Augustini Triumphi Anconit. ... In salutationem, et annunciationem angelicam Deiparae praestitam commentarius a M.F. Angelo Roccha a Camerino e tenebris erutus, auctus, & illustratus. ..

51쪽

hominis sibi appareret, noE monstrasset se esse Anselum .

nec Virginem in admirationem , & stuporem duxisset, quia per ostium apertum ita potest intrare homo, & tamen Angelus hoc intendebat, & se Angelum demonstrare, & Virginem in admirationem ducere : Vnde super illo: Ne timeas Maria, dicit Bernardus: Ne, inquit, timeas, quia non Βε aia homo, sed Angelus, homo namque per ostium clausum ad te intrare non potest . . Sed mihi parietes non obsistunt, qui subtilitate meae naturae omnia penetrare possum. Et si quaeratur , An Angelus cum corpore assiimpto per ostium clau- 'sum intrauit, magis est credendum, quod postquam intrauit, illud corpus formauit, quia sicut subito Angelus potest Angelus corpus assumptum deponere, ita potest illud subito assiime--. tre, dc sermare. Nam cum corpus illud dimensionatum & pMasi spissiatum fuerit, & tangibile, sine miraculo fieri non potuisisti, quod dimensiones dimensionibus non restitissent. Post- nere. ita quam vero intrauit,illud corpus sermauit, & peracta salutatione illud deposuit subito. Vel potest dici, quod antequam & sorma

intrauit, rmauit corpus tale, quia cum corporalis substan- ς tia obediat Angelo ad nutum, in potestate sua est, ut corpus in quo apparet, cedat alteri, vel non cedat sicut placer, vel miraculo noc fieri potuit,quia ut scribitur in ActibusAposto- Aes.slarii, qui habebant vera corpora,existentibus in carcere clause,Angelus apparuit dicens: Ite constanter, loquimini verba vitae in templo:qui carcere clauso exierunt,ac si fuisset aper, tum , cuius signum fuit, quod ministri Iudaeorum dixerunt: Clausum inuenimus carcerem cum omni diligentia, ipses vero non inuenimus. Conueniebat hoc similiter Virgini salutatae, quia ut dicit Bernardus: In proposito quidem Vir- s. M. ginis erat semper hominem fugere, & frequentia vitare elo- super Mis

uia, vel colloquia, & minus sola sibi esse videbatur, quam, P. zlbis

o sola non erat, ne hoc orantis silentium perturbaretur,aut R. ne continentis castitas tentaretur: potissime illa hora tame,

ut ait, super se habitaculum clauserat, ut nulli alteri, nisi sibi soli incarnationis mysterium panderetur. Legimus enim

in t udibus illius Viduae Iudith.quod in superiori par Iudith s.

52쪽

ET ANNvNC. ANGELICAM. I sa riparent ergo in corpore assumpto ab Angelo,aures, uti,manus, & pedes, sed non sunt vera membra humani corporis: nec Angelus ad hunc finem formauit tale corpus, ut verit tem corporis humani ostendat, sed solum ut in tali corpore, in quo apparet,iaciat opus, quod ducat in veram cognitione Angeli tamquam ministri Dei,& non tamquam principalis agentis. Vnde non est aliqua fictio,vel falsitas in tali apparitione, quia semper fit illud, quod principaliter intenditur. corpus illud, in quo Angelus apparuit, de igne, vel de aere fueris formatum. AD quintam est dicendum, quod inter cetera eIeis menta , aer videtur esse facilior & habilior ad motionem , & ad formationem , & ad dissolutionem , vel depositionem : & quia Angeli corpora,in quibus apparent,

cito mouent, ut festinanter compleant opus, propter quod explendum talia corpora assumunt, subito talia corpor .

formant, & subito ipsa deponunt. Vnde de illo Angelo, qui

sociauit filium Thobiae, scribitur quod loquendo cum eis, ab aspectu eorum sublatus est. & vltra eum non Viderunt . Ideo dicendum est, quod de aere Angeli formant corpora a in quibus apparentii. Et hoc expresse dicit Isidorus in libro de lumino hono cap. de Angelis. Vbi ait quod de superiori parte aeris Angeli formant corpora,vt aspectibus hominum se demonstrent, quod est intelligendum quantum ad maiorem partem. Oportet tamen quod aeri immisceantur aliqui Vapores grossi , & terrestres, ut talia corpora per inspis tionem aeris ex commixtione huiusinodi grossorum vaporum sint tangibilia & palpabilia, & aliqui vapores lucidi,

α ignei, ut similiter ex commixtione talium, sint talia cor pora visibilia, & diuersimode colorabilia, sicut nubes sun diuersis coloribus, siue apparent propter commixtione diuersorum vaporum. Vnde Augustinus dicit, quod Angelus, qui salutauit Virginem, erat facie rutilans, & veste coruscans . Et in Matthaeo scribitur,quod Angeli aspectus,qui F et apparuit

53쪽

4 LECT. v. IN IAL AT ET ANNUM. ANorta apparuit mulieribus derat sicut sulgur, & vestimenta eius sicut nix. Non tamen illa corpora habent mixturam pe sectam quattuor elementorum sicut corpora nostra, quia talia Angeli formare non possunt. In forma ergo hominis ingressus est ad Virginem, & in corpore habente formam & similitudinem humani corporis, de aere formati, ut dotali ingressu Angelico intelligatur dictum in persona Vi ginis loquentis Angelo illud quod scribitur in Genesi r I gredere benedicte Domini benedictione mihi missam a Deo nunciando. Cur foris stas 3 Angelicum aspectum propteO forinsecam substantiam mihi occultando. Angelus itaque Gabriel in forma hominis apparuit, & salutauit Virginem,& in tanto splendore, & pulchritudine, quod explicari non posset,& ita ut Virgo expauerit,sicut habetur in Evangelio: Et expauescit Virgo de lumine, quia Angeli in natura suae sunt sicut luminaria splendidissima , .

LECTIO 'V. '

De salutationis Angelicae forma

fue Maria Iratia plena: Dominus tecum sero l

osita nuncij ad Virginem ingressione, nunc imparte ista Euangelista ponit salutationis formam . Et primo ponitur verbum salutati nis . Secundo verbum personae nominationis . Tertio verbum gratiae impletionis. Quam

54쪽

l I ET ANNvNC. AN LEL IC A M. I sdictionis. Sexto verbum fructus conceptionis. Quae sex verba, per quae factum est opus nostrae redemptionis,correspondent sex verbis, per quae factum est opus creationis, ut supra

dictum est. Ponitur ergo primo verbum salutationis cum , V dicitur: Aue. Et merito praemittitur: Aue,ct Salue, qui per istam nunciationem Angelicam, initiata est humani ge- De3. quasneris saluatio,& redemptio,quae respondet lucis productioni υρ ι& a tenebris diuisioni factae. Primoigitur,ut intelligatur de Vir ine sic salutata dictu,quod scribitur in Genest: Fiat lux,& facta est lux:& vidit Deus lucem quod esset bona,&diuisit

ea a tenebris, ut dicatur beata Virgo esse lux facta a Deo ad opus nostrς redeptionis,quantu ad eius singularem electione& productionem. Dicatur: vidit Deus lucem quod esset bona quantum ad eius singularemiapprobationem, & acceptionem. Dicatur : quod diuisit eam a tenebris quantum ad eius ab Eua , & a tenebra separationem. Fuit enim Virio heata singulariter ad opus nostrae redemptionis a Deo electa, & approbata, quod non fuit Eua, quae non per se, sed in adiutorium viri ad opus creationis est facta, iuxta illud: .i γFaciamus homini adiutorium simile sibi. Fuit singulariter Gen, a Deo approbata, & acceptata,quod non fuit Eua, immo a Deo fuit reprobata, cum multiplicauit ei erumnas, & dot res . Fuit a Deo singulariter a tenebra separata. quod non fuit Eua, quae fuit mater tenebrarum, & peccatorum . F, icta est beata Virgo lux, quia ad opus nostrae Redemptionis , fuit electa, & praeordinata, propter sua Virginitate, ex qua meruit lux appellari. Visa est a Deo, quod esset bonat quia a Deo fuit approbata, & acceptata propter suam humilit

tem . Multae enim sunt virgines a Deo non visae: quia ab ipso non approbantur nec acceptantur. Et diuisa est a ten bris : quia a Deo fuit ab omni peccato separata, propte suam maternam sFunditatem, ut sicut Eua auctrix pec--ocati fuit, sic Maria auctrix meriti. Et sicut illa occidendo obfuit, sic Maria vivificando profuit, per hoc ergo verbum

Aue , siue Salue , habetur personae necessariae ad nostram redemptionem electio, approbatio,& ab Eua separatio, quod irespondet

55쪽

i ET ANNvNC. AN G1LICA Μ. Itis emiserat,cum mulierem propter prolem solum, sciret es Vilii υse benedictam, seu benedicendam, quando audiuit ab An- ih is': Elgelo : Benedicta tu in mulieribus, nouam & peregrinam be- nis edi

nedictionem audiuit, numquam alicui virgini,seu sterili fa- : ε, .ctam, immo nec alicui alteri, nec sibi, ut dicit Ambrosius: erant. Benedictionis nouam formula mirabatur Virgo, quae num g t aqua est ante comperta: li Virgini hqc salutatioseruabatur. quia si sciuisset Maria ad altu quempiam similem esse facta sermonem,ut pote quae habebat legis scientiam, numquam eam quasi peregrinam talis salutatio expauisset. Non igitur secundum Ambrosium insolita, & peregrina fuit Virgini ista salutatio ratione Angeli apparentis : quia consueta 'erat Angelorum apparitionibus,& collocutionibus: sed fuit peregrina, & insolita sibi propter nouam nunciationem, α benedictionem. Ita quod fuit nouus modus salutandi,quem

numquam Angelus fecerat, nec tenuerat talem modum,sa . . Iutando eam , vel aliam personamia.

Sed Hieronymus dicit insolitam fuisse hanc salutatione, Ri 'hypropter Virginis humiliationem: bene namque Virgo sci bat Prophetiam Isaiae, qua dicebatur quod Virgo erat pae, D 7 ritura: sed propter eius nimiam humilitatem non putabat . ide se tam grandia, & alta, quod ipsa esset illa , quae posset esse Mater, & Virgo. Vnde volens Angelus in admiratione ipsam attollere, & eleuare supra id, quod de se existimabat, ii, in laudes eius in salutatione coniunxit dicens,quod erat gratia plena: & Dominus erat cum ea. Nam, ut dicit Hieron inus: Animo humili nihil mirabilius esse videtur, quam quod magna, & grandia esse narrentur de ipso. Angelus Milo gens, or eum reuerentia deviam GVariam semper Virginem sistarit. AD secundam est dicendum, quod antequam Angelus Quaest.x. Virginem salutaret,non legitur Angelum alicui homuni reuerentiam fecisse,nec alicui mulieri,quia semper maior recipit reuerentiam a minori, & non exhibet ei. Angelus

autem

56쪽

filiae nasciturae debebat esse Maria: quod syra lingua Domi- Maria isna interpretatur, in signum quod electa erat Domina ho- minum, & Angelorum: propter quod cantat Ecclesiaia : dieitur.

Aue regina calorum , E que Domina ngelorum.

Congruum ergo fuit, quod cum summa reuerentia Angelus Virginem salutaret, utpote sicut Dominam factam . α electam: sicut congruum est, quod seruus veneretur dominam suam'. Secundo, beata Virgo excessit Angelos in diuina familiaritate: quia vicinior , & secretior, & fami . . liarior fuit Virgo Deo, quam aliquis Angelorum . Ideo signanter dixit Angelus: Dominus tecum, ac si dicereta: Non mireris si genuflexo, & cum maxima reuerentia ego saluto te,& si ego exhibeo omnem reuerentiam: quia Dominus est tecum aliter quam mecum. Nam Dominus caeli, & te rae,est mecum, sicut Dominus cum seruo suo, & sicut Creator cum creatura sua. Sed tecum est, sicut filius cum sua matre, & sicut genitus cum sua genitrice . Et planum est,

quod nihil est familiarius matre: quia filius est genitus ab ea, & potissime in sua pueritia, quando nihil filio pati tuo

esse occultum, quod ipsa nolit videre, tangere, & pertractare . immo naturale est, quod mater cum maiori securitate, & auiditate scruthtur omnia secreta filii, quam suae naturς, vel propriae personae. Vertio, beata Virgo excessit omnes Angelos in gratiae ubertate, quia ubertas gratiae beatae Vi tginis excessit omnem gratiam Angelorum: ideo dixit: Gratia plena, ac si diceretai Mihi & cuilibet Angelo, & omniabus Sanctis alijs per partes infusa est diuina grati N: sed tibi tota plenitudo gratiae donata est. In tantum, ut ipsius sontis gratiae merueris esse mater: ideo merito facio tibi re . .- .auerentiam . Dicamus ergo quod Angelus cum maxima reuerentia Virginem salutauit, propter eius supra ipsum dignitatem , familiaritatem, & gratiae ubertate . ii. illu i ut Uba a G O,

57쪽

salutatio si neganda alicui propter excommunia

i,st.1. Α D tertiam est dicendum quod quis potest scire alique

Excomu excommunicatum tribus modis. Primo, per sacrameni ib. m. talem confessionem . Secundo, per iudiciariam inquisiti dis possit nem . Tertio, per Publicam sententiae nunciationem . Pri-is',siq.i mo modo puto, quod si quis in consessione sacramentali esse. sciat aliquem esse excommunicatum, salutationem sibi negare non debet, nec eum tenetur vitare in aliis actibus i re prohibitis, quia nescit talem esse excommunicatum , Ut homo , sed ut Deus. Nec confessio sacramentalis, peiquam scit eum esse haereticum, ordinatur ad condemnati nem poenae, sed potius ad absolutionem. Et planum est quod excommunicatio poena est. Si vero aliquis sciat talem excommunicatum esse per i diciariam inquisitionem , credo quod ei salutationem debet denegare, & ipsum vitare in omnibus actibus prohibiatis in iure , quia scit ut homo, & quia iudiciaria inquisitione Ordinatur ad condemnationem poeiapvnde quamlumcumque talis sciat priuata inquisitione ipsum esse excommunicatum,ex quo scit ut homo, tenetur eum vitare . Sed tertio modo, si quis sciat aliquem excommunicatum per publicam sententiae nunciationem: salutationem ei debet negare, & ipsum vitare, non participando cum ipso in diuinis, aut in crimine, nec post aggravatam sententiam de participatione, nec ex contemptu clauium Ecclesiae: quia in talibus participando, puto quod incideret sententiam, de ad n. t. mortaliter peccaret. Vnde dicit Ioannes in Canonica sua:Si quis venit ad vos, & hanc doctrinam non affert, nolite recipere eum in domum, nec Aue ei dixeritis. Qui enim diacit illi: Auricommunicat operibus eius malignis. Haec Ioannes: Sed si quis salutet aliquem excommunicatum non participando in crimine, nec post sententiam aggravatam,nec

58쪽

ex contemptu : sed ex quadam verecundia, vel timore qumdam, ne videatur eum contemnere, puto quod non peccaret mortaliter, nec incideret sententiam excommunicati

ius saltem maioris. An salutatio D neganda alicui propter praedic

tionem .

A D quartam est dicendum,quod ista quaestio non est din ηst. ix bia propter dictum Helisei Prophetae,&Christi. Nam

Heliseus cum misisset Giezi ad suscitandum puerum, vel fi- Rwη. Iium in amitis mulieris, mandauit ei dicens: Si occurrerit tibi homo, non salutes eum:& si salutauerit te quispiam , non respondeas ei.Christus vero in Luca quando mist dist, Luci impulos ad praedicandum,mandauit eis: Neminem per viam salutaueritis. Videtur quod propter praedicationem, & pr Iter talia opera pietatis explenda, salutatio sit negan O. Sed cum Paulus Apostolus in suis Epistolis mandauerit m In eonis deles Christi esse salutandos,dicita: Salutate vos inuicem in osculo sancto. Ipse etiam Saluator post quam praeceperat ζ' '' discipulis, ut neminem per viam salutarent, statim addidit: In quamcumque domum intraueritis, primum dicito: Luc. ro. Pax huic domui. Et hoc est quoddam salutare . Ideo sciendum est quod secundum Cyrillum, Saluatoo C silua non prohibuit simpliciter salutationem praedicatoribus: sed voluit quod tempus praedicandi,vel praedicationi competes, non expenderet frustra in locutionibus inutilibus.Sunt enim ipsae salutationes principia mutuae locutionis ,& inquisiti

nis de prosperis, & aduersis, de Filijs, & propinquis, in quibus occupare tempus praedicationi Dei verbi necessariunta, non posset fieri sine peccato. Sicut opus Dei intermitte Propter opus hominis, non sine peccato esse potest, Sc maxime in Ecclesia primitiva, quando propter multitudinem .' infidelium semper occurrebat teporis opportunitas ad praedicandum. Voluit igitur Saluator dicere : Recto tramite incedite, non alternantes benedictiones benedictionibus: quia

59쪽

damnum est expendere tempus, praedicationibus comp*tens frustra, praeter quam in rebus necessarijs. a b sis Ambrosius vero dicit, quod Dominus non prohibuit n pecto. e. minem salutare, quod ei Gispliceret beneuolentiae ossicium,' sed quod plus deberet eis placere praedicationis verbum, qua humanae beneuolentiae obsequium, ac si diceret: Non sitis soliciti in alienis verbis, sed blandicias, & colloquia hominum fugit . Propter gloriam ergo diuini verbi secundum Cyrillum, neminem salutare, est praedicationi competens, colloqui js hominum non occupar . Secundum vero Am--ι. ιιι brosium, neminem salutare, est fauoribus,& blandicijs hos- m. minum magis, quam verbis diuinis non delectari.

slatatio sit neganda abcuι propter odium , i

aest. s. . A D quintam est dicendum , quod salutationem esse n . λ Agandam alicui, dupliciter potest intelligi. Primo propter odium, & rancorem augumentandu. Secundo propter odium, & rancorem proditorie non occultandum. Primo modo, salutatio est neganda, propter odium & rancorem .er ... Rugumentandum. Frequenter igitur homines ad inuicem conuersantes, humana fragilitate pro leui causa irascuntur,

i & quia irati propter impetum passionis perdunt iudicium

rationis, & tunc non possunt praeuidere quid sit melius & r tioni consonum. Concipiunt subito odium, vel rancorem, contra quem irascuntur: quem rancorem , si statim non do ponunt , illum non amplius salutando, vel cum eo amplius non conuersando, volunt quod illa subitanea ira crescat in Aug.in re odium , & dicente Augustino trabem faciat de festuca, &ι - 'μ animam faciat homicidam. Quod sine peccato mortali esse non potest: quia sicut non salutare est fraternam charit m, A. tem negare. Vnde dicit Apostolus: Sol non occidat supe iracundiam vestram. Igitur negare alicui salutationem propter odium , vel rancorem augumentandum , ut quod quis appetat Odium, vel rancorem conceptum crescere inter eu,

60쪽

IN sA LvTATIONEM )NGELICAN. ssac proximum sine graui peccato esse non potest . Secun do modo negare salutationem alicui propter odium,vel ra' Corem non occultandum proditorie, dicendum est quod minuS peccatum est, &. minus malum, illum,contra quem homo habet odium,vel rancorem non salutate, & non conue

sari cum ipso,quam sub signo salutationis, & sub specie amicabilis conuersationis, proditorie eum decipere, ostendens se diligere eum, quem odit: quia peccatum proditionis est peccatum,vel circumstantia multum aggravanS peccatum. Vnde aggravatum est multum peccatum Iudae,qui sub signo salutationis, & osculi, quae sunt signa beneuolentiae,Christum tradidit. Dicit ergo Origenes super illo verbo in Matthaeo : ονθεπ.is Aue rabi, & ostulatus est eum, quod omnes proditores veri- ζ' tatis, & amare veritatem fingentes, Ostuli & salutationis signo utuntur. Et Ambrosius super Lucam ait: Amoris pi- agnore, vulnus infigere, & salutationis, vel osculo tanquam pacis instrumento , mortem irrogare, maximum est peccatum . ProditoreS namque non vitantur, sed tantum manifesti inimici vitari possent. . An Angelus per hoc verbum : Aue, nouam salutationem

nunciare intenderet.

AD sextam, utrum Angelus per hoc verbum, Aue, albi Quaest. Gquam nouam salutationem Virgini nunciare intenderet, dicendum quod vae importat maledictionem : dc quia i triplex maledictio in alijs mulieribus propter peccatum re- . iperitur, a quibus omnibus Maria fuit praeseruata,& ideo nouam salutationem sibi annunclauit Angelus cum dixit: Aue. In virginibus enim est vae sterilitatis , & in coniugatis vae , a corruptionis & subiectionis , in viduis vae desolationis: a quibus Beata Maria fuit immunis: quia fuit Virgo sine sterilit te, coniugata sine corruptione & subiectione, vidua curro virginitate & sine desolatione . Item in matribus est triplex vae culpae & poenae: est enim eis libido in concipiendo,grautitas in portando, dolor in pariendo,a quibus omnibus Maria i