장음표시 사용
61쪽
dem horum sensus literales nobis obtrudunt l36 . Expediet tamen iam nune animadvertisse, quod alibi plenius edisseremus i 454 seqq. , loeum hune amplissime patere seripturarum ἐξογησει atque enarrationi ex ea parte, qua hae ad mores informandos alendamque pietatem pertinent, non tamen aliquid, nisi forsan oblique, inde depromere concessum esse arti laeriueneulieae; atque hue spectant illa Hi ronrmi verba : Non sunt , ut quidam putant, in scripturis Oerba simplicia ; plurimu in his absconditum est fiat. Singuli 3ermones , Vllabae, apices , puncta, in scripturis Pir uia sunt sensibus ibi , aliaque horum similia, quae quam inepte et ab re quidam urgeant ad adserendum scripturis sensum literalem Simul et multiplicem , nemo non intelligit. 8l. Solent quandoque homines ita verba eomponere, ut duplex sensus inde queat colligi , quia utrumque, seu verius neutrum, ex primere volunt. Huiusmodi fuerunt oracula delphica, quorum unum est illud : Aio te , Aeacida, Romanos pincere posse. Horum tamen similia in scripturis reperire non eSt. 82. Reperiuntur nihilominus in seripluris singularia quaedam verba ac nomina , perquam pauea illa quidem , sed quae plura si mul significare dieiiniur. Verum multiplicis huius significalionis , quae esse sertur , alterutrum in eaussa est I vel quod voces illae , ut autumant nonnulli, ex pluribus veluti radieibus sint constatae pluribusve unius atque eiusdem radi eis notationibus, vel quod plegiorem quemdam fiensum contineant, qui in plures alios dispertiri possit. Manifestum autem est neutrum horum sententiae nostrae ad Fer
sari. Prius enim id tantum esseit, ut v es illae perinde habean tur, ac si e duabus aut pluribus essent compositae ; at quinam oeum ita compositarum , quales sunt terraemotus, aquaeductus, parricidium, plures sensus esse dixerit 2 Huiusmodi autem est in seripturis Messiae nomen sc , ad quod constandum plura ἐτυμα adhibita esse non omnino integrum est negare. Huiusmodi quo que esse merito putantur vocabula illa : Mane, thecet, pharra fui,
62쪽
quae Daniel interpretatus est , et de quibus legere est . tamentationem habitam a T. Cieconio la . Si quis autem contendat h0rum vocabulorum et similium, si quae alia sunt in scripturis, plures simul esse significationes seu verius notiones , quia reapse non Si ne artificio conflata sunt , aut esse videntur , ad plura simul ac diversa significanda , haud equidem obsistam , quandoquidem arti sciosae id genus voees etiam in aliis libris reperiuntur, imo et in familiari sermone usurpantur, quin lamen ideo universe pronuntie mus librorum aut sermonum proprium id esse, ut plures simul sensus exhibeant. Tum vocabula huiusmodi , quin comprobare queant seri pluris multiplicem sensum subesse , huius contrarium potius esin probant , quum enim haec intelligere nequiverint, qui ea legerunt, coniicere inde est , quid in legendis seripluris fieret, si hae, a que ac illa, plures sensus haberent. Quae vero pleniorem sensum con tinent , eodem loco habenda sunt atque illa, quae mullas res Si mul ut unam signifieant l75 ; neque enim duo haec sensus plenior et sensus multiplex alicuius enuntiationis unum atque idem sunt.
Sie itaque disseras de nomine Dei nim , quod nobis opponunt sonat illud quidem eum, qui fuit, qui est , qui futurus est ,
non tamen haec omnia seiuneta, sed simul, id est, eSSe aeternum. 83. Quae hactenus exposuimus, ea sane altingit quaestio de sensuliterati simul et multiplici, eademque in quibusvis sive libris sive se monibus reperiri similemque quaestionem praebere possunt. Quae Verosequuntur, ea uni scripturarum sermoni propria sunt, sed et extra hanc disquisitionem posita, quippe quae duplicem sensum utique habent, sed alterum literalem, alterum spiritalem. Quum tamen literalem utrum que esse quidam adseverent, indicta illa nunc praeterire non oportet. 84. Itaque scriptoribus sacris seu verius Spiritui sancto sollemue suit, prout patres atque interpretes scripturarum uno ore docuerunt,t O3 seu figuras et antit a seu res figuris huiusmodi designatas e0dem sermone complecti, idque non uno modo. Quandoque enim unam eamdemque sententiam seu enuntiationem de utroque eorum simul pro tulere. Quandoque uno eodemque sermone de utroque, sed alternis, lo
vi De vi trium verborum etc. disquisitio. Mediolani 1844.
63쪽
50 Lia. l. C p. III. QUA EsNon. a Liu. DE RENss LlTERAM qmili sunt. Quandoque demum ea, quae ad antitypa pertinent, praedixerunt immutalis verbis translatisque typorum nominibus ad antitypa signifieanda. At in nullo horum duplex est sensus literatis, secus aequidam arbitrantur. 85. Etenim horum prius factum suisse eum perimus, quum seri plorλο Amος ex aliquo seripturarum libro reseri, ut quae de certa quadam sive re sive persona dicta sint, ea verba, quae de alia persona aut re in libro illo die la esse constat. Hoe paeto a scriptoribus novi testamenti ut dieta de Christo ea reseruntur, quae de agno immolando sal, de Salom
ne orituro ibi, de Israelitis ab Aegypto reduetis ic , dicta suerant invetere testamento. Haee tamen horumque similia duplicem utique sensum habent, sed alterum literalem, quo agnum, Salomonem, Israelitasque signifieant, spiritalem alterum, quo significant Christum l30θ . 86. Atque hie locus est, quo animadvertas haec a quibusdam diei solere ad literam impleta suisse etiam tune, quum illud laetum est, quod eorum significatio spiritalis portendebat. Quam loquendi rationem ferre aliquo modo possumus, quoniam ad literam impleri non idem
est ae signiscari sensu oerborum literati. Verba enim sententiarum et oraeulorum, quae spiritalem quoque sensum continent, talia sint oportet, ut seorsum sumpta, alque a toto sermone divulsa, ae per se ipsa speciala, ita rei, ad quam sensus spiritalis pertinet, congruant, ut illam significare possint etiam se eundum literalem suam signi si ea tionem,
sive propria haec sit, sive translata i441 . Nam illa: Nec os illitis confringetis My, Ego ero ei in patrem, et ipse eris mihi in f ἰium μ', Ex Aegrato uocaoi filium meum re', aliaque hiatusmodi,
talia sunt, ut eorum quodlibet, si per se ipsum illud spectemus, non autem secundum significatum, quem habet in vetere les lamento, optime congruat Christo, deque eo dici possit seeundum sensum literalem; atque ideo, quum id sactum est, quod de Chri*to per ea praenuntiatum fuerat, diei haec eadem potuerunt ad titeram impleta esse. 87. Specimen alterius rationis, qua bibliorum auctores de typo simul deque an lilypo loquuti sunt, suggerunt psalmus secundus, in quo
64쪽
tum Davidis adversos et faustos casus, tum Christi divinitatem et dominatum, verba in literalem sensum aecepta significant, psalmi quadragesimus quartus et septuagesimus primus, quibus et Salomonem et Christum vates eanebat, eaput tricesimum et caput tricesimum primum libri Ieremiae, quibus et Israelitas soluta 'captivi late in integrum
restituendos eorumque urbem instaurandam, et novum foedus a Deo pangendum ecelesiamque eondendam, ille est vaticinatus. Sed in his quoque horumque similibus nequibis nisi unum sensum literalem, non autem plures, reperire; ea enim constant ex pluribus ae diversis enuntiationibus, quarum pars de typo habitae sunt, pars de re per lypum si gniscala. Quare recte dicentur haec bibliorum rapita plures promiseuesensus literales, diversis, inquam, enuntiationibus, exhibere, non tamen simul, id est, in una eademque sententia coniunctos connexosque. 88. Postrema denique ratione typum simul et antitypum serm0ne coniunxisse auctores bibliorum intelliges, si qua sententia latis sit, ut ad typum pertinere secundum aliquorum nominum aut verborum pro fPrietatem videatur, al, quae in ea praeterea leguntur, nequeant in ty Pum quadrare,' certior quippe sie fies verba ad typum perlinentia ipsaque adeo lyporum nomina non esse aecipienda in sensum proprium,
sed translatum s77 , in quantum, non typum ipsum, sed res up hoe designatas τροπικως exprimunt l224 , quo non supererit nisi unus sensus literatis isque translatus i452 . Luculentissimum huius rei specimen habes in hoe Erechielis vaticinio: Et suscitabo super eas
PGuorem unum, qui Pasca t eas, semiam meum David; ψSe P 3cet eas , et ima erit eis in pastorem. Ego autem Domimo Cro eis in Deum, et semus meus D vio princeps in medio
eorum fa=; Davidis enim nomine non alium hic vocari p0Sse prae ter Christum res in propatulo est. Lege etiam Ieremiam tbὶ et Os am lol, deque hoe Messiae nomine nobis assentientes consule Talmu
Siissimos, qui libros medraseim dieios eonscripsere V .
ς Mech. XXXIV, 25. 24. V. et seὶ In Ps. XLV, 2; LXXII, 2. XXXVII, 24. 25. In Ereeh. XXXVII, 24.
65쪽
52 Lia. I. Cap. III. 0skEsTION. ALIO. DE SE RU LITER AL 89. Restat lanus scrupulus, quem eximamus, quemque iugerunt
verba Caiphae: E edit Oobis, ut unus moriatur homo pro P pulla, et non tota gens pereat fast. His enim ille, ni narrat Ioannes,
prophetaoit, quod Iraus moriturus erat pro gente, etc. my, a se tamen alio prorsus, quam ut id vaticinaretur, Caiphae consilium spe-elasse manifestum est. Hinc negari nequit literalem sensum verborum eius duplicem fuisse. Verum in primis respondeo haec extra caussam esse; verba enim Caiphae, relata quidem sunt in scripturas sacras, non tamen sunt verba ipsarum scripturarum. I iam ideo dupIex ille sensus subest his verbis, quia non unias Caiphas, sed et Spiritus sanctus per os Caiphae ea loquutus est, atque ita ut, dum ambo simulea proserreni, plane diversa exprimere singuli vellent. Neque ratio haec, qua Spiritus sanctus tune usus est, quidquam commune habet eum
illa, qua agebat seriptores bibliorum, quum hi non alia iis, quae Spiritus sanctus intenderet, literis eonsignarent. 90. Si quispiam, qui nihil omnino noverit ex iis, quae scripturae complectuntur, eas primo aperiat, ac legat, seri profecto nequit, quin saepissime vel anceps haereat, vel nullo pacto assequatur, quinam sit illarum sensus; quod quidem non alliinde repetere est nisi ex scripturarum obseuritate. Et, quandoquidem esseelus certissimum indietumeatissae suae est, illud sussceret, eur scripturas obseuras esse constaret manifesto. Attamen testes quoque huius rei non equidem patres appellabo, qui unanimes id assirmani, sive quum scripturas explanani, Sive quum de iis qua demum cumque alia ratione agunt, sed vel ipsos Pr testantes, qui, dum illud verbis infitiantur, re tamen latentur, et comprobant. Si enim, ut laetant, ita ipqis perspicua sunt sacra volumina, sa) Io. xl, 50. b) Ib. 54. 52.
Regulae interpretationis lifer alis.
66쪽
qui si, ut ipsorum eommentaria inter se eumque illis, quae superioribus aetatibus prodierunt, non modo non usque eonsentiant, sed pugnent quam saepissime 8 Verum sibi quoque seripturas obseuras esse et ipsi iam ab aliqua aetate ingenue fateri eoeperunt; qnin imo ipse Lutherus inenlentissima dedit de seripturarum saerarum obseuritate testi
monia sal, quae retulit Benedie ius a Benedietis sb , interque haec illud quoque, quod biduo ante oblium dedit idem ipse Lutherus.
si . Quid porro ineommodi enm capere conlingat, qui, seri Plu ris ob earum obseuritatem minime intelleetis, eas tamen interpretari sensumque inde extundere leniat, paueis indieat Augustinus: Quisquis vero salem inde sententiam durerit, ut huic aedi' candae charitati sit utilis, nec tamen hoc dixerit, quod ille , quem Iegit , eo loco sensisse Probabitur , non Perniciose DI-
Iitur , nec Omnino mentitur . . Corrigendus est tamen, et, quam sit utilius viam non deserere, demonstrandum est, ne consuetudine, demiandi etiam in transpersum aut perperaiam ire cogatur. Auerendo enim semere, quod ille non sensit, quem
Iegit, ρIerumque incurrit in alia, quae illi sententiae coni xere nequeat. Quae si para et certa esse consentit , illud non possit perum esse, quod senserat ; sique in eo, nescio qu modo, ut amando sententiam su- scripturae incipiat Offensior esse quam sibi . . . . Titubathit autem fdes, si diosenariam scripturarum pacillat auctoritas sc . 92. Manifestum proinde fit, quam neeessario prae manibus re gulas habeamus , quibus utendum sit ad seri pliaras explanandas ger manumque illarum sensum colligendum, nisi sorte. lubeat ea pilis nostri commenta tamquam germana Spiritus saneti estita publieare. Qua
de re legas , quae Hieronymus id, quaeque Augustinus fel seriplo
tradiderunt. Quamobrem regulas illas iam suggeremus, quarum alias Proximas vocamus ulpole ex ipsis seri pluris petitas, aliaS vero re
67쪽
Liaga I. Carer IV. m. Monemus autem studiosos literarum Merarum lare , ut non sine magno emolumento legant, quae hae de re seripsit Augustinus lai, duo interea sedulo altendentes. Prius est, quod iam superius animadvertimus l8ὶ, Augustino, ut et patribus eeteris , nomina tit ratem et AurMum non semper idem sonare , quod nobis sonant. Alierum , quod ex priore eonsequitur, quasdam ex regulis, quas Sug gerit, aeque valere sire ad sensum spiritalem, sive ad Itieralem, dumis translatus est, determinandum ibi. Utile etiam erit legere septem regulas a Tiehonio traditas loὶ , quae pariter ad sensum tum literalem tum spiritalem pertinent , quasque explanant Augustinus ich et Isidorus Hispalensis let. Iuvabunt quoque, si memoria ea teneamus, quae doeet Cyrillus Alexandrinus is, in scripturis tria esse diligenter eonsideranda. Primum est persona , quae loquitur, vel qua eum sermo consertur , vel de qua sermo est. Alterum est tempus , tum
quo quis dicit , tum quo quid laetum dicitur. Τeritum denique res ipsa seu disendi materies. Quae tria , quamvis etiam in aliis, Pra eipue tamen in prophetis psalmisque legendis ante oeulos sunt ha benda. Exempla proferre brevilati eonsulentes omittimus. Attamen , quaecumque docent vel Augustinus, vel Tiehonius, vel Cyrillus, vel alii, uelle eruuntur ex regulis, quas proponemus.
68쪽
Dispositio et comparatio ianimi. 94. Audaeius saeros scripturarum aditus sibi pervios suturos esse ille confideret , qui non prius , quominus id ipsi Deus deneget , morum integritate sanctiorisque vitae instituta ratione sibi consuleret, prospiceretque. Praeiudicio enim iam eondemnatus est, lataque in ipsum est a Spiritu saneto sententia: In maleoOIam animam non introibit sapientia, nec habitassiit in corpore subdito peccatis la , quum proclivitas ad vitia et sapientiae huius divinae amor ac studium abnuant simul eommorari; quod Ilieronymus his verbis Rusti- eum commonebat: Ama scientiam scripturarum, et carnis pitia non amabis ibi, hisque aliis Vigilantium : Non est eiusdem hominis et aureos nummos et scripturas probare, et degustare Mina et prophetas oel apostolos intelligera cl. Augustinus au tem haec seribit : Quisquis igitur scripturas dioinas oel quam-ἰGet earum partem intellexisse sibi Oidetur , ita ut eo intel-ἰectu non aedi et istam geminam charitatem Dei et proximi , nondum inteIIezit sidi. 95. Neque a vitiis abstinendum solummodo, sed in virtutes omnigenas saerarum literarum studioso incumbendum est. Per quas totidem veluti gradibus qua ratione ad sapientiam illam obtinendam perventurus sit , pulere edisserit Augustinus se , remque totam ita perstringit: Cum quisque cognoperit fnem praecepti esSe Cham. ritatem , de corde puro , et conscientia bona , et file non '
69쪽
56 Lia. I. C p. v. R EcdLAE REvOTAE Cta , Omnem intellectum diDinarum scripturaruim ad isιa tria relaturus ad tractationem illorum librorum securus accedat lat. Exemplo sit Marcella nobilissima illa ae sanctissima semina, quae, ut Hieronymus narrat, postquam mandata covPLEssET . tunc Sesciret mereri intelligentiam scriρturarum my. Cum primis vero, si sapientia longe .... abest a superbia μν , ubi autem eat humilitas, ibi et sapientia si , si, teste Augustino, scriptura . . . εχ loquitin, ut altitudine superbos irrideat μ', frustra divina haec iracula speraremus a nobis intellectum iri, quin humiles animi sensus ae dociles iisdem excipiendis adhibeamus n. Cum primis vero divinam auctoritatem et fidem eo, quo . par est, loco habeat, o portet, qui haec studia traetat, quo scripturas sacras perpetuo mem nerit Dei estita esse, easque summa cum religione suspiciat, ac re neretur, ne, si secus laciat , assuescat paullatim illas ea habere ratione eoque loeo, quo libri reliqui haberi solent; hic enim scopulus ille est , in queni bene multi ex hodiernis interpretibus , quo peius impingunt, eo magis sibi plaudere non verentur. 96. Denique, quoniam Omnis sapientia a Domino Deo est My, allius quam fieri potest studiosorum animis haec Augustini verba inseri plaesse vehementer optamus: Non solum admonendi sunt studiosi oenerabilium literarum, ut in scripturis sanctis genera locutionum sciant, et, quomodo apud eas aliquid dici soleat, pigilanter aue
vertant, memoriterque retineant, Uerum etiam, Quo D EsT PRAECIPUs
ET MAXIRE NEcESs1RiUll, o RENT ut intelligaint shq. id sane egit ipse Augustinus, qui scripturas explanans saepius ad Deum opem imploraturus
confugiebat si , id Hieronymus flagilans aliorum precibus ac volis iuvari ad divina oracula enarranda lkὶ, id Thomas, qui in disscultati
bus .locorum sacrae Scripturae ad Orationem ieiuni m adhi
AJ V. Praefatiunculas ante singulo libros Cominent. in Isaiam.
ιὶ Lectiones Breviarit die VII martii.
70쪽
Notitia caussarum Obscuritatis. 97. Seripturarum obscuritas dupliei ex fonte oritur, lum ex rebus ipsis, tum etiam ex verbis et loquutionibus. Porro res obscuritatem libro hiate assundunt, vel quod, quum ipsae nubis historia plura reticente ignotae sint ex toto aut ex parte, neque ex narratione ipsa neque aliunde habent, quo e larescant λ vel quod captum mentis humanae transcendunt. Prius istarum rerum genus sunt universi creatio la , prima gentium origo ibin , plura vel desumpta ex vetustiore quorumdam populorum historia , puta , qui ex Ismaele lol, quique ex Esau prodierunt id ; vel quae morum ac religionum sunt, ut oscin Iari manum fe=, Issachar asinus fortis accubaus inter terminos fη, Funes ceciderunt mihi in praeclaris fra, Anticara amcam Dei hM, Contrahere manum fli, ostensio et sanctitas fu, Applicare ephod m=; vel ad geographiam pertinentia, regiones, in
ut multae illarum, quae in libro Iosuae enumerantur ir , flumina, ut Phison fu, Gehon hu; plura quoque, quae historiae naturalis sunt, sive animalia, ut behemoth huj, Imiathan μ', sive plantae, ut i gna selim m=, herba borith st', sive lapides, ut quas pontifex maximus sestabat in pectore sal; sed et alia sexcenta. Alterum rerum genus, quae seripturas obseuriores faciunt, est illud , quod propius Deum divinaque attingit; huiusmodi sunt mysteria et doctrinae u0n paucae.