장음표시 사용
71쪽
Li3. I. CAp. V. BEGULAE RETOTAE
98. De obscuri late autem illa, quae ex vocibus ipsis oritur, ita Augustinus: Duabus autem caussis non intelliguntur, quae scripta sunt, si aut ignotis aut ambiguis signis Obteguntur. Sunt autem Signa vel propria oel translata inst. Signa vero haec Augustino sunt tum verba tum loquutiones ibi. Ignotum si verbum ex ignorantia linguae aut significalionis; loquutio autem ignota fit tum ex linguaelum ex materiei ignorantia , tum etiam ex propria obscuritate. Verbum ambiguum si vel ex multiplici significatione, vel ex diversa syllabarum quantitate; loquutio vero vel ex multiplici significatione, vel
ex pronuntiatione, vel ex interpunctione. Horum omnium exempla su dimus ex vulgato interprete deprompta, quae quidem explanare quamvis nihil negotii habeat, quum ceterarum regularum deinceps proponendarum usus est, studiosis tamen iuvenibus haudquaquam inutile accidet ea indicasse.
99. Verba ignota ob linguae ignorationem: ariet μν, raca αν, Maran αιha, fe=, cornu fue, principium doIoris mei fra. Verba ignota ob ignorationem significationis: fili Dei mi, υ tutamina fu, olla spei fu, fera arundinis mj, sabbatum secundo primum si. Verba ambigua ex multipliei significatione: spiritus μν, bene
Verba ambigua ex diversa syllabarum quanti tale: praedico 'st,
100. Loquutiones ignotae ob linguae ignorationem : Scitare no
men fratris fri, Facere seu aedificare alicui domum c , Dare
seu extinguere lucernam alicui fa=.
72쪽
Loquutiones ignotae ob ignorationem materiei: Ubicumque fuerit corpus, illuc congregabuntur et aquilae fast, occidi Dirum
in NuInus meum, et adolescentulum in liorem meum fM. Loquutiones ignotae ex propria obseuritate: Manda remanda,
dicum ibi, modicum ibi fio, Si dormiatis inter medios cleros, Pennae columbae deargentatae, et posteriora dorsi eius in Pal-IOre a uri μγ, De cruore occisorum et de captiouMe nudati in micorum capitis sej. Atque huc perlinet plerumque usus ellipseon in seripluris haud infrequens il63l. Loquutiones ambiguae ex multipliei significatione: Si esurierit inimicus tutis, ciba illum; . . . hoc enim faciens carbones ignis congeres super caput eius σὶ, Qui amat anum m suam, perdet eam so , Calix in manu Domini pini meri plenus misiO etc. μγ.L0quutiones ambiguae ex pronuntiatione: Dic ei: Sanaberis ip . Porro Ostendit mihi Dominus, quia morte morietur fu, Qui Plaritaυis aurem, non audiet ly , aut, qui faxit Oculum, non
considerat lῖ fυ, Animam tuam pro me pones ly γ, A Nazareth potest aliquid boni esse sp fri, Quis accusabit ad rSua electos Dei 3 Deus qui iusti ae sp . Quia est qui condemnet 8 Christus Iesus syὶ μy.
Loquutiones ambiguae ex interpunctione : Verbum erat apud Deum,et Deus erat -VERBuκ- hoc eras in principis apud Deums ,
n) Ib. I, 46. V. August. ib. e. 5. οὶ Rom. VIII, 33. M. V. August. ih p) Io. I, l. 2. V. Austuat. ih. t. 2. q) Philipp. I, 25. V. August. ih.νὶ I Thess. III, 7. V. Iuguει. ib. e. 4.
73쪽
101. Cum perba propria, inquit Augustinus , faciunt ambiguam Scripturam, . . . consulat sinterpreu regulam fidei , quam de scripturarum planioribus locis et ecclesiae auctoritate percepit la . Loci vero theologici nos docent, unde frit regula pe-lenda sit, ethica autem et theologia moralis ipsam morum honestorum regulas ac normas nobis suppeditant. Ac primo, quod attinet ad sensum dignoscendum, utrum proprius sit an translatus , inquit Augustinus, quidquid in sermone dioino neque ad moriam honestatem neque ad fidei υeritatem paopRIE referri potest, FicsRATVκ eSse cognOS GS M. I ranslata itaque sunt illa: Dedit Dominus spiritum mendacii in Ore Omnium Prophetarum fu, quum eorum sensus proprius Deo iniurius sit; atque illa: Statue cultrum in gutture tuo id , quae sagitium videntur suadere, sicut et quae legimus apud Matthaeum V, 29. 30; XIX, 12. Eadem regula adhibita distinguimus ambigua. Quare carbones ignis fel, quos congerere in eaput inimici iubemur, haudquaquam confusionem ac ruborem, quem inimico asserre velle utei Seeniis foret, sed, ut ait Augustinus, urentes poenitentiae gemitus mPsignificare potius putandi sunt, aut etiam modum siectendi animum inimici, prout arabicum ruo signi steat immittere in ignem, Seeuu-da autem Arma sexibilem reddere. In illa Pauli sententia, quam retulimus il00j: Quis accusabit a ersus electos Dei Z l, magis consentaneum erit christianis doctrinis, si verba Deus, qui iustifcat, ei Christus, qui mortuus est, interrogatione proserantur. Inde quoque discimus initio evangelii Ioannis vocem Verbum iungendam esse VO-eibus prioribus: et Deus erat, non autem posterioribus: Hoc erat in Principio apud Deum; quod iamen aliis quoque argumentis ducimur, ut faciamus.
74쪽
102. Potissima bibliortim explanandorum regula Christianis sit oportet auctoritas ecclesiae. Qua de re patres Τridentum congregati l gem iusserunt his verbis conceptam : Ad coercenda petulantia i genia fσnodus J decernit, ut nemo suae Prudentiae innisus in rebus fidei et morum ad aediscationem doctrinae christianae pertinentium, Sacram scripturam ad suos sensus conto quem , Contra eum Sensum, quem tenuit, et tenet Sancta mater ecclesia, cuius est iudicare de pero sensu et interpretati
ne ScriPturarum Sanctarum, . . . . USam scripturam Sacram
interpretari audeat, etiamsi huiusmodi interpretationes nullo unquam te ore in lucem edendae forent inst. Ratione secisse patres illos, quod id sciverint, theologi demonstrant, tametsi nemini non pateat. Nos vero legem hanc retulisse contenti, quomodo regulae usus ad eam exigendus sit, paucis exponemus.103. Itaque primum allende, quibus de rebus dicta sint verba bibliorum, quae es interprelaturus. Si de rebus fdei et morum ad aedi ationem doctrinae christianae pertinentium sunt dicta ,
eorum lamen sensus ecclesiae auctori late non sit definitus, superior regula, quam tertio lueo posuimus, utenda tibi erit. Sin autem pontifex maximus auctoritate sua usus aut una eum eo sacrorum antistiles in concilium convocali sensum illorum verborum nos docuere, non alia
interpretationis regula erit adhibenda. Nam id doeent vel directe vel oblique ', directe, quum expressis verbis definiunt sancteque pronun tiant ea verba hoc aut illud sonare; oblique, quum argumento ex verbis istis petito id eonfirmant, quod de aliqua rerum illarum decreverunt. Utravis harum rationum sensum verborum, de quibus quae stio est, ab illis doceamur, verba haec in oppositam sententiam acci
sa) Sess. IV. Deerelum de oditione Et usu sacrorum librorum. V. Pallavio no Storia dei concilio di Trento L. VI. c. 18.
75쪽
62 Lia. I. CAi . V. REGLLAE RE TOTAE pientes iam scripturas sacras interpretaremur contra eum Sensum ,
quem tenuit, et tenet sancta mater ecclesia, legemque modo relatam persi ingeremus, idque etiamsi posteriore tantum ratione illi egerint. Etenim, quoties dogma aliquod nobis αυλυτιμως tradunt, non illud veluti quid novum effingunt, sed vel ex scripturis saeris tolligunt vel ex duetrina a maioribus tradita, quorum prius ut citra e rorem faciant, necesse est, ut verborum sensus certo ab iis teneatur, ideoque, quum dogma a se propositum prolatis sacrorum auctorum testimoniis vel eonfirmant, vel eonfirmari posse pronuntiant, tantum- dein praestant, ac si espresse horum testimoniorum sensum definirent.104. Utriusque rationis specimina haec habeto. Verba Christi :Accipite Spiritum sanctum. Quorum remiseritis Peccata remit tuntur eis, et quorum retinueritis retenta sunt in , aceipienda omnino sunt tamquam dicta de potestate remittendi et retinendi Peccata in sacramento poenitentiae, nullo autem pacto detorque ea possumtis ad auctoritatem praedic ndi mangelium, quum illum, non vero hunc, esse eomm verborum sensum patres Trident lim congregali decreverint ib . Eamdem ob eaussam, quae legi inus in epistola Iacobi de ungendis infirmis ic , ea de sacramento extremae unciis nis scripta esse eredenda sunt id . Verba autem Pauli: Per unum hominem peccatum in hunc mundum imira it , et perpescat mors, et ita in omnes homines mors pertransiit, in
quo omnes Pecca erunt fe=, dicta esse de peecato originali in dubium Vocare nefas est vel eo ipso , quia iidem illi patres suam de originali peceato sententiam his verbis confirmarunt j , etiamsi non decrevissent, ut paulo poςl fecerunt fg , sie esse intelligenda.
105. 0ηod si pontifex maximus munere suo langens aut antistitesnna cum eo consiliantes verba, de quibus quaeris, retulerint in certum aliquem sensum aceepta, quin tamen alterutra illarum ratione hunc sensum definiverint, id satis non est, ut terto constet eum esse, a) Io. XX, 22. 23. Rom. V, 12.
76쪽
REGLLA IV. AscTOR TAs EccLEsi1E 63 quem tenuit, et tenet sancta mater ecclesia, adeoque nee prae
die tae legi loeus tune erit. Exemplo huius rei sunt illa : Qui mam ducat hunc panem, νωet in aeternum la , relata , ubi tridentina synodus . . . . declarat, ac docet, nullo diuino praecepto Micos et clericos non conjicientes Obligari ad eis aristiae s Cramentum sub utraque mecia sumendum ibi; etsi enim doetrina haee xemper obtinuerit in eeclesia, non ideo lamen, quia verba ista synodus in lalem senςum aecepta tune retulerit, veluti his doe- trina illa eomprobaretur, non, inquam, tonsequitur sensum hunc ver- his illis subesse, quum neque id synodus definiverit, neque ea verba ad eam doetrinam revera eonfirmandam produxerit ex evangeliis, sed solum κατ πιθρωπον, ut aiunt, et quo refutaret Protestantes, dum ex aliis Christi verbis, in quibus, non modo manducandae Ca rnia,
sed et sanguinis bibendi mentio est μὶ , doetrinam illi oppositam extorquebant. Lege Metelliorem Canum id .
106. Celerum, ut errorem caveamus, sedulo expendenda sunt ipsa verba, quibus loquuntur pontifiees maximi atque antistitiam concilia, dum testimonia saerorum scriptorum proserunt. Considera exempli caus-Ba in aetis synodi triden linae, qua ratione patres , ubi ecclestiae meratas circa dispensationem sacramenti eucharistiae fel ab ipsis
definitur, quoddam Pauli testimonium protulerint.107. Quod si ponii sees maximi non ακευτικως verba illa interpretentur, sed more eeierorum enarraiorum aut concionantium ,
quamvis in rebus fidei et morum ad aedi a tionem doctrianae christianae pertinentium, non maior est interpretationibus huiusmodi a uetoritas, ae sit interpretationibus singulorum sive patrum sive theologorum. Neque enim lex Tridenti lata iubet nos habere velut eum sensum , quem tenuit , et tinet sancta mater e Iesis , omnes singillatim illas interpretationes , quas legimus , puta , in libris Leonis Magni aut Gregorii Magni, quantumvis hi putaverint verba, quae interpretabantur, dicta a sacris scri a) Io. VI, 59.ib Sess. XXI. e. l. οὶ Io. VI, 57.
77쪽
64 Lis. I. cap. V. REcsLAE RETOT Eptoribus suisse de rebus fdei et morum ad aediscationem do trinae christianae pertinensium. Volo dioere, quod , quum pontifices maximi non αυθευτικως interpretantur verba bibliorum , haud eerto eonflet his. verbis eum sensum subesse, qui res illas allingat, quemque illi subiiciunt; minime vero dieere volo, quod sensus huic oppositus, id est, a christianis doctrinis diserepans, verbis istis subsit, aut subesse possit. Imo et illud eontendo , quod temeritalis Bolam haud saeile ille vitaret, qui, ut ut sententiam ipsam aeciperet, quam Callioltei, tametsi ponii sees maximi aut antistitum eoncilia non ex presse id doenerint , eeriis quibusdam bibliorum verbis subesse una nimi consentiunt, negaret nihilominus eam his iisdem verbis subesse. 108. Quando autem verbis, quae interpretamur , aliae res dicuntur, ut sunt, quae ad historiam pertinent, ad geographiam, ad antiquitatem, ad temporum rationes , tune loeus non est legi tridentinae, quae de rebus frit et morum ad aediscationem do trinae christianae pertinentium lata solummodo est; sed neque re gulae , quam nune suggerimus, quem enim in sensum huiusmodi bibliorum eapita accipere oporteat, eeelesia decernere non solet, nisi sorte ex ea parte quatenus rebus fidei et morum eorum quaedam veluti eontigua sunt.
Auctoritas Patrum.109. Quanti laetenda sit patrem auctoritas in seripturis expla' nandis, is nos docet, quo potiorem vix optare est, Hieronymus, is
quam , scribens se in suis commentariis Aloasn IN OMNIBUR Sequu tum esse Sententiaim , . . . quorum aemulari exoptaret negli
gerulam, Potius quam aliorum obscuram diligentiam fa=. Ad Eustoehium vero haec se ibebat: Compulit me Paula γ, ut oetu
et nOoum instrumentum cum flia me disserente Perlegeret. . . .
Praestiti, ut docerem, quod didiceram, non a me ipso , id
78쪽
BEssia V. Aucroxiτ1s p Taun 65 est, a Praesumtione pessimo praeceptore, sed ab ILLusTaIEus EccLGug villis la . Non valde ab his diversa et Protestantes nonnulli sensere, ex quibus suffieiat nominasse Ioannem Clericiam tbj. 110. Patres vero in aliqua seripturarum parte exponenda vel diserepant inter se, vel eonsentiunt. Si diserepant, integrum euique erit quamlibet ex eorum sententiis aut aliam iis ampleeli, nisi ratio aliqua praeterea sit, quae unam prae alia sequi nos eogat. Proinde prima verba geneseos: In princiρω crearit Deus caelum et temram Ic , lieet, ea ratione interpreteris, quae verior tibi videbitur, dummodo nec ea tholicis doetri uis, nee historiae illius veritati, ea adve setur; patres enim in illorum verborum interpretatione non consentiunt. Eadem ratio est quarumdam quaestionum , quae haberi possunt de sex
diebus e reaiionis id , de dupliei Christi genealogia se , de anno , quo
Ioannes Baptista munus suum auspiealus est is , et similibus.1ll. Sin autem patres in aliqua interpretatione seripturarum c0nsentiunt, ita tamen, ut nee pauci sint, neque sequioris notae, quaereum dum ulterius est, utrum ea , quae interpretantur, dicia sint de rebus fidei et morum ad aediscationem doctrinae christianae pertinentium, an fetus. Si secus, non vetamur ab eorum sententia discedere, quod tamen caute fieri oportet nec sine optima caussa, quum ad huiusmodi quoque eapita seripturarum recte explicanda patrum consensus
non leve momentum afferre soleat, nec unquam eorum auctoritatem suspicere ae revereri non debeamus. Hine illud, quod iam videmus pios ceteroquin viros atque eruditos deserere omnium patrum, qui hae de re scripserunt, sententiam, ambas genealogias in evangelio descriptas ad Iosephum pertinere. Tum in huiusmodi bibliorum eapitibus explicandis illum patrum consensum, quem diximus, plerumque n0n ha heri eompertum est . 112. Verum e eontrario lata lege eautum est, ne quis in rebus fidei et morum ad aediscationem doctrinae christianae Perti-
ς Ep. CVIII al. XXVII. S. 26. Vide
etiam Praelationes Commentar. de ep. ad h. et Paralipomenon ex L .
79쪽
nentium, . . . . contra unanimem consensum Patrum, ipsam
scripturam sacram interpreta ri audeat, illa ipsa, inquam, lege, qua id saeere vetamur contra eum sensum, quem tenuit, et tenet sancta mater ecclesia lita . Quam legem negligere is exempli eausesa dicendus esset, qui, patribus eunetis secus sentientibus, negaret prima Ioannis evangelistae verba Filium Deum Deo Patri eonsubstantialem significare , aut assirmaret verba Christi : Diligite inimicos Gratros la , non, ut sonant, esse intelligenda. IIaee vero lex quam sapienter lata fuerit, theologi le docebunt, quandoquidem ea, de quibus Patres consentiunt , quum agitur de rebus fidei et morum ad aedi ationem doctrinae christianae pertinentium, nequeant non eas notas prae se serre, quibus catholieas doctrinas insigniri animadverterunt Tertullianus ibὶ et Vineentius Lerinensis lol.
113. Porro ei rea huius regulae usum qiraedam animadllertere est. Quorum primum est, plura, quae illum attingunt, ae stitu neeessaria sunt, eonsulto nos praeterire , ne modum disputationis nostrae exe
damus; quamombrem ex locis theologicis ea petere oportebit. Alterum est, proui iam diximus illi , hune patriam eonsensum in aliis, quam in rebus fdei et morum ad aediscationem doctrinae christianae pertinentium, non adeo e facili, ut quis Ariasse putat, neque adeo saepe, haberi. Praeterea, etsi non omnimodis aeeipiendum sit , quod seribit Richardus Simon id , patres in suis commentariis conseribendis potius, quod a maioribus traditum erat, sectatos esse, quam literalem sensum seripturarum, ideoque, quae ex Seripturis proserunt, non tam explieare, quam accommodare argumento, ageipere lamen necesse est, quod praeclarissimum Galliarum lumen ae Simbnis easti-galor aeerrimus Bossuetus a poea ivpsim enarraturus praelabatur et Patres in interpretatione scriρturarum non id sibi prvonunt, ut sensum literalem urgeant, nisi quum dogmata cons an atque haeretici refellendi sunt. Alibi passim in morali plerumque Semia exquirendo toti sunt se . Qui vero prae celeris sensum
80쪽
REGuLA V. ΑucroaiTAs pATRΠκ 67Iileralem feetati sunt, e latinis Hieronymum et Augustinum, e graecis Chrysostomum et Τheodoretum habemus. Meminerimus etiam, op0rtet, verba scripturarum patres subinde memoriter protulisse, idque ipsi met produnt, non tam ideo, quia, quae eadem sunt, aliter apud alios leguntur, quod discrepantibus bibliorum, quibus illi utebantur , exemplaribus tribui posset, quam quia unus atque idem pater unam eamdemque scripturarum sententiam alias aliter refert non iisdem verbis conceptam, nee solum in diversis libris, sed vel in uno eodemque sermonis capite. Exemplo ea sint, quae habet Ambrosius in libro Ill Commentariorum de Lucae evangelio SS. 8 et 9. Uni nonnunquam prophetae ea tribuunt, quae alterius sunt, uti Iustinus, qui laὶ Danielis
verba ibi tribuit Ieremiae, et ic Zaehariae ea, quae de Elia praedixit
Malachias id . Quin vel diversarum sententiarum verba interdum coniungunt; ita idem Iustinus oraeulum nobis exhibet leὶ eonfiatum ex
oraculis Balaami ij j et Isaiae fg , atque huic alteri tribuit. Eadem reperire est apud Clementem Romanum lh , apud Barnabam ii , apud Ignatium lil, apud Clementem Alexandrinum im , apud Tertullianum in , apud Origenem to , apud Hilarium lρ , in Constitutionibus apostolicis lq ,
de quibus lege adnotata a Cotelerio. Nec raro sententiam polius sacrorum Scriptorum, quam verba ipsa, patres curant referre, mi, exempli eaussa, Barnabas in sua epistola ir , et Clemens in sua is , et Igna- lius in epistola ad Trallianos data it , et Iustinus in Cohortalione ad Graecos habita tu . Id autem apostolos quoque eorumque asSectasseeisse iam animadverterat Hieronymus iae . 114. Cavendum denique est, ne sinamus nos in syrtes , ut ita dieam, urgeri a quibusdam enarratoribus scripturarum, dum patrum
ιὶ Ep. ad Trallianos interpol. S. 10. in Centon. III sin. M Adv. Marcion. L. IV. e. 55. ο) In Numer. hom. XXV. S. l .