Philosophorum Graecorum veterum praesertim qui ante Platonem floruerunt operum reliquiae

261쪽

quemadmodum us. 411 πορευται pro πορεύετm legitur ; simili modo dici solet οἷμαι, λουμαι, σευται, στευτρει. Si audaciUS alicui id factum videbitur, legat vel επόχευεν Vel εποχεῖτο.

ὀξύ h. l. frigidum significare Videtur, ut Oppositum δαλερω. sic ὀξεῖα Ρindar. Ρyth. I, 20 ; gelu acutum Horat. Od. I, 9, 4.

S. 220 sq. πυρὶ αυξανετ ιι κτλ.) Aristoteles l. l. haec di- Cit: οὐν αυξησις αν ε7η κατ 'Eμπε οκλεα, αλλ' ἡ κατα προς θεειν' πυρὶ γαρ αυξει το πυρ γ αυξει δε χθων κτλ. '' Ρriora illa verba sacili Degotio in metrum redigi poterant. - Ρro γλος recepi δεμοις e Cod. Vat. cf. supra us. 23 et 334. Similiter Ρarmenides de elementis loquens us. 11 4: ἀυτAι δ' ἐκριναυτο δεμοις. cf. ibid. s. 118. Lucretius L. ΙΙ, vs. 1113: n Sua quoique, inquit,

Corpora distribuuntur et ad sua se Cla recedunt: Humor ad humorem, terreno Corpore terra Crescit, et ignem igneS procudunt, aetheraque aether. quae ex Empedocleis VerSibus eXpreSSa. Vs. 2 2 sq. 'Υδωρ ογνω κτλ.) ΕXemplo hoc usus est Empedocles, ut ostenderet, quomodo in Con Cubitu semen utriusque sexu8 alias Concordare, alias discordare soleat; modo fetum generet, modo sterile maneat: unde et mulorum sterilitatem

explicuit. Intelligitur hoc e duobus Aristotelis locis, ubi illud dictum tangit; de Getier. Animal. I, 18. p. 805 B: ου γαρ

Cf. ibidem ΙΙ, 8. p. 830 E; Theophrast. de SeDsu, c. 12, p. 651 Schnoid. Sed accuratius de his agemus in dissert.

Philoponus autem in Commentario ad h. l. versum Empedoclis memorans, pro λάρθριιον habet ευαρίθμιον, quod CorreXi: nam ἐναρίθμιον neC metro nec Sensui Convenietis est; aptissimum Contra ἐυάρθμου. Eodem sensu Vs. 326 dicitur:

Atque vocabula ἀρθμος et non semel Confusa: vid. Jacobs. Animadv. in Eurip. p. 220 sq. - οὐκ Aελει. nem PQ συμμιγ-

262쪽

COMMENTARIUS-σθαι. Similiter Plato Soph. p. 252 Ε: καὶ μὴν εν γέ τι του τοὐν αναγκρειον, ἡ παντα si μηδεν ἡ τα μεν εθέλειν, τὶ δὲ μῖσυμμίγνυσθαι. Verbum ἐθέλω9 de rebus in animatis positum illustrat praeter alios Stati baum in Ρlaton. Phaedon. p. 102 D, et de Rep. II, p. 30T B. Vs. 274. βυσσω δε γλαυκη κτλ. Etiam hoc exemplo de-

Claratur , alia aliis congruentia esse, ut Plutarchus l. l. dicit: αλλα γαρ αλλοις otiuεια κοῖ πρόσφορα, καθαπερ της μευ πορφυρας ο κυαμος, της δε κοκκου το, νίτρου δοκῶ τὴν βαφηναγειν μεμιγμενον ' 'β-ω δε γλαυκῆς κροκου καταμίσγετου' , 'Eμπεδοκλῆ Ωρηκε, Ita apud illum Empedoclis versus legitur, abrupte et Vitiose: nam κροκου non COI Venit metro; γλαυκω1ς κρόκου plane absonum. Pro h OC legendum eSSe κοκκου, e praecedentibus Plutarchi verbis non temere efficias; illud autem in γλαυκη scit. βυσσω mutandum, probabiliter censuit Sturpius, qui item in sine addidit ἄνθος, quod de colore satis frequens. Videtur Empedocles hoc dicere: Dbyssum, Postquam Ditro

imbuta sit, facile recipere et SerVare COCCin eum Colorem, quoniam ambo, Coccus et nitrum, sacile commisceantur.'' Nitrum ad purpuram et omnes tincturas adhibitum esse, notum. Xy-Ιander Vero Versum sic emendare tentavit: βύσσω δs γλαυκοιο κρόκου καταμΘγεται αἰθος.

In his αἱθος non inelegans de colore flammeo G Sturgius ita edidit:

βυσσιμ δὰ γλαυκη το κροκου καταμBγεται ἄνθος. Idem vero in Addendis hanc proponit conjecturam: βυσσω δὰ γλαυκη κοχλου καταμίσγεται αἶμα. κοχλου αυα , i. e. purpura. Edidi quod mihi maxime placebat, etsi dissicile est in talibus Certum quid statuere. Vs. 275-299. 's1δs δ αναπνεῖ πάντα κτλ.) Declaratur his versibus Empedoclis sententia de respiratione. Aristoteles eos Commemorans, animadvertit, illum non distincte indicare, utrum de oris an de narium respiratione loquatur; accipit tamen potissimum de Daribus, ut indicant ejus Verba

263쪽

IΝ EMPEDOCLEM.

his versibus praeposita: 'Eμπεδοκλῆς . . . περι τῆς δια των μυκτηρων αναπνοῆς λέγων, ουτου περὶ τῆς κυρίας λεγειναναπνοης. την κυρίαν di Cit eam quae fit per arteriam. In se

quentibus tamen dubitalatius loquitur. Interpretes vero tam antiqui quam seriores Vulgo de naribus intelligunt, inducti praesertim Voce ρινων Vs. 278), quam NaSum interpretantur. Parum recte, ut mox oStendam. Empedocles hic non loquitur de respiratione quae aliqua Corporis parte, per os vel Dares, fiat, sed de ea quae sit toto corpore per poros ; describit universe respirandi modum: hic autem modus qua ratione ad singulos Sen SUS referendus sit, non explicat, sed tacite intelligendum relinquit. Ceterum priusquam ipsius Verba interpretemur, DONalieniam puto, summam ejus sententiae, sicut ab Aristotele et Plutarcho traditur, hic res erre. Aristoteles I. l. sic explicat: γίνεσθαι δε φησι τὴν αναπνοῖ υ και ἐκπνοην δια το φλεβας Αναί

Plutarchus Plac. phil. IV, 22, ex Empedoclis sententia respi

το) ἐπι της κλεψυδρας. Hactenus illi; jam ad ipsum Empedoclem veniamUS.

Vs. 275 sq. 's1δε δ αναπνεῖ - τετανται.) αναπνεῖ και εκπνεῖ, αναπνοη κα ὶ εκπνοη, ambo Propria Sunt Vocabula, quae Vialgo uno nomine ἀναπιον, appellari solent: cs. Plato Τim. p. 28 Ε. συριγγες, statulae sive tubuli in summo corpore , eodem V Ο-

264쪽

COMMENTARIUScabulo nomiDatae ab Aristot. de Bespir. c. 15, ubi de pulmone dicit: Κλον του μεν αναπνειν ο πνευμων σομφος ων και συριγγων πληρης. HOC Ioco Aristoteles, Ut modo vidimus, interpretatur φλεβαις τινας; sunt sane illae VeDis contiguae, exsangueS tamen λιφαιμο 0, aut saltem, ut Aristoteles dicit, non pleriae sangui niS. -- τετανται, Proprie, in directum tentae sunt. Vss. 222-229. καί σφιν ἐπι στομιοις πυκναις κτλ.) Ιta ed. Beh-ker. Antea Vulgo legebatur επιστοιχίοις πυκνοῖς SCil. αλοζι), quod per generis era allagen a Ccipiendum erat Pro ἐπιστομίαις πυκνοεις, quod posterius quoque exhibent Donnulli codices. Sed alii Te Ctius επι στομίοις, quemadmodum e Conjectura jam scripserat Sturgius; et πυκνας praeserendum, ne eXSiStat ambiguitas.

Deinde pro τέρθροι plures libri Vitiose τεθρα, pro φλου plerique

ψαυον, quae menda dudum abstersit Stephanus. Jam verba sic jungantur: καἰ ἐπὶ τοῖς στοιχίοις σφιν των συρίγγων) τα Eir-χατα ιινων τέρθρα τετρηνται διαμπερες πυκναῖς αλοξι. quae Ver ba , si ρινῶν τερθρα interpretere cutis summitates s. superficiem

a nom. ἐινός, δευοί), Dihil habent difficultatis et hunc praebent

Sen Sum: DCutis supersiCies, eX pansa super fistularum illarum

ostiis, crebris poris perforata est. V Sed, ut modo dixi, plerique iινων duXerunt a Do m. iis, i79ες, Nares, Vel quia hoc usitatius, vel quia, in respiratione describenda, ut oris ita narium praesertim mentio fieri solet, velut in Ρlaton. Tim. p. z9 E; Tim. Locr. p. 560 Gal. Quonam sensu Aristoteles Voc. ἐινῶν acceperit, non plane liquet: nam etsi Empedoclis dicta ad Darium praesertim respirationem reseri, id tamen e sententia potius quam ex ipso hoc vocabulo esse cisse videtur. Plutarchus item de Duribus loquitur. Ex Aristotclis interpretibus Michael Ephes. Comment. in Aristot. de Respir. edit. cum Simplic. de Anim. ap. 1ld.)f. 167 B et 168, haec verba sic explicat: λεγει ουν συ ρ ιγγ οις και αλοκας τας φλεβοις. εσχατα τ ε θ ρ α τερθρα) περιφρασ-

265쪽

IN EMPEDOCLEM.

cerpsi; nam tota ista interpretatio crassioris est fili; quod autem ρινων τερθρα tropice intelligit, nasum cum fune σχοιuia

Comparans, quia uterque, Credo, ad se attrahit, argutius sane quam verius. Ceteri interpretes Verba Varie torquent. Vata-blius ea sic vertit latine :Nam partim exsangues ad corporis ultima venae Tendunt, quarum ewtrema canu sub nare fatiscunt Oscillis. --Ρarum subtiliter. Leonicus ita: Cunctis sati guine CasSae Venae extendutitur Summum per Corpus, et arctis Sunt adeo sulcis crebroque foramine lissus Laetremae Mares, ut Clarum impune cruorem CompeSCRUt. Hic parum attendit sententiae nexum et Verba κει σφis επὶ

στομίοις omisit. Idem dicendum de Scaligeri interpretatione,

quae talis est: Habentur in omni Corpore venarum Salientes Saraguine Cassi. Scilicet hinc caecis crebro terebrantur anhola Collibus intercepta foramina narium Cunctas has interpretationes parum satisfacere apparet. Unica Causa est istud ριυωu, quo Si nures Significentur, o inuis sensus turbatur. Nam primum illa φινωυ τερθρα adhaerent oscillis sistularum sστομιοις συρ γων), Per eXtremum Corpus πυμ ατον κατἁ

σωμά) patentium ; ergo etiam ipsa τερθρα per omne corpus Pa tere debeant, quod de Daribus sane dici nequit. Tum τερθρα illa terebrata sunt foraminibus crebris πυκνας ἁλοξι), quod Don potest de narium meatibus accipi, sed de poris; quibus Nota solum nasus, Sed totum Corpus obsitum. Denique ρ νων

266쪽

COMMEΝΤΑRIUS εο τερθρα pro naribus dictum, inepta foret circumlocutio, aptissime contra de eitrema corporis supersicie dicitur. Tentavi,

mirn verba hoc modo jungi possent: καί σφιν Θαῖς συριγξ,

εσχατα τερθρα ἐπὶ στομίοις τετρηνται πυκναῖς ρινων. HOC

voluisse videtur Vatablius, item Casaubonus et Sturrius, qui Comma posuere post ρινῶν. Sed re perpensa, eaedem dissicultates maneDt, et verborum Constructio sit durior. Quocirca non dubium videtur, quin μνων τερθρα hic de cute accipiendum sit, in qua explicatione mecum consentire video Lom-matschium, qui germanice interpretatur letater Rand des Ge-hautes, P. 293. Neque Vero, quamvis contra dicant viri docti, quidquam obstat, quominus ρινων pro Singulari pisου accipiatur, quum reliqui casus, ρινῶi, ρινῶς, ρινους, Saepius pro Singulari usurpentur. Ergo hoc exemplo licebit etiam in Homerico Versa multum disceptato, Il. τ, 39: αμβροσλυ και νέκταρ ερυθρον στάξε κατα ρινων, interpretari hoc κατα μυου. Vs. 280-282. ευθεν επεις - πάλιν ἐκπνεῖ.) απάιξ, e C0dd. Donnullis edidit Behher. pro vulg. recte: est enim Oppositum sequenti αναθρωσκη. κατανισσεται Scripsi pro Vulg- καταβωεται; quidam CodiceS habent καταισσετm , quod re cepissem , nisi obstaret metrum; futuro autem -βήσεται hic non erat locus: similiter in sqq. quoque versibus ubique praesens ponitur: ut Vs. 282, εκπνεῖ. 286, Dερχεται. 295, κατερχετα. Porro VS. 282 vulgo, etiam in Behker. edit. legitur ευ τε ν αναθρωσκει, quod muta i in αναθρωσκη, quem ad modum us. 299 ipsi codd. monstrant; pariter us. 285 legitur ευτε . . . βάπτησι, unde etiam VS. 290 cum Steph. Scal. Ca saub. edidi pro quo Bel Lex. εχει. Non enim probabile est, scriptorem in talibus tam inconstantem fuisse, praesertim

cum subjura cliVuS SenSui. Sit convenientior. τερεν αμα, ut V - 285, υδατος τερεν δεικας; Pari sensu

S. 105, αθερος ηπιον υ ψος. τερεν δακρυ Homer. Il. γ , 142 et alibi ; significat motis, tigreidum, tenus. Eodem SenSu tenuis pluria, tenue coelum, Virgilius. --, ὸ λακτι μαργω,

267쪽

IN EMPEDOCLEM.

verba grandiora, a mari et fluctibus desumta; similia sunt s. 290, βευθεα χαλκου. 298, οβματι θυον. 309, υδατος βδl5, αἱματος πελάγεσσι. Vs. 282 sqq. -ερ οταν παλ- κτλ.) Reciproca aeris et sanguinis motio declaratur similitudine clepsydrae, qua puella Iudit. Clepsydrae imaginem alii quoque Veterum ad res naturales declaratidas adhibueruiit, ut Anaximenes et Ana-Nagoras, apud Aristotelem Ρhys. IV, 6, p. 285 D, et de Coel. II, 13, p. 364 6. Rus figura qualis fuerit, ex his versibus

satis perspici potest: Vas aeneum, collo augusto, quod Vel claudi vel reserari posset, fundo latiore, multis et parvulis foraminibus terebrato. Ergo si, clauso orificio, clepsydra aere repleta in aquam mergatur, aqua per fundi foramina non intrabit, neque Vicissim, si aqua repleta sit, inquet aer, quippe quum alterum excludat alterum; Contra Vero, si, TeSerato orificio, alterutrum, Vel aqua vel aer, emittatur, statim alterum per fundi foramina succedet. Clepsydras has etiam αρπαγας Vel ἱδράρπαγας Vocatas esse discimus e Simplicio in Phys.

ψυδρας επιδεικνυντες, τουτεστι τους ἄρ παγας, οταν μεν εχωσιν

αερα, μη δεχομενας υδωρ, ἐκμυ θεντος ad αυτου του ειρος , εὐθέως ἁρπάζουσι το υδωρ, κοῶ ου προτερον ἀφιa τι, πρὸν του ἐπιπωματι ντα την οπῆν σάκτυλον αφελων τις, τω ἐξιοντι υδατιανάλογον εισελθεῖν αερα συγχωρήσει. Eadem latius dicit de Coel. II, f. 12I B, Ald. cf. schol. Aristot. Brandis. p. 506, h. Praeterea de clepsydra laudantur a Sturgio Uero Alex. Ρneumat. in Vett. Mathem. opp. Ρar. 1693 fol. p. 145; Ρetavius in Synes. Bion. p. 21. Similitudo autem solum posita est in puellae lusu, ut ipse indicat, ωσπερ οταν πῶς κλεψυδρης παίουσα, si Ve in reciproco aeris et aquae si XV, qui Cum reciproca sataguinis et aeris motione Comparatur. Ostendurat hoc uss. 296-299. Vs. 283. κλεψυδρης παιζ. διιπετέος κτλ.) In tetatu Pro κλε- ψυδρης incuria eXaratum est κλεψυδρη, quod lector Corrigat. Ρriores autem edd. Vulgarunt ita: κλεψύδραις παι υσα ευ-

268쪽

meo judicio. Lodices quidem partim κλεψυMας, Partim κλε- ψυδρην; sed κλεψυδρην παιζειν tum dici posset, si clepsydra esset usitatum ludi genus, sicut dicitur παίζειν σφαῖραν, et latine , aleam ludere, non Vero ludere ensem, follem, sed ense , folle; κλεψύδρηυ ortum facile e κλεψ,υδρης, siquidem v et ις Saepius Confusa Sunt, ut Irav et πους, aliaque ejusmodi, teste Baslio, Comment. Palaeogr. p. 226; adde quod Aristoteles et hoc loco et locis modo indicatis κλεψύδραεις plurali numero dicit . quemadmodum Vs. 304, λαμπτῆρας. Deinde ευπε- τεος χαλκοῖο manifesto Vitiatum; quid enim hic vult praepositio AH κλεψυδρη λοι χαλιαῖ pro εκ χαλκού Hori eSt GraeCum. Sturgius mutaVerat in διευπετεος, novum vocabulum; Sed OP'time codices exhibent, id quod conjecerat Bergilius, λιπετεος,

Unde ευπετ εος malaifesto depravatum est, quoniam a nonnullis olim pro λιπετῆς Scribebatur διειπετῆς, etsi perperam : Vid. BesychiuS h. V. διιπετης autem proprie est fluminis epitheton, inde ad aes translatum squemadmodum Vicissim ἀργυρεος et argenteus in aquam transferri solent, uti x s. 285.) significat λαμπρος, καθαρος. Porro pro παι υσα Bel Lexus stria 'σι παι )e duobus codicibus, ceteri παίουσα, duo ambigue παί μυσι Lectio παι σι per se quidem bona est, etsi post illud verbum puncti loco, quod BeLL. habet, potius comma Ponendum eSSet,

ita: ωσπερ οταν προις κλει. παι : τι διιπ. χαλκοῖο, ευτε μοεν κτλ.Similis plane est Verborum constructio in XeDophoni. Ιlieron. ΙΙ, 10 : ε α υ δε δὴ, κρει αλλοι στρατευωσιν εἰς την πολιν κρείττονες, εα v εξω του τειχους τυχωσιν οντες αλλ' επειδάν γε εἱσω του ερυριατος ελθωσιν κτλ. in quibus similiter repetita est coDjunctio. Sed tamen altera lectio παι υσα, in plero TUInque Codd. COI Sen Su, non relinquenda: est anacoluthon minime ingratum. Scriptor Sic incipit: Οὐσπερ ρταν προις κλε-

ψυδρης παι υσα, quaSi Contiuuaturus: εἰς υδωρ βαπτησι κτλ.sed cum istud παί is in duplici actione positum sit, qua modo

269쪽

clauditur, modo reseratur clepsydrae Ostium, quasi dicta reprehendens subdit: ευ τε μεν αυλου πορ,ον κτλ. IliS OPPO- Si tum est εἰ, όκ αποστεγάση , immutata rursus Oratione, Pro ευ τε ν ἀποστεγάση κτλ. Simile sere Ana coluthon est in Platon. Phaedr. p. 249 D: ηυ οταν το τῆδε τις ορων καλλος - . . αμε- λων κτλ. Ubi cf. Sta libati m. s. 284 sq. πορθμὸν δει ευειδ 7 χερὶ θεῖσα , in VerSa Stru Ctura Pro χερα επὶ πορθμα. υδατος τερεν θεμιις, ut Supra VS. 23 :αῖ ς λάειον δεμας.

S. 286. ου ε τ ες αγγοςν ομβρος.) Sic edidi codd. secvtuS au Ctoritatem, quorum plerique ουδετ et ἄγγοςV, pauci ουνον vel ιυγ ο τι, unde Behker. iecit ουν ογ ες αγγοσν ομβρος. Antea Vulg. erat: ουδε γ ες ἄγγος ετ υμβρος. - ουδε τε ita apodosi collocatum Don est quod offendat : cf. ll. β , 210; pari modo ἀλλά τε, Il. τ, 164. - ες αγγοςV, Similiter ut εις αλαδε, 0 dysS. κ . 351. s. 288 sq. ἀποστεγάσσ) αποστεγάζειν duplicem significationem habet: ab aditu prohibere f. arcerρ, et aditum alicui aperire. ΡOsterior significatio h. l. Unice Congrua eSt, quemadmodum accepit quoque Scaliger, latine reddens: ostia dum

flumus reseret manuS.

αισιμου. Variant codices: alii αυξιμου, alii ΚΘιμου. Illud recepit BeLLerus, hoc habent edd. veteres, quod aptius mihi istam: namque ut dicitur υδατος αἶσα de certa aquae quantitate cf. ad x s. 252.), sic Κῖσιμον υ δωρ dici potest certa aquae Portio, quantam Vas capiat, sive, ut Simplicius modo citatus p. 248 dicit, το ανάλογον υ δωρ. Vss. 290 292. ος Gωρ μευ εχη - ἐρυκει.) Priores edd. εχη, Bel herus εχει, sine ulla var. te Ct. Cf quae dixi ad vs. 280 282. Porro κάτα ScripSi pro κατα , jungendum est enim Verbo εχ η. βροτεω χρn, Pro hoc unus cod. βροτέω χεH, glossema petitum e vs. 284. dam Verba illa, OV υδωρ μεν εχη - ποροιο, Pro

lasiti Continent; quae sequuntur, αἰθἡρ Eκτος . . . Eρυκει κτλ.apodosin. Vulgo autem legebatur Hθηρ γ εκτος, sed Particula

270쪽

COMMENTARIUSV Decessario delenda videbatur, illata, opinor, ab aliquo, qui putaret istud αἰθὴρ δε - oppositum Si Ve anneXum CSSe Praecedenti ἱ δωρ ριεν

Praeterea in hac Sententia, αχηρ εκτος . . . πνευμ. εμπίπτ υπεκθεει-υδωρ, aDimadVertenda est Verborum inversio, quum

stricte ita dici oportuisset: π υδωρ μεν εχη κ. βένθιοι χ.,

Ita demum haec sententia responderet antecedenti cui Oppo sita est: αλλά μιν του ομβρον) εἴργει αερος ογκος Eσωθε

teis. υδωρ. Caeterum haec in ersio eo facilius ferenda, quum nihil obsit perspicuitati. ἐκτος εσω λελιημενος respondet ante' Cedenti εσωθε πεσων. - λια σθm Simili sensu vs. 39. Vs. 293. αμφὶ πυλας ισθμοῖο δυσηχεος.) πυλπι ἰσωοιο am bigas utrum significet fundum vasis, foraminibus terebratum, quem VS. 282 τρηματα πυκνα Vocat, an ClePSydrae Collum, αυλου πορθμον, Ut modo diXit. Ρrior significatio sensui magis accommodata videatur: nam Clauso clepsydrae ostio, aer fundi foramina obsidens urget et cohibet aquam. Ideo Sturrius pro

mor percolatur; ambo vocabula Confusa sunt in Xenoph. Memor. I, 4, 6. Sed altera etiam significatio non incommoda est, si ita interpretere, ut facit Scaliger: . . laticem oppilans eXtrin Secus aura coercet Angustum subigens ad iter faucesque Sonoras. Haec certe interpretatio magis convenit Cum vocabulo i. e. Gοδος υδατος στερο , quemadmodum Hesychius explicat

vocabulum εἰ,θμος, quod illi geminum est. Etiam adj. magis appositum Vasis Collo anguSto, unde aqua cum sonitu effluit, quam fundo. s. 296 sqq. γυίων ) Plerique codd. λ' αγυιων; pauci a Behkero collati, δια γυιων, γυων, γυων; Veram lectionem jam Testituit Stephan. - -οτε . . επαίξειε, optatiVus metri gratia

라틴어 텍스트