장음표시 사용
221쪽
singulorum f330 , vel quod non ea dixerint de rebus , quales ipsae
sunt, deque eo, quod ex sese habent, sed ex ea parte specialis, quatenus in scripturas relatae sunt, quod, inquam, non rebus ipsis, sed rerum narrationibus illam significationem subesse affirmaverint, ac viritalem vocaverint, non quia res narratas pro typis proprie dictis haberent, sed quia spiritales vocarent alias quoque significationes I347. 374 praeter eum sensum, qui vere ac proprie spiritalis habendus est et v
An etiam novum test entum t os habeat. 335. Nooum testamentum voeamus tum divinam illam οικονομtota illumque ordinem rerum, quem Christus eonstituit, tum libros, quibus haec eadem una eum gestis Christi scriptores divino Spiritu amati eon- signarunt. Animadvertere lamen est aliquibus librorum, quos novum t/stamentum dicimus, evangeliis, inquam , ea contineri, quae maximam pariem, dum vetus adhuc οἰκονομια obtineret, facta sunt; n Vam quippe veteri suceessisse, quum Christus mortesii obiret, Paulus nos docuit : Ubi enim testa mentum est , mors neceSSE ESt intercedat testatoris, testamentum enim in mortuis confrmatum est; alioquin nondum Dalet, dum pisit, qui testatus est fri. Quamobrem quaestio, an typi in novo laedere habeantur, diversa rati ne ei rea libros ac circa divinam ipsam οἰάονομιαν versatur; si enim
de hae illud quaeramus , quaestio speclare nequit nisi ad ea , quae Christi morte posteriora sunt. Quibus praecognitis tota res lacilius expeditur. Itaque, si typi tales habendi sint, quales definivimus, dicimus , quamquam secundum quorumdam patrum sententiam lypos nou- nullos in evangelio commemoraios haberi putandum sit, nullos tamen amplius post Christi mortem, id est post sublatum vetus testamentum, aut saltem post adventum Spiritus sancti, id est, post novum testamentum promulgatum, typos exstitisse. a αὶ Bebr. IX, 16. 17.
222쪽
ου Eset. lli. AN ETiAn novuκ TEsTARENTυκ TYPOs uABEAT 200, 336. Sie enim credere suadet argumentum , quod ipsae novae. Scripturae suggerunt, et ex quo maximum sententiae nostrae pondus
aecedere nemo negabit. Quidquid enim rationum, queis divinorum so derum οἰκονομιαν typis ornatam fuisse confirmamus , ex apostolorum aut evangelistarum libris desumere est , totum pertinet ad vetus A dus . in novo autem nullum unquam lypum illis agnitum deprehendas, neque unum quidem verbum ab eis prolatum, quod nos cogat id suspicari. Quin imo ita de typis loquuntur deque utroque testamento, ut ex ipsorum dictis iure quis conficiat, sensisse eos, post vetus testamentum sublatum novumque inductum, nullum typis locum amplius suisse. Expende, quae Paulus scripsit in epistolis: Rom. XVI, 25. 26;
337. Et re quidem vera, si finis . . . legis Christus svi, sique ideo totum vetus testamentum lypus suit, ut ea per illud portenderentur , quae ad testamentum novum a Christo condendum spectabant, ecquod aliud tandem les lamentum maneamus, cuius veluti imago in novo testamento habeatur ' Si quae in novo foedere pro typis forent habenda, illa essent prolieto, quae potiora in eo sunt ac prae clariora, puta, Christus a morte resurgens atque in caelum aScendeus, Spiritus sanetus in apostolos effusus, aliaque huiusmodi. Verum, prae
terquam quod in his illud nun fieret, quod eonstanter in typis factum
est, quodque ipsi lyporum rationi ac naturae proprium est, ut res per typum praesigniscata typo ipso dignor sit ac sublimior, quum numquam non corpus umbrae praestet atque imagini res ipsa , quaenam tandem fuisset illorum lyporum significatio p Num exempli gratia dices Christum reviviseen lem figuram fuisse eorum , qui ad iugem beatitatem sunt revicturi y At cave sis, ne id loquens huic, quem typum vocas, Ionge minus attribuas, quam debes. Proportio quippe sive respectus inter Christi atque inter iustorum ανασπασιν non ille est, qui rem inter interque rei figuram , sed qui inter caussam atque inter essectum intercedit. De eeleris ἀναλτρος sentias. Demum attende per lypos, de quibus est disputatio, in tantum res alias suisse praesigniscalas, in quantum ad istarum imaginem illi exacti a Deo sunt. Num vero putabimus haee, quae
223쪽
2l0 Lis. l. C p. XI. Qu1EsTiοηEs AL QUOT DE TYNA ex novo laedere tamquam lypi producuntur , ad imaginem aliarum rerum exaela suisse, non autem polius contra esse Θ Quare, si haec irpos vocare placet, eontraria omnino huic nomini notio sil oportet, ae est in
nostra dispulatione ; nee aliud sonabit, nisi quod nomen imago in illo Pauli: Quos praesciuit, et praedestinooit conformes fieri imaginis filii stii fu=. Quamobrem typis saltem prophetieis atque anagogicis,
quales in vetere testamento fuerunt, in novo testamento loeus praeelusus est ex parte.
338. Patres non desunt , qui nostrae sententiae suffragari videan tur , quorum nonnullos p duxisse sufficiet. Primus prodeat Origenes , qui haee seripsit: viritalis ex ositio illius est propria, qui demonstrare potest, quarum caelestium reriam similitudini et umbrae Iudaei secundum carnem seroirent, et quorum futurorum bonorum umbram lex habeat fM. Itaque viritalis expositio se eundum Origenis sententiam versatur intra limites veteris οἰκονομιας ἔverum et intra novae limites versaretur, si nova quoque typos habe ret. Neque illud reponas, Origenem sensisse a nonnullis partibus no varum scripturarum abesse Sensum illum, quem comoreum votat lcl. Corporeus quippe sensus Origeni subinde est sensus proprius verbo rum s 23ὶ; neque enim haec ait de rerum ipsarum seu typorum signi
scatione, de qua prius fuerat loquvius id , sed de loquutionibus quibusdam, quas novo testamento intermixtas esse affirmat, rem aliquam
exhibentibus gestam aut praeceptam , quae fieri nequit se ; at re talis tamdiu videbitur narrari aut praeeipi, quoad loquutiones huius modi, quae translatae sunt, iamquam propriae habebuntur, uii pa' tet in illis , quas exempli eaussa assert. Chrysostomus et Augustinus de vetere et novo testamento passim ita loquuntur, ut lypos in prist re solummodo agnovisse videantur. Praeterea chrysostomus, exp0neas verba Pauli : Nolo enim Dos ignorare, fratres , etc. in , docet, velus et novum lestamentum id inter se eongruere id discrepare, quod inter umbram et veritalem ; quum enim rogasset : Quid igitur ratumbra 3 Quid peritas 3 re deelarata ita eoneludit : Sic et de pe svi Ib. VIII, 29. C Ib. S. 14.
224쪽
feri et de nopo testamento sentias sa); at, si novum testamentum lypos haberet, et ipsum non secus at vetus umbra soret. Alias idem Chrysostomus haee protulit : Veritatem manifestius intelligemus , si fguras didicerimus. Nam , quae in nOoo testamento diFensanda erant, fgurae prius ut Murae descripserant; Oeniens a tem Christus ipsum consummavit my. Magis tamen diserte mentem suam prodit his verbis : Non sunt enim hic, in novo, inquam, testamento, tenebrae, neque caligo, nequH procella, ut illic. Et cur tunc Deus per ignem visus est 3 Per illa mihi υidetur tacite signia
scare veteris testamenti obscuritatem, legemque esse adumbratam et opertam ; prius autem dixerat : NODum autem testamentum cum nullo horum datum est, sed datum fuit a Christo in simplici sermone scy. Apertiora quoque sunt haec Augustini verba :Quae Mura macuatur. Sic enim dixit Apostolus: Quae eoacuantur. Quare eυacuantur 3 Quia oeniente imperatore imagines tolluntur de medio. Ibi spectatur imago , ubi imperator Prae sens non est. Ubi est autem ille, cuius est imago, imago re Ue tur. Imagines ergo Praeferebantur, antequam υeniret imperator
noster Dominus Iesus Christus. Imaginibus sublatis fulget pra sentia i eratoris My. Itemque haee : Praeceptum quippe reos fa
ciebat ad desiderandam salutem , promissum autem Muras se Iebrabat ad eaevectandum suisatorem; ut, per adoentum noυi t
stamenti, illos liberaret gratia donata, illas auferret veritas reddita seq. Lege etiam Augustini sermonem de Iacobo et Esau is .
Seribit Hieronymus, Paulum in omni sermone laborare, ut doceat omnia illa , quae in t Nis et imaginibus Praec serunt, . . . sgratia mangelii subruente cenasse fra. Apud Maximum Τaurinensem denique haec legimus : Videte, quid intersit inter Uetus te-Mamentum et nOoum; in illo loquebatur per nubilum, nobis ἰο-
De verbis mang. Matth. XIII , 52 se . LXXIV. S. 5 edit. Maurinor.
εὶ Cont. Faustum L. XXII. e. 6. t) Sem. IV al. De diversis XLIV. ρὶ Praes. Comment. de EP. ad Gal.
225쪽
quitur Per serenum inst. Denique paucos omnino post Christi momtem , vix autem ullos post adventum Spiritus saneti, a patribus quibusdam lypos agnitos invenias. 339. Opponere nobis quis sorsitan posset eaput vicesimum quartum Matthaei , ubi Christus simul loquitur de eversione Hierosolymorum deque sine mundi, ita ut, pro eo ae seri ratio illa a nobis superius posita l325 , prius horum posterioris typus suisse videatur. Altamen , velim , consideres Christum simul ulique, hoc est, uno eodemque ae eontinuo sermone de rebus illis loquutum esse , nam triplici interrogationi discipulorum de his iisdem rebus eum respondere
oportebat , non tamen loquutum esse promiscue , quasi si unum atque idem eae res forent, ut si , ubi simul de typo deque antitypo scriptores θεοπνευστοι loquuntur, sed distincte ac distribule. Diseipuli, ut loeum hune commentatur Hieronymus , interrogant tria : Quo tempore Ierusalem destruenda sit, quo venturus Christus, quo consummatio saeculi futura sit M. Singulis autem interrogationibus singulas responsiones exhibet sermo Christi. Primo enim postremae interrogationi respondet Christus illis exorsus verbis: Videte, ne quis pos seducat, concludensque illis: Tunc oeniet consummatio O; lumprimae , suggerens ex Danielis vaticinio indicium urbis proxime delendae ld ; demum secundae : Tunc, inquiens, si quis Oobis dixerit etc. sej, ubi illud tunc vel nullum tempus desinit, ut saepissime apud Matthaeum, vel idem valet ac postea, id est, post Hierosolymorum
reique iudaicae interitum. 340. Missa saeimus reliqua, quae opponi possent, ac s0lummo do rationem suggerimus, qua eadem haec, et quidquid praeterea in contrariam sententiam proserri ae disputari posset, diluamus. Id autem fel, si animadvertas horum singula vel ante Christi mortem , sive oblinente adhuc prisco Aedere, exstitisse ; vel lyporum naturam haud quaquam habere , sed mera esse sive symbula sive signa ; vel metaphoras esse aut similes verborum figuras; vel denique tamquam lypos
haberi reapse ab aliquo ex patribus, ita tamen ut peculiaris illius sen-
226쪽
0sAEsT. IlI. An Eri Aa novuT TMTAMENNx opos u1BEAT 213 lentia ista fuerit , non vero patribus eommunis. Ceterum de mysticis interpretationibus, quas subinde patres instituerunt eliam in iis novarum fieri plurarum partibus enarrandis, quae ad vetus Ledus minime pertinent l335 , alio loeo dicendum erit i379 .
De sensu spiritali verborum sise ipsarum scripturarum. 34l. Natura et veritate luporum exposita et eonfirmata, limitibusque horum signifieationi sive sensui spiritali rerum praefinius, sa-elli negotio versabimur in illis edisserendis, quae ad sensum spiritalem verborum seu seri plurarum ipsarum pertinent. Etenim ex hael nus disputatis illud primo manifestum est, seripturarum verbis posse sensum spiritalem subesse, el quonam pacto id eontingat. Sed el euique perspeelam fieri arbitror rationem, qua sensum illum definivimus sub huius dissertationis initium i2 , ac simul quaenam ex ea desinitione sint eonsectaria. Quare duo ista, rationem, inquam, illam atque haee tonsectaria, paueis exponemus, probaturi deinceps vere subesse seri pluris sensum spiritalem, easque quaestiones soluturi, quae de e solent institui. 342. Omissis autem iis, quae utriusque sensus literatis et spiritalis desinitionibus communia sunt, ei quae iam explanavimus l3. 12ὶ, ea nunc explananda sumimus, quae definitioni sensus spiritalis sunὲ propria et peeuliaria i2 . Diximus itaque sensum spiritalem sub literati
delitescere , quia vertia , prout sonant eum reliquo sermone coniuneta et contexta, hoe est, in sensum literalem aecepta, sensum hunc
Spiritalem praeserre minime videntur , quamquam iis re ipsa subsit. Spiritus sanctus hune remote intendere dieitur ; mozime enim intendit id, quod verba sonant iu sensum literalem aecepta, perque hoc ipsum vult illud aliud exprimere, quod sensum spiritalem Voeamus , ideoque sensus literatis medius est inter Spiritus sane ii consilium interque sensum spiritalem. Qui autem fieri possit, ut directe simul simulque remote id , quod verbis exprimit, Spiritus sanetus intendat,
227쪽
intelliges ex iis , quae de significatione verborum immulatorum dire. eta quidem quamvis remola alias dieia sunt ii 4 . Verba vero solum Oblique sensum spiritalem praeferre dicuntur ; mens quippe legentium in illum haudquaquam reela sertur, sed alia via in notitiam illis veniat, necesse est, atque ex aliis seripturarum ea pilibus discant eum verbis subesse. Neque sensum hunc verba praeserunt nisi remote, hoc est, mediis illis rebus, quas ipsa significant, in quantum, inquam, ea, quae exhibentur per literalem ipsorum verborum sensum, figurae sunt
ac typi id significantes, quod per sensum lileralem exhibetur 284. 360ὶ. Lege BonDerii Praeloquia fa=. Rem totam exemplo declaremus. Verba illa : Ego ero ei in patrem, et ipse erit mihi in fdium μ', quod alias advertimus stat , sensum habent spiritalem. Sane Spiritus sanctus per ea proxime intendebat Salomonem designare, qutimeorum sensus literatis Salomonem exhibeat, per id vero, quod de Salomone his verbis est loquutus , remote videlicet, voluit aliquid de Christo edieere. Id tamen oblique verba praeserunt, quandoqui dem, qui ea legit, non perspicit alium quoque praeter Salumonem illis iisdem verbis commemorari, nisi legerit prius Pauli epistolam ad Hebraeos lici; in tantum autem Christum quoque verba haec praeserre possunt, in quantum Salomonem, de quo sunt prolata, Christi lypus fuit , unde etiam spiritalis eorum signifieatus, qui Christum exhibet, delitescere dieendus est sub sensu literati , qui exhibet Salomonem. 343. His probe intellectis, quaenam inde consequantur, quisque per se discere potest. Ac primo magis ac magis eomperimus , quid
sensus spiritales tum rerum tum verborum eongruant inter se , quidque inter se discrepent. Sensus quippe spiritalis verborum nihil est aliud, quam ipse spiritalis sensus rerum verbis occulte expressus. Utrumque autem scripturae nobis pandunt, at seripturis ipsis sive harum verbis ae loquutionibus alter solummodo subest, prior Vero pedisonis , rebus, eventis, ac gestis, quorum in seripturis mentio sit. Uterque a Spiritu sancto est, priorem tamen rebus indidit Spiritus
sane lus , non ut auctor est scripturarum , sed ut est actor rerum, H C. XX. secl. 2. H Hobr. I, 5. b) It Bee. VII, 44.
228쪽
sleui loquitur Τhomas ta , posteriorem vero seri pluris indidit , ut est praeeipuus earum auctor. Praeterea prior a Spiritu saneto 'ae σως est nulla alia re interieeta, alter vero interposita literati verborum significatione eaque re, quae literati sensu significatur. Sensus spiritalis rerum a nullius alterius rei significatione dependet, neque ulli alteri veluti innititur, atque inhaeret, sensus spiritalis verborum dependet ab horum sensu literati , quo veluti sundamento superstruetus est , ut seribunt Hieronymus ibὶ , Augustinus ici , Gregorius idὶ , et Thomas fel , ex ea parte , qualenus sensus literatis illud prodit , ex euius irpica signifieatione spiritalis sensus in verba ipsa derivatur. Denique sensus spiritalis rerum esse potuisset, etsi nullae unquam exstitissent scripturae , quod de sensu spiritali verborum diei non potest. 344. Aliud praeterea ex definitione illa discimus. Etenim quum
inter sensum lileralem et sensum spiritalem verborum similitudo sive proportio illa intersit, quae est inter rem per sensum literalem expressam ei inter rem expressam per sensum spiritalem, prout illa lypus est haec vero an ii typum , necesse est , ut verba spiritalem se sum re vera exhibeant, sicut re vera lypus exhibet an lilypum. At verba eatenus aliquid possunt exhibere, quatenus in sensum literalem ae eepta id sonare possunt ; ac proinde , ut exhibere id possint, quod proditur per sensum spiritalem, necesse est latia ea esse, quae a re liquo sermone eon lex tuque orationis divulsa ae seorsum usurpata hoc idem possint, in sensum literalem saltem translatum aceepla , Sona
re l86 . Id si, exempli caussa, in verbis paulo antea prolatis l342 ex vaticinio Nathanis, quae, etsi eontextus orationis nos cogat tamquam de Salomone dieta intelligere , ipsa tamen per se atque extra contextum illum aecepta Christum per quam apte Iiterati sensu prodere possunt. Avelle etiam ab Oseae sermone ij verba illa: Ex Aegrato vocavi filum meum; quid in his ita avulsis est, quod, si in literalem sensum accipiatur, minus rei illi eongruat, quam μ-τι
su) Quod lih. VII. art. 14. e. οὶ Ad Darda s. ep. LXXIX. S. 6. el Dε civ. Del L. XVII. e. S. S. 2. dὶ In Iob. L. VI. e. l. S. 2, et in Evange . hom. XL. S. l. eὶ t. q. l. a. 10. s.
229쪽
216 Liaxa I. C1 et XII. κως ea designant la Item historia Isaaei et Ismaelis ibi nonne, si
per se ipsam eonsideres tamquam rhetoricam allegoriam , sensum literalem utique translatum praesert , in quem aecepta illud admodum exhibeat, quod eontexta eum reliqua Abrahae historia, Paulo teste fc , -τιγως portendi ip345. Ex ea ipsa porro sensus spiritalis definitione nosces quoque scripturarum verbis, quae in sensum spiritalem aeeipi debent , duos sensus necessario subesSe , literalem , inquam , et spiritalem ; neque spiritalem sensum eolligi posse nisi ex illis verbis , quorum sensus literatis aliquam figuram seu lypum praebet; inque vicem, quaecumque verba in sensum literalem sumpta aliquam praebent figuram seu typum, iis sensum quoque spiritalem subesse posse. 346. Insuper , eui ex definitione probe innotuerit natura sensus spiritalis , qui seri pluris inest, haudquaqua in eum impedient diversa nomina , quibus patres sensum hunc appellare eonsueverunt. De hisee nominibus eorumque varie tale ae diserepantia aliquid iam loquuti si mus l8. 29. 295. 334 ; porro nonnulla alia subdimus, quae studiosis saerarum literarum salis sutura putamus, quominus quemquam eorum in patribus legendis illa nominum discrepantia remoretur. 347. Maxime omnium communis ac trita est appellatio sensus Viaritalis, euius origo repetenda videtur ex more quodam, qui non prima modo christianae reipublieae aetate obtinebat , sed etiam ante illam, ut diseimus ex Philone i322 atque ex iis, quae idem hic narrat de Therapeulis, morem hunc ita deseribens: Tota lex hisce hominibus ridetur animali similis esse, ac pro comore quidem habere Derborum structuras , Pro anima pero imisibilem sensum
dictionibus inclusum My. Appellatio autem haec et ratio distinguendi inter sensu militetalem et spiritalem Pauli auctoritate sanetla est, qui de lege agens non semel diserimen urget inter literam et spiritum fel, quamvis diserimen hoe aliud sit, quam illud, quod est inter sensum literalem
230쪽
alque inter sensum spiritalem. Consule Chrysostomum lain et Augusti- num ib . Ratio autem huius appellationis petita est tum ex praestantia ae sublimitate sensus spiritalis , tum quia sub literati delitescentem , non tam oeulis legentium verba illum subiiciunt, quam menti excogitandum atque inveniendum relinquunt. Animadvertas lamen , quod, sicut nomine sensus literatis patres nonnumquam proprium it 7 dumtaxat verborum sensum indieant l8. 24ὶ, ita sensus spiritalis iis est, non ille solummodo sensus , quo de nunc agimus, sed et ipse sensus litera- Iis iranslatus s8. 23 , quem etiam a Ioanne spiritalem vocari videas lol, nec raro etiam sensus ille, quem aecommodatum dicere solemus, imo sensus ipse literatis et proprius, qui mysteria resque alias sublimiores exhibet, eo prorsus paelo , quo Christus de verbis, quibus eueharistiam Promiserat, ait: Verba, quae ego locutus sum υObis, viritus et υ ta sunt f , Augustinus vero de his ipsis verbis: Quid est: Spiritus et vita sunt 8 spia ITALITER intelligenda sunt. Intellexisti spiritaliter 8SPiritus et cita sunt. Intellexisti chana irga γ etiam sic illa spiaritus et vita sunt, sed tibi non sunt μν, habes enim in his antithesin inter spiritaliter et carnaliter, quae, quid prius horum sonet, docet te manifesto.
348. Frequente quoque in usu est nomen sensus Sticus, quod ideo sensui spiritali saelum est, quia aliquid areanum aut saltem oc eultum saerumque praeseri, ac proinde frequenlius hoc nomen sortitur ille spiritalis sensus , qui mysteria continet resque eaelestes et divinas ; quin etiam ita voeatum reperias sensum literalem, quo haec eadem exhibentur. 349. Aliud spiritali sensui nomen est allegoria sive sensus alia-gOricus, Saepe et ipsum usurpatum a patribus, qui tamen illius no- talionem haudquaquam, ut recentiores seripturarum interpretes faciunt, ita contraxerunt, ut indiearet solummodo sensum illum spiritalem ,
qui ebristiana dogmata eompleelitur , imo illorum plerique hoc nomine promiscue designabant tum quemlibet sensum spiritalem , tum