장음표시 사용
61쪽
quanuis etenim tota rationalis animae parsformast, caeteris uidelicet animae potentiis collata οβ ta. men intellectricis eiusdem facultatis partes inter se conferantur, intellectus agens, optimo iurespecies dicetur ac forma, passivus autem me possibilis, materies . Quam ob rem aperte satis constare arbitrorbuiusce conclusionis probationem, nempe quod intellectus humani partium, alia possibilis istu passa
cneq; enim de nominibus dilutadum est alia uero sit agens: constare inquam arbitror ex superioribus, huiusce theorematis probationem haud aliunde deductam esse, quam exeo Platonis enuntiato pulcherrimo,quod sensibilia snt abstractorum imagines atq; fmulacra. Oeterum intellectus agens nequaquam actus adpellatur, quod species actu rerum sien bilium infe contineat, alioquin haud egeremus id intelligendum in actu phantasmatibus; sed isdemsemotis atq; sepositis abunde nobis solus ad intelBgendumsussceret intellectus agens: Verum idcirco nuncupatur inhaec sublimior anime rationalis pars, imtellectus agens, actu quantibet orbata speciebus intelligibilibus, quoniam activa quaedam uirtus est immaterialis, quae species immersas materiae ct ob id eidem naturae dignitate uidelicet inferiores, ultro
propriis uiribus immateriales biq; miles reddere
62쪽
EXPLICATUR TEXTUS VIGESIVmus tertii libri de anoma, simul ac inde collia. gitur inccrruptibilem esse totam ratio- nalem facultatem iuxta Pbi
VICESIMI textus ciuxta βctionem
Averroisὰ prima pars expἰicat, quid si intellectus in actu, qutae quidem textus pars praeter id, quod innituto nostro parum conducit,insuper clarissima est, proinde secundam eiusdem textus partem adgredior e quippe qMe nundum exa-
nuom bactenus meo quidem iuditio fuit ab aliquocquod sciam9 Aristotelis interprete declarata, cuius uerba sic habent: separatus autem es hoc so- Ium, quod uere en, hoc siesum immortale perpetuum est. Philosiophus hoc loco Quod interpretii nullas aduertitὰ aliud theorema sue placitum aut decretum Quomodociiq, nominare uolueris quod a Platone diuino, praeceptore suo iandia ante didicerat, pro confesso subiicit: nempe separatas a materia substantias uera solum adpellari entia uerasq; substantias Quod nos satis fel iciter ante quartum oe vigesimu annum,dum Platonis decreta publice tueremur in diuersis, ibue praecipuis totius Italae g3mnasiis pro uirili nostra defendimus separatas i materia subnantias inquam, uera tantum essecut
63쪽
Quod nemo uertit in dubiu9 continuo fluat. Haud me latet,adferrifolere uarias huic obiecto responsiones, quas quod innituto nostro nibit,aut certe paruconducant , icco Quod dici soleta pede iubes praetereo. nam isthaec corruptibilia corpora quanuis eadeesse defendi queant, quia species eadem perseuerat,
quandiu non corrupuntur e tamen haud illud idem esse uere dixeris ac proprie,cuius portio substantiae, singulis pene momentis perit. nec obstat mehercle, Odd materiales tantum, non autem formales continuo parteis evanescere dicas, quia uitiari nequit
materies, utpote speciei coniux disma, quin eidem quoq; speciei statim inferatur noxa, quemadmodum nec forma laedi potest, illissa quantunuis materia; adhaec cu intrinsece silistantia corruptibilis in suissilisceribus,contraria mutuo pugnantia concludat ac feruet, quae suam essentiam perpetuo turbant atq; lacessunt, feri nequit,ut eadem praecise tutoq; subsistat. Accedit, quod elementa circum ambientia continuum i fidem corporibus moliuntAr interitum, ac licet ad tempus utcunq; se ipsa tueantur, necessario tamen crebris ictibus ab illa uidelicet essentia, non quidem numeris omnibus absoluta cquam
scilicet ni quam habueruntὰ sed ab imperfecto illo quem prius aliquando possidebant essentiae subctantideq; gradu de sciuntur. num putas aegrum animaleq; ac sanum sub Here' quam ob rem ut redeamus, unde nostra nuper flant oratio,quum isthae corru-
64쪽
ptibilia 'gulis horis atq; momentis occasui palam
interiturq; dignoscantur obnoxiae dein creberrimis iniuriis exposita snt, cum internis tum extern is,pro
festo necesse ekt, ut eorum essentia f=mul ac subsisteria fragilis caducaue diudicetur. quo sit,utcntis adpellatione simpliciter indigna censeri debeat. qua re non entia,non substant e simpliciter oe absolute, sect cum bac adpendice uidelicet entia corruptibilia uel substantiae corruptibiles omnino ueniunt adpellanci e: atq; hoc est nimjrum, quod Philosoptas cuti consueuitὰ admirabili breuitate neruosoq; dicendii modosubintulit: separatus aute est solum hoc, quodnere est, perinde ac si hunc in modu efferret: quum essentia pariter ac sub assentia rerum corruptibilium caduca fragilisne sit, nec omni ex parte prorsius eadem permaneat, uel fingulis momentis; quod inte- sinu ciuileq; bellum intra lares atq; parietes perpe rus contineat: separatae uero species a materia illa informi smul ac deformi, priuationis exples, ex partibus utiq; rationalibus interse ni siqua pugnantibus constituatur,atq; penitus eade adamussiim feruetur,
prorsus ab omni mutatione deprehedatur immunes, quod uapte natura cotrarietate careant: quum ist-
haec inquam sic habeant , liquido adparet,separata ab informi materia subktantias uere tantum esse, uereq;subsistere. Quocirca cum ex superioribus abun. constet, essentiales intellectus immani parteis,ageni e uidelicet intellestum atq; possibilem oe a cor Ind.Cama D pore
65쪽
poreseparari immixtum esse e mediusfidius necessὰ-,ι io constequitur, uniue m intellectricem facultas ex bisse duobus intellectibus tanquam ex partibus ccillatam, uere esse simulq; uere subsistere, hoc est, uerum ens, acsubinde ueram esse siubilatiam ct per conssequens hancsolam, inter animae parteis siue porentias esse perpetuam atq; immortalem: quod probatur, quiasieparatur folu boc, quod uere est,inhoc solum immortale et perpetuum est. Alius textus sic legitur: sieparatus uero id est solum excludit hane . particulam uero quod est, atq: id solum es immortala perpetuum: : qκε lectio longe melior est,et Arisotelicae phrasi magis conueniens, quia dum inquit: separatus uero id est siolum quod est, intelligit quod absolute ac simpliciter est, abfl: aliquo adiuncto : ut uel hoc imo dictinguatur 4 non separatis a materia ,
quae nequaquam absolute simplicirerue dicuntur entia,sed cum adpendice nuncupantur entia corruptibilia, ct esse creduntur secundum quid potius, quam
uere simpliciterue e scilicet si cum aeternis ac immutabilibus, conferantur. Qqocirca iure species naturales aut composita uaturaiia,substantias miniis
smpliciter euntiaueris c quod id nomen aeternis proprie solum competat ,sed cum hac adpendice uidelicet ,substantias corruptibiles: quo i nimirum per se conbderatae possnt quidem adpellari substantiae Oaanquam improprio sed tamen aeternis collata prorsus indigna censeatur uocabulo substantiae siquide
66쪽
de quod proprie tale est,ac dicitur,illud ide perpetuδ, cuicunq; conferatur, talesemper fuerit,o dicetur.
uerba : et lan reminiscimur autem,cm auae sequuntur . p. XV.
ton reminiscitur autem, quia hoc quidae impas bile en, passuus uero intellectus est corruptibilis, ct sine hoc nihil intelligit anima , sane uerborum hic expositio minime dissicilis est,at quod quidam objciunt, haud mediocrem habet dissicultatem. equidem prae ceteris hoc loco probauerim interpretationem sancti Thomae, qua docetur re1pondere Philosophum obienioni tacitae. quae clarioris dos trinaegratia sc formari potest: Quum intellectus humanus aliquado separetur a corpore, et per consequens immortalis si atq: perpetuus, quaeritur, num a materia, hoc est, a corpore separatus intellectussciat intelligatve . scilicet eodem modo, quo scit, intelligit, reminiscitur, amat, odit, ct alia id genus agit, dum in corpore moram trahit. huic obiecto iuxta sententiamsancti Thomae Quae mihi uehementer arridet satisfacit inquiens: Non reminiscitur autem tacilicet a corpore separatus) intellei lus, quoniam passonis es expers,quas diceret: reminiscentia quem-D ij ad -
67쪽
admodum amor. odium, o alia id genres haud tontingunt absq: pasone corporea : I melle tus autem, humanussupponitur hic a corpore separatus,ac per consequens impassibilis, 'it ur hoc casu reminisci, amare, odire, oe alia huiusmodi nequaqua agere poterit: pr.eterea scire uel intelligere, uidelicet eode modo, quo dum corporihaerebat, intelligere consueuerat oescire: quantoquidem ex libro de anima primo conder, intelligere corrumpi quoda interius corrupto, adhaec corrupto corpore nec reminisci nostru intellectum,nec amare. quam ob rem curseparatus intellictas no recordetur seu remmificatur cidem in- . tellegit de amore, odio. albis id genus, cum isthaec omnia ex corporea passone contingant9 ratione ad-
fgnat, quonias hoc quidem est impassibile tacilicet intellectus humanus est impassibilis9 i ntellectus uero passivus Choc est imaginatrix uirtus en corruptibilis Gubdit9 et urne hoc nihil intelligit anima, id est, intelles tu; a corpore femel separatus, haud inteliligit ampaus quidquam eorum, quae prius sciebat,
dum esset corpori coniunctus: scilicet eodem modo, quo prius intelligebat adnrxus corpori, erratio en
cqua hoc eodem libro paulo infra declarao quod intellectus humanus haud scire intelligerene quidquam potest asse: pbantasmate, hoc est, absq; imaginatrice facultate, quam hoc loe0 Aocat intelle tum passiuameac per conseques; paratus intellestus nubit intelligit, quod nimirum instrumenta defint ne-
68쪽
pe phanta ara, quibus solis intelligere potest. Porro non exstimat Philosophus absolute,quod intellectus humanus intelligere nequeat absiq; phantos-matibus, sed cum hac adpendice perinde ac si ita loqueretur: I ntelli ctus no potesse intιP geresne phantasmatibus non ab*lute quidem atq; simpliciter s. mper. sed eodem cur supra dictum eno modo, quo intelligebat, dum esset annexus ccrpori. hacbncera es sancti Thomae exposito horum uerborum Aristotelis. Ο quantum iudicio consequi possum ligiltima, plane digna lato Philosopho. Verum illud quoq; crediderim addendum esse,nempe quod scut intellectus a corpore si paratus intaligit ac scit,quanquam modo longe ab eo diuerso, quo intelligebat cum corpore e uaseparatus idem inrcllectus amat, ct odit, sed tamen modo longe diuerso ae prius,itaq; ristoteles inquies intesiectum sieparatum haud reminisci, militer Quod subaudiendum es 9 non amare, nec odire, plane uenit intelligendus: non quod
pliciter separatus intellectus non reminiscatur, nec amet, nec odiat: sed quod non reminiscatur , nee amet, nec odiat eodem modo, quo recordari, Odire, .ct amare solebat, dum esset corpori copulatus, alioquin eoet Irustra, dum esset separatus ,1r nihil ον-.
69쪽
Thomae expositionem una cum responsioribus Camulij. Cap.
CO NI RAE Galatanus obiicit hunc in modum: Quocissiuq; Philosophus intellectus passivi seu passibilis meminit semper intelligit eam animae partem,quae recipiendo species intelligibiles in causa est, ut anima sapiat ct intelli' gat: ergo no est uerismile, quod hoc loco tantum, per intellectum passuum intellexerit imaginatriacem facultatem. Atqui duo proferam AriRotelis loca, in quibus aperte abutitur intellectus uocabulo pro imaginatione. primus cst in hoc libro tertio de anima textu quadragesimo octavo, iuxta si ctonem Averrois, nbi disquirit ex pro fiso, quodnam motus initium statuendum sit in animantibus, inquiens : Videntur autem duo haec mouentia aut, adpetitus aut intellectus cmox subdit)si aliquis, posuerit phantasiam sicut intellectum quendam. , dein ad calcem huiusce textus idem ad uerbum pe- , ne repetit inquiens: Vtraq; haec ergo motiua sunt, secundum locum, intellectus adpetitus: ubi luce meridiana clarius, sub intellectus uocabulo phan et asiam quoq; comprehendit. alter locus habetur li, bro primo Ethicboru capite ultimo, libi ait: Vide, iuroe alia quaedam esse natura animae uacans ratione,
70쪽
, tione, aliqua tamen ex parte rationis particeps. . deinde paulo infra ad verbum inquit: anima ra- , tione vacani duplex esse uidetur,uegetariua nanq; , nullo modo raiicnis V particeps ,sed cupiendi nis, o omnino adpetendi rationis is quodammodo par, ticeps ca ratione, qua obedit ipse atq: obit inperat: , coe patris o amicor Lm, oe non ut rerum ma
, thematicarum dicimus rationem habere . hanc au- , rem partem ratione Macantim, raticnicblcmpe- , rare, admonitiones incri pationes, o cohorta, tiones etiam indicant cflatim subdito quods opor. reat hanc quoq; partcm dicere rationem habere, , duplex ea pars erit, qua rationem habet doetina, quidem proprie, ct in seipsa, Altera vero ut is qui obtemperat patri. Haec ille,ex quibus liquido adparet nonnullas corpcreas atq; corruptibilesfacultates adpellari posse rationales,ac per consequens intellectus, quanqua haud per se nec proprie, qufmadmodum intellictus verus, incorporeus,immixtuso impossibilis: sed eatenus ranitim, quat nus intellecti i vero rationiq. paret havdsecus, ac is, qui patri obtemperat, Quocirca ncnsui lim ex ollegatis patet, imaginationcm,o cupicndi v m, ct cmnino adpetendi, rarichales facultates oe intellectus posse nuncupari eversimetram,ratro colligitur,
niam obediunt rationi secundum natura. Sanctus et bomai aliam attulit rarichem pulcherr .mam, ui-