장음표시 사용
31쪽
rat: cuius quidem rei uel euidentissimum regumentum est , quod easdem credibiliores esse debere docet praesertim hoc argumento,quod qui credit conclusioni propter praemissas,multo magis eum praemissis credere conueniat due iuxta regulam topicam uidelicet: propter quod unumquodq; tale o illud magis. Quare ccontra commem interpretii opinion quotiens adstruit Aristoteles composita nobis esse notiora, nequaquam intelligit eadem esse nobis magis nota, quam naturae: quandoquidem haud minus a natura dignoscantur eadem composita, quam a nobis, quum ab ipsa fuerint condita; sed comparat composta suis principiis:adeo composita notiora nobis esse mul ac priora, non quam naturae Quum aut in discriminatim utriq, nr aeque nota,aut naturae forsitan magis nota. sed intelligit composita nobis esse notiora suis principiis: calisas uero ue principia naturae pariter notiora mul ac priora Philosophus intelligite non quam nobis Quando feri possit ut aliquando causa nobis aeque notae set ac naturae,quaquam rarsime contingit sed intelligit causas esse notiores atq; priores natura ,sMlicet quam mi es festus atq; composita. Quam ob rem cui ad diuem liculum aliquando redeamus 9 in summa uix reperias in omnibus Arinotelis operibus locum, ubi certitudinis mentionem faciens mpliciter o absqappendice, non intelligat certitudinem re1pectu no-
Rri. non aure re ectu natura. rursus data ueritate burus
32쪽
huius expositionis, sequeretur . non totam scientia de anima certitudine caeteris praesarescicntib ,sed eam partem tantum, quae ad intellectum pertinet,
de qua Philosophus in 3 .de anima libro solum ex professo disquirit.nanq; uexetalis atq; sens alis facultas
cum uirtutes sint corporeae pariter ac corruptibiles, O mutationi obnoxiae,nequaquam esse stabile nanciscuntur: quo fit ut naturae nihilo magis notae in ac aliae fornrae corporu corruptibilium, atqui Philosophus hoc loco; non 3.libru de anima tantumodo sed uniuersa de anima scietiam. luae tribus hisce libris cσtinetur, caeteris praestare, siseriae naturalis partibus certitudine prorsus indicavit, quia de Mathematicis hoc haud erat duliu ratione nobilitatissubiecti: Ergo de certitudine quo ad nos intelligit, quadosmpliciter enuntiet, hanc scientia seclusa quavis adpedice, caeteris anteire certitudine: cum uerisimilest, eum talem hic certitudinem intelligere, qualem aliis in locis uoluit intelligi, praeter quam quado addit hanc adpendicem,quὰ ad naturam. Atqui rursus forsitan instabis, denominationem a nobiliori parte subiecti sumenda esse, atq; idcirco de anima scientia certitudine Gilicet quo ad naturam caeteris anteire,qua vis eius em animae sola pars rationalis, naturae sit certissima : uerum thilosophus hoc loco non minus agit de brutorum anima Quam rationis minime participem esse conflatὰ quam de hominis anima: filicet ut hic liber ei, qui de animalibus inscribitur, ἡ
33쪽
uestigio respondeat: quandoquide in uis libris nou de
solius hominis, sita de animantium omnium materia disquirat, hic uero pariter de omnjum animaliu antia ma disparet. Ergo brutoruanimae cognitione quos, caeteris anteire scientiis certitudine Philosiopbus blaxntelligit. s hominis anima subiectum huius libri foret, fortassiis in hanc ultro ententiam descenderem, at quum de animalium omnium anima Phia Iosiopbus hic disequirat eandem uoluit certitudine caeteris anteire sequitur baud solam rationalem, sed omnium quoq; naturam animantium certit Adine caeteras excellere scientias; licet anima rationa his adhuc optimo iure magis antecellat. Item si certitudo rerum aeternarum quo ad naturam dignitatem scientiis adfert, cur in libris Metaphsices haud enuttiauit diuinam scientiam praestare caeteris certitudine λ at Philosophus isdem in libris scriptu reliquit. scientiam eandem siue sapientiam, tractare de rebur altismis iuxta ac discit is,quod dabio procul idem est, ac si ita dixisset diuina sapienti, caeteras scientias antecellit, cum subiecti nobilitate, tum exacta contemplatione, sta rerum dissicultate ac sic idem in Metaphsicis enuntiasse uidetur, quod primo texta primi libri de anima scriptum reliquit.
34쪽
o BIECTUM CONΤRA DEΤ E I M Dnata tollitur e medio mata ct explicantur aliquot textus libri primi P0si
P HILOS OPHVS in Prologo libri primi
P sices auscultationis , adsignans discrimen
inrer notiora nobis, ct naturae, vocat nota na
turae, nota simpliciter: ut hac adpendice distinguatur a notis nobis. Quare fasum omnino videatur. quod paulo supra connanter adseruimus, nempe Thilos)pbum, quotiens quidpiam absollite plici erue notum enuntiat Jlatim illud idem nobis nolit intelligere: quotiens uero naturae tantum, non autem nobis notum est, ipsum minime mpliciter, ct absolute notum egerre, sed cum hac adpendice uidelicet, notum naturae e ilicet quoniam ipsa natura dum operatur, ab eo tanquam notiori, hoc est, priori sumit exordiu: quo modo causae compositis notiorescensientur, quod ab iis auspicetur natura.quo fit, ut smpliciter notum iure dici debeat, quod non nobis, sed ipsi potius naturae notum est. Hic explicanda sese offert aequivocatis , ut confusionem enitemus,
atq; falsitatis caliginem oculis nostris offusam dis-Wmus,atq; discutiamus. haec dictio siue uocabulum: mpliciter, quandoq; refertur ad rem ipsam, de qua loquimur, iuxta quem sens causae dicuntur notae s liciter, quia mplicispimae sint,ac per consequo. B ij smpli-
35쪽
mpliciter adpraebenduntur ab intellectu Ru dem ut se res halet ad esse, ita se habet ad cognitionem nostram : at genus caussarum quodlibet, in sua natura oeessentia smplicissmum est. ergo simpliciter quoq; debet agnosci: neq; enim feri potest, ut ex multis partibus adgregatum quidpia simpliciter agnoscatur ,sicut nec rem smplicem utpote partibus carentem, composito conceptu nequeas intelligere. nanq; conceptiones, quum sint rerum sim igitudines,sane rebus ipsis respondeant oportet, alioquin
haud forent earum similitudines. Quocirca si res ipsa simplex est, utiq; dum intelligitur, eiusdem rei mplicis conceptum, in animos licem e ge conuenit,idue si debeat eius rei conceptus esse, hoc est; iusdem rei Quod ide sὰ similitudo: si nero coposita resfuerit, profecto dum intelligitur ius militudo me conceptus. in animo pariter euadit composita: quoties etenim integram rei compositae definitionem auimo concipimus, ipsa rei totius similitudo Quae coceptus animi nuncupatuo composita est,quoniam id quoq; quod intelligitur, compositum ena partes uero des nitionis, rei compositaesimplices particulas indicantes, in animo simplices quoq; conceptiones, sensuum
interuentu cum exteriorum, tum interiorum σπι
gunt atq; delineant. Alio modo uocabulum hoc: pliciter,usurpare consuevimus, nempe quotiens refertur, non ad rem ipsam, de qua loquimur, qηin porrus ad nsrum loquendi modum: ad hunc porro sE
36쪽
serimus quidpiam simpliciter esse tale, quotit ens illud ipsumsimplici uocabulo de gnamus: ubi ue m fmplici uoce ncbis haud notum euad:r, sed alte- viuscujuspiam dictionis adpendix requiritur,ur resi usa nobis innotescat, mehercle tum illud tale simplit citer esse digitemuro exempli gratia, nilius homo, t Mel animal uiuum, homo mpliciter, pariter ac ani- mal fmpliciter adpellatur non quias. mplex quidpia, si, quod ab anima, mplici conceptu adpraehenda- tur oe agnoscatur: quomodo Impliciter notae cause dicuntursed quia quotiens efferimus hanc uocem, homo uel animal o scilicet absq; adiuncto, Ratim intelligitur homo uiuus uel animal uiuens, non autem saxeus, ligneus, aut pictus. alia porro quoniam fmplici hominis. uel animalis uoce non innotescunt sed adpendicem exposcunt f debeant intelligi ; propteria negamus eadem esse talia mpliciter: puta statuam ligneam, aut lapideam imaginem, quanquam hominem sepe refert ob excellens artifici,nemo tamen sinae mentis homine ea dixerit, alioquin a quopiam haud intelligetur: si uero quis iam adpendicem addiderit inquiens: homo ligneus, bcmo lapideus, aut homo pictus, s picti fuerit; sane rima quu-uis intelliget quid bi uelit, qui loquitur. adeo secudum hoc Agnificatum, istud uocabulum . fmpliciter, non ad rem ipsam, sed ad n orum loquendi modum refertur : ita ut idemsionet adverbium hoc mpliciter, quod absolute, ut absolute loquendo uel si m- .
37쪽
pliciter loquendo Quod idem 60 boc est, aus a
pendice animal rationale passim homo dicitur,ct ho minis vocabulo quivis animal rationale designari percipit e picturam uero uel sculpturam animali rationantismilem,scilicet quo ad sensum uisus : absolute loquaris, ve simpliciter Quod idem esse diximus,si quis nostrum loquendi modum attendat aedicat illum esse hominem, haud intelligeris a quopia, quod si hanc addideris appendicem: pictus,aut aliud mile id genus, ac ita efferas: hoc quod intueor, est
homo pictus, aut ligneus, uel aeneus o tum intelligeris ab omnibus, ct rite loqueris. Quam ob rem Phialosophus inquiens, notiora naturae sunt nota simpliciter, haud intelligit, ut 1impliciter absoluteq; loquedo, quotiens audimus qκidpiam esse notum aut notius, quod intelligere conueniat, illud idem esse notius naturae non nobis; quando constet oppositum ex pluribus Philosophi locis:sed intelligit notiora naturae esse s liciter nora, quoniam dum intelliguntur a nobis, adpraebenduntur pliciter,id est, conceptu simplici,quod ipsa quoq; simpliciasint, o quicquid animo concipitur, eo modo concipi debet, quo se habet in natura; siquide rii cuiuslibet intelligentia nil aliud est, quam eiusdem similitudo , sensuum interuentis, continua quadam serie ad animam ligarationalem delata. Unde Philosophus baudscriptureliquit, notiora naturae dici adpellariq; nota pliciter, quandoquidem ita loquendo protinus indi-
38쪽
eas et se, adverbiumsimpliciter, ad nostrum loquens modum retulisse; sed hoc pacto loquitur e naturae notiora sunt nota Ompliciter, hoc est, sunt ea, quae dum cognoscuntur , a nobis, adpraebenduntur conceptu simplici, quo sic innueret se,aduerbium: simpliciter, haud ad nostrum intelligendi modum refcrre, quin potius ad rem ipsam . quippe quae I mpirciter animo concipi debet, ac intelligi, quum ea quoq; plex sit : qualia scilicet esse conuenit omnia nati rae notia
rarplurimum etenim discriminis intercidit inter hoe enAntiatum a nempe naturae notiora sunt nota smpliciter, illud uidelicet: naturae notiora dicuntinuel adpellantur nota mpliciter, hoc est, absolute absq; adpendice: quando primust uerissimu Quod supra monstrauimus9 secundum uerofalsum. porro Philosophum boc uoluisse,sequentis textus uerba palam ostendunt, ubi ait: sunt autem nobis nota con
fusa magis, hoc est, magis composita. 2.nq; qui mdeclaras et, quae set nota naturae, ac dixi siet ea esse, quae simpliciter nota sunt, me quae simplici compraehenduntηr intelligentia, id est, quae s acta sunt rsininde declarat, quae nobis notiora ser, inquiens rsunt autem nota nobis ipsa composta, perinde ac si ita dixisset; notiora naturae sunt ea, quae tam intelligutur a nobis,adpraehenduntvrsimpliciter, hoc est. conceptu s luci, ct per consequens, notiora naturae sunt particulae corporum naturalium mplices . quo simplicioresfuerint, eo notiores eidem natu B vis μ
39쪽
rae euadent o nobis uero notiora sunt,quae non adprahenduntur a nobis simpliciter,id est,conceptus lici, quin potius coceptu composito, quod eadem quoq; compositasint, ct ob multiplicem partium mistione, confusam pariant intelligentiam, atq; suis itudinem in animo quod nimirum in causa est, ut ab Aristotele confuse magis alpellentur. cur porro DF cia rerum naturalium plerunq; nobis ignota snt naturae uero nota, ratio esse potest, quod res naturales, non a nobis, sed a natura sunt,o ociens quod 'libet ali notioribus auspicatur: unde natura qua qua haud est cognitionis ac intelligentiae particeps nihilominus suopte cur ita dixerimus9 ingenio sic propensa est, ut a mplicissimis auspicetur, perinde ac δε magis eadem agnosceret: nos porro naturaliuoperum ignari penitus, haud agnoscimus plicissi'ma, quoniam nostra cognitio pendet a sensebus, quis licia penitus introspicere nequeunte sed com- posita potius , utpote Irbi ipsis obuia dumtaxat occursu primo cognoscunt. Caeterum in artificialibus longe aliter res habet, quando constet artificis intel- 'Iezlu, in iis Amplicia prius adpraebendere,ct ab iisdem exordiri, quotiens facere quidpram artifex adgreditur oscilicet quia scur naturalia fabricantur a natura, ita nimirum ab intellectn sunt artificialia, quandoquidem quisiquis componere quidpiam tentat, 'huic notissmas esse prius compositi paricis oporter ead haec noster intellectasse naturale corpus constitve: re sata-
40쪽
, e satageret tacui artificialia sepe constituit necessario naturalis eiusdem corporissimplicissimas par- tris eidem noriores t se oporteret, quod quidem ediscatoris exemplo manis tum euadit. quod si dicas, ab artificis intellictu finem prius adpraebendi, per conliquens ab eodem cognosci prius artificialeccmpositum, quam eiusdem artificialis compo siti parreis: respondebo natura quoq; iuxta bensium, eundς cognostere compositum naturale prius, quam par
reis eiusdem mplices, quando mplici sinas easdem
particulas lina misceat primum, ad hunc unum f-nem: Ailicet ut naturale compositum tandem perficiat , squidi m quidquid agit natura, non temerὰ, non fortuno ,sed propter finem operatur. Verum- enimuero scut artifex Mnem confuse prius intel-
Iigit, simplicissimas uero particulas, a quibus per
resolutionem inuentis exorditur operando, stilicet Mi Mnem prius animo conceptum adsequatur: cur inquam artifex finem confuse pvius animo conceptum intelligit , dein simplissmas particulas abstin- re cognoscit prius, quam opus adgrediatur rita natura si cognseret coperatur aut e perinde ac β cognoseret primo naturale copositum confuse conreptaretur tanqua ne, a quo per resolutione inuento, ad simplicissemas usq; naturalis eiu e corporis particulas desederet:ὰ quibus dema filicet distincte cognseris, operando sumeret initiv,ut ne animo prius comccptu, nepe compositu naturale iande absolueret. Idem