장음표시 사용
71쪽
dit , es uti explieans quod dixerat,
memores sint mandatorum ipsius , ad 1ficiendum ea, 1 al. Ioa.
Id Quot e qui sunt libri meteris Te
samei fi R Libri Veteris Testamenti sunt quadraginta quinque , S ex iis alii sunt Legalcs, alii Historici, alii Prophetici, alii oratis. Libri Letales Veteris Testamenti sunt, Pentateuchus, seu libri quinque Moysis, id est Genesis, Exorius , Leesticus, Nu
Histor ei sunt, Josse, Iudicum, Ruth:
quatuor ἄν- , duo Paralipomenon
risurae primus secundus, qui dicitur Inemio, robras , Iudith , Esther Iob , duo Machabarem primus scilicet sicundess. Prophetici sunt, Diserium Davidi
eis centum quinqu)uanta Psalmorum
quatuor Prophetae iij res, scilicet, Uabas, Ieremias cum Boiruch, Ezoechiel, s anieri r Et duodecini Prophctae Mino-nores, scilicet Osee Ioel, Amos, Abdias, Ionas, si haeas, Nahum , Habaeuc , Sophonias , Aggaeus , Zacharias Aratachias Morales sunt, Provecti Salomonis , Ecclesiastes , Canticum Cantico rhm, Liber Sapientiae ct Ecclesiasticias. I9D. maha breviter e summatim
quit quiliberi horum labrorum contineat
R. Desiderio faciam satis ex Franc lino , qui in suo tirocinio Theologico cujusvis sacri libi arguarunt paucis cmaa plectitur. 4ncipiamus per Pentat ehum ex quinque libris Moysiis coni pactum in primo qui est cenesis , Moyses narrat creationem mundi gesta Adam , suae , Noe , Abrahae, Isaac Iacob, Waliorum usque ad mortem
In Exodo, persecutionem Pharaonis, indeque decem plagas AEgypti, egressum Hebcaeorum ex AEgypto, peregrinati logum, caeterasque Ieres a Deo accepe
In edittico describuntur sacra Macrificia , cibi velit , festa, aliique ritus , lustrationes , caeremoniae tam populi, quam Sacerdotum Levitarum. in timerorum libro numerantu Populus, Principes, Levitae item quadraginta duae mansiones Hebraeorum horumque ac Dei gesta in deserto reis censentur. Insuper effertur Prophetia Balaam, ac describitur bellum Hcbraeorum cum Madianitis. Ii Deuteronomio sive secunda lege repetuntur de inculcantur Hebraeis leges antea in Exodo , Levitico . Numeris a Deo data .
in Quis verus auctor horum Libro
R. In dubitatus auctor est Moses, qui illos conscripsit per modum Diarii, vel Annalium Iosue tamen eosdem in meliorem ordinem digessit , .sententias nonnullas addidit . Sic in fine Deute ronomii mors Moysis, eo utique moris uoci a Iosue, es forte ab aliquo alio describitur, sicut mansuetudo ejus in
libro Numerorum. Porro quae narrat Moyses, partim traditione, partim divina re vclatione, a
t,m oculari inspectione didicit, de accepita, iTiniaque divino instin tu comscripsi L.
IN hoc libro gesta ipsius describuntur,
qualiter terram Ch .inaam bello subegerit, illamque in duodecim Tribus diviserit . Nairatur quomodo Rein publicam Jsraelis in eadem constituit , cam que tam in pace , quam in bello proe dentissime gubernavit , Quae in eo a rantur, primo ab ipson et Iosue conscripta sunt eorum vero colic citi nonnul-
nem Per lasectum , ubi in Θna Deca i ta addidit, nempe ejus nossem, quae
72쪽
post ejus mortem contagere, uti sunt ea quae cap. 3. de Axa filia Cale , cap. I9 de filiis Dan narrantur.
O. V vi erant Hebraeorum Iudices 3
R. Ii, qui eos ingressos in Pa
laestinam a vicinarum gentium insulti-hus Gugo liberarunt , eisque in judiciis praefuerunt, praefectura fere Monarachica . U. Quot erant simul Iudices 3 R. Non plures , sed unicus erat Iudex ad jus populi dicendum . In causis tamen dissicilioribus sententiam supremi concilii exquirere, ejusque decretis a re debcbat. Supremum illud Concilium Sanhedrin dicebatur Iudex ille Regiam
potestatem non habebat quare nec te ges condere poterat, nec diademate aut sceptro utebatur, nec satellitio custodiebatur. Non ungebatur, nec haereditarim
jure succedebat, sed electione Dei, vel populi creabatur. Electus per omnem vitam manebat Iudex jus demtum Vitae necis non laabebat, scd cos juxta gem morti ad judicabat, aut aliter plectebat. c. Ouot fuerunt Hebraeorum Iudices , quot annis eorum magistratus duravit tR. Fuere quindecim nempe Oth nie , Aod , Samgri , Barac cum Debora, Gedeon, Abimelec, Thola, Iair, Iephte, Abesan Ahialon, Abdon, Sampson, Heli Samuel, post quem populus Regem petiit. Hic Iudicum magistratus duravit annis 336. In hoc tamen duorum ultimorum judicum , Heli nempe Samuesis
acta non describuntur, sed in libro primo Regum.
Q. cui librum hanc foripsit ZR. Non plane constat. Verisimile est Esdram , vel Prophetam aliquem posteriorem, aut potius Sanmelem ex antiquis Diariis c Annalibus, quae Iudex quisque aut alius ejus tempore conscribebat,
collegisse, in hunc librum redegisse. Q. Quid continet liber Rutha, quis
R. Genealogiam Iudae Patriarchae a Pharos filio ejus usque ad Davidem Est autem appendi libri Iudicum Ruthenim historia contigii sub judicibus, est velut praeludiam .manuductio ad librum primum Regum , in quo gesta Davidis describuntur. Auctor hujus libri incertus est aliqui credunt fuisse Ezechiam Regem, alii Esdram a pluribus creditur fuisse Samuel, id quod verisimilius est.
R. Historia Regni Hebraici . . Duo priores acta Saulis, Davidis, duo posteriores narrant acta Salomonis , succes rum jus usque ad ultimum Regem Sedeciam. Item gesta Ieroboam 8 posteriorum, qui reknarunt in Israel super decem Tribus usque ad ultimum Regem Oseam. . Oui eorum auaetores sunt ZR. I imum librum scripsit Samuel
usque ad mortem suam ejus vero mortem dc gesta post ipsum usque ad fine nilibri secundi scripsit David , aut potius Nathan Gad Prophetae , qui David
73쪽
Libri Regum attexunt hi duo libri Paralipo inenon , id est relictorum , seu residuorum , quia hi supplent ea, quae in libris Regum de Regibus Iuda laetermissa sunt. Horum auctor probabiliter fuit Esdras.
Q in Esdras auctor horum libro-
R. Solius primi auctor est , secundi vero est Nehemias. Attribuuntur tamen Esdrae , quia olim apud Hebraeos , Graecos ut crque hic liber unus erat.
O Qtiis fit ille Esdras, ct quia praciare gessit
R. fuit Sacerdos , Propheta, olba, Doct or, totius sacra scripturiae deperdita in vastatione Babilonica ex Dem ita dictator, restaurator , Vel potius vitiatae coirector.
4 Ouis Nehemias 3 Et quid populo obsequii praestitit γR. Etiam ipse Sacer scis fuit Artaxersiis crsarum Regis pincerna. Is reducem e captivitate populum numeravit , ac templi murorum restaurationem designavit S perfecit.
Q. Vt id isti libri Esdrae continent
R. Complectuntur ea quae circa praedictam populi liberationem contigerunt ab anno primo Monarchii a Cyri usque ad annum septimum Artaxersis Regis quo Esdras e Babilone cuia aliis Sacer dotibus Mevitis rediit in Ierusalem quod est spatium 3 annoruna Liber vero Neheiniae continet reaedificatio irem urbis Ierosolymae, aliaque ab anno septimo usque ad annum a. ejus-ύς in Arta xersis.
DE LIBRIS TOBIAE, IUDITH, ESTHER, ET IOB.
Iber Tobiae describit Itam, gesta
mores utriusque Tobiae Auctor primae partis fuit Pater , auctor secundie partis libri Filius . Contigit haec Histolia sub Ezechia, Manasse Argumentum libri Iudith , et ejus victoria de H ,loferne, stiri is, Arguine irium libit Esther si humiliatio superborum in persona Vasthi Reginae , tu Aman ex aliatio uiatilium in persona Esther , o Mardochaei , ac liberatio Opprcisoruna in persona Iudaeo
Eodem tempore , quo vixere Esther Mardochaeus, floruerulussi Ias , Nehemias, Daniel, Zorobabel, Iesus silius I Oscdccli, Aggaeus , Malachias, Zacharias c.
Auctor libri Esther fuit, ut creditur, ipse Mardochaeus cum Esther. Argumentum libri ob est exempIum insigne patientiae Iob providentiae Divino circa pini, reliquosque justos;
quos cntari permittit Deus, ut eos probet postea coronet.
Hujus libri auctor censetur Moyses a Cardinale Bellaria in , 8 aliis , at nonnullis auctor habetur ipse Iob, quinatus dicitur anno mundi et a So.
is liber continet laudes Dei , ejusque legis, vir justiis Sancti, sed praesertim Christi Do in in , qui est r.ecipuun libri Argumentum. Omnes Io. Psalmi , quibus is liber constat, Davidi attrihuuntur. Contri versia tali en est intcr cruditos, an revera sint omnes ipsius Davidis
74쪽
3 Catechismus Historico Theologico Dogmaticus
SAIomo , inquit S. Hieronymus in
Commentariis in Ecclesiasten, tria volumina edidit, Proverbia , Ecclasiasten, Canticum Canticorum. In Proverbiis parvuluna docens , quasi de ossiciis per sententias erudiens, unde ad filium ejus serii crebro
repetitur. In Ecclesiaste vero , maturae Virum aetatis instituens ne quidquam in mundi rebus putet esse perpetuum , sed a duca brevia universa , quae cerni
Ad extremum jam consummarum virum, calcato saeculo praeparatum ita
Cantico Canticorum sponsi iungit amplexibus. in Canticum Canticorum fuitne 'tiri tus Sancti inspiratione consiriptum R. Nonnulli de ejus inspiratione dubitarunt, etiam ex ipsis Iudaeorum Rab-hinis, Alii, ut Anabaptistae, tanquam
perniciosum reijcitant, pretendentes,Canticum non esse aliud , quam carmen amatorium, in gratiam filiae tiaraonis, in nuptiis cum Salomone, ab ipso com positum, exprimens garritum conjugum , levesque amantium sub noctem susur
Verum Ecclesia hunc librum recepi tanquam sacrum Epithalamium nupti rum Cliristi is ipsius Ecclesi. vel cum anima Christiana. Eloniis impium est asserere Ecclesiam, quae a Spiritu Sancto regitur, inter libros Canonicos recipere carmen ama wrium, prophanos amores, carnali una nuptiarum arcana exprimens.
Ut igitur hujus libri sensus assequamur, non ad carnem sanguinem, sed omnia ad Christi cum Ecclesiarat cum anima justi nuptias . referenda sunt
Q. O movi liber hic sacer esse ν
test, cum in eo ne quiuem ura vice no men Dei scriptum inveniatum R. Et si nomen Dei expressum non habeatur , sufficienter tamen significa tu sub nominibus Sponsi amici, dilecti , quae ad amorem exprimendum excitandum aptiora sunt, quam nomina majestatis, potestatis. Deinde libri Sacri non ex Dei nomine, sed ex Dei revelantis auctoritate censentur, Sic in libro Esther qualem haben Hebrae , nomen Dei aliter non
Cum igitur in libro hoc Dei Filius sub pons allegoria inducitur , debuit proinde juxta adlegoriae leges ejus nonae sileri, e . sponsus induci. Q. Estne consultum lectionem hujus Lbri junioribus permittere LR. Minime. Cum Hebrae ipsi lectionem hujus libri ante annum trigesimul vetuerint, ne si nimis ad litteram in eo contenta intelligerentur, potius scandalum , quam a disicationem caperent . quod Sc a Christianis ivatum si, Testibu Origene, Hieronimo c. Certe hominibus carnalia sapientibus liber iste exitio esse potest , ac illum legentes , de Scutienda erga Sacram Scripturam Veneratione , de animae salute periclitantur. Videatur Sanctus Bernardus , qui in expositionem hujus libri prae caeteri qexcelluit , S expressiones quasdam ob scuriores eleganter explicuit. Estne Salomonsalous, an damnatur R. Nemo certo dicere potest. Illum salutem consequutum fuisse censent multi Sancti Patres, inter quos Hilarius Cyrillus Ierosolo mytanus , Ambrosius Hieronymus c. rationem adferentes - quod Deus de Salomone ad Davi dein loquens dixerit Ego ero ilii in Patrem ,
si ipse erit mihi in filium qui se ini-
75쪽
Ddinde liber Ecclefiastes salutis ejus
ope itum est monumentum: textus ille a roverbiorum: Novissime ego egi poe
Nonnulli, illum terernum periisse autumant, ut citullianus S.Cyprianus, S. Gregorius cc. qui , inquiunt delapsu ejus 5 idololatria aperte Scriptura loquitur, nihil vero de ejus poenitentia habet Quae in ejus fluorem adducuntur ex libris Ecclesiastes, S Proverbiorum, nihil ad rem faciunt, quia libri illi, ut opinio est, scripti sunt ab ipso, antequana in Iuxuria in idololatrici in incideret. Ex his , cum Salomonis aeterna salus, vel damnatio nullo Scripturae loco certo probari possit, neque ex traditione, neque ex consensu Patrum, vel Eces sit judicio melius faciunt illi, qui quaestionis decisionem ad inscrurabilia adicia Dei referunt.
LIber Sapientiae tractat de Vera Sapientia monetam speculativa, quam fractica, quae scilicet est ratio agendo. rum secundum cum ac proinde non est aliud quam Dei cognitio conjuneta cum ejus timore , religione, cultu. Hujus ergo originem, naores, peraci effectus, uicem iacis liber expo-
Quis sit Auctor Incertum est, an Sa- Iomon, an Iesus inicii , an Philo se nior, qui vixit annis 6 o. ante Christum, disputant Auctores gravisti mi. Liber Ecclesiastici brevibus sententiis docet cunnem moralem philosophiam uberius quam liber Proverbiorum Salomonis Agit enim de virtutibus non tantum Ethicis , quae perso-,nam cujusque concernunt Persiciuatἡ
sed oeconomicis quae ad familiam , dc Politicis , quae ad Rempublicam gubernandam , es utiles sunt , vel necessa
Auctor hujus libri a multis creditur Salomon sed Cornelius a Lapide fuse probat eum fuisse Iesum filium Sirach,
civem Ierosolimitanum virum eximie sapientem, Prophetam , qui floruit paulo post Alexandrum Magnκm . tem
pore Ptolomaei Philadelphi septuaginta duorum InterpreIum.
DIcuntur Prophetae Majores, qui traguli suos scripsere libros integros ;Minores autem , quorum Prophetiae sinus unico libro apud Hebraeos conti
Primus Majorum Prophetarum est Uaras , cujus Prophetia est de adventu Christi, de Nativitate ejus cx Virgine, de vita, de praedicatione, de regno demiraculis , de sepulturae Item de vocatione gentium, de gloria Ecclesiae c. Secundus est Hieremias, qui hortatur populum ejusque principes ad poenitenotiam. Praedicit etiam imminentem ruinam Ierosolymae , templi Domini , totius regni : Multa etiam de adventu Christi , de Testamento Novo , deque aliis christianis mysteriis aperti sesime.
Addit in fine libri Thronos , id est
Lamentationes, carmine scriptas ordine alphabet co ., quibus deplorat aerumna gentis suae. Epistolam quoque ad populum captivum in Babylone , qua cum hortatur, ut in fide persistat. Hanc Epistolam posuit Baruch in extremo libro suo. Fuit autem Baruch minister ramanuensis Hieremiae, pr. eter ea quae
76쪽
scripsit Hieremia dictante, scripsit proprium voluiΓen quinque capitum, in quibus praedicit apertissime Divinam In
Tertius est Ezechiel , qui pr. aedicit liberationem sui populi a captivitate, adventum Christi Domini , aliaque mysteria is structuram erupti , sed ob
1 artus ultimus est Daniel, qui scripsit multa de Christo, nec non de morte jus de ex Ecatione Iudaeorum item de Anti Christo praeliis
ejus Praedixit progressui', quatuor praecipUorum regnorum 6 de bellis futuaris inter Graecos Hinersas, inter successores Alexandri Magni, tam perspicue, ut ejus Prophetia rerum gestarum historia videatur.
D Uodecim hi sumi, quorum prim US
ea . Praedixit hic captivitatemdeccm Tribuum deinde captiVita-lcm etiam aliarum duarum a Joel , pr. aedixit duabus Tribubus, quibus Propheta datus erat a Deo, Babilonicam captivitatem .in extrena o Vaticinio, praedicit adventum Mestriae
QSpiritus Sancti in Apostolos, Qui timum Iudicii diem.
3. Anetor, praedixit S ipse captivitatem, S alia gravia flagella d gravissime in scelera invectu est. q. Abdias , prCphetavit contra Idumaeos non solum praedixit eorum exitium, sed etiam causam exitii, quia videlicet tempore captivitatis Babilonicae fui uri essent socii Chaldaeorum contra filios Ista l. 3. Ionas, prophetavit contra Ninivitas , 3 quamvis agentibus illis poeni-tcntiam, Deus tunc pepercerit , tamen
postea reversis ad iniquitatem Deus exi
tium immisit, quod Jonas praedixit, ut dicitur in libro Tobiae cap. I . 6. Mi haeas , pr aedixit primam captivitatem decem Tribuum, secundam duarum Tribuum . Praedixit etiam au ventum Christi, c Nativitatem in Bethleem dc conversionem Gentium. T. Nahum , praedixit exitium Regis Assyriorum 8 vastationem Ninive per
Chaldaeos nec hos prae alituros con tra Ierusalem , sicut praevaluerant Ontra Samariam. 8. Habacuc , diversus ab eo, qui attulit prandium Danieli, praedixit adventum Chaldaeorum Babilonycam captivitatem se vastationem eorumdem Chaldaeorum , quae facta est per Medos, Persas: coandi praedixit adventum Christi, Passionem , Resurrectionem is secundum Adventum in gloria.
9. Sophonias, praedixit excidium Palaestinorum, Moabitarum , Ammonitarum, thiopum Waliaruna gentium e Praedixit etiam conversionem genti Um, ruinam idololatriae Denique praedixit Christi Resurrectionem , Judaeorum ex coegatione in .exitium ultimum tandem Ecclesiae gloriam . 2-licitatem a.IO Aggaeis , hortatur populum adre aedificationem en pli, quod dicit fore ulto gloriosius quam mimum subintelligit enim Ecclesiam Cliristi. II. Zachari ets similiter hortatur ad aedificationem Templi , 5 ad timorem Domin dec Praedicit quoque multa per varias similitudinc de felicitate Ecclesia Christianae, de ultima Iudaeo
I a. falachias ultimus, prae dicit abolitionem Sacrinciorum Iudaeorum , institutionem sacrificii novi , Ot Orbe offerendi . Praedicit quoqua Ultimuin judicium , de conversionem prae cedentem Iudaeorum per Etiam . Invellit tu vehementer in negligentiam λ' cerdorum S in alia vitia.
77쪽
SCopus horum ibrorum est conscribere gelli, de praelia Iudae , Onathiae, Simonis Fratrum Machabaeorum contri Antiochum aliosque Hebraeorum hostes per annos circiter O. Iudas omnium pri inus dictus fuit Machabaeus, id est extinctor, seu occisor, inde sit appcllati etiam JCnathas , ω Simon eorun que posteri. Fuerunt autem ludas , jusque fratres c posteri lecti a populo, d constituti Duces, aut Principes , non autem I cs S.
Probabile cae primum ' librum scriptum fuisse i omne Hircano filio Simonis Fritris Iudae Machabaei, qui patri Simon P in Princ patum aeque , ac Pontificatum succcssit. Secus id libri Historia fuse a Iasone Cyrenensi h inque libris conscripta fuit, quam in Epit omen contraxit librum secundum consecit primarius Sa
R. Viginti septem, ex iis alii sunt
Icg.iles -- Nempe Uatuor Evangelia, secundum Matthaiam , Marcum, Lucam,
Joanne NT. Historicus unicus cst , ne nape Iiber Actuum Apostolorum a Luca Evangelista conscript US . Propheticus unicus est, scilicet Apoca-ἷypsis Joannis Apostoli. Morales sunt quatuordecim pistolae Beata Pauli inpotioli L Ad T O: airus
dux ad Corint litos, ad Galatas, ad Ephesii i)s, ad Philippenses, ad Colossenses Duae ad Thessalonicenses , duae ad Timotheum, ad Titum, ad Philcmoncm , ad Hebraeo S.
Pctri Apostoli duae: Ioannis Apostoli tres: Iacobi Apostoli una Iudae Apostoli una. . Quare hae septem ultimae Empora
R. Catholicae dicuntur , id est universales , eo quod non ad personam pri Uatam, Ut niuitiae ex Epistoli Pauli, sed ad univcrsa in Ecclesiam dircctae sunt. S. ctrus in suis Epistolis totus cst in sanctitate christianari S. Joannc in caritate S. Iacobus in oratione S. Iudas in fide orthodoxa commendanda. a sim continet aut hi enarratur in libro is tuum Apostolo mi R. In eo describitur infantia Ecclebae , nempe jus fundatio in Iudaea Sa inaria; OX propagatio Euan petii per Syriam, Licaoniam, Pamphiliam Graeciam, aliasque gentes, opera Apostolorum, praesertim S. Pauli facta. Ejus Auctor, ut diximus, sui S Lucas Medicus Antiochenus; irae S. Patrali disci oti tu S.C Omnes libri recensiti utriusque
Testamenti . sintne ι' novici R. Ante responsionem scire portet, quod Canon duo significet. I. Normam tela Regulam quam sequi iam roa Catalogum seu lyn erum aliquarum rerum . Utroque sensu isti Scripturae votantur Canonici priori quidem quia continent normam seu reis
guttam, quam in fidem moribus sequi
debemus . Posteriori , quia in catalos una ibrorum divinorum relati' sunt .. Si his alitem libros his integros chm omnibus suis partibus . pro ut in Ec- Ista Catholica legi consuevcrunt iuveteri Vulgata Latina ditione haben tur pro sacris 3 canonicis no susceperit S c Anathema sit , Onc. Tridisse T. q.
78쪽
in Si libri isti omnes sint canonici,
cur ergo Lutherant, ct Calυini ta ex meteri Testamento libros Iudith, Sapientia,
Ecclesiastici, Machabaeorum, ct ex Novo , Epistolam ad Hebraeos Iacobi,
Judae ex Canone expunxerunt R. Ex eadem causa qua omnes Veteris Testamenti libros reijciebasit Asa. nichai, Walii Haeretici de quibus .
Augustinus in libro de dono perseverantiae Scripturas se accipiunt , ut suo quodam privilegio, imo facrilegio, quod volunt sumant, quod nolunt rehciant. Qi Pra fati libri non fuerunt in Cavoiane Iudaeorum Nonne etiam excludi debent a Canone Christiauorum R. Certe non sequitur: Non enim Canon Hebraeorum , sed Ecclesii facit libros Canonicos deinde Canon ludaeorum consignatus fuit ab Esdrae, ac suo tempore nondum scripti erant . . libri Machabaeorum quid ergo miraret, ii illum Canonem relati non fuerint Nec refert quod antiqui Patres in primitiva cci est supradici os libros pro Canonicis non habuerint , quia Ecclesia tunc nondum desinierat illos esse recipiendos ut a Spiritu Sancto dictatos, Eisse autem genuinos Sacrae Scripturae libros , testantur . Hieronymus in Epistola ad Paulinum , Innocentius primus Pontifex maximus , qui vixit circa annunt o a in Epistola ad Exupcrrum Tolosinum Episcopum: ..tandem pluribus in Conciliis ut Carthaginensi tertio man. sub Gelasio I. Rotraiano, sub Eugenio IV. ridentino citra definitum fuit. Fatemur ergo aliquos libro ante de finitionem innocentii primi non fuisse habitos pro Canonicis sic Patres primorum tacesorum potuisse desiis veI.ubitare , vel aliter sentire . At nunc facta, approbata legitima declarati O- ne dubitationi, Vel contrariae opinioni locus non est. Qi Moti Plex. est Sacrae ScriptκrescdI
R. Duplex, Litteratis seu historicus unus , spiritualis se Mysticus alter
Litteratis est ille, quem ipsa verba proxime, immediate nobis exhibent, sive verba illa sint propria , sive metaphorica . Spiritualis est , qui non per ipsa verba sed per rem significatam nobis a Spiritu Sancto exhibetur . Ut
V. G. Aqua litteraliter significat Elementum: Congregentμr quae in locum unum
Alio uoco spiritualiteri tribulationes significat ut sal. 63. Transυimus per
L ignem, O aquam. Alio loco gratiam ἀminadi prosperitates Baptismam c. Sic Manna eodem loco clitteraliter significat cibum Coelestem datum Israeliti iii deserto, mystices Eucharistiam.
a QMotuplex est sensus spirituali 3
R Triplex Juxta Theologo I. Nem p Allegoricus Anagogicus, moratis seu Tropologicus V qui omnes Ocduplici versu designari solent.
Littera gesta noce quii credas Allegoriar
Sicut enim rei sunt virtutes Theologicae fides. spes , charitas . ita tres sunt densus mystici Allegoricus it dum verba ultra sensum litte talem si gnificant in liquis pertinens ins siden , aut Ecclesiam militantem Sic Serpeus aeneas allegorice significat Christi mi
Anclogi res , dum voces praeter fert lana naturalem impc spirat aliquid spcistans ad spem , seu Beatitudinem , aut Ecclesiam Triumphantem , aut vi aniaeternam, quam speramus sic haec ciba introibunt in requiem meam, ual. 0Δ. litteraliter significant Terram Pro
mi tonis in Palaestitia . Anagogice Coelestem patriam , ubi cst vera requies Moralis, seu Tropologicus cst quando verba Scripturae ultra sensum littά- mlem important aliquid portinens ad
79쪽
eharitatis quo pacto illud Deutero- inomii as. Non alligabis os bovi tritu tranti, secundum litteram intelligendus est de veris bobus at moraliter de ope trariis varaelicis qui non debent ina lpediri, quo nainus recipiant sustentatio lnem a populo , juxta it Iud Apostolici dignu est operarius mercedesua; caliud qui Altari Ieruit, do Altari vidiere deis
Qi Ex dictis agnos ori quadrepticem esse fensum Mica Scriptura ; quin. im exscriptoribus in Isis icis hos sensus elarius explica unci
R. cctae uicis es Sensus ac ne Script ut e quatuor sunt, I. Litterati : r. l-jegoricus, . Anagogicus, . Moralis, quos dilucide exposuerunt quatuor Ecclesiae Doctores Hieronymus litteralem , qui est de rebus gellis , Ambro. sius , Allegoricum qui est de crede nodis, Augustimus Anagogicum , qui est de sperandis Gregorius foralem, qui est de taciendis . Non quod quilibet
alterum sensun non exposuerint , sed quod in recentitis quilibet in particu lari excelluerit . Sivtus senensis libro 3. Bibliorum, cujusque laus fuerit, his vertibus declinat.
Historiam Hebraeis imaecis fontibus haustam,
Heronymo is es duce Allegorias, Anagogi que re adsnt Origeues Ambrosus. Exponent e sus formandis moribus aptor Chosos mus , ct Gregorius. In dubiis, altaque locis calum mess,
Augustinus hicem feret in Estne sensus Scriptura obscurus, aut
R. Haeretici docentes Lechisiaena Scripturae si omnibus utilem . et t.1m Ocent eam esse omnibus intelligibilem perspicuam c facilem mos en licet areamur in quibusdam Ioci, claram esse, in multis tamen obscuram eis declaramus cum Sancta Petro , qui loquens de Epistolis Pauli ait: in ιιibus sunt qui edam disscitia intellectu c. a. Pet. . Quod confirmatur exemplis ip-liusmet Sacrae Scripturae , I. Discipu-Iorum euntium in Eminaus , qui non rntelligebant Script iam , donee Cliri
stus interpretarerur, Luc. 22.2. Eunuchi Reginae AEthyopum qui Philippo interrogant an intelligeret Isaiana , quem legcbat, respondit: cavo. mou pupum se nou aliquis ostenderit mi-ῖ. Ipso inime Apostbloruim , qui adulta eoruna, quae a Christo dic bantur non tutelii gebant , ut habetur siti cae 8. Ipsi nihil horum intellexerunr-- Et Matri .ei s. Dominum requirebant, ut ipsis expli aret Parabolam iis
Deinde si scriptura esset intellecta
facilis , ad quid cot inrerpretes , tot
commentaria, tot quaestiones, tot circi ii istin inter ipso et saereticos altercatione d diluisiones Quare ut ner ni de Calvi nisi e diversimode intcrprerantur illud Christici Hoc est Corpiis
meum 5 multa alia loca' circae fidem 3 et debent se ipsos accusare de perversa in terpretatione , vel fateri scripturae stri. sum non 'eis semper facilem c ob vi una. Quid respondendum Haereticis', dum seruntas nobis opponunt ex rus: Adandatum Aod ego praecipio tibi, nous Itipra te, Dev. o. praecepsum Domini li cidum , sal, 9. Lucerna pedibus me verbum tuum , cst : en emit
80쪽
R. Non negamus aliquam partem Scripturae esse claram , T sunt V. G. praecepta Decalogi , praecepta caeremo nialia, Gudicialiae legis Mosaicae, sed sustinemus id non posse dici de tota Sacra Scriptura. Et ad praefatos textus alios opponimus ex iisdem Psalmis Revela oculos meos , . consuerabo ni-rabilia de lege tuo Da mih intelle tum 2 scrutabor legem tun m. Faciem tuam illumina super servum tuuns , uoce me justificationes tuas , sal. II 8.&c. Ergo Scriptura non est clara: Cum David singulari auxilio Dei indigeat ut ipsam intcuigat. Unde si dicatur Lux , lucerna , lumen c. non est talis, nisi quando bene intellicta .persiecta est quo ad omnem sensum; tunc dirigit hominem in actibus suis instar lucernae vel luminis , ut clare videre possit quid ex Dei voluntate agendum it , inuid omit
O. Unde provenit Scriptura Sacra obscuritas R. Ob duas potissimum causas Prima est , ex parte rersem , quae tractantur in cliptura, ut Prophetiae , My-1 cria Fidei , praesertim de Trinitate Incarnatione , pr Edestinatione , de pta sentia Christi in Eucharistia c. quae
omnia certe superan humanum captum
Secunda ratio obscuritatis est ex par- modi , quo res tractantur qui saepe obscurus est sequentibus de causis, quia in Scriptata multa sunt i cutiones sis uratae , tropi , metaphorae, allegoriae , quibus multae veri Tites occul-
Quia in ipsa occurrunt apparenteS contradictiones , quae lectoribus in agnam pariunt difficultatem , in quibus contradictionibus conciliandis multum insudarunt. Sancti Patres , quorum labores , si ad nos non perveni lient , in magnis adhuc tenebris Versarcii Ur Quia non scrvatur in ea ordo rerum
gestarum , invia saepe occurrunt He braismi, qui a paucis intelligi possunt, ob multas alias causas , quae videri possunt apud auctores. Q Cur Leus obscuram voluerit Scripturiam R. Plures hujus rei causas Docho res reddunt , cur Scripturam de se obscuram , eriam ex modo tractandi obscuriorem Deus Voluerit Si quidem voluit uti in rebus aliis ita in Ecclesia esse ordinem , ut alii essent qui discerent; alii qui docerent 6 interpretarentur , quonaodo in Orpore humano variae sunt functioncs membrorum, ut observat S. Paulus Secundo , facilitas ctapturae multum diminueret illius auctoritatem , tiana apud infideles, rata Sanctum daretur canibus, qui eam conc Ulcai cnt. Tertio , daretur mitis occasii arrogantiae 3 praesumptionis , ut Vide nausapud Haereticos , quibus Scriptura ei perspicua . Cu i in hac obscuritate prudentes timorati , suae inabecillitatis conscii , ad eam , vel Ecclesiam confugiant, ut verum illius sensum s. sequantur dicendo una David eri Damahi inteitictum oe scrutabor Legem tuam , salita. IIS.
sine liberum unicuique legere Sa
R. Hoc justiti me et ait Ecclesii per regulam quartam indicis librorum prohibitorum, editi jussu Concilii Tridentini , ubi hae ratio affertur . Experimento manifestum est, s Sacra Biblia , .iuari lingua passim sine uis rimine per-1nit satur , plus inue ob honii Iam tem critatem a tomenti, quam ut Ilitatis orirL. Cum non omnes sint capaces verum
Scriptura sensum intelligendi, facile in falsum detorquent, semel seducti in
error perseverant , ut quotidie videmus in Lutheranis , Sc Calvinistis. Sti ut enim multa ait S. Petrapi, in
Epipolis Pauli . intellectu ut scilia ci qua inuo ii ct instabiles depra diant ,