장음표시 사용
401쪽
κοα προτερον επὶ τῆς Qualem autem vicissitu dinem illam intellexerit, declarant quae de mortali iam Datura canit. D Mortalium, inquit, corporum haec est cotiditio: nunc per Amicitiam in unum Compo Duntur , unde illis vitalis vigor; nunc per Discordiam dissolvuntur et leto traduntur' λ99. Pertinet ergo illa mutatio ad vitae et mortis discrimen, quod
in singulis naturae rebuS Cernitur, quae modo elementorum concretione nascuntur et inCrescunt, modo eorundem discidio imminuuntur et evanes
cunt Q Q. Hic sensus est illius dicti: modo diversa in unum Coire, modo unum in diversa dirimi. Quod in siDgulis rebus aliis alio tempore fit, id tanquam
Constantem universi normam a rerum temporumque vicissitudine abstractam proponit; fluXam quam adspicimus naturae conditionem revocat ad certam aeternam que legem cogitatione eXpreSSam , eamque in mundum tranSfert. HaeC sententia non solum Congruit cum placitis ejus de rebus Daturalibus, ut modo ostendi, congruit vero etiam cum doctrina ejus de naturae elementis
et principiis. Quatuor elementa, item Amicitiam et Discordiam, sempiterna praedicat, quod e8Se Don
i99 Vid. Emped. Vs. 335 sqq. 20ο) Hic quoque sensus videtur Ciceronis dicti in Laelio cap. 7:
n secundum Empedoclem quae in rerum natura totoque mundo ConStarent quaeque mOVerentur i. e. mortalia omnia , ea contrahere Amicitiam, dissipare Discordiam. ' Ita quoque Simplicius intelligit loco laud. p. 375 dicens: δυνατον δε καὶ ἐν πω κοσμω τουτω την τε ἱ,ω- οραορ καὶ πην διακρισιν, ἀεὶ oa, αλλοτε δε αλλην εν α λ λ ο ι ς καὶ
402쪽
pOSSent, Si modo in unurn CunCta Contraherentur, modo rursus in diversa dividerentur, modo sola Amicitia , modo Discordia regnaret: DeCeS8e enim foret, dominante altero, alterum evaneSCero, et SiC muta tis vicibus ea exstingui perpetuo ac rursuS reviViSCerei DOD Vero pOSSent eSSe ueterna, sicut ille assirmat.
Forma autem illius placiti congruit cum Heracliti decreto, quod cum Empedocleo illo jam contulerunt Ρlato et Aristoteles, statuentis unum diStraCtum Perpetuo contrahi: το ἔν διαφερομιενον αει ξυμιφερεσθαι. Dissicile intellectu videatur, quo sensu dissipari idem
simulque contrahi dicatur. Sed Heraclitus hoc voluit, alterius discretionem simul concretionem ulterius, SiVeulterius mortem vitam alterius esse. Uterque instabi lem naturae partium vicissitudinem ad certam nor
Inum uni VerSae naturae Communem reduxit; uter
que eam ad contrariam redegit actionem; sed suo uterque modo: alter diversas illas actiones inter se opponit et mutatis vicibus agentes facit, alter ambas in unum constringit ut at Cla necessitudine Cohaerentes. Eodem modo explicandum, quod Empedocles in carmine de elementis dicit, aliud eorum alio tempore dominari*ς,. Animadvertit videlicet in animanti bus temperiei vicissitudinem, modo ea ardore incalescere, modo frigore torpescere; modo in lucem tendere, modo in humum deprimi; postremo in pulverem abire vel in auras evaneScere: animadvertit quotidi alios noctis et diei OrbeS, annuos temporum ConVer
403쪽
385 Siones, in quibus modo calidum, modo frigidum,
modo Siccum, modo humidum dominentur: liunc fluxum rerum ac vicissitudinem spectaDS, Statuit elementa mutatis vicibus suo quodque lemPoro regnare.
svrogoniae Empedocleae ratio. Hactenus praecipua Empedocleae COSmogoniae Capita explicuimus; quibus singulis illustratis, iam tota ejus ratio Clarii S, Opinor, PateSCet. Itaque paucis eam Comprehendamus. D Principio mundi canit omnia fuisse unum harmonia vinctum, idque Deum; quo
con usso et diStracto, eXStitiSSe quatuor elemen tu, Don nata, Sed aeterna eademque Deos; exstitisse item Amicitiam et Discordiam, divinas rerum moderatriCes, alteram ConCiliantem CuDCta, alteram distrahentem. Porro autem, elementis inter Se miX-tis, exstitisse mundum naturaS Omnes tam divinas quam humanus Complexum; tum mundi vicissitudi Des, modo diversa in unum cogente Amicitia, modo distrahente Discordia; eamque mutationem Sempiter Dam CSSU, quippe quum Daturae prinCipia aeterna sint. Itaque rerum formae varientur, mundi Ordo sempiternus Constat *φη. In hac descriptione videmus rerum formas aliam eX alia deincepS DataS, CSphaera elementa, CX elementis mundum Varia Sque
404쪽
mundi facies certo ordine sibi sucCedentes. Agnos cimus in hoc priscorum poetarum rationem, qui Similiter a chao terram, a terra Coelum, inde Omne deorum et mortalium genUS repetebant. Num tamen Empedocles mundi originem et Da turam revera hoc ordine progreSSam eSSe Voluerit, an poetico figmento cogitata sua Orna Verit, merito
dubitetur. Sane, si proprie locutus sit, ipse sibi
Parum Congruat: Si enim aeterna Sunt elementa
ut praedicat, non magis e Sphaera quam ex aliaquRViS CauSSu potuerunt exsistere, Sed a principio eSSe debuerunt. Reprehensus propterea est ab Aristotele, ut superius vidimus; Empedoclem tamen id non proprie intellexisse jam animadvertit Simplicius, dicens, et illum et alios veterum talem mund1 Ortum finxiSSe, non quo mundum Certo tempore Datum et singulas has mundi parteS, Sphaeram , elementa , Cett. quondam per Se eXStitisse putarent, sed quo clarius explicarent et principia e quibus natura ConStet, et ordinem quem quodque Obtineat, et modum quo eX his naturae res consataes sint; ideo illos, quae in mundo videntur confusa, suis quueque formi S CXPreSSiSSO. Sic in primo de Coelo *ς δ: ουτοι ουν, inquit, γεμ ρο
Empedocles ceterique physici τὴν τῶν συνθετων oegro
405쪽
απλών συνθεσιν ε στορουντες, ως εἰ καὶ π ρ ουπῆρχε τω χρονω τοι ε ξ γίνετα τα γινομιενα. Nequaquam Vero putandum dicit, quasi ex Empedoclis sententia principia ista quondam seorsim exstiterint: quippe illum perspicuitatis tantum caussa haec sinXisse, SiCut mathematici figuras et lineas et puneta, quibuS COI PO-rum formas demonstrent *Qq. Illustratur hoc iis quae modo de Amicitia et Discordia animadvertimus. Quemadmodum enim reciprocam ambarum actionem in Datura alternis obtinere finxit ita, ut mutatis vicibus alterutra earum regnet et universum modo in unum
con Cilietur, modo in diversa distrahatur; similiter quod de sphaera et de elementorum discretione dixit explicari potest, ut exempla Sint, alterum harmoniae, alterum diversitatis, συμ παθειας et αντιπHEιας, quae in mundo Cernuntur, Neutrum horum Solum Per Se CXStat, sed mutila amborum actio in Datu ra Confuse apparet; quae ille Cogitatione SeCernens tanquam diversas Dotiones mente ConCepit ea S-que informavit siCut speeieS, Sua quamque Natura et figura constantes: mundi harmoniam iDforman S
204 Simplic. l. l. et de Coel. II. f. i 29 A ecl. Ald. ψαίη δ' ἄν,
406쪽
sicut globum omni ex purio Perses tum CBriam ui vel Sitatem quasi elementorum inter Se luctationem; naturae vicissitudinem denique tanquam divisum Amicitiae et Discordiae regnum; eaque quamquam CuDCta Censeret ingenita et aeterna, aliud tamen alio antiquius, aliud ex alio ortum finxit. Si C, Dostro
quidem judicio, cogitata sua de naturae principiis viribusque poetico vestitu involvit *ς β, prorsus ut Veteres poetae Seu mythologi theogonias Suas COm Ponere Solebant. Si vero his involucris Empedoclis rationem OXUR-muS, Sententia huc fere redit: unum esse vim
eamque divinam mundum continentem; hanc per i u a t u o r e l e in entu quasi Dei membra, ut ipse ea APPellat, SparSam eSSe, eamque Cerni potissimum in duplici actione, distractione et Contra Ctione, quarum hunc Conjunctionis, Ordinis, omnis denique boui, illum pugnae, perturbationis Omnisque mali principium esse: harum mutua vi et Ordinem mundi et mutationes emci, Omnesque res tam divi Das quam humanas perpetuo generari, uti, Briari.
In hac desci4ptione nihil est in congruum, nihil quod Empedoclis de natura placitis repugnet, nihil quod a priscorum philosophandi ratione abhorreat.
Similiter Eleutae eias sive το Δαι , uotionem mente conceptum, informarunt tanquam Daturam per Se COD- Stantem, Sua forma figuraque expressam: sin Xerant id
205j Simplicius quoque id agnoscit, de Coelo II, L i 29 A Schol
407쪽
in similem fere sententium, quamquam Donnullis partibus immutatam, veterum nonnulli interpretumaCCeperunt. Ita Syriatius ' Τ χEmpedoclem dicit, et D Pythagoricum existentem et Orphicum, SUPPOneren quidem post unum universorum principium, de aequo Deo ipse nec Parmenides nec Pythagoras jube Bbant sibi rationes deposci, haec duo plura principia, B Amicitiam et Litem, quas Pythagorici unitatemnet dualitatem Dominabant, interminatam ipsam τὴν 1 αοριστον δυάδρ ρ vocantes Ob potentiam in universum DOCCupantem. EX his vero principiis et intelligibilemn mundum emergere et sensibilem. V Simplicius: 'Eμ-
tur, et Sphaeram et CauSSuS moventes et elementa non nisi speCies esse earum rerum quae Per Uini VCI Sum
dissu sae cernuntur. Quod vero iidem Empedoclis doctrinam ad Pythagoricam rationem revocant, -- illud quidem cum Pythagoreis commune habet, quod et unum et multa facit naturae principia RQy; quod ero In O D a d e m et dyade in et tot rude in illi attribuunt, argutiae Sunt Ne0-Platonicorum, qui
206; Syrian. in Aristot Metapl1. II, s. 32 B. 207 Simplic. Pitys. I, f. 43 A. 208j I e Pythagoreorum sententia memorabilis est praesertim Eudori iocus a puci Simplicium, Phys. f. 39 Α.
408쪽
Pythagoricis numeris maxime delectati hos ubivis reperire sibi visi sunt et mira ratione in rerum Daturam aCCommodarutit. Talem naturae descriptionem
Pythagoricam, ut vult) adumbrat Proesus *ψ', dicens mundi generationem a monade eXOrsam, inde ad dyada, porro ad tria da progressam, tandem in te trade substitisse. MOnus Secundum illum est unum universi principium; dyas contraria sunt sibi Oppo sita; his accedit vinculum opposita illa conjungens, quoesscitur trias, quod ipsum est biforme, unde Oritur
tetras Seu quatuor rerum elementa: quae CuDCta
faciunt de cade in , qua Si Summam totius naturae. Tali interpretatione num mirandum si Empedoclea doctrina cum Pythagorica et Platonica ad amussim congruat λ Q
Sed de hoc illi viderint. Nobis unum adhuc de
Empedoclis sententia animadvertendum reStat, quod considerantibus Sponte se Offert. Empedocles naturae principia cuncta sacit divina. Summa illa universi harmonia summus est ipse Deus; Daturae elementa sunt Dii, Dii sunt agentes Daturae VireS; Uni VCI SIIS mundus divina stirpe ortus et divino quasi spiritu animatus; mundi fata et vicissitudines sunt quasi de oriam inter se luctationes vel potius divitiae naturae jactationes:
Ios) Proclus in J imaeum III, p. 144 et i 55. Cf. Τhemist. in Aristot. de Aia. Ι , f. 66 B. uio, Sic Asclepius in Arist. Metaph. in Schol. Aristot. p. 63I a:
409쪽
BNectit amicitiis quidquid discordia so it ''ut de eo canit Claudianus * δδ. Sic physica Empedoclis
doctrina cum theologia arctissime cohaeret; eSt, ut ita dicam, naturae αποθ σις, summo iure pantheismus appellandus. Talis autem sentiendi ratio tam temporibus quibus vixit Empedocles, quam ingenio ipsius et moribus consentanea erat. Quippe EVanue' rant dii, obsoleverant fabulae, emortua erat religio, a priscis Graeciae vatibus coia secrata; ita factum ut eruditiores aut divinum numen plane tollerent, aut, Si qui essent acriore religionis sensu, hi Converterent Se ad naturae vires in easque transferrent divi-DOS honores et munera, fabulosae aDtiquitatis Diis negata, quorum nil nisi nomina et umbras retine hant. Sed in viam redeamuS.
2i i) Claudiati . de Cons. Mallii Theod. v s. 72 sqq
410쪽
DE RERUM NATURA.Hactenus CODSideravimus universi elementa et quasi species, e quibus omnia tam CoeleStia quam terrestria, tam Supera quam insera Originem traxere: iam a principiis illis descendimus in naturae ossicinam, ut DOSCamVS, quomodo ex illis formata sint omDia, moVeantur et generentur. In qua explicatione nemo, OΡiUOr, PhySiCeS veterum non rudis, mirabitur , Si quaedam occurrant initiis non plane Congruentia , quod quidem aetati, qua vixit Empedocles, facile condonandum. Mundi igitur subricationem talem fere in Carmine adumbravit. BQuum discessione facta, elementa Suum quodque locum occupaSsent, inimica distabant a se invicem, alia Sursum, alia deorsum aCla; nec gravia cum levibus Dec mollia cum duris ullum habeant Commercium R. Sic autem, divisis factionibus, suopte motu in gyrum δiνην) circumagebantur Fatali vero tempore reCe88it paullatim Discordia, intravit Amicitia mediumque orbis occupavit; quo latius haec Vim Suam extenderet, eo longius illa recessit et in eXtremaStundem Orbis OraS refugit. Quae Discordia adhuc