장음표시 사용
141쪽
Iyx Elem Lute P. I. p. GL Sect III. ris confirmet. Probabilius multo est upius coaevi, viri probi, prudentis, inui rei interfuit, testimonium , quam plurium recentiorum. Idque plane summum gradum obtinet probabilitatis, si plures ejusmodi te stes, non ex compacto , factum eodem mci. do iisdemque circumstantiis narrant. s. XL. De modo Ita porro res ipsa, circumstantiae d narrandi centri io minimum probabili alis gradum obtineres, quae Deriso paulo Morem , quae oratorie e multo maximum, quae historico 1 arrantur , circumstantiis non exaggeratis sed simiaiciter recensitis. CXLI.
o. .sti Denique testimonium divinum , si de eo
monio di teIto constet, summum gradum fidei attinis
vi*φ gere, ipsique demonstrationi, seu ar3umeneto sis mar aequipollere veracitas ac
bonitas Dei, falli ac fallere nescii , numinquemque convincit. ' Unde hie non quaeritur, sine res ta comparata, ut mirabilis unicuique ideri debeati sed an adst Videntia simonii Did est, a in divinum o fit testimonium mi si divinum est , an ne modo neces sario intelligendum sies Quae posterior quaestio ex undamentis probabilitatis herm
neuticae diiudieanda est. I CXXXIII. .
s. CXLII. Fundam Proxima est probabilitas ORALIS , bini ' POLITICA , quae quum eventu actionum
tis mora Minclinationum signis nitatur f. XXXII.
ab una προ caussa vel actionis circuin,
142쪽
De veri re probabilI. Is stantia se Dei providentiam mutata , Otus consilli eventus pendeat, ac praetereahqmines saepe simuIent dissimulentque consequens est , ut sive a consiliis ad eventus futuros sive ab eventibus ad caussas c consilia , sive denique a signis morum propensionurn ad ipsas tropensiones argumentum ducamus , ista illatio semper fili ra sit probabilis tantum quidem gradu non summo semper, sed aliquando medioeri ha e illa disinat politisat , qua fretrviri rerum civi luim peritiores sutura cecinerunt, tanquam vates Ciceroni hane saeuI-- ratem tribuit Corn. Nep. invit Attisi, cap.
XVI. Quinis ipse de se id narrat in Pholin. VI ca . III Db. VI ad Fam Epist. VI. Plura ejus generis exempla coIlegit usu Lῖp Lib. II. Monit.Polit Cat. IX. monito 3. Quinis Iosephi Iudaei vaticinium de Vespa sani imperio, de quo prie ter ipsum Iosephirin Suetonius, Dio Cassitis narrant, ςοχα cuidam seu divinatibni poIitica tribuit Gotts. Olear. In Dissert de vaneini Iosephi, edita
Lips. 69'. g. CXLIII. Denique PHYSICAE probabilitati sunda dicta mentum est hypothesi , ex qua phaenome quePby6ta omnia facile explicantur, cf. XXXII g. XLIV. Ex quin facile patet, I si vel ununa phae Eius gran enor, ex hypothesi explicari non possit, μὴ eam rubabilem non videri vel saliti vix με minimum probabilitatis grachim obtinere si XLV.
Nec minus inde sequitur, 1 it quo num ciui
143쪽
nus subtilis, coacta est ratiocinatio , per quam phaenomen ex aliqua hypothesi explicantur , eo probabilior futura si hyp thesis. R CXLVL Uremus. . Denique si hypothefis ita comparata est, ut positis iisdem caussi idem essectus
sequatur , vel eadem phenomen , per a te exhiberi possint , est summum probabilitatis gradum proces dubio attingi Sἱ hypotheta Carthesiana de Hde paene est , quia eius imitatione iris,
te repraesentari ventum oriri, si aer cras . foris compressiis in regionem aeris tenu- . oris incidat, paene certum est, quia ventus
. hoc modo produci potest pera si pilam &α
i, , in. Pli mus ex hypothesibus meis ei, nisi taphvsieta quid realitatis illis inst..
fictionis thesis de motu atomorini mera est fictio Shypothesi monorat, Fabri de rhateria plan tarivi, meri possibilitas
es 4uis It exsistentia rei, per hypoth I
possibili in mumae 4 nullo modo probari potest , ea est FICTI sin existentia rei , quam supponimus, probari potest, at phaenomena Pu ex hac ira ex aliae cauta , explicari potanc,
144쪽
s. L. i. .. η Mint Vera m genuina veritatis proba Ouid dabilis undamenta . Quibus recte intellectis , - Ην, faciI carebimus LOCIS illi, DIALECT1 'iqisCI', quos de suos barbare adpellitant. 22 Regula enim illae seu canones , quos inde petunt, ita comparati sunt, ut ex quibus 'dam aeque demonstratio ac probabilitas, ex aliis ne probabilitas quidem peti possit. g. LI.
mi naec, si ex lignis communibus pro ni .pμ'
mii atque ae eo tectων pro diversis circumstantus alias aliasque denominationes sortitur . Illa enim ubi in dete iorem a tem inclinat SUSPICIO. xe ii ad res suturas pertinet , DIVINATIO adpellatur
Ubi probabilitas cum probabilitate colli Quid moitur, nascitur DUBITATIO , quae nihil ii xio taliud est quam suspensio judiciti, vel adsensus in alterutram partem cohibitio. g. LIII. Ex quo facile patet 1xuni rem dubiam inii ei videri posse , de qua alter sit certissimus . iva b- Dubitationem hon confundendam esse iςx' 'ημ'
cum nuatione , quia, si dubitat, nec aso firmat,
145쪽
firmat, nec nebat et adeoque i eum , qui de mysterio aliquando dubitat , non ideo statim atheum aut profanum , sed infirmum .. Id esse . I Maxime dissere dubitationem . a σκε ει quae est dubitatio sine ratione j sta ac idonec id est . sine collisione probabilitatum. g. CLIV. Quid sera Aliquando contingit , ut res vel demon-PRiR strativa vel probabilis sit, e tamen nobis oboriatur dissicultas, quam ipsi superare non possumus. Tunc magis SCRUPULUS, quam
An i, in unde colligimus o scrupulum non sensum pendere adsensum circa totam rem suωεti, Non si hoc acuti inheni signum , si quis scrupulos plures sibi aliisque movere , quam
eximere, possit a tale achium iri cum veritate, si ei non prius accommodetur adsensus, quam scrupulis omnibus exeuatis. Ita segeenti sunt 'mines pii , qui toti
Scripturari fidem habent indubiam , quamvis innumeros scrupulos , qui in quaestionibus geographicis, chronologicis , genealogicis quin, philologicis ortui tu , animo eve, ter no possint.
ArgumςR Denique aliquando rem, quae nobis ipsis hominem probabilis non est , aliis possumus probabi- lem reddere , si ratiocinemur ex hypothesi, ab ipsis recepta . uete ratiocinatio dicitur ΛRGUMENTUM κατ- ω- , seu ADHOΜli ΕΜ. i,
146쪽
Ea argumentatione κατ' ἄνθρωωον utimur ius eρω vel ad onυintendo alios de veritate thesium με
nostratum , et ad I pothesin adversarioruin destruendam . Si prius , nascetur inde opinio de o=irat theseo nostrae si posterius , opinis de falsitare antitheseos , adeoque haec argumentatio posteriore casu in probabilit te idem praestabit, quod in demonstratione deductio ad impossibile vel absurdum. s. LVIu.
Sic 'ariae ratiocinationes signum verita Probabitutem probabilem marum ratiocinationum qplures concurrant : tam firma saepe haec est a ' huprobabilitas , ut a veritate demonstrativata instar est. rum discrepet.
De mediis Veritatem inveniendi communicandique eum aliis.
d, modo veritatem meditatione λ
CLIX. i ae Uuin hactenus de operationibus intel- nnexio. lectus humani, ipsaque natura Verit iis latis pro instituti ratione actum sit proximum est, ut quomodo his intellectus ope- sationibus ad investigandam proponendamque V veri
147쪽
veritatem litendum sic dicamus paulo, curatius. 4. I. s. Lx. 'naotoIL Veritas INONIGMUR vel per MEDDei modo 'ATIONEM , vel per LECTIONEM scri- vhstia.' Mix rum ali orum, vel per DISPUTATI re propo NEM , seu comparatiotiem binarum thesum natur' bi oppositarum . Ita inventa autem PROPONITUR vel SCRIBENDO, vel viva v ce, DOCENDo. In quibus omnibus ciuid observandum sit, in sequentibus erit dis,
I. CLXI. Quid me Primum MEDITATIONE investigatur um4W xiv isitas, CLXo per quam nihil aliud inte, ligo, quam uitariones, ita ad leges busti,
ordine institura , t nova femper verisares eae veritaribus semel unisi emergant.
g. CLXILMethodu, ordo iste, quem intellectus in cogitandolanthetica observat, quoties in veritaten certam inqui-
et Y rit, vocatur METHODUS SYNTHETICA.
Et quia illa a geometri potissimum , quin omnibus mathematicis , stricte observatur
Vulgo equidem εthodi inquirendi InveH-tatem dividunt in f nsbelieamin nablicam, quarum ilia a principiis ad conclusiones haea conclusione ad pKnespia procedit. Sed ubi conclusiones notae sunt, veritas magis v eatuνε dijud earnν, quam quaerisur. Hi tu emethodus analytica magis ad capita sequen-- tia pertinebit. Quomodo g. CLXIII. praepara mane adlubiturus primo omnium det op
148쪽
De modo erit medit inveniendi Z a sram . ut ΑΤTENTIONEM ustam adferat, tus qui . deinde , ut pentem a PRAEIUDICATIS 'i: I.
OPINIONIBUS acuam ad meditationem accedete adplaeet . . debeat ξCLXIV. Attentionem excitabimus si , quam Attentio praeclara res si veritas , pius cogitemus, quomodo
si ab aliis cogitationibus atque occii 'ηςu Π rpationibus vacui animo tranquill , ad meditationem accedamus si festinemus Jente, si ea, quae meditamur, in charinam conjiciamus . Multum quoque attentionem provehunt Lysolitudo , o silentium tempus matutinum , i in primis 3 diuturnum studium earum disciplinarum, inquibus facultas bene ratiocinandi perpetuo exercetur, quales praecipue sunt mathematicae. Sineerum veritatis Τnvestigandae sudium vel solum attentionem nostram excitabit. Quis enim non attente contemplatur, quod amat Cur somnus non facile obrepit iis, qui spoctant comoedias i
' Aliud est, rem Obitercontemplari , aliud arrente . Illud fit a sestinantibus, hoc ab iis, qui
omnem aciem ad emita convertunt, ut eam secundum omnes qualitates, modos, relatio
nes , effecta , contemplentur . An id fieri posset a sestinantibus f. LXV.
Quumque rejudicia AUCTORITATIS Quomodo PRAECIPITANTI E vehit tenebras in ' diuti
tellectui ossiuadant, g. XVIII., hinc colenda per quatur , ut, qui se ineditationi accingunt, dubix xi tib illis vacuos esse oporteat: g. CJ XII l. ' Bethec Esem Phiss G pur
149쪽
per se patet, utilissimam fore dubitatIonem, dummodo i ea non sit sceptica, g. CLIII. o dubitetur non de criteriis veritatis , sed de nexu propositionum eum principio, nec 3 praefracte negetur id, de quo dubitatur. S.CLIII. 2. f. CLXVI.
inp)imi Dubitatio haec, tam accurate suis circumis praejudi scripta limitibus , contra opiniones quan
plurimas , etiam vulgo receptas , scrupulos
injiciet, teque Iacile docebit, paren- res, d praceptores tuOS, viros magnos i celebres , probos antris venerabiles
aliquando errasse, errare posse tam tra , o nonnunquam ratisorem eme qua , opportuna loquutum , adeoque O te nullius auctoritati, tanquam claudum ille, inhaerere debere.
g. CLXVII. Et pestim Nec te perspicies mentem
dieium minus attentam facile opinionem receptam, Pr cipi quamvis absonam, pro veritate, id est, nu- panx M. Iunone , amplecti . c Veritatem non ita omnibus obviam , ac prope in medio positam esse , ut veluti se sponte offerat , etiam minus diligentibus , adeoque,
ceu pestem fugiendum esse praejudicium praecipitantiar ea etiam, quae nobis penitus perspecta habere videmur , quasi
ignota accuratius investiganda esse. g. CLXVIII. oedis in Ita praeparatus ac Veluti praemunitus fa- meditatio cile animadvertes , quid tibi , meditationin obser te accingenti, primo omnium faciendum sit.
' Quum enim cognitio ostra a sensione i cipiata
150쪽
eipiat, sensio autem , sub diversis circumstantiis saepe repetita EXPERIENTIAM gi-bnat, a XXIII. ex hac denique nobis
adeas claras , distinctus , adaquaras formemus: g. XXV. primum EXPERIUNDUM
erit tam diu, donec nobis, quoad licet elaram, dist iam atque adaquaiam ideam rei adquisiverimus ' Id non modo ἔ rebus naturalibus aclendum , sed, in moralibus, civilibus
Quemadmodum enim frustra meditari conaberis de sarheliis , nisi in promptu sint tuae aliorumve physicorum atque asti onomorum obsesvationes atque experientiae r ita non magis cum successu aliquo meditaberis de virtutes, vitiis , adfectibus , quinin de re-ublica Iutibus , similibusque , nisi , quae arum rerum omnium adfectiones , relationes, fines, effecta snt, experiundo aecurate didicerigas. LXIX. Ne autem fallat experientiaci res ipsa te. Primum docebit regulas , quas de sensione I. ἡ μ' experientia non uno loco dedimus S. XXIII.seq. g. CXU. . diligenter esse observandas In consilium etiain adhibenda esse aliorum observationes, easque, si fieri possit, ' repetendas, ut, an reete se
habeant, tanto certius scias. Alia enim experimenta instituere facile est, alia vel dissicilius, vel plane non possunt innitui, Sic e. g. quae alii de natura aeris, de ebullitione certorum oleorum, inter se mixtorum , similibusque phaenomenis observa- - , facile repetendo explorare possumus at