장음표시 사용
161쪽
est quod XenophaneS το απειρον diCit ου τε αρχην Ουζε μ εἴ νρυζε τελος εχεtυ. Eandem d initionem tamquam notam usurpat Plato in Philebo , Pythagoreorum exemplo zo απειρον Sintiae IS του μίηzε αρχ 'υ μ. VS μάτα ἱμήτε τελος ἀρ εαυζου ἐν εαυῖ θ εχοντος γευους. In Parmenide quoque Eleaticorum veStigia legens eadem utitur descriptione unde satis apparet , Xenophanis illam argumentationem aratiquitatis auctoritate Diti. Igitur το απειρον , quod nullaS habeat parteS, eSSe omnino negat; Contrarium autem τὸ πεπεραγμένου non unum esse sed multa, si quidem tribus illis constet , quorum aliud ex alio extrinsectas cerni Dece88e sit :ἀSi Περα νειν αυαγχη εῖερον προς ετερον, ut Aristoteles dicit 'si. Harum igitur assectionum Deutrum CenSet Cum Dei natura congruere, quod unus Sit Omnique humanarum rerum Contagione VBC3nS. Cum quo Com
parari potest celebratissimum illud antiquitatis effatum in Orphicis proditum , quo Iupiter unus ipse
Deinde quod Deum nec t D mobilem esse neque Ino veri censet, hoc placitum a Xenophane eX ipSa motuS natura probatur. Quae quaeStio, multum inter 35) Plato Pliileb. p. 31 Α. Parmen. p. I 5 Α. 36 Arist0t. Pitys. ΙΙΙ, 4. p. 275 x Unde Plato in Philebo
3 ) Vid Orphica Herm. p. 45s , vs. 35. quem locum plurimi scriptores inde a Platone laudarunt : cf. Wyttenti. ad Plutarch. S. N. V. p. 23-
162쪽
antiquos philosophos agitata, tamen satis dilucide explicita non est anteaquam rerum formae Sive Categoriae ab Archyta et deinceps a Platone et Aristotele diligentius essent investigatae. Prisci illi tantum vide runt motum per Se Solum non posse intelligi, sed cum altero, Veluti loco , tempore , inani, Cohaerere,
rum vestigia Plato secutus duo praesertim motus genera di Stinxit , γρὰλ et αλλοίωκπυ , ut in Ρarmenide dicit , οτι καούμ ενξ υ γε η mi'tro η αλλοιοῖzο ἄν αυῖς γὰρ μονα κtγήσεις si ' in quibus desiniendis eadem ille dis tincte explicuisse videtur, quae Superiores ConfuSiuSdi Sputaverant. Iam vero hoc argumento XenophaneSconclusit, nec inmobilem esse Deum neque moveri :quod enim immobile est quum nullo tu loco sit, nec ipsum quidem esse; Si autem movetur, non unum e8Se sed multa ergo neutram harum asseC-tionum in id quod unum est convenire Sic igitur ille , quam mente conceperat perfectam abSolutumque naturam , ab hac disjunxit contraria
163쪽
omnia quae in rebus humaniS cernuntur. Praeclarum sane illud et excelsum; attamen non Sensit , his Sublatis , talem se fecisse Deum, quem nulla liceat humanae mentis cogitatione Complecti, de quo adeo definiri nihil nec praedicari posset. Unde ei accidit ut in iis quae de Deo ratiocinaretur non satis sibi ipse constaret, et eundem quem inmobilem esse et sinibus contineri negaret, tamen et quiescere ' et forma comprehendi praedicaret. Huc speetare Vide tur reprehensio illa Aristotelis, quum dicat , Xeno phanem nihil diserte explicuisse ουθευ λεσαρ υιπε ) - . Idem posterioribus, qui Eleaticam rationem Secuti Sunt, Variarum anSam praebuit disputationum, quum eadem, quae ille ObSCuriuS enuntiaVerat, a SequentibuS, Melisso , Parmenide alii Sque, in diversas explicaren
Sed non minus varie ipsius etiam XenophaniS Sententia ab interpretibus exposita est atque ita erroribus implicita , ut plane contraria sibi statuisse videatur. Apud Ciceronem de Nat. Deor. Veli ejus ut in ceterorum sententiis reserendis parum diligens , sic etiam in Xenophane labitur , quum dicit :κ Xenophanes, mente Ηdjuncta, omne praeterea, quodes esset infinitum, Deum voluit esse. D Quod mentem dicit adjunctam infra explicabitur ; nunc infinitum illud notandum est. Similiter erravit Nicolaus Damascenus , qui in libro de diis retulit Xenophanem
principium feciSSe απειρον κού ο κινητον, quem SimpliciuSVerbis supra memoratis reprehendit. Contra Alexan- έα) Vid. fragm. IV. 43 Aristot Metaph. I, 5. quem attuli supra 3 I.
443 Cicero N. D. I, 11 , quem sequitur Minuc. Felix OctaV. eap. XIX, p. II9. ed. Gron.
164쪽
tuisse Xenophanem prodidit , quod alii quoque retulerunt Ioannes Philopotius denique Xenophani
eandem ac Parmenidi tribuit Sententiam : μ ιαν μὰν
parata quantopere Sibi adverSeritur apparet; neque tamen multiam Dos turbant, siquidem omnis illa discrepantia inde explicanda videtur , quod Xenophanis placita ab ipso non satis desinita posteriores Sua qUiS-que ratione interpretati sunt. Id etiam ostendit Theophrastus apud Bessarionem siΤ, qui Xenophanis principium dicit aliquo quidem modo neque infinitum neque finitum , alio vero modo sinitum, tum etiam D conglobatum. 1, Ab hac opinionis inconstantia ut Xenophanem liberarent, sententiam ejus ad certam ratio nem revoCare Studuerunt; inde omnis illa dissensio orta est '. Simplicius ipse, qui ejus sententiam e Theophrasto perspicue cognovit planeque eXplicuit, inter pretandi tamen Studio deceptus videtur, quum in Certum illud μηzε απειρον αητε πεπερα σμάνου definire StudeUS, idem quodammodo faciat quod τὸ πεπερα μενον si'. Intelligitur quam sedulo caveri oporteat hunC EP- Torem , quo plurima veterum placita ab interpretibus
45ὶ Vid. supra p. io 8. Origenes Philos . cap. 14. Theodoret. Τherap. IV. Galen. c. ΙΙΙ. p. 24 F. quos infra citabo. cf. DaVIS. ad. Cicer. N. D. I, II.
nophanis facit sententiam, A) εν καὶ ιικίνητον καὶ οιγενητον κm πεπερασμενον ποιουντων το ποῖν cf. ejuSdem Verba quae Statim g sq. asseram.
165쪽
127 confusa et obscurata Sunt; quod ut in Singulis partibus apparuit, similiter ad totam pertinere Xenophanis philosophiam mox indicabimus; Sed prius omne
hoc argumentum pauciS Comprehend3mUS.
rere , sive de vi illa quam esse et quam excellere Omnibus atque dominari statuit. Et esse quidem hanc naturam simpliciter postulat nulla uSUS argumen-tRtione : eSSe enim, quODiam eo excepto nihil habetur omnino ; dominari autem , quoniam haec vis est divini Dominis. Ex his autem duobus OmDis ejus de Deo argumentatio apta est : Si enim est, ingenitus idem et aeternus sit necesse est; Si dominatur, Unum Omnino esse Deum oportet , non multOS; Si unus eSt, Omni ex parte eundem eSSe Suique Similem. Haec de Deo censuit; Caetera autem quae praedicari solent, tum ita finitum et ira mobile , tum ter minatum et mobile, ea aut non esse aut multa dixit; ergo a divina natura abjudicavit. Tota haec ratio bre
Cernimus in his initia ej us rationiS,
teribus eximie Ρhilosophia item Metaphysica appellata
166쪽
est, cujus proprium est, ut Aristoteles dicit β', in-
animadvertendum, Xenophanem non zο ου ipSum Perse indagasse , sed retulisse hoc ad divinam naturam , quam menti objectam intuens esse omnino praedi cavit ; qui vero post eum hanc rationem perSeCuti sunt, Dei notione relicta , ipsum το ου CODSidera runt. In hac autem inquisitione cum omnia, verbis utor Aristotelis) reducantur εἰc zὸ ου καὶ τὸ uni ον , κού εἰς εν κα πληΘος , et haeC quamquam opposita et distincta , natura tamen connexa inter Se et COlligata sint , Xenophanes id quod unum est mente tenens, quaecumque ab hac simplici Dei natura es-Sent diver8a rejecit, contraria Omnia Sustulit. Hanc ejus rationem Simplicius sic interpretatur β' : Ο μἐυ
nia contraria huju*modi genora extollit atque in Ru- portoro loco collocat, ut in primo Parmenidis argu
mento Plato. At Platonis disputationem legentibus apparebit magnum esse inter utrumque discrimen, atque id ab illo argumentando probari, unum CSSO si per se ponatur ab omni diverso atque contrario disjunctum , de eo nihil posse praedicari , neque ὁλὸν neque ομοιον neque ἶσον, ipSumque nulla forma Posse comprehendi, denique hujusmodi illud esse ut Don magis εἶν α quam mi εὐυm videatur β'. Idem 50) Metaph. III , S 2, p. 665 sq. 51ὶ Simplic. Ρhys. fol. 2 Α.
167쪽
in toto hoc dialogo Eleaticorum argumenta premenS, disputando arguit, haec genera τὸ ον et τὸ se ον , τοD et τα πολλα, quamquam ratione discernantur, ita tamen inter se Cohaerere ut aliud absque alio mente comprehendi nequeat, et multa esse ipsis inter se communia β'. Similia Xenophani Aristoteles objicit, pr3CCipue Vero hoc urget , quod ut modo dixi )idem πεπερασυάνου , finibuδ terminatum , eSSe negat , et σῖπιροειδές praedicat quae ambo Sibi repugnare, si quidem id quod infinitum est nulla sorma possit comprehendi si . Ex his intelligimus, Xenophanes li-Cet penitus rerum naturam Veritatemque indagaret, quantum tamen abesset ab illa disserendi ακριβε , quae Sola ad interiora philosophiae penetralia dux est. Inchoavit tantum ; nihil ampliuS : neque ergo mirandum , ipsum sibi in philosophando non plane constitisse , atque interdum adeo de cognitionis veritate dubitasse β '. Quod autem supra vidimus, Xenophanis quaedam
53 Eadem ratione in Sophista disserit, praesertim p. 253 D, p. 259 A. 5 in Aristoteles de Xenoph. cap. IV, p. 943 D E. cujus verba levi
mendatione sic corrigenda videntur : ετι τοιουτος ων πάντη ομοιος )
de X. L. et G. Brandis Comment. Eleat. p. 8O. 55 De hoc agemus infra sub sinem disputationiS. I. Io
168쪽
placita cum Pythagoricis esse conjuncta , id etiam univerSe eXplicandum eSt, quo facilius, utrisque inter Se Comparati S, quae propria illius fuerit ratio et quam vim in Graecorum philosophia habuerit, perspiciatur. Ut Eleatici rerum veritatem indagantes
unum e8Se Statuerunt, Sic Pythagoreis placuit rerum principia generatim unum e Sse et multa, Si Ve , ut cum Platone dicam si', ως εξ ἐνος uis καὶ πολ λῶν οντων
in duo genera distribuerunt diversa inter se et Contraria , veluti quae modo memoravimus τὸ περας et τὸ Πειρον , eaque VI a quadam Vi ita esse constricta et consociata, ut pulcerrimus inde exstiteret rerum Ordo et totius naturae concentus, qui ideo a Pythagora
Illa autem vis sive unum illud quale intelligendum Sit, Varie eSt a veteribus expositum. Antiquiores Ρythagorei , in contrariis generibus indagandis maxime intenti, parum subtiliter desiniisse videntur, utrum unum hoc intelligerent alterum rerum elementum tanquam περαῖνον oppOSitum το απειρω ) , an Vero Superiorem Vim quandarn, quae diversa contineret jungeretque contraria. Sed utramque Daturam veteriores illi parum distinxisse videntur, et ut physicorum plerique ante AnaXagoram CausSam mox entem cum ipSarerum materie confuderunt, similiter illi quoque GD idem et summum fecisse videntur Daturae principium , et ad alterum retuli8Se rerum genUS quod tanquam πέρας etω απειρ' esset Oppositum qΤ. His vero 56) Phileb. p. I 6 C.
57) Longum foret haec veterum testimoniis explicare; consulatur autem Ritter Gesch. d. Pythag. Philos. praecipue p. II 4 4qq- et quos hic laudat auctoreS.
169쪽
cum repugnare videretur id quod Xenophanes statuit, Unum esse ab omni Contrario disjunctum et alienum , facile orta est quorundam opinio, quam modo memoravi, illum etω ΠυΘαγορα αντιδοξάσω '. Quae autem primi Pythagoreorum Confudissent, ea distincte CXplicuerunt pOSterioreS, praesertim Philolaus et post eum Archytas qui docuerunt, Ulai VCI Sum mundum constare e diversis generibus , altero infinito, altero terminato, mundi autem principem et auCtorem esse Deum, qui unus contraria illa Conjungeret. Eundem rationem in Philebo secutus Plato praeclare ad hominum mores , ad bonum malumque retulit. Cujus sententiam breviter his Procli verbis reseram si' : Λεγειτο νυν Θ si Φίλή Σωκράτης , ὼς ἄρα Θεος πέρατος έτι χά
legibus , quum totius mundi caussam et Originem indagat , caetera quidem omnia dicit vel quiescere
natura vel moveri, imam Vero CSSO CRUSSIm quae
contineat illa et gubernet ''. Hunc illi dixerunt λου atque νο- , quem Philolaus ita describit μ' : Azἰ γάρ
170쪽
turioris ingenii et eruditioris doctrinae studium re serunt , agnoscimus tamen in iis Eleaticae philosophiae
Semina , agnoScimus unum illud et summum Omnium rerum principium tantum praecipue intereSt, quod Eleatici , in unam hanc: naturam mentis acie intenti, praeter eam esse Dihil censuerunt; illi autem cum divi Dis humana conjungenteS, ambo quae' rendi studio et ratione amplexi Sunt.
Priusquam vero absoluta habeatur haec disputatio, aliorum quoque veterum de Xenoph ne testimonia et judicia exponenda sunt. Plerique tam diverse tradiderunt et admiscendis alienis Opi Dionibus ita corrupe runt eius placitu , ut ProrSUS tanquam marinum quendam Glaucum sic illius sormam obscura vorint. Quod a primis inde temporibus , quae Xenophanis uetati proxima fuere , repetendum. Supra jam vidimus Eleaticum illum hospitem apud I'latonem Xenophanis Sententiam Peserre ad communem illam Eleaticae dis ciplinae formulam, D παυτο cujuS placiti haec praecipue vis est : Quaecumque mundo rerumque uni Versitate Contineantur, ea omnia OSSe praedi Cantur ergo ipsum illud esse Sive eSSentia per uni VerSum re Tum naturam intenta Sola ConstanS est; singulae
Vero res , Si ab hoc uno discedas, nihil habent con Stans aut Stabile , non sunt, Sed videntur tantum. Hoc placitum , Cujus auctor praesertim Parmenides
fuit , in Eleatica disciplina dominatum est; hinc ad
is Sum hujus scholae an torem vulgo coepit referri immerito namque et soriptorum testimonia docent et ratio probat, Xenophanem το δυ non ipsum per