Versis elementis constaret et diversis partibus esset Constitutus, alia sui parte praestantior, alia deterior foret id autem a Deo alienum , in quo nullum eSt partium viriumque discrimen , sed una et Simplicinatura absolute persectuS eSt, atque adeo Sphaerae instar omni ex parte sui similis. DSententia haec , unum s8δθ quiddam natura perfectum et aequabilo, nobilissima fuit in veteri philosophia, eamque cum Pythagorei tum praecipue Eleatici celebrarunt. Laudatur illud placitum a Cicerone in libro de Orat. III, 5 , quum haec dicat g Ac mihin quidem veteres illi majus quiddam animo com D plexi multo plus etiam vidiSSe videntur, quam
D quantum DOStrorum ingeniorum acies intueri po--χ test, qui Omnia haec, quae Supra et Subter, uniam
n esse et una vi atque una naturae CONSODSionen constricta eSSe di Xerunt. D Hanc naturae aequabi- 2M In fragm. apud Plutarch. plac. philos. I, 7. in Callimactu ed. Ern. si . I 32. p. 496,
156쪽
i i ta tem Xenophanem meditatum esse testificatur etiam J imo Ρhliasius, qui in sillis eum ita facit loque ri te in 'si
ductum con*tringitur. Uterque autem hic generatim ad Omnem rerum naturam et Omnia hae , quae Supra et Subter, hoc placitum reserunt quo SenSuPlures etiam Veterum usurparunt, in primis Hippo crates , cujus CelebriS illa VOX '' : ζυρροια γαρ μία ,συμ νοια μία, παντα συμπαθεα. Eleatici autem non uni VCI Sum mundum Cogitatione Complexi , Sed intelligi bilem Daturam a rebus Spectabilibus abstractam Contemplati sunt et explorarunt. Parmenides quidem τὸ
ον per Se posuit, de quo sic praedicat Vs. 74 sqq.
illa Verba παν σε ον αιεὶ παντη ανελκοριενον; itaque participium i Stud άνελκορ ενον melius abeSse putabam et sic legendum :
ita praecedens versus mancus relinqueretur. Id autem quamvis mihi placeret, mutare tamen nihil v0lui, praesertim quod I imo in Versibus suis elegantiam et concinnitatem parum curare Solet. Caeterum quae Fabricius ad li. l. p. 58, not. D. annotat, ea aliud certo agens scripsisse videtur.
157쪽
Xenophanes autem, qui zo ου appellavit Doum, de hoc uno perfectum illud et aequabile dixisse videtur. Id que probant veterum testimonia, ut ejusdem illud Timonis *β :
Deum omni eae parto aoqualom 8tatuit ot integrum. Haec autem aequalitas illud est quod de Deo sole bat praedicare , totum omnino cernere USum , totum audire, totum cogitare; ut una Sit in eo et per 1 Ctu naturae conserasio. Eadem vis Significatur Sphae rae Similitudine , quae forma multum a veteribus celebrata et a philosophis persectissima Semper eSthabita. Pythagorae hoc placitum tribuunt veteres 'Τ :
λσε υ κυκλον , idque uno ore plerique philosophi et mathematici comprobarunt huic enim formae Contigisse ut sola omnes alias saguras contineat , ip8a que omnino sui similis sit et aequalis παντόΘευ λος καὶ ο μοιος) , quum omniS ejus extremitas paribus radiis a medio attingatur ''. Hac ratione adducti sunt philosophi , ut hac sorma pulcriorem Dullam, nullam rerum universitati aptiorem dicerent quae Sententia Ρythagoreis cum Ρlatone et Aristotele CommuniS deinceps etiam a posterioribu8, praesertim Stoici S , aliisque adscita est ''. Italici autem philosophi,
26 Apud Sext. Emp. l. l. ocabuluin rarius erat Hesychius et Eustalli ius interpretantur άβλαβης.
28) Cicero de Nat. D, ΙΙ, i 8. cum not. Davisti; de Universo cap. 6, Ern. 29) Vid. Ocellus Lucan. cap. I, p. 5i . et Timaeus Locr.
158쪽
qui adspectabili uin rerum sormas ad intelligibilia re tulerunt , eadem si gura usi sunt ad Summam naturae perfectionem exprimendam Ergo Deum non 3phaerum finxit Xenophanes, sed sphaonao Aimilem, prorSUS ut Parmenides celebratissimis versibus 1 o4 sqq. το ον dicit:
Etiam Ρlato in dialogo Τimaeo, in quo priscorum Phy'
Si Corum opiniones sua ratione Ornavit, mundum hunc in sphaerae modum a Deo sormatum dicit, eundem, que appellat simulacrum divinae mentis αγαHα του Θεου) : ipsam adeo mentis vim nulla alia imagine Putat aptius posse repraesentari '. Neque vero est quod hanc similitudinem miremur: reputemuS tantum, ipSum nomen δίαυ a corporis habitu ad mentis CO-gitationes esse traiislatum ; similiter ergo Sphaerae im3go, quam Xenophanes ad Deum transtulit, nihil aliud significat nisi unum illud et aequabile atque Persectum , quo divina natura cernitur δ' .ad Phaedon. p. 304. Aristoteles infra laudabitur. De Stoicis Diog. Laert, VII, 1 o. coli. Menag. ObSS. Plutarch. plac.
Plillos. I, 6, cujus haec sunt Verba : σφιυροειδης δε ο κοσμος , ο παντων των ματων πρωτευε μονον γαρ τουτο τοις ἰαυτου
μερεσιν ο'εοιουται. In quibuS Verbis nihil est, quod cum Corsinodissert. I, p. V, sq. impeditum aut Vitiosum aliquis putaverit, qui locus modo laudatos inspexerit.
parum juste reprehendunt Moshemius ibid. not. p. 585. et BrucherHist. Crit. Phil. p. 1150. Cf. Cl. Cousin. p. 78 qui comparat similem metaphoram , qua bonum et fortem Virum adpellabant τετραγωνον. Aristot. Rhet. ΙΙΙ, II. princ.
159쪽
I ali igitur natura cum Sit DeuS , eundem neque infinitum neque finibus terminatum dixit Namque infinitum, inquit, ejusmodi est, quod nec initium Deque medium neque eXtremum neque ullos omnino habet sines ; id autem nihil est : quod vero his finibus terminatur , id non unum eSt, Sed pluribus constat : ergo Cum unus Sit Deus, Deutra harum desinitionum ejus naturae Congruit. DPari ratione Deum nec inmobilem esse neque moveri demonstrat Inmobile enim cum ejusmodi sit, quod Deo ipsum alterius motu assiciatur DeC Suo alterum assiciat motu, id quidem nihil est quod autem movetur, id mutationis patitur vicissitudinem ,
atque adeo non unum est Sed multa ergo etiam harum assectionum Deutra in Deum conVenit. DQuo rectius haec Xenophanis ratio judicari et perspici possit, contendenda est cum aliorum placitis veterum , qui jam inde a principio has quaestiones tractarunt, Certe attigerunt. Ionici enim philosophi in quaerenda rerum origine infinitum plerique statuebant principium , quod omnia contineret ipsumque divinum esset quod Dominatim Anaximandro placuisse testificatur Aristoteles Phys. ΙΙΙ, 4 : ἁΘ ιυα του
nia Data dicerent, motum quoque ei tribuerunt sive in eadem Datura inhaerentem seu genere distinctum et extrinsecus ei allatum. Hi tamen philosophi, quum dialectica arte parum uterentur , nec infinitum ip- Sum 'IUale CSSet, neque motus naturam studiosius explorarunt et desini verunt. Italicorum fuit haec in-
160쪽
quisitio, qui ut pleraque alia sic etiam zο απειρον καθ auro , ουχ ως τινι ετξρω συμ εβη κύος , ut ait ibidem Aristoteles , CODSiderarunt. Atque horum placita itida gantibus facile apparebit , Xenophanis rationem a Ionicis diversam, cum Pythagorici S ita Congruere, ut
Communem stirpem agnoscas. Hi enim Omnis Daturae elementa Statuerunt esse Contraria, eaque incertas generum mi mus deSeripSerunt, Vulgo τὰς καTασυτοιχ αν αρχας BPPell3taS; in quibus praesertim haec sibi paria opponuntur : περας Si Ve Περα ν) et απειρον , ηρεμουν et κινούμενον. HaeC autem Pythagoricorum ratio non multo ante Xenophanem in Italia videtur esse reperta , Sive ipSum Pythagoram habuerit auctorem sive aequalem ejus A lCmaeonem Crotoniatem, qui
Ex hoc igitur sonte prosecta videtur Xenophanis
Sententia : namque quum unum OSSE Deum statue
ret , ista , quae in rebus humanis habentur contraria , aliena a divina natura censuit quo pertinet fortasse etiam id quod apud Laertium legimus, Xenophanis Sententium Pythagorae fuisse oppositam δ'. Haec universe; jam singula attendamus. Ρrimum quod ad απειρον et πεπερατ μενου Bltinet, Pythagoreorum fuit haec desinitio , persectum Omne totumque mundum tribus his terminis contineri , initio, medio, extremo ἰ τελευzη γαρ καὶ μέσον κά
33ὶ Aliter haec explicat Cousin l. l. p. 8O. 3 Aristot. Coel. Ι, Ι.