장음표시 사용
381쪽
363mavit quasi vindicem foederis mutuo Deorum i. e. naturae virium) conSensu Constituti, quo mundi *i-CeS rerumque tam divinarum quam humanarum ordo servetur is 3.
De perpetua mundi conversione mutatis Amicitiaoci Discordiae Uictibus. Jam principia naturae qualia sint secundum Empedoclem explicuimus: vidimus universum principio Unum et consentiens; deinde idem in quatuor partes Sive naturae elementa divisum; tum naturae vireStais respondentes, Amicitiam diversa in unum conciliantem, Discordiam unum in diversa rapientem; denique vires illas certae necessitatis legi subjectas. Jam deinceps videndum, quis in illa diversitate sit ordo, quae partium descriptio, quae mundi vices; ut brevius loquar: quum Empedocles principia naturae CODStituerit unum et multa , κάι πολλα , quaerendum jam, qua ratione Contraria ista Copulaverit. Empedocles ipse in carmine suo id aperte demonstrat dicens: modo multa in unum CoaleSCOPO, INO do unum in multa discedere δῆμ; eamque vi CiSSitudinem DUD quam Cessare, mutatis perpetuo Amicitiae et Discordiae vicibus Jββ; denique utriusque
382쪽
quasi regni vices certo tempori S Orbe esse Circumscriptas RGq. Hanc igitur statuit mundi legem, quam ipse in describenda rerum Datura SeCuluS QSt, Canens: principio unum fuisse omnia harmonia junctum, tum intrasse Discordiam et unum in diversa distraxisse, pOStea rurSUS suo tempore venisse Amicitiam distractaque elementa in mundi formam Composuisse: sic ambas illas vires quasi luctari inter se ἔβ7 eamque luctationem perpetuo durare. Empedoclei illius placiti frequens mentio est apud veteres. Ρrimus memorat Ρlato in Sophista, ubi veterum de rerum natura placita reserens, Eleatisu D U In esse statuentibus opponit Heraclitum Jonicum et Siculum Empedoclem: 'Iαδες δῖ, inquit,
πολλα τε καὶ θν εστιν, g χ θ ρ α δε και ψ ιλι α συνθεχεται' διαφερόμιενον γαρ αδε ερεται , φασὶ, αι
DIonicae et Siculae Musae tutius arbitrati sunt ambo i Sia, unum et multa, conjungere, quarum dupleX est sententia: altera strictior Heracliti, qui censet, universum semper distrahi simul et conciliari; altera solutior Empedoclis statuentis, alternis modo
383쪽
unum esse univerSum et Amore junctum, modo multa et Discordia distractum ' Idem placitum, auCtorem non nominans, tractat in Parmenide, ubi ambo ista, u D u m et in ii ita, ipsa per Se qu0modo cohaereant, dialecticis rationibus explorat Ιβ'. Aristoteles saepius hoc tangit δ βψ pluraque in eo vitu Perat, primum hoc, quod istius mundi conversionis nullam attulerit caussam, nisi quod ita sit neceSSarium aut Congruum; quaenam vero sit istiuS necesSitatis ratio, non dixerit ἔβλ. Praecipue vero istud placitum examinat in quaerendo de motu et tempore, quia omnis rerum mulatio, ortus, interituS, COI tractio, discretio, aut quocumque nomine appelletur,
ad motum refertur, et motus cum tempore MCte CO
haeret. Docet igitur Empedocli placuisse: is μερει κιθ
πολλῶν ποι' το εν, ἡ τὸ Nεικος πολλὰ εξ ενος ηρηχεινδε is τοις μεταξυ χρονοις. i. e. DViCiSSim moveri nuturam et quiescere: moveri, quum Amicitiae e multis unum, vel Discordia eX uno multa faciat; intermediis vero temporibus quiescere DemonStrat hoc ipsius Empedoclis versibus quos Citat: 1 δε διαλλασσοντα διαμπερες οὐδαμα λη γει, ταυτη δ' άιεν ξασιν ἀκύνητα κατοι κυκλον ἔβ 3.
384쪽
Addit explicandi gratia: το γαρ η δε δ ιαλλάσσ οντ α
ενθενδε Eκείσε λεγειν αυτὸν υποληπτεον, i. e. Dm ut Rrivi cis si in significat hinc illuc transmeare V quocirca Sensum Empedoclis esse: motionem illam ultro citroque nunquam CeSSare, Sed Constanter in orbem fieri. Quum autem sit illa conversio, qua unum in multa retroque multa in unum transmutantur, inter oppOSilos illos motus intercedat Decesse est intervallum quod dam, quasi punctum, quo motus subsistat: Sic quietem et motum se invicem ordine excipere. HOC
sensu Aristotelem intellexerunt etiam Tt, emisti us et Simplicius, quorum hic illius verba sic explicat: οτικμ οσον Κεν ε αλληλα ἀεὶ μεταβαλλει, αἴδιος αυτῶν ἡ μεταβολη κάι η κινη ζ' καθ' οσον δε ενθεν δε εκ εἴ σε μεταβάλλοντα τοιδε γιγνετα , οἷον , εκ πολλῶν εν ἡ εξ
μετ αβ ο λών χρονοις γιγνεσθαι φησιν δqq. Illud autem placitum, motionem et quietem alterniS variari, Aristoteles refellit eo, quod tempus, quae
est motio vel motionis mensura, e sententia omnium physicorum, eXcepto Platone, aeternum habeatur: quare absurdum eSSe tempus quidem Sempiternum
i 64 Simplic. in Pitys. VIII. f. 258 B; in Schol. Arist p. 495. cf. Themist. in Phys. f. t 8 et 58, cujus verba descripsit Sturg. Emped. p. 258 et 268.
385쪽
Sit, motum quoque sempiternum esse: εἰ δ' εστω ὁ
χρονος κρινωεως αριθμιος ἡ κύνη τίς τις, εἴπερ ἀεὶ χ ρ ὀ
Bectius quidem hac de re Empedoclem judicasse dicit quam alios, eXempli gratia, Anaxagoram, qui universum per infinitum tempus quievisse dixit, tum
autem subito mentis impulsione Commotum esse: hoc enim est vim facere naturae; Empedocles Certe ordinem quendam induxit; attamen in eo reprehendit illum, quod, quae mutationis istius caussa sit et Cur
aequalibus temporis intervallis δῖ σσων χρονων) fiat,
non explicuerit, tantum dixerit, ita naturae ConSOntaneum eSSe ουτω πεφυκε) vel ita necessitate Constitutum Jqq. Haec Aristoteles; qui quamvis subtiliter Empedoclis placita examinet, ab illius tamen Sententia et mente deflexisse videtur. Nam ambo haec decreta, te na Pus aeternum CSSE, motum et quietem Variari, quamquam ducta ex Empedoclis Verbis, ab ipso tamen demonstrata Don sunt. PriuS quidem horum liceat sortasse ob tacitum physicorum Con8en Sum probari; alterum plus habet controverSII C.
Ab Aristotele in hoc dissentit Elidemus, qui dicit, quietem seCundum Empedoclem obtinere in Sphaera, reg'Dante Amicitia, motum rursus, invalescente Discordia :Et δημιος δε τὴν απινη αν is τη τῆς Φιλιας επαρατεία/ κατατον σφωρον EUEχεται, επειδαν απαντα συγκριθ' . - -
386쪽
αμαμιDου δε παλιν του NEἱκους επιαρατεῖν, τοτE παλιν κινησις ἐν τφ σφαιρ' γιγνετα δq7. Si dialectice ratiocinemur, iustior est Aristotelis argumentatio: Daminter duos contrarios motu S UeCOSSe utrimque esse aliquod quietis intervallum. Empedocles tamen is tud attendisse Don videtur. Non Cen Suit, motum quasi decurso stadio Subsistere et p0St denuo cieri, sed continenter ultro citroque agi. Hoc significat
Similiter et ipse Aristoteles alibi, subtili hac distinc
tione non usus, dicit, illum res Seni per AC Perpe tuo moveri assii mare: o 'Eριπεδοκλῆς κινεισθαι ψεν ἁ ei φησι συγκινουμιε συγκρινο-ενα καὶ διαιρινομεν ) τον απριωτα ε ν δ ελ ε χ οὐ ς χρονον δqy. Neque de motu generatim disserit Empedocles, sed loquitur de re ciproca Amicitiae et Discordiae actione, quibus amba
buS Omnem mundum regi, omnem divitiarum et humara Brum Terum naturam, generationem et interitum
effici et contineri vult. Itaque haec actionis vicissi ludo ad mundi conditionem pertinet, quo eam alio loco ipse Aristoteles refert, de mundi Datura sic loquens: γενομιενον μεν ουν τον ουρανὸν) απαντες εἰνα φασιν, ἀλλοιγενομενον οἱ μὰν αἴδιον, οἱ δε φθαρτον Ισπερ οτιο υν αλλο τῶν φυσει συνατταμιε ν, οἱ δὲ ε ναλλαλ οτε luseν ουτως, οτε δε ἁλλως εχειν φθειρομενον, καὶ τουτο αεὶ διατελεῖνουτως, ωσπερ 'Eμπεδοκλῆς ὁ ' ραρογαντινος καὶ 'Hρακλειτος
387쪽
369ο 'Eψεσιος δ69. D Mundum natum esse omneS physici dicunt, sed natum alii semper durare censent, alii interire ut aliam quamlibet naturae rem, alii alternis modo in hanc, modo in illam mutari figuram, identidem senescentem; eam que vicissitudinem Semperdurare, sicut Empedocles et Heraclitus statuunt.VManifestum est, Aristotelem nullam hic aliam vicis situdinem spectare Disi Amicitiae et Discordiae sive unius et multorum, quam Sententiam Plato quoque, ut supra vidimus, Empedocli et Heraclito, quamvis aliquo cum discrimine, facit Communem 70.
Do mundo duplici, αισθητώ Ff νοητω. Jam quaeratur, quis sit sensus istius placiti quidve sibi velit hocce: universum modo in unum cogi per Amicitiam, modo in multa i. e. quatuor elementat dividi per Discordiam. Neutrum enim horum in hunc mundum convenire videtur, qui neque eSt unumquid et simplex neque discretum et multipleX, Sed utroque, varietate et harmonia, temperatum. Quaestio haec multum agitata est ab interpretibus, prae
i Io) Male Stumus Emped. p. 273 sq. arbitratur, Aristotelem hoc loco 8ignificasse, utrique, Heraclito et Empedocli, placitum de mundi conflagratione fuisse comm ine.
388쪽
cipue Neo -Ρlatonicis , quorum sententiu hic accuratius eXponendu . Unum illi aiunt esse τον σφαρον, m Ulta Vero τον κοσμιον , quorum alterum ab Empedocle mundum
intelligibilem, alterum adspectabilem intelligi; in illo Amicitiam, in hoc Discordiam do
minari J7 Quum porro dicat, horum mundorum
alterum Commeare in alterum et sic ambos perpetuo variari, Non hoc eum dicere, altero exstincto renasci alterum: utrumque enim et sphaeram et mundum semper durare: sed spectare ad mutuum utriusque mundi commercium et animorum per utrumque
mundum meatum. Audiamus ipsos. Syrianus dicit, Empedoclem, ut Pythagoricum et Orphicum, post unum univerSorum prinCipium ponere haec duo, Amicitiam et Litem: Dex his vero principiis et intel-nligibilem mundum emergere et sensibilem. In intel-nligibili igitur, appellato sphaero, Secundum BCtionemn κατ Dεργειαν) dominari Amicitiam, propter unionem ni inmaterialium et divinarum substantiarum ; - in χ sensibili vero Litem. Idem alibi de Discordiae Datura secundum Empedoclem disserens ait, hanc non recte corruptionis principium haberi: D neque enim DLis est corrupti Va - ipsa quippe est quae mundumnsaCit - neque σφαιρος unquam dissolvitur apud
i i Breviter Schol. Aristo t. in Metaph. p. 534 a: ἔλεγεν οταν μεν
389쪽
371n ipsum; nisi quis verbis incumbens quae in tota suantheologia proponit, ab intellectu Viri semoveatur ;nsed est Lis quidem apud ipsum multitudinis et alte Witatis πλειους - ετεροτητος) generativa, Amicitian vero identitatis et unionis ταυτοτητος καὶ ἐνοτητος .v Idcirco et dominatur in intelligibilibus Amicitia ipsa,
Diti sensibilibus vero Lis: nam eX utraque parte unumnest et multitudo, sed alicubi quidem unum, alicubin multitudo dominatur δ7 ' Haec Syrianus vel potius Syriani interpres, barbaris quidem VerbiS, ad intelligendum tamen idoneis. Secundum hunc ergo Empedocles duplicem Statuit mundum, quorum Deuter dissolvatur, neque ὁ σφωρος neque ὁ κοσμιος; in utroque unum et multitudinem, Amicitiam et Discordiam inesse; sed in intelligibili Amicitiam age D-tem cerni, in sensibili Discordiam. Haec interpretatiosi cum Empedoclis verbis parum fortaSSe Congruere videtur, ut ipse interpreS nos monet Don in verbis haerendum esse, De u philo8Ophi mente aberremus.
Cum Syriano concinit Procliis de Empedocle haec dicen S: διττὸν γαρ ποιξι τον σφαρον ... τον HEν αἰσθητον ενῶ το νεικος δυναττεύει, τον δρ νοητον, υπο της 'Aφροδιτης συνεχο λενον, καὶ θατθρου τον EτEρον εἶ ονα καλεῖ δ7δ. Secundum hunc Empedocles illorum mundorum alterum alterius imaginem vocat. Ρrocli tamen dicta Doti
Dimis stricte accipienda, sed ex illius loquendi norma istud vocat idem valet atque intelligit, etiamsi Empedocles nullum de hoc verbum dixerit. Fusius
390쪽
etiam explicat Philopontis itu disserens: O 'Elu πεδοκλῆς
κυκλον Εκαλεσεν, Eμπεδοκλῆς δθ NEαος, πρὸ ς τοῖς αατ' θητοις γιγνεται. την μεν ουν μεταβολην της φυχης κατα τὸν αἰσθητον τε και νοητον κοσμον μεταβολην τum κοσμιων o 'Eμπεδοκλῆς εκαλεσεν δ7' Interpres ille hoc lOCO DOD SOlum utrumque mundum distinguit, Sed etiam mutuam amborum vicissitudinem explicat, di Cen', non ipSorum mundorum esse hanc CODUCI SiODem, Sed animorum Dostrorum modo in intelligibilem modo in spectabilem mundum Commeantium, - eZmque ConverSionem essici per vim ενοπριον et ετεροπρίον sive Amicitiam et Discordiam, quae in animiS DOS-
174 Jo. Grammat. in Phys. I, Lit. s. 5 B. Idem placitum tangit saepius, ut Phys. l. lit Ci f. t B; II, lit F. f. 6 B. De Gen. et Corri I, s. 5 M