장음표시 사용
41쪽
PORRO' dictionem :simpliciter, eo modo accipi, quo declarauimus, uel ex Aristem tela sexto Topicorum capite tertio colligi, potest, ubi ait: manifestum igitur quoniam non, definiuit, qui non per priora atq; notiora defini, uri . Igitur per non notiora quidem terminum, dici dupliciter est accipere raut enim si simplici, ter ex ignotioribus, aut si nobis ignotioribus, cori, tingit enim viros modo. mpliciter igitur notius, , quod prius est posteriore r ut punctum, lilaea,
, linea j,perfitie, oesuperfities solido, quemadmo-
, dum, ct unitas numero . prius enim ct princi, pium omnis numeri, militer autem ct elemen, tum yllaba . Nobis autem e conuerso quandoq; , accidit, nam maxime solidum magis subsien, ω - , dit, quam superficies os perficies autem magis, quam linea: linea autem signo magis: quare mul, ritudo magis huiusmodi cogn sit, nam illa qui, dem quomodolibet , hoc autem subtili fecun- , do intellectu compraebendere oportet pliciter, igitur per priora,melius est posteriora tentare co, gnoscere : nam magis scientificum tale est, is . rum ad eos qui impotentes sunt cognoscere per, ratia, necessarium forte per ea, quae illis cognita, sunt, facere orationem: sunt autem talium rima nitiones
42쪽
, Hriones,'qua oe puncti lineae, superficies, omnes enim per poneriora, priora indicate nam, illud quidem lineae, Ulam autemseuperficiei, hanc, vero solidi fines dicunt essed non oportet ante la, tere,quoniasic definientes no contingit quod quid, est esse, definitione indicare, nisi contingat, ide no, bis notius se of liciter notius r quide opor, rei per genus et disserentias donire eum, qui be, ne definit, haec aure simpliciter notiora oe priora . sunt specie, interimit enim genus ρο disserentia, speciem : quare priora haec, specie sunt notiora t, namspecie quidem nota necesse es genus, offi, ferentias agnosci: qui hominem enim cognoscit, , o animalgressibile cognoscit: at genere o dise, ferentia notis, non uecesse es o speciem cogno, sci,quare ignotioripecies, haec Aristaeles ad uer, bu r ex quibus patere arbitror, naturae notio ra ac priora, impliciter priora notioraq, dici,
quoniam simpliciora sunt, simpliciter quoq; cognoscuntur et praetera magis composita que notistiora quomodolibet, hoc est, cognitione confusa deausas uero siue principia, nobis esse notiores cognitione distincta. Quapropter ait priora oe notiora naturae, id en, causas haud a multitudine, hoc en, a uulgo cognosci, Foniam plebs imperista cognitionis exactae non est capax: propterea dixit: naturae notiora, id e It,causas, ubtili tantam, atq; foecundo intellectu nobis innotescere.
43쪽
V quibus verbis aperte docet, er causas a nobis p ius agnosci d mm, quam composita dignoscantur,scilicet distincte : ad haec easdem a peritis, aci solertibus , perabicaciq; praeditis ingenio tanta adpraebendi.
rois,qui rextu huncA ristotelis adductum exponens inquit, hanc ennuntiacioncm,' nempe non eadem esse notiora ncbis: naturae rast, inquam, hoc csse veri. m in rebus naturalibus atq; diuinis, non autem, in Mathematicis, in quibus eadcmsunt noricra nobis, ct naturae : quide in ea scientis,causae ncbis sucq; noriores punt suis compositis: propterea Mathematici saepenumero demonstratione propter quid istuntur. Uervmenimuerofalsum est e, quod Auerrces hic adstruit, textus qui paulo postsequitur, onendit, ubi, Thilosophus inquit: Unde ab imiuersalibus adsen: Iularia oporter procedere oequituro torti enim; secundum siensium notius is, uniuersale autem to, inm quoddam est a multa enim compraebendit, ut parteis uniuersale cyubdit sc etiam ct nomi, na quodammodos se habent ad definitionem,totu: enim quoddam indininctumq; signiscar,ceu circulus.
44쪽
. culus. At ipsius definitio in parteis singulas Quod eius proprii, si9 diuidit, haec ille. quocirca liquido adparet, baud in naturali scientia duntaxat atq;
Methap sica, uerumetiam in Mathematicis, composita cur circulus, quae confusa magis adpellatur. esse nobis notiora partibussuis simplicibus oecausis . At inquies e qui dem nurant igitur Mathematici demonstratione propter quid ' nonne media demon nrationum, ct earundem a Uumptiones me praemissas , conclusionibus esse notiores oporteti si coposita nobis notiora sunt,qui cobsecroὰ per causasntpote nobis minus notas demostrahatur λ sine hoc mea quidesententia imposivit Averro qualibet maximis ingenii uiribus praedito. nanq; discrimensuperius adductum soluit nodum, quem plures Quod in Magio em inscirpo quaerunt, quando connet exsupra citatis Philosophi uerbissexti Ethicorum, cognira quidem prius esse nobis composita . ac per consequens magis uniuersalia Quum sint quo amodo torυ quamsingularia, hoc est ,species Quassiisse uelut parteis copraebea dunt)sed tamen confuse e causas uero Quae nobis quoq; sepenumero notae sunt. in Mathematicis praecipueὰ nobis esse quam coposita , prius notas, dininctescilicet, oe Quodsupra didium e M perspicaci praeditis ingenio. propterea dixit Themistius demonstratione haud attendere quunos posmus,sed unam per se scrutari ueritatem di
45쪽
Q templatiorem nes Metbapbsicam neq; mediam sed mere naturalem cy. Cap. VIIII.
. . --ERBA facturus de rationali potentia, ι I modissu irendum videtur, num ea contem platio naturalis fit aut Methap sica,uel po. tius inter utra : mriascilicet ut qua methodo procedendum sit,quibusve mediis, uti conueniat,praco gnoscamus. Quum instrumento duplici quaesitorum de subiecto quouisseu propriarum adfeltionis cientiam nobis coparemus: nempe demonnratione causae, quae propter quid passim adpellatur, ac demo seratione signi, quae demonstratio quia nuncupatur; sane prioris, inscientia naturali rarissimus est usus .im arte medica rarus, in Mathematicis autem frequens: mdeo non iniuria Philosophus in P sicis, rerum naturalium causas multo magis diuinarum soli naturae, uidelicet utplurimum, esse notas, F runq; uero nobis ignotas , indicauit. Si nobis humanam mentem incorpoream ct a corruptione pariter immune esse constaret. dubio procul huiusmodi contemplationem in libros Merhapbsicos reiiceremur. at quum id in controuersiam cadat apud Hilos phos, nec ad idem quaerendum aliam nobis natura uiam atq; methodum siuppeditet, quam eiusdem humana mentis operatione; et praesertim quod eam s
46쪽
m interire,saltem ad tempus in corpore peregrinari manifesto pateatJiquido adparet eiustmodi conte-platione esse naturalem. Nanq; cur enuntiationes denominationem a praedicatissumunt, ita Sγllogisti nimirum orationes a mediis, exempli gratia . h0-- en animal. Uthaec enuntiatio non alia ratione censetis r naturalis, quam quod praedicatum eius es
naturale. si ita efferas : homo est species, utiq: logicam seceris propositionem,quia praedicatum esto glaum, quanuis eiusdem propositionis subiectumst naturale; quemad modum fi dixeris: homo est no mens Rantivum, grammaticam protuleris enuntiatione. si uero sic loquaris o homo est ens, quia proedicatum est Methaphsinum, ob id quoq; Methapbsca iudicatur enuntiatio. ut enim in naturalibus a nobiliori parte compositi nomen desimitur scilicet quod totius corporis actus si atqc ectis,seu Quod Graeci dicunt9 Endelachia r ita praedicatum in enuntiacione speciei uices gerit , o ob id iure nomen ab eo sumi debere, rationi consentaneu esto porro quodenuntiationi praedicatum, naturali composito forma uespecies elargitur, idem examussim dempn-srationi, praeterea cuilibet alii Ollogismo medius terminus impertitur .' quandoquidem aut adfectionis re vera, quae de subiecto probanda est, causa- 'st,ant saltem cause uices geratos quidem quod
neruosus Averroes asseuerat medius terminus rei
47쪽
Dllogismo femper illationis alie est causa et idq; non
sucies extrinsecum, aut finis, uel materia, quin potius ollogismi totius species est a cforma, quando istam illi perfectionem indat, ct per consequens vllogis um ab eadem denominari vinum fit. Proinde qualis S3llogismi medius terminus fuerit, ratem quoq; Syllogisenium fore, res ipsa loquitur nempe si medius terminus est naturalis,ipse quoq; demonstratio uel Ollogismus erit naturalis, itidemsi Methaphsicus st aut Matbematicus, uel moralis r cuiusimos is fuerit, illius scientiae dicetur esse demonstratio uel D Misimus. Quocirca cum omnes demonstrationes seu Syllogi i, quibus in subnantia rationalis animae scrutanda Philosophus utitur, medium terminum sortiantur naturalem siue is effectus fuerit proprius siue causa, cnr amabo integra illa de humano intellectu contemplatio naturalis scientia no statuatur s etenim quod perspectiva secundo P sicarum auscultationum a Philosopho media censeatur inter naturalem atq; Mathematicum, id causae est . pulicet quod m dij terminisuarum demon trationis, inter baste scientias uere medis sint: adhaec quod to- 'ta illius cono ratio depraebendatur esse media. eandem plane legem subit Astrologia, licet oppositam
sententiam nonnulli mordicus tueantur, quando caeli naturam atq;subnantiam minime scrutetur , sed quantitatem tantummodo metiatur ac formam, seu
figuram, quod ad Mathematicum pertinet: pratei
48쪽
red Quod ei cum artifice naturali commune est Icaeli motu adamusm conte Fletur . itaq; quu prater id, quod eius facultatis omnes demonstrationes medio cquod suppostam es9 innitantur naturali, tota rationalis etiam animae contemplatio naturalis ist, cur media dici debeat, haud uideo. Item correlatinorum est eadem natura, ct ad eandem omnino pertinent facisitatem,anima vero rationalis quatenus anima, quatenu s animae pars, relationem habet ad corpus: nec alio modo Quod patet in tertio de anima libro9 conoderatur a Philosiopho, quam quate nus est animae pars, ergo coθderationjs es naturalis, non autem mediar. praetereas donemus ultro morem humanam incorruptibilem esse, haud inde tamerecte collegeris, erus contemplatione in tertio de anima non esse naturalem, quod nimirum ibidem modo naturali conbderetur, si ut oe in octauo Physicaruauscultationum ,speculatio Dei ct aliarum insuper substantiarum immortalium naturalis esse docetur, quoniam non affolute sempliciterue ,sed ut motores
sunt eiusmodi co siderantur. Quid plura ' plerisq;pe bicuum est Aristotelis interpretibus,ad naturalem spectare potissimum abstractas demonstrare, bubsantias esse, quod id medio naturali praset dq: demonstratione Agni. quanquam Methap sicus idem quos docere potes, hoc est separatas sub tantias essse , merba Dcticis mediis cquod pauci aduertilint
49쪽
explicare ,spectat ad unum Metripusicum .
AT inq; ies: tertio de anima Philosophus.
intellectus humani definitionem inquirit ac subinde quae partes eius essentiales sint, o quae namsint adfectiones propriae scrutatur; ergo si semel incorruptibilis statuatur, profect4 contemplationem eius si non Methapsicam esse, inediam saltem fateri cogemur. Atqui quum lateas Philosophum, uidelicet num corruptibilis eadem stian a corruptione prorsus immunis: cumq: s no unus, saltem praecipuus hic meo libro scopus exist metur e a ponerioriscilicet per effectus subnariam eius uenatur, ut inde nimirum, cuius naturae sit haec animae pars/oc est,num aeterna uel corruptibilis sit, tandem excutiat. At hic paululum expaciari lubet. Vt donemus artificem unamquenq; quid est, hoc est,
essentiam cui more Philosophorum loquar)subiecti sui proprie speculari, quemadmodum oe adfectiones omneis r ita quid est ipsum ac subiecti s bHantiam ejusem, ab alio artisce confierari posse nequaqua imus inficias, sed tamen no per se propries quin potius per accidens. nanq; sicut in posterioribus analyticis docetur, quid en, ut quid est, scilicet Ditio quatenui en a nitio, de eo cuius estistu Ddoni
50쪽
definito demonHrari nequite attamen commonΠrari per modum passionis potes , ides, demonstrativo Dilogismo quod infit illi subiecto poten ostendi,idue non tanquam eius subiecti definitio cquando demonstrationem scilicet persesolum accidentium esse con- set o quemadmodum oesolius substantiae definitionem esse perhibet2 sed perinde ac s esset eius subiecti, de quo demonstratur adfestio sue Quod dicisoleo pauo propria. Verum ubi demonstrator assa-bre suo munere functus fuerit, ac perbelle partes
suas absoluerit,ium rationalis animae tars subli=nior quae mes a Latinis,ὰ Graecis uero Nouς adpellat Ariasseditones omnes diuerss Ollogismis de subiectocculus Hentiam inquirimuso demonRratas munucolligens: partem aliam ignobiliorem animae Quae ratiocinatrix diciturὰ feriari tantisper occiariue sic permittit,ut etiam quodammodo iubeat et qnab hoc in negotio eius opera non indigeat: adeo ut etiam in hac ultima functionesua tanquamsublimiori ,socia alioquin ac ministra, nepe ratione ultro renuat, ac uelut interdicat illi negotium actionesve suas paululumsulpendat, ne scilicet eximium opus suum interturbet rMens inquam flente ratiocinandi potentia,
pro tribunali remens in seipsi,ueluti uera summi rerum opificis imago, quamplureis adfectiones de subiecto demonstratas in unum ueluti scrinium congestas, interse conferens,atq; iugiter contemplans,e