장음표시 사용
41쪽
28 Lia. I. Cap. III. QUAEWION. AL u. DE 1Essu LITER Utripliciter ex oritur. Primo enim aio, aliud omnino esse tr I citer. exponi, aliud triplieem sensum habere, illud dixisse Thomam, non hoe ; quot autem alia sunt in seripturis, quae non in triplieem modo , sed et in plures etiam sensus exposita, invenimus apud diversos scripturarum enarratores , quin tamen, quisquis aliquid sapit, putet ea in omnes simul illos sensus esse aeeipienda , omnesque his iisdem subesse. Tum verba illa gen egeos ea ipsa sunt, quibus multiplieem sensum tribuit Augustinus , et ex quibus oecasionem natius est sententiae illius suae exeo laudae; tresque verborum illorum in-ler prelationes, quas resert Thomas, de numero sunt illarum ipsarum,qnas Augustinus habuit la . Ceterum, quid sibi velit hoe Thomae dicium, plane, arbitror intelliges, si legaq quaestionem LXI ibi. Denique damus , si id volunt, adversariis nostris primis illis gene-sens verbis tot sensus subesse, quot eorum interpretationes leguntur apud Thomam ; quid enim p nonne praediximus nonnullas scriptorum saerorum enuntiationes πολκ μους, si quae sunt, non magis obesse sententiae nostrae, quam prodesse contrariae, rationemque, cur
neque obsint illi, neque huic prosint, manifestissimam indieavimus l33ὶ p53. At enim, ut Thomam adversae parti concedam, ea me enm pellent , quae is seripsit in Quaestionibus disputatis sc . Minime vero. Testis est enim Caietanus id, , imo , ut narrat Ioannes a Sancto Thoma, qui testem quoque appellat Petrum de Bergi mo se , communis fraditio est distim Thomam summam theologiae ultimo
Visae suae te ore co osuisse, . . . sicque doctiorem se ipso
factum in aliquibus Summae locis meliorasse semientias V ; atque hine illud Mi in m Thnmiς larum: Non est tenendum , quod alibi diste Thomus γ , quae enim dicit in Summa , sunt tenenda sgi. Ego vero et illud nego, Τhomam eo loco adserere sensum multiplieem simulque lite ratem , qui certo subsit seripturis saeris , sed solum velare, ne verba in unum sensum accipienda esse a vi consess. L. XII. ee. 20. 28. 29. bὶ t. q. 6l. ari. I. ad 5. H De potentia Det q. 4. art. l.
vi In Thom. 3. q. 6. art. 6. σὶ Concordant. TabuI ur. s Curs. theologio. Approbatio do. ctrinae D. Th. Disp. I. art. 5; V. De rubera De gestis et scriptis ac doctr. s. Thom. Diss. XIII. . ρὶ Franeiseus de Silvesuis Femrariensis in Thom. Contr. geni. L. III. e. lae. S. Ad argumenta autem.
42쪽
deo eontendamus , ut alios, qui probabiles sunt, respui velimus, idque quum nullus horum sensuum certus omnino est atque indubius. Mittam equidem , quod sensus isti a Τhoma eo loco literales non dicantur, quodque de illis ita loquatur: PossuNT , sALvA circumstantia literae , scripturae APTARI . . . . Utrumque Sensum ci cumstantia literae PLTirua. Illud quaero, num quis doetrinam hanc Thomae audeat assingere, subesse quandoque seripturis plures simul Sensus eosque eontrarios atque inter se pugnantes. Atqui id faciat, oportet, qui illud assirmat, quod ego nego. Etenim eo loco ait Thomas illis verbis geneseos : Terra autem erat inanis et υacua lia , significari posse insormem materiam , quae in potentia adhuc Bret ad omnem formam, adeoque omnis formae experiem , quae que in actu iam esset , alque ideo aliqua forma iam praedita, ac solum formae persectione destituta ; quae duo , quum pugnent inter se, p0terit aeque eorum alterutrum illis verbis significari, non tamen simul ambo ; quod probe sentiens Xanies Mariales, dum locum hunc explanat, illamque sententiam defendit, eoneludit lamen alteram S lummodo illarum signifieationum verbis Moysis subesse ib . 54. Denique, si Τhomas sensisset eum adversariis nostris, ecturin suis Commentariis de seriptura saera neque unum huius verbum ita interpretatus est, ut cuius duplex sensus isque lileralis esset, sed
aller literatis, alter spiritalis aut ἐκεασιν lo p
Theologi et interpretes scri rararum. 55. Τheologis atque interpretibus seri plurarum quam plurimis hanc sententiam adhaesisse, neminem latet. Hoc autem uni Thomae auctoritati, aut praecipue saltem, deberi , qui sententiam hanc olim
ab Augustino excogitatam, mox sequentium aetatum oblivione presesam, laudem veluti resuscitavit, atque amplecti credi lus est, appa a) Gen. I, 2.
b) in Thoin. h. l. p. 277. tol. 2. H V. in Ierem. XXXI. 45 ; Matth.
43쪽
30 Lia. I. Cip. III. 0s1Esrios. uio. DE RENAU LITER LUret eo maxime, quod , ut nemo illorum omnium raoma aetate prior fuit, ita omnes hune se , plerique simul ei Augustinum , auct0rem sententiae huius habere profitentur. 56. Sed ratio quoque consideranda est, qua in hae quaestione se gerunt, quaeque et illud ipsum somprobat, quod modo diximus , maximam eorum partem , ut sic sentiant, auetori tale illa veluti eo-gi atque eompelli , et minime apta imo inepta prorsus apparet ad fi dem opinioni illi eone iliandam. Etenim quidam non ut suam eam re serunt , sed ut alienam lat. Alii admodum aegre ae vetuli reluetantes eam defendunt ibi. Pavet omnino eeriam illam habent, sed vel valde
probabilem die unt lci, vel probabilem sit , vel satis probabilem let, vel non
improbabilem ls. Sunt, qui eam intra terminos omnino angustos tuar eient , puta , non ultra quaedam valleinia proprie dicta igi. Bene multi, dum eam verbis adserunt, re destruunt; hi vero sunt, qui
aiunt n0men sensum in hac quaestione , non verborum vim et Si
gnificatum , sed aetionem. sonare, qua mens intelligentias donei pit thi; qui sensum quoque spiritalem habent pro literati iij; qui iubent unum dumtaxat e literalibus sen ibus habere praecipuum lil; qui vetant, ne plures huiusmodi sensus simul recipiantur, nisi ex Motoritate Seripiorum sacrorum , vel ecclesiae, vel patrum sm , quae auetoritas, quod ad hoc attinet, nusquam comparet; qui in suis commentariis sive interpretalionibus scripturarum, sunt autem harum interpretes sero omnes , neque unum verbum vel in ipsis ea pilibus celebrioribus,
ψ V. ex. gr. Canus Loe. theologio. L. VII. e. d. vellini Institui. hibi. P. I. Diss. III. c. q. art. 5. bὶ Ex. gr. Vasqueet in Thom. l. q. l. art. 10. disp. XVII. c. I; XVIII. c. 6. E- parra Curs. theol. Pro m. art. 59. Ex. gr. Molina in Thom. l. q. l. art. 10. disp. III. vi Ex. gr. Gillius commenti. theol. L. I. traei. VII. e. 4. n. 6. e) Ex. gr. Zagulis Curs. lh ol. T. I. disp. VIII. socl. 4. n. 58. Mellini l. c.
L. I. e. 3. y Ec. gr. Tobem Institui. a tr. eripi. P. II. dis . XI. S. 10. Λὶ Ex. gr. Fararius in Hom. h. l. iὶ Ex. gr. I status in Matth. II. qc57 eoll. in M. XII, si et Os. XI. l. ιὶ Ex. gr. Thomas Pius in Thom. h. l. dubii 5. n. 6. Neesen Univ. theolog.
P. II. c. l. ari. 5. S. 2. mὶ Εe. gr. Eustaehius a saneto Pa lo Summa theologiae tripart. Quaestiones prooemiat. q. 6. p. 55. Prem Manualatheol. P. I. uaci. O virlulib. theol. o. 12.
44쪽
quae eum illa opinione sacere putan inr , in sensum duplicem simul et literalem eerto aeeipiendum dieunt, sed vel negant alterutrum sensum literalem esse, vel assirmant esse spiritalem, vel etiam suisse rebus aliis aecommodatum; qui denique aut diserte pronuntiant pavea omnino haberi in seri pluris, quibus multiplex iste sensus subsit la , aut sex septemve ut plurimum enuntiationes ex illis eorradunt, in quibus id fieri eontendunt, quorum in numerum omnes huius sententiae patronos referre non dubitem, quandoquidem inter quinquaginta supra centum , quot ut minimum consului, neque unum reperi , qui alias praeter illas sex aut septem enuntiationes ad opinionem suam
confirmandam attulerit i33ὶ.57. Quid vero de iis di eam, qiii, dum modum explicant, quo sensus literatis , prout ipsi autumani, multiplex fit, nisi ineptire , eerte iocos legentibus dare videntur Z Aiunt enim talem esse sen Sum illum , quia eodices hebraei olim sine punctis Oocalibus scribebantur ibi , quia quaedam verba biblio imm aequivoca sunt sc , quia it
Ia diverse in alias linguas transferri possunt, ae translata re ipsa sunt, puta, a graecis interpretibus atque a latinis , e eontrario a tem verbum usurpatum ab interprete lalino vim aeque reserat lumverbi hebraici , eui respondet, tum verbi a graeco interprete usu γpati , quamvis ab hebraico diserepaniis id , quia subinde tum propria tum translata verborum significatio simul oblineat , si eut quum virum grandi naso simul et sagaeem nasutum vocamus se , quia varia ratione sententiae interpungi aliquando possunt j . Quibus in commentis, quid enim aliud ea voeem p neque Augustinum, neque Thomam auctorem se habere homines illi lateantur, necesse est. 68. Sed neque in eo , quod omnium maxime peccant, ut, dum toti sunt in multiplieando sensu literati, spiritalem, quem lamen non
αὶ Ex. gr. Bannes in Thom. h. l. diib. 7. Fasquer in Thom. h. I. disp. XVIII. n. 3. Tamanae Flores theolog. in I Sententiar. Prolog. q. 15. δὶ De Trael. de Deo L. I. e. 5. n. lo. uindigens Theolog. tract. III. c.
in prim. pari. Summa theolog. g. Thom.
trael. I prooemia . disp. III. q. 2. S. S. εὶ IIuisens t. z. D II Irin Theolog. quadripari. scoli
P. I v. seu Posilivae P. I. Disp. I. e. 5. q. d.
45쪽
32 Lis. I. chp. Ill. Quhestio R. Ahie. DE LENAB L TER LIaliter, ae Τhomas secti, deseribunt, atque adserunt, parum sibi consentanei nee opinantes sns lollant, sicut alii iam animadverterunt, atque inter hos Pererius noster sal. Etenim tamquam in sensum duplicem et literalem aeeipiendas eongerunt enuntiationes illas, quibus duplexu lique sensus est , sed alter literatis alter spiritalis, atque etiam expresse dieunt in his eum e duobus sensibus literalibus primarium esse, quem patres mysticum, id est, spiritalem , vocabant M. Lege, exempli caussa, quae narrant de Εx. XII, 46 ei Io. XIX, 36, de II Reg. VII, 14 et Hebr. l, 5, de Os. XI, 1 et Matth. li , 15. At, si hare aliaque huiusmodi sic intelligere oportet, ut illis placet,
quaenam, sodes , ea erunt, quibus sensum spiritalem certo, id est, testimonio ipsorum seriptorum θεοπνευστων, subesse dicamus p Nonne sensus, in quem illa acceperunt seriptores novi testamenti, is est, qui, n0n ex verbi , sed ex re, quam verba significant, eolligitur pAt, qui ex re eolligitur, nonne, ut illi ipsi tum Τhoma docent, sensus est spiritalis p Respundent quidem, illa in sensum spiritalem accepta a seriptoribus novi te lamen ii nequaquam fuisse, quia ad aliquid probandum ab illis asseruntur. At, dum ita ratiocinantur, Po nunt argumenta peti non posse ex testimoniis seripturarum in sensum spiritalem aeeeplis, qnod tamen , non modo salsum est, ut alias de
monstrabimus t 383 seq. , sed et eontra id, quod ipsi doeent cum Omnibus serme theologis, posse etiam ex illiusmodi testimoniis peti
argumenta , quum spiritalis eorum sensus eerius est. An vero certus
esset, ignorare ne poterant seriptores illi p
Sensus literadis scripturarum multipleae Non est. 59. Nune rationes caussasque reseram, quibus adducor, ut ne gem sensum literalem , qui multiplex sit , scripturis subesse. In qua se olealia defendenda aperte profiteor certum mihi esse atque exploratum, me ne latuin quidem unguem ab iis desiectere, quae in Summa
46쪽
theologiae seripsit ille ipse Thomas, cuius patrocinium sibi arrogant adversarii i47 . Iuvat autem et illud praemonere, tametsi pro comperto est opinionum discrepantiam in hac disceptatione repetendam quandoque esse ex diversis notionibus uni eidemque nomini assietis, nunc non quaeri, sicut quidam putant, de nomine, sed de re ipsa; nisi velis quaestionem de nominibus etiam esse, si me unica an trina hypostasis Deo tribuenda. Nihilominus neeesse omnino est, dum quaestio hare habetur , reo e intelligere atque tenere, quid sit sensus literatis . .
00. Atque ut a patribus exordiar , auetores habemus senteitatae nostrae , quotquot ii fuerunt, uno dempto Augustino. Nam neque u num horum reperias, qui, non dicam assirmaverit, sed vel suspicatus fuerit, uni saltem alieni sacrorum seripiorum propositioni duplitem sensum literalem, ne dum multiplieem , subesse , neque tune, quum quaestio erat de aliquo illorum locorum , quorum diversae feruntur interpretationes ; sed vel istas omnes reserunt patres ita , ut sinant quemque eam sequi, quam libuerit, vel unam prae aliis pro habilem demonstrant, aut etiam ceteris resul alis reiectisque solam veram esse contendunt ; si qua vero dissicultate in sua interpretatione defendenda impediuntur, numquam inde sese extricani, quod lamensae tu facillimum seret simul et commodissimum, quaesito sibi effugio in verborum sensu literati et multipliei. Ubi autem duplicem multiplicemue sensum seri pluris tribuunt, eomperium est loqui eos de ii terati simul et spiritali sensu, prout ipsi subinde expressis verbis mentem suam nobis aperiunt la , saepissime vero eliam de iis, quae nequaquam sententiae sunt seri plurarum , sed harum sententiarum , sive lil erales eae sint, sive spiritales, consectaria et consequentia. Oraeulis etiam illis l58 , quae in vetere testamenio legimus edita de alio, quam de Christo , in novo autem testamento tamquam de
47쪽
Christo dicta reseruntur, nemo patrum literalem duplicem sensum tribuit, sed alterum lileralem, alterum spiritalem. Denique praeeepta legesque seri plurarum enarrandarum, quas illi adeoque ipse Augustinus scripserunt, eo speetant, non m0do ut veram germanamque sen
tentiam ex scripturis colligamus, sed etiam, quaenam e pluribus, quas verba interdum praeserre videntur , vera sit, quo certius fieri potest, definiamus. 6 l. Enimvero , quae dicimus, adeo patent, ut vix aliquis sit inter adversarios, qui alium testem praeter Augustinum e numero patrum ei laverit, quidam vero aperte atque ingenue fassi sint alios , quos citarent , non esse; quod, si nonnulli aliquem alium citaverunt,
vel hoe ipso comprobarunt nullum sibi testem praeter Augustinum suppetere , quandoquidem ille alius ab ipsis ei latus nil dieit minus , quam id , quod eum dicentem inducunt. 62. Ceterum argumentum illud ex patrum silentio petitum , quamvis de genere illo, quod vocant negatioum, sententiam noStram omni ex parte confirmat, contrariam vero landitus eonvellit duplici potissimum ratione. Harum prima est, quod, quum sensum ille multiplex quid extraordinarium Aret proximumque miraeulo , atque ita seri pluris saeris proprium , ut in eeteris libris nil simile deprehendatur, patres id nobis aperire debuissent, alque aperuissent procul dubio. Altera est , ex illo patrum silentio manifeste eonfiei minime ab apostolis traditum fuisse id, quod sentiunt adversarii; quaecumque nim apostoli tradiderunt, ea per patres ad nostram usque aetatem perlata sunt; ipsumque Angustinum, non illud a maioribus didieisse, sed omnium primum exeogitasse , facile intelliget, qui verba ipsius
legerit s 40. 46 . S. IITheologi et interpretes scriptura rum.
numeres, qui aiunt sensum literalem in bibliis esse multiplicem, ea uin Sam nostram damnatam eredes, at, si testium auetoritatem perpendas , longe aliter de ea iudieabis , longeque meliore loco etiam ex hoe capite nos esse senties, quam adversarios. Imo Si ea altente con Disiligod by Cooste
48쪽
sideres , quae superius l56 diximus de ratione ac modo, quo contraria sententia exponitur ab iis , qui huic lavere putantur, fieri non poterit, quin pro eomperto habeas horum perplurimos, verbo quidem
adversariis savere , re tamen a nobis stare.
64. Nostrarum itaque partium esse dieendi sunt theologi atque
interpretes omnes scripturarum sacrarem, quotquot ante Thomae interpretes suere, idque illas ipsas ob caussas, ob quaq patrum sumagi a nobis vindieamus l60. 62 . Item illi, qui post Thomae aetatem
de sensu scripturarum scribentes quaestionem hanc praeterierunt; praeteriisse enim merito creduntur, quod timerent, ne Thomae, qui se cus sensisse serebatur , adversari viderentur. Nee minus ii, qui do cent sensum literalem unum e pluribus esse primarium , vi Lieber- mann ; multoque magis, qui nos iubent unum dumtaxat habere tamqnam eertum atque indubitatum , ut Thomas Pius et Νεesen. His adde eos , qui in scripturis enarrandis quinque aut sex non amplius illarum sententias l33 . imo eos , qui neque unam in literalem duplieem sensum accipiunt, quique omnes signifieationes una dempta Semper atque expresse refutant, quantum vi; hornm hene multi univere se pronuntient talem sensum seri pluri subseqqe earumque proprium es se; quod enim verbo adserunt, laeto refellunt; nemo porro est e seri plurarum interpretibus, qui nequeat line in numero recen geri. Insuper plane nobis assentire dicendi sunt, qui velant in eum sensumaeeipere verba scripturarum , nisi aut patres consentiant, aut ecclesia decernat, ut Eustachiuq a Saneto Paulo ei Perrin ; huiusmodi enim congensus aut decretum nusquam eomparet. Optimo denique iure nobis sumimus suffragium eorum, qui sententiam nostrae eontrariam, non ut suam proserunt, sed ut alienam reserunt, uti Mellinius. 65. Ne quis lamen suspicetur ine patronos caussae, quam de sendo , veluti aueu pari , missos saeiam praedietos omnes, quum assa iim suppetant, qui aperte caussae huie patrocinentur. Alexander Ηalensis sic sensit: Hic modus est in scriptura sacra, ut sie uniacus Sensus litterae, multiplex octo in m teris lat. Sensus seri- plurarum aut est litteratis exterior, aut spiritualis interior;
a) Sumna. P. I. q. l. membr. 4. art. 2. ad ult.
49쪽
36 Lia. I. cap. lli. Qi; rariori. AL Q. DE SE AB LlTERA L primo modo non multiplicatur, secundo modo Ubitualis να-riatur la . Albertus Magnus seribit: Dicendum, quod theologis non simpliciter utitur aequibocis oel multiplieibus. Simmiciter enim aequisociam est, quando una octae secundum dioersas rationes refertur ad multa. Et ex illa non potest procedere aliqua scientia , nisi prius distingua tur, eo quod propositio adis subiecti Oel tulis praedicati simpliciter est plures et nontina. Et hoc non facit theologia , unam enim pocem ad unum refert signi atram tb . Bonaventura docet, quod una scriptura multis modis potest ex Oni; unus tamen est littera uis et principalis intellectus c . Neqne intelligo , qua ratione Gaudentius Bontempus id, Bonaventuram patronis contrariae sententiae adnumeret, atque assirmet eum in multiplicem sensum aecepisse lumilla: In principio creavit Deus caelum et terram se . lum etiam illa : Ego Maeis gemui te Uin, quandoquidem Bonaventura diversas interpretationes priorum verborum reserat solummodo, posterioribus unum sensum attribuat. Tliomas Ilaee pronuntiat: Significatio, qua
ces significant res . . est Sensus .... titer iis . . . .
Sensus .... non multiplicantur Propter hoc, quod una pommuisa signiscet fg . Henrieus Gandavensis , Dicendum, inquit , quod diversuas expositionum contingit duliciter, pel secum dum eamdem intionem intelligendi et significandi, vel secundiam aliam et adiam rationem signiscandi et intelligendi. Diversitas expositionum in primo modo solummodo est in sese mone multiplici, videlicet , quia sub eadem OOce , sise com-Plaxa , sise incomplexa , signi antur plura , vel consignif- cantur ; et isse sermo est raphisticus. Sed latis dioersit expositionum non est illa, quae competit hiac scientiae, sed quae si secundiam aIiam et aliam rationem; quia ridelicet
I. dub. l. ιη Pallad. theologie. P. I. T. I. disp. prooemial. II. q. 10.
50쪽
expositio historica se secundum significationes pocum, επωλtiones vero mysticae secundum signi a tiones rerum iri. ΑΘgidius Romanus ait , quod scriptura sacra licet possit ad piari multis expositionibus , semper tαmen una illainum est magis IueraIis , ut illa , quae magis concordat cum Ommiabus perbis istius textus ib . Richardus Radulphus Armaehanus, postquam mulla disseruit de sensu literati lci , alque assimavit testimonia scriptorum sacrorum in spiritalem sensum, quem certo habent, accepta locum esse argumentorum non secus ac testimonia ac-eepta in sensum literalem, sie eoneludit: Si quis Oero dicere o Iu duplicem sensum litteralem nostrae scripturae muter Iicem talem modum probandi, sicut sibi pidetur, Gormet; . . . quamois id apte dici posse non pideam , nec ex hoc, quod miritualis sensus huius pocatur Iitteratis, magis posset oet Potest .rmari, probari ex ipso esse pagida , quam si non posetur litteralis sed moesticus id . Alphonsus Tostatus sie loquitur : Litera solum habet unum sensum, quem immediata Signat, nec intendit aliquem alium; et iste dicitur litera Iis . . . . Litera tamen unica est, et unico modo δε Mibens, ideo non potest ex ea elisi nisi uricus sensus se . Aiebat
iique Toslatus, quod scriptura INTERDUn . . . RARO tamen . . .
habet duos sensus literales is , sed exploratum est alterum da rum esse sensum spiritalem , et quidem eum, quem testimonio seri-plorum novi testamenti docemur certis quibusdam eapitibus testamenti veteris subesse. Negabat enim Τos talus in verbis seripturarum haberi sensum spiritalem fg , ex quo eum male audivisse nemo ignorat , tametsi immerito , quum nomine tenus a eeteris dissentiret, sim quidem sensum literalem voeabat, quem oeteri spiritalem. Cur ita Vocaret , ducebatur errore illo , non posse ex significationibus spiri