장음표시 사용
101쪽
VII. I 3. Et uxores. Addit Clementina tres ex
IX. s. Et de manu fratris eius. Ex Hebr. omittit Clem. de manu. XIII. I . Leva oculos tuos in directum. In Clemem tina ex Hebr. omissum est in directum. XIII. II. Surge ergo. EX Hebr. cod. omiserunt Correctores ergo, quod redundabat. XIV. io. Et Rex Gomorrhae. Omissium est Rex, quod ab Hebraeo abest. XIV. I 4. Perfecutus est eos. Iterum ex Hebr. omissum est eos, quod in Sixtina redundabat. XIV. IS. Percussitque . . . inque Hobe, re Phoen cen. Omitt. ρο Pboenicen, quod non extat in Hebraicis codicibus. Haec, & alia eiusmodi, quae ex singulis V. T. libris afferri possunt, sat ostendunt Vulgatam non ita a Patribus Tridentinis authenticam declaratam esse, ut menda Omnia, omnesque a fonte dissonantiae excluderentur, & , quod caput disputationis est, Hebraeorum codicum usus, & consultatio.
An vero Clemens VIII. omnia sustulit' Aliter ipse in Praefatione ad Vulgata Biblia nos docet; ubi asserit Summus Pontifex dissicile esse, ea numeris omnibus absoluta pro humana imbecillitate adfirmare, & sicut nonnulla in iis Consulto mutata sunt, ita & alia, quae mutanda Videbantur, Consulto immutata relinqui. Sane, praeterquam quod eruditi,
102쪽
92& idem, quem superius commemoravimus, Hemicus de Bukento p i) nonnulla loca animadvertunt in editione Sixtina magis Hebraico fonti ad verbum congruere, quam in Clementina, ex quibus paucanos inferius delibabimus, Lucas Brugensis, Bellar- minus, Muisius, Simonius, Natalis Alexan)er, B, hento pius plura errata, etsi minoris momenti a), pluresque discrepantias in Clementinis editionibus
notare, colligere, & ob eruditorum oculos ponere non dubitarunt, ut interpretes pene singulos ret, ceam. Verum, ut nil est exemplis essicacius, selecta ex Clementinis hodiernis Bibliis sive Vaticanis, sive Plaminianis loca subiicimus, quo e Sciatur magis non eam primum Tridentinis Patribus mentem insidere potuisse , ut Vulgatam nostram ab omni
prorsus naevo immunem deClararent ; tum vero,
quod ab initio propositum nobis est, Hebraicorum in illis codicum usus luculentissime colligatur.
si in Cit. Lib. Lux de Luce Lib. III. Cap. II. & III. Art. I.
sa) Iniuria plerorum' aliter sentientium Haereticorum sententia sat ipsis iisdem exemplis , atque utrorumq. codicum collatione redarguitur I praeincipue vero testimonio, & laudibus doctiorum inter suos interpretum Vulgatae nostrae fidei tributis. Waltonus Diff. De linguis Orient. n. 77. magui faciendam . nec temere reiiciendam existitnat. Theod. Beza omnibus ceteris latinis versionibus praeferendam fatetur. Lud. de Dieu PraefAnimadv. in IV. Evang. Auctorem Vulgatae doctissimum esse judicat, eiulque fidem , de judicium admiratur. Hugo Grotius ait Vulgatum solatinum interpretem semper plurimi fecine, & nulla dogmata ins lubria continere ; quod idem Fagius , Caiaubonus, aliique testantur apud eund. Walia est. l. Si porro minoris tantum momenti haec Vulg. errata, atque a suo sente sunt, immerito sentiunt Haeretici imprudenti decreto a Tridentinis Patribus authenticam declarari, aut
verum illam Dei verbum non contineto , nosque falsis prorsus Bibliis Diuitigod by GOoste
103쪽
Usus Hebraicorum codicum in selectis a fonte diffsonantiis,
O mendis clementime editionis , quarti Sixtina aleriant.
Gen. VIII. 9. Habet Clementina: extenditque manum. Sixtina vero: extendisque manum suam. Si Hebraicum fontem consulis, ubi est Pado, facile colli ges Sixtinam lectionem esse hodierna nostra accuratiorem.
XVII. et s. Ismael filius. Sinina : Ilius suus. Hebr.
XXX. as. In patriam. Sixtina: in patriam meam. Heb. T. 'D pDLev. IV. 2. Anima, quae peccaveris. Sixtina: an, ma , cum peccaterit. Ηeb. T. 'IVΙ. 9. Ignis ex eodem altari erit. Sixtina juxta Heb. T. ignis in eodem altari erit.
XXVI. 4s. Et Ilios Israel. Sixt. juxta Heb. Ο inter suos Israel.
Num. XII. 4. Locutus est. Sixt. locutus es Dominus, ut est in Hebraeo.
adhaerere. Nam & Leusdenius Spicileg. Philol. Cent. II. Cap. X. Q. s. de suta Bibliis scribere notu dubitavit et licet Ecclesia nostra reformata que ad an. rs V . non habuerit Biblia satis eorrecta e inde tamen nous equitur vel habvisse Biblia salsa , vel non habuisse in illis Bisitis omnia , quae ad salutem erant necesseris. Quare ergo adeo nobis succenset in. quior ceteris, & praecipuus Vulgatae obtrectatori Et in singulis Hebraici textus editionibus aliqua typographica parvi mom. menda rep Iiri omnes etiam Haeretici arbitrantur; quae tamen divinam illius auctoritatem, & fidem non laedunt. Diuitiaco by Corale
104쪽
XV. 3 6. Obruerunt lapidibus . Sixtina cum Hebr. T. obruerunt eum lapidibus. Iosue XVII. I a. In terra sua. Sixtina: in terra ipsa. Heb. T. TIMII. Paral. VII. IS. Accepit uxoreS. Sixt. accepit uxo-Υem. Heb. IUN
Ierem. XXVII. I 6. Vasa Domini. Sixtina cum Η. T. vasa domus Domini. Dan. ΙΙ. 23. Parrum no rorum. Sixtina Congruit cum sonte Chaldaeo: Patrum mectrum.
Usus Heb. cod. in selectis Clem. edit. locis , quae ob menda pograph. , vel etiam interpretis ad Heb. T. exigi, atque Ecclesiae auctoritate emendari posse eruditi notant. Gen. III. I s. I conteret caput tuum. Ηebr. T.
UNI 'i ' ron Ipsum, scilicet semen mulieris, seu Messias' ex uno mulieris semine prodeundus conteret
105쪽
VIII. 4. Vigesimo septimo die mensis. Heb. T. declino septimo; ut & Chald. , Syr. , Arab. VIII. I. Egrediebatur corvus), ρο non reteriebatur. Heb. T. Iren rear re exiit exeundo , orredeundo. Ita Chald., Syr. , Arab., Samar. , & varii
XI. 4. Antequam dividamur in universas terras. Heb. T. is ne forte dispergamur super faciem viris. Ierrae; quod prodit gravist aedificantium peccatum reluctandi scilicet divino consilio, Deoque obsistendi, qui dividi Noe nepotes volebat, & terram inhabitari. XVIII. 18. Delebis propter quadragintaquinque. T. Heb. propter quinque; quod sensus necessario exigit. XI. I 3. Vixit, postquam genuit, trecentis tribus annis.
Heb. T. quadringentos Irra ann0S.
XXXVI. 24. Inetenis aquas calidas. Heb. T. mulos juxta plerosque Exegeticos. Exod. VI. 3. Nomen meum Adonai non indicavi eis. Falso id dictum videretur, nam sub hoc nomine Patriarchae priores jam Deum Cognoverant. Ηebr. T. nomen meum Jeoab non indicavi eis. XV. I9. Ingressus es enim eques Pharao. Heb. z'
XXXII. 28. Quas illati tria millia. Hebr. quas tria millia. XXXVIII. 29. 2 is quoque oblata sunt talenta septuaginta duo millia, re quadringenti supra sicli. Id falsum est, & incredibile omnino tantum aeris obla-
106쪽
tum esse Heb. T. aes oblatum septuaginta talenta, ct bis mille , re quadringenti scii. Num. XXXIII. 4o. Audivitque Chananaeus Rex Arad, qui habitabat ad meridiem, in terram Chanaan venisse suos Israel. Heb. T. ρο audivit Chananaeus Rex Arad re ipse habitans in meridie in terra Chanaan, cum etenirent filii Israel. Ult. r. Et cunctae feminae de eadem tribu marisos accipient , ut haereditas permaneat in familiis. Hebr. T. omnis sua petfidens haereditatem ex tribubus stiorum Israeliιni ex familia tribus Patris sui erit in uxorem, ut haeredes fant fili Israel unusquisque p6Fesonis Patrum suorum. Iosue XIII. I. Omnis Galilaea Philissim. Ηeb. Colseliloth Happetisthim omnes termini , vel littora
topius suspicatur i), Hieronymus retinuit in ve sone Heb. Gheliloth, ut alibi Asedoth, quod ab indocto amanuens, qui illud non intelligebat, mutatum est in Galilaea, aut legit ille Ghelitulli. XXII. Io. Cumque menisent ad tumulos Jordanis in
terram Chanaan. Rectius ad tumulos in terra Chanaan, seu existentes in terra Chanaan: qui enim venissent in terra Chanaan Rubenitae, qui in eadem morahanturi Heb. T. tenerunt ad limites Jordanis, qui sunt in terra Chanaan.
XXII. 32. Reversusque es cum principibus a suis Ruben, o Gad , de terra Galaad Inium Chanaan adflios
siὶ Cit. Lux de Luce Lib. II. p. 18.
107쪽
slios Israel. Heb. T. de terra Gbilaad ad terram Cha
Jud. XXI. Io. Decem millia. Ηeb. T. duodecim millia cum LXX., Cli., & Iosepho Heb. XXI. 11. De Tribu Ephraim urbes confugii Sichem , re Gazer, o Cibsaim. 32. De Tribu quoque Nephtali civitates confugii, Cedes in Galilaea, ct Hammoth oec. An ergo & Sichem, & Gazer, & Cibsaim, & Cedes , & Hammoth sunt omnes civitates confugii tΗeb. T. urbs confugii Sichem oec. Lib. III. Reg. XXI. 24. Si mortuus fuerit Achab in civitate, comedent eum canes. Atqui Achab mortuus est, & sepultus in Samaria. Aliter Heb. T. habet: eum, qui mortuus fuerit de Achab in civitate, comedent
III. Reg. II. 28. Venit mιncius ad Joab. Hebri T. Pervenit IV DII fama, Vel rumor. Graec. - . I. Paral. VIII. II. Mebusm genuit Asitob. Non vertitur Hebr. particula. Ex Husim genuit. LXX.
Prov. XXX . I9. Viam viri in adolescentia. Hebr. Gavi tiri in adolescentula virgine. Isai. U. 9. In auribus meis sunt haec, dicit Dominus exercituum. Hebr., &. Hieron. in auribus meis sunt haec Domini exercituum. VII. I 4.. Et vocabitur. Heb. re vocabis.
XXVII. 6. Qui ingrediuntur ad Jacob. Heb. T. qui egrediunIur ab Jacob.
108쪽
omittimus, quod facile possemus, plura eiusmodi afferre, ex Psalmis praecipue, quorum translatio in Vulgata non est ex Hebraeo a D. Hieronymo, ut omnes norunt, sed eX Graeca LXX. Interpretum editione elaborata. Tamen tot haec sunt , quae attulimus, & eiusmodi, ut, si a quopiam attendantur, dubitare jam hic nequeat, num aliqua menda, & xcpων i in Vulgata nostra etiam post Clementinam emendationem extent, quae Hebraicorum Codicum usum postulare videantur. Quid vero ad haec, atque alia quaevis loca, ubi Hebraicus textus,& Vulgata dissident, omnimodae illius, admirandaeque Vulgatae puritatis assertores ' Vel in illis, inquit superius commemoratus Pater Casini i ), re sinilibus locis es contrarietas, mel sola diversitas. Si vera est contrarietas, re ita pugnant inter se textus originatis , ct vulgata, ut conciliari omnino non possint; ex hac emendandus es ille, cum hodie, ut diximus, non statilbenticvS . . . Si iero es sola iῬersitas, re utrumque potuit dicere Deus, viruinque dixit. Et tam propriae ipsius locutiones sunt, quae dixit latine, ut interpres; quam propriae sunt eiusdem locutiones, quae dixit Hebraice, Graece, ut auctor ipsus scripturae. Utrumqite fecit , oefecit nomine suo, hoc est directe, re proxime ad manis sandos mentis propriae conceptus. Haec ad exempla. Quid porro ad tantorum virorum auctoritatem, qui in Vulgatis Bibliis menda notarunti Providentia ,
109쪽
inquit, eadem factum putamus, ut Bellarminus, re alii sapientissimi miri aliqua pertransrent , quae correctione indigere videbantur, quia revera non indigebant, sed Vu fati interpretis autographum sdeliter referebant. Ridicula aec sunt, nec Commemoratione, ne dicam Confitatione digna. Sed persequamur jam selecta item nonnulla in Vulgata loca sive redundantia , sive omissa, sive demum obscura, & ambigua, eX quibus Hebraicorum codicum usus Vehementius confise
Selecti , quae eruditi ex Hebraicis codicibus notant, in Clementinis Bibliis redundantia loca , in quibus sive integrae sententia , sive verba redundant , a sciolis exseriptoribus, vel etiam ab interprete addita.
Gen. IV. 8. Exod. II. 22. Num. VIR I. XX 6. XXXIII. a. Iosue XXI. 36. XVI. 8. Iudic. I. 3 S. I. Reg. V. 6. 9. IX. as. X. I. XIV. 4 I. XV. 3. XXI. a. XXx Is. ΙΙ. Reg. I. 18. aut I9. I. 26 V. 23. IV. s. X. I9. XIII. 2I. 27. XV. I 8. 2 O. XXI. 18. III. Reg. V. 6. XVI. I. XX. 38. I. Paral. I. 32. Prov. IV. 27. X. 4. XIV. IS. XV. 27. XVI. s. XVII. 13. XVII. 16. XVIII. S. I. Esdrae I. 8. IV. 23. Job. I. II. Ι. 22. XI. IO. Ier. III. I
110쪽
Gen. XXXVI. 8. Omittitur nomen Esau, unde sensus ambiguus ericitur. XXXIX. 22. Om. Princeps carceris. XLI. 4. Devorazeruntque eas, quarum mira species, ρο habitudo corporum erat. Sensus ambiguus est, &Obscurus, ni addas, quod in Hebraeo legitur:
devoraverunt vaccae malae visu, re macilentae, vel δε-
scienIes carne septem vaccas pulchras aspectu, re pingues. L. 22. Et iidit Ephraim filios usque ad tertiam generationem. Omittitur nomen Iosephi, unde ambiguum est, num Ephraim, an vero Ioseph viderit illius filios usque ad tertiam generationem. Ηeb. T. c
Jud. XII. I Omit. super te. XVII. I. Omit. nomen Iehuda; unde ambiguumst, num adolescens ille, de quo ibi sermo habetur, fuerit de cognatione Michae, an Vero de cognatione Iudae. Loca selecta in Vulgata ambigua, Vel obscura, quae ex Hebraico textu illustrari quecint. Gen. III. II. Maledicta terra in opere tuo. Scilicet,
ut cuipiam videri posset, quum operaberis illam,& coles. De criminoso opere ibi agi intelligis ex