장음표시 사용
241쪽
di: Nec os illius confringetis sa= , quod in Numeris ita legitur e
os eius non confringent μ', apud Ioannem vero: Os non comminuetis ex eo scy. Sin autem voces singulas seorsum ae per se ipsas species extraque sermonis contextum , nisi sorte si nomina propria sint, iam non sensum aliquem libi exhibebunt, qui ex integra solum enuntiatione eliei potest , sed meram rei unius nolionem vagam plerumque atque indefinitam ; quare neque ullum ex ea sensum spiritalem exspectare est. Quis enim sensus , non spiritalis modo , sed velliteratis eertus ae determinatus insit verbis esse, habere, loqui, facere, Stare, Oenire, et . , sive nominibus terra , mons, flumen, ρο
pulus, urbs, domus, etc. 8 Dices fortasse nomen domum, exempli gratia , in seri pluris μυσταρὼς ecclesiam designare , POPulum vero Christianos. At, si id putas, iam vides le non vocem singillatim accipere , sed adiectis adnexisque aliarum quoque vocum nolionthus. Num autem verba illa Salomonis : Dit homo in noxsu aeternitatis
suae μν, de eeelesia die la eredas, aut de Christianis illa Moysis lel:
Haeccine reddis Domino, popo E sttilae et insipiens Z372. Superest itaque , ut quaeramus , an singillis scripturarum enuntiationibus ae sententiis aliqua spiritalis subsit signifiealio , quam praeter sensum literalem ab auctore Spiritu saneto esse constet. Qui
ita sensere, Figuristae 328ὶ vocali sunt, quorum plures et inter Re-
Armatos sunt reperti Cocceium dueem sequuti. Figurismi inter Christianos invehendi plures caussae exstitere. Credita quippe est, quamvis salso ae perperam, doctrina haee, non modo patrum, sed et scriptorum novi testamenti, Pauli praesertim , auctoritatibus commendari. Opinio insuper , quod vel singula seri plurarum verba θῆρπυEυστα forent, eontem plus quidam inconsul lus eorum, quae in scientiis simpliciora ac planiora videbantur , quodque inde consequens erat, ine pium earum rerum studium , quae aliquid mirabile atque extraordinarium putantur prae se ferre, nec non ipsa Iudaeorum in scripturis exponendis ratio et consuetudo, ad doctrinam hanc sectandam homines saὶ Ex. XII, 46. di Eeel. XII, 5. b) Num. IX , t 2. H Deut. XXXII , 6. e) Io. XIX , 56.
242쪽
impulerunt; quanto autem eum ineommodo ae veritalis detrimento, satis notum est. Hine enim sensus arbitrarii nonnumquam seripturis a Nileti ae veluti sane ii Spiritus oracula venditati. Hinc inepta argumen-la sanctissimis religionis veritalibus ac praeceptis comprobandis pelita. Hinc data huius eiusdem religionis hostibus ansa , ut vel divinos libros aspernarentur, atque irriderent, vel calumniam nobis struerent, veluti si ea ipsa veneraremur , quae aliqui ex patribus in seri plurarum interpretatione peccarunt, vel illud essui irent christianam doctrinam metaphoris atque allegoriis totam contineri iisque inniti. Lege
Lyrannm la , Fleuryum ibi, ei Bergierum lc . Negare quidem haud
possumus suisse inter patres, non tamen adeo mullos, ut quidam Protestantes praesertim eontendunt, sed paucos omnino , qui mysticam interpretalionem ulterius, quam par. esset, extenderent, quosque ideo
putes Figuris lis savisse; imo suerunt etiam , qui praeceptis atque regulis, quas seriplo consignarunt, figurismum doeuisse obiter i gentibus videri possent, hosque inter Hieronymus, euius verba nonnulla paulo ante i370 , alia vero superius l329ὶ retulimus. Nihilominus,
singulis scripturarum enuntiationibus spiritalem sensum subesse, quum a uetoritas nulla sit, quae nos id eredere eogat, ratio vero id minime credere etiam suadeat, secure negamus.
373. Testimonia quippe scripturarum, quibus sensus spiritalis v ritas eomprobatur, producta a nobis iam sunt s354-357 ; an autem his iure consei possit sensum hune in qualibet scripturarum enuntiatione latere, quisque potest per se dispicere. 374. Nec maius negotium nobis lacessunt testimonia patrum in hane sententiam a quibusdam eongesta , quae plerumque de sensu spiritali
rerum, non autem verborum, dieta sunt. Quibus testimoniis etsi vin-οeres omnibus lum personis, tum rebus , tum eventis in sacro volumine memoratis, spiritalem inesse sensum, non ex hoc sequeretur subesse quoque singulis enuntiationibus, quum harum plurimae neque pedi onam ullam attingant, neque rem , neque ullum eventum. Ceterum, an
243쪽
230 Lia. I. chp. XIV. QdArariori. DE APIRIT. SENSU VERBO BRpatribus tam late patuerit vel ipse spiritalis sensus reriam, iam examinavimus l331. 332. 334 . Si quae vero patrum die in lavere reapse viden inr sententiae, quam impugnamus, salis lamen non sunt ad illam eonfirmandam. Primo enim neque adeo multa sunt adeoque perspicua, ut sententia illa patribus communis suisse putari debeat, aut etiam possit, inque eam iidem convenisse dicendi sint. Tum eos hae de re oratorie atque loquulos esse facile perspietas. Ecquis enim
in illis Hieronymi verbis paulo ante transcriptis l370 hyperbolam Hie
ronymo haud infrequentem continuo non agnoscat, quam vel ipsa enun
tiatio prodit manifesto Θ Quid enim Z Num suspicabimur Hieronymum
sensisse reapse singulis syllabis, singulis literis seripturarum, non di- eam plures, sed vel unicum sensum subesse p Memineris praeterea nominationem sensum spiritalem aliasque huitismodi in seriptis patrum incertas et vagas esse s347 -35l , atque, ut seri orationis contextus, de finiendas, ubi vero assirmasse videntur nullam seripturarum particulam
carere sensu spiritali, nihil aliud eos sibi voluisse s435. 437 , nisi illud , quod apostolus Timotheum docuit his verbis sal : omnis scriptura dioinitus inspirata utilis est ad docendum etc. 375. Quid vero quod nobis aliisque ita sentientibus patres non pauci nec parvi nominis adstipidantur 2 Expresse aut saltem implicite id praestant Tertullianus , Origenes , Hilarius , Basilius, Narian Z uus , Augustinus , Gregorius Magnus , Thomas , quorum lesiim0nia iam retulimus 331. 332 . Alios nonnullos his adiungemus. Origenes haec seripsit: Quid opus est in his allegoriam quaerere, quum aedi et etiam litera p ostendimus ergo esse quaedam , quae
Omnino non sunt seroanda secundum luemm legis, et eSse qu-dum , quae allegoria penitus immutare non debet . . . . OS tendimus , ut opinor, auctoritate scripturae disinae , ex iis, quae in Iege scr*ta sunt, ALiuu penitus refugienda eSSe et ca Menda , ne secundum lueram ab eoangelii disc ulis Obsementur , QUAEDAE Nero omnino , ut scripta sunt , Obtinenda , ALIA Gutem, habere quidem secundum literam Neritatem Sui, acci Pere tamen utiliter et necessario etiam allegoricum sensum M. M II Timoth. III, 16.
244쪽
Epiphanius : Disina ovnia perba Non ad allegorias referenda , sed, ut se habent, accipienda sunt fa=. Gregorius e Sententiae
. . . nonnuIIae Nero ita exterioribus Praeceptis insemiunt, ut ,
si quis eata subtilius penetrare desiderat, INTus quidem niuiti imoeniat, sed hoc sibi eti-, quod foris loquuntur, abscondat fM. Thomas , qui Augustinum contestatur : In quibusdam sensus LITE BALIS quaerendus est sotius sc=.376. Ratio vero sententiae , quam defendimus , cui non optima ideatur Z Quinam enim sensus spiritalis praeter literalem inesse dicatur, exempli caussa, prophetiis, quibus Christus aut novum lestamentum praedietum est y puta, illis Iacobi verbis lH: Non auferetur sceptrum de sida etc., aut illis Isaiae lis: Ecce virgo concipiet Elc., aut illis Ieremiae γ : Feriam domui Israel et domui si
foedus novum etc., aut illis Miehaeae fg : In novissimo dierum erit mons domus Domini etc., aut illis Zachariae ihi: Ecce rem tuus veniet etc. Quinam spiritalis sensus sit eorum, quae de cael sit beatitudine seripla sunt, quem neque Thomas si agnosei ip Quemnam praeter literalem tibi exhibeant vel decalogi praecepta, vel sententiae perplurimae, quae tum in lege, tum in psalmis, tum in pro- Phelis, habentur, moribus dumtaxat conformandis aeeommodatae p Quid proverbia Salomonis aut Siracidae 8 Quid illae historiarum partes , quibus vel anni , quos patriarchae vixere et quibus liberos generare coeperunt, vel genealogiae continentur' Non itaque singulis seripturarum partibus spiritalem sensum subesse putandum est.
An nOoum testamentum habeat sensum spiritadem. 377. De hae quoque re , quae modo in quaestionem venit , an novi testamenti libris subsit sensus spiritalis, praeiudicium iam laetum
qu ep. ad Leandrum praemissam N ratibus e. 4.
245쪽
est , quum probaverimus sensum hune ex typis in verba derivari i360
seqq.), nullos autem lypos, saltem post advenium Spiritus sancti, οικο-
νομiα novi laederis adiunctos suisse l335 seqq. . Illud tamen aliis quoque rationibus comprobabimus, praemonentes ab hac quaestione evangelia esse seponenda, utpote quibus ea contineantur, quae maxima ex parte gesta suerunt vetere adhue obtinente testamento.
378. Etenim, qui id, quo de nunc quaerimus, affirmandum censent, indubitata res est, nullum prorsus eos habere a scripturis ipsis, id est, a scriptoribus novi testamen ii, suffragium. Quaecumque enim ex horum testimonio colligere est, quae ad sensum spiritalem defendendum eondueant , omnia ad illum dumtaxat perlinent, qui subest libris veteris testamenti; vieque ulla in novo testamento verba reperias, quae hi in spiritalem sensum acceperint. 379. Ex patribus, qui expressis verbis id neget, quod nos negamus, doceatque sensum spiritalem reliquis novi testamenti libris praeter evangelia minime subesse, dubito an aliquem sis producturus; qui vero secus sentire videntur, nonnullos deprehendas. Si tamen illud sedulo alienderis, euius in hisee quaestionibus de sensu spiritali numquam non maxime refert meminisse , quodque numquam nimis inculeatur, sensum, quem patres spiritalem vocant, non semper id genus esse , qui praeter literalem verbis a Spiritu sancto subiectus est, sed vel ipsum sensum literalem, qui mysteria ae sublimiora quaedam dogmata exhibet , aut exempla suppeditat, aut symbolicus sive figuratus est , vel sensum accommodatum, vel piam aliquam commentationem , qua ex ipso sensu literati sive ex ipsa scripturarum sententia aliquid illi inserunt, atque eon eludunt, moribus erudiendis recteque in Armandis opportunum, si id, inquam, allenderis, facile etiam perespieies, probari non posse patres adversari potius quam suffragari sententiae huic , ae levi negotio ea dilues, quaecumque ex patrum scriptis deprompta , etsi minus expensa , solent opponi. Etenim pervolve commentarios sive Chrysostomi de Actis apostolorum , quae is unus e patribus vetustioribus explanavit, sive eius atque aliorum de aposto lorum epistolis, sive eorum, qui aliqua de apocalypsi seripserunt, et
vix quidquam te ex illis corrasurum arbitror, quo contrariae sententiae opem seras. Equidem haec lego de Aetis apostolorum apud Chrysostomum : An historia lautum hoc opus, et spiritu pacat Z Ne-
246쪽
quaquam la ; sed manifestum si ex orationis serie et eontextu in his spiritum nihil aliud designare quam θοοπνευστειαν. Praeterea, quae
testimonia patrum produximus l388 , quum quaesitum fuit, an typi sint
in novo testamento, num non illa credere suadent, etiam quod attinet ad praesentem quaestionem, patres secus ac nos nequaquam sensisse p380. Sed et alii quoque sunt magni nominis auctores, quos nobis cum sentientes habemus, quandoquidem docuerunt rariores omnino ly-Pos in novo testamento rarioremque apud huius seriptores inveniri sensum verborum spiritalem, quumque novum testamentum dicunt, etiam evangelia connumerant, alque ex evangeliis pauca illa petunt, quae in
exemplum asserre solent. Lege Cornelium a Lapide ibi, Serarium lc , Bonsterium id , Molinam let, quibus adde Τostatum , qui negat alle
gorias haberi in novo les lamento is . 38 l. Quaenam porro sit alia praeter literalem significalio ill rum , quae legimus in epistolis apostolorum p Quinam alterum sensum elicere poterii ex verbis atque enuntiationibus, quibus illae constant pQuumque ea , quae spiritalis sensus exhibet, sublimiora sint iis , quae exhibet sensus literatis , quam vellem, ut quis aliquid mihi , puta , ex Pauli epistolis egereret , quod sublimius sit doctrinis ac praece Piis , quibus hae plenae sunt , et quae ipse harum literatis sensus exhibeto Eodem pacto de apocalypsi loquaris; de qua haec alia prae terea dicere habemus. Ut docet Τhomas , quem tamen in hac quae
Stione de sensu spiritali novi testamenti seeus ac nos sentire non dises lemur , illa , . . . . quae secundum sensum literalem Pertinent ad statum gloriae , nullo alio sensu consueberunt evo
ni fra; horum vero plurima sunt in apocalypsi. Idem autem, quod de his , sentire oportet etiam de plurimis aliis in eo libro deseriptis ei ad poenas aeternas pertinentibus, quum par sit ratio contrari0rum. Idem de iis, quae sub sinem mundi sutura in illo praedicuntur, p0st quae nulla erunt alia , quae per ea significentur , neque ulli, quibus hic signiscatus innotescere atque utilitatem aliquam asserre queat. Ad-
In Natth. XIII. q. 28. ρὶ Quodlib. VII. ari. 15. ad 5.
247쪽
234 Lis. l. Cap. XlV. QuArarios. DE sp R. 8ENSU FERROR Lade, quod vel ipse literatis sensus apocalypseos nos lateat maxima ex parte; qui igitur inde e alligas sensum aliquem spiritalem, quem tamen literati inniti nec nisi ex hoc eliei, praeter Hieronymi sal, Augustini ibi, Thomae fc , aliorumque, auctoritates, ratio ipsa nobis proba ip Cui igitur bono fuerit latere in apoealypsi sensum spiritalem' An iis, quibus sub extremos humani generis dies ei iam literatis huius libri sensus elarebit Z At, si ipse hie est, qui eos altingit, quo
sum landem aut de quo haec alia spiritalis verborum signifieatio pNemo autem , qui teneat, quid sensus spiritalis sit, hunc in apocalypsi latere eontendet ideo, quia liber ille symbolis, imaginibus, atque allegoriis resertus est; nam in omnibus his sensus literatis simulque translatus habetur. Quemnam denique spiritalem sensum praes rant narrationes eorum , quae ab apostolis atque a priseis Christianis gesta legimus in Aelis, num propheli eum, an moralem p Si prophelteum dieas, quidnam ille portendati Si moralem, quo argumento id probabis, quum nulla libi praesto sit vel seripiorum is ατ υ au-eloritas, vel saltem patrum, quorum nemo ex vetustioribus librum hune explanavit praeter Chrysostomum , qui lamen sensum dumtaxat literalem in ea explanatione sectatur interiectis utique moralibus commentationibus, non tamen ita , ut sensisse videatur moralem hunc sensum
inhaerere verbis ae loquutionibus illius libri, atque esse id, quod Spiritus sane lux remole intenderii huiusmodi verbis et loquutionibus edi e
382. Cone ludimus itaque, si sensum spiritalem eum esse aecipias, quem definivimus, qui, inquam, praeter literalem verbis ac loquutionibus revera subest ex divini a ueloris proposito, non exstare talem sensum in iis novi testamenti libri , qui alia complectuntur , quam quae Christi mortem , aut ad summum quae adventum Spiritus sancti pra cessere. Sin autem sensum spiritalem dieas id, quod est veluti consectarium sententiarum in illis libris descriptarum , quodque commentando atque eone ludendo inde eolligimus, nemo tibi negabit id recte colligi ex illis posse , ut patres colligere solebant.
248쪽
An signiscationi spiritaIi pis argumenti insit. 383. Argumentis ex spiritali signifieatione petitis vim ullam ines enegant nonnulli, plerique assirmant. Lis autem plane dirimitur, si quaestionem περι λοθημ. ατος ab ea dividas, quae est περι πραξεως. Uiram que ergo separatim habebimus, atque agemus primo de vi argumentorum , quae sensus spiritalis suppeditat, tum de horum usu.
Adseritur ris illa signiscationi spiritali. 384. Spiritalibus signifieationibus, aeque ae literalibus, vim illam
inesse, seripturae ipsae nos doeent; hoc enim argumentorum genere ipsos seri plores bibliorum adeoque Christum ipsum usos fuisse iam vidimus 305. 356 . Sed et ratio manifesta est, quae vos id tredere eum pellit, eaque est, spiritalis seqsus aeque ae lileralis Spiritum sanctum auctorem esse, ideoque religioni aeque habendum, ne sive prioris sive posterioris aueloritatem dei rectemus. Enim, ero, qui seeus sentiunt, ne geni etiam, necesse est, sensum ullum spiritalem in seri pluris saeris exstare. Si enim exstat, auctorem alium habere nequit nisi Spiritum Fanclum ; si talem habet auctorem, nequit non esse eertissimus si certissimus est, ineptus esse non potest, ex quo argumenta petantur. At enim, dubitatione quidem caret sensum spiritalem scripturis subesse in universum , sed quibusnam harum capitibus, incertum. O dictum prae elarum i Putares sensum spiritalem esse, me Paraba fenice , me oi sis, clascun Io dice, Dooe sis, neuun Io Sa. Si numquam certum habere sensum hunc possumus, quorsum verbis bibliorum illum subiecit Spiritus sanctus p Denique nobis suffragantur the logi atque interpretes seripturarum plerique omnes, quos inter haec sententia eommunis est, et quorum aliquot supra centum singillatim a me eonsultos nominare testes possem. Τradunt hi quidem tale momentum spiri- Di ili co by Corale
249쪽
236 Lia. I. CAp. XIV. QuAEsTION. DE RPIR. BE su VERBORBE tali sensui tune solum inesse, quum certus ille est atque in dubius; v rum , quot apposite monet Molina , de sensu quoque literati sie est existimandum. 385. Qui eontra sentiunt, rationibus atque auetori latibus sententiam nostram oppugnant, suamque tuentur. Eienim illis, quae ex vel re testamento deprompta assirmavimus a scriptoribus novi tes lamenti in spiritalem sensum accepta suisse, atque ita aecepta in argumentum fuisse usurpata, negant ullum reapse subesse sensum spiritalem. Si eaussam eos roges , aiunt, se id negare hoe ipso , quia seri plores illi ex huiusmodi locis argumenta petunt. At, qui ita ratiocinatur, patet eum illud peceare, quod circuitionem vocant dialectiei, alque id ponere , quod in quaestione versatur. Neque magis eos iuvat haec alia ratio, inutile esse argumentum depromptum ex sensu spiritali, quia, ut Thomas doeet, etsi in aliam sententiam l389 , nihil sub spirituali sensu contin tur Mei necessarium, quod scriptura per literalem sensum ali ubi manifeste non tradat inj. Ralio enim ista non illud attingit, quod nunc quaerimus, an vis argumenti insit sensui spiritali , sed illud , de quo postea quaeremus , usum , inquam , huiusmodi argu mentorum. Celerum, si haec adversariorum ratiocinatio rem universealque absolute conseeret, dicere etiam neeesse foret, argumentum potitum ex aliquo seri plurarum eapite in sensum literalem aecepto inutile esse, quoties eadem res literati aliorum capitum sensu probari potest ἱ quo quid ineptius p386. Neque magis proficiunt auctoritatibus, quas produeunt, Di
nysii Areopagitae ib , irenaei lci, Epiphanii ld , Hieronymi fel, Au
gustini is, et Thomae fg . Ae primo memineris, oportet, nullius plane ponderis esse argumentum depromptum ex illo sensu spiritali , quem aliquis ipse per se aut secundum aliquorum interpretam opinionem exseri pluris eolligeret. Atque id ipsum est, quod sonant, si quae Sunt, diei a patrum, quibus hi sensui spiritali quam eumque argumenti vim in-
αὶ t. q. l. a. 10. ad i. ibin Ad Tit. ep. IX. S. l. se in IIaeres. L. l. e. 5. S. 6; e. 8. S. l. Q Haeres. XXXI. S. 24. e) In Naith. XIII, 55. D De unit. peel. eont. Donalist. C. 24 al. 19. S. 69; ad Vincent. Rogatis .ep. XLIII al. XLVIII. e. 8. S. 24. so) L. c. Diqiligod by Cooste
250쪽
silam negasse videri possent; nisi tamen, qui haec testimonia nobis o Ponunt, ea secus, ac sonant, intellexisse dicendi sint. Nam Dionysii verba sic vertimus : Ceterum et hoc intelligere iuυat, duplicem
esse theologorum traditionem, alteram secret- et mysticam,ialteram manifestam et notiorem I et illam quidem Vmboliacam et initiatricem , hanc autem philosophiam et demonstrati-wam. Et complexum est inessabile cum embili; et hoc quidem persuadet et adstringit peritatem dictorum, illud pero eficit, et in Deo iis, quas nemo docere potest, initiationibus fundat. Ante omnia animadverte Dionysium hac epistola agere de sym-holica theologia, quae quid sit, deelarat in Mystica theologia, alique eam esse , qua explicantur, quotquot sunt Umbolicae e igiationis Dei saaerae efformationes et Murationes fvi; nomine autem Vmbola designari a Dionysio, non solum typos, ex quibus sensus spiritalis seripturarum exsistit, sed symbola quaecumque, imo etiam res, quarum vocabula ad divina nominanda transferuntur, ut patet ex hae ipsa epistola et ex illo capite Mysiicae theologiae. Quibus positis facile senties nihil esse in verbis Dionysii, quod sententiae nostrae adversetur. Illa quippe : Et complexum est inessabile cum embili, et cerera, quae nobis difficultatem sacere pulantur, constat non ita esse intelligenda, veluti si inessabile priorem illam institutionem s-holicam et moesticam significaret, essabile autem posteriorem man festam et philosopham. Duas enim has institutiones plane distinguit Dionysius, ac distinctas inter se esse assirmat; eontra vero illud ess Biae illudque inestabile simul esse compleaea. Itaque verba illa dicta sunt a Dionysio de priore dum laxat institutione, quam moesticam et Vmbolicam vocat, in hac, inquam, complexum est inessabiae cum abili, id est, ipsum symbolum re aut verbo expressum, quod se
hile dicitur, atque res per symbolum hoc significata, quae dicitur inessabile ; prius persuadet et adstringit peritatem dictorum , similitudine videlicet, qualis ea eumque est inter symbolum interque id , quod eo designatur, posterius, hoc est, istud ipsum, quod symbolo designatur, quod Deo attribulum est, efficit, et in Deo iis, quas