Jo. Bernardi Derossi ... De praecipuis caussis, et momentis neglectae a nonnullis Hebraicarum litterarum disciplinae disquisitio elenchtica

121쪽

Commendat, tanquam Optima, Veramque Virtutem

sapientia imitemur, quae contra reprobat, tanquam putida vitia omnino devitemus. ibi moralia Dei praecepta rationi omnino consentanea, immo & ipsum perfectae rationis, aC naturae recte informatae dictamen; unde & moralis nostra Theologia humanorum actuum sive bonitatis, sive malitiae leges depromit. Ibi verae Dei Ecclesiae origo, & progressus. Ibi

hominum Deum timentium sermones, & vita. Ihi expectati Salvatoris ratio, promissiones, semen, dignitas, adventus signa, Vita universa , mors denique ipsa,& resurremo. Ibi demum vaticinia omnia aut Christum, aut noVam ab eo erigendam Ecclesiam , aut Iudaeorum reprobationem respiCientia Cuduntur. Minus ergo ne Veteris T. sollicitos propterea nos esse

oportet, quod in Novo vivamus t Quid vero, si ad ipsum quoque Novum foedus intelligendum Hebraica lingua requiratur ' Atqui, inquis, graecis litteris

consignatum est. Utique, si Matthaeum excipis, ita est, ut dicis. Verum an ignoras infinitis illud scatere Hebraismis i Etenim, etsi graeca lingua, a Viris tamen non dicam Hebraietantibus, sed natione Hebraeis conscriptum est, qui peregrinis litteris, ubi non erant undecumque periti, scribentes, facile coacti sunt, ut observat recte Castalio in Transi. Bbblior. Defens, in patriam consuetudinem deflectere. Referuntur parabolae, sermones, & dicta Christi, qui erat genere Hebraeus, &. Hebnaeos plerum

122쪽

I I aque adloquebatur. Ipsi Vero scriptores non solum, ut dixi, Hebraei erant & ipsi, sed Ex-Hebraeos alloquuntur, atque ad ipsos primum instituendos sacrosanctum foedus litteris consignarunt. In Hebraico autem textu V. T. legendo, Vertendo, allegandoque Versabantur. Quamobrem Novum T. necessario Hebraicis idiotismis abundare oportuit. Turpiter itaque

atque, ut Ceteros Omittam , recentior Elias Palatret 3 , qui non alias locutiones in N. T. admiserunt, nisi quibus omnes alii scriptores Graeci usi sunt,& in confutandis propterea Hebraismis N. T. perperam operam suam collocarunt. Frustra Vero praeceteris laboravit Georgius , qui in Dissert. De H brasmis dictioni N. Tes. immerito Uictis , & in vindici s N. T. ab Hebraismis , ad omnes Hebraismos ex Novo foedere eliminandos plurimum studii conferre visus est. De Hebraismis N. T. multi scripserunt, quos in DeliCiis Hebraeo-Philologicis 4 attulit Schuditus. Apprime vero id praestiterunt Glassius

in Philologia sacra s); item in sua Philologia Joh. Vorsitus 6), qui, cum ei non placeret γssii re

ductio Hebraismorum ad XIII. tantum classes, eos reduxit

iὶ Diis. De Stylo N. T. Graeco Graecae suae edit. N. T. an. IIγε. praefixae. 2 In Exercit. de Phrasi N. T. 33 Ia observationib. Philologico-Crit. in N. T. i in Pag. 2s F. 236. υὶ Lib. I. Tr. IV. Secti IL Can. II. p. 328.s6 In duab. Part. Philolog. S., quarum prior edita est Lugd. B. 2638. Altera Amst. Diuiti G--- ,

123쪽

reduxit ad classes XXXI. Quibus addendi sunt Georgius Pasor, qui agens in Gram. Graeca de N. T. dialectis varia Hebraismorum exempla ex eo collecta exhibuit, & Joh. demum Leusdenius, qui in sing lari libello 1 accuratissime hoc argumentum persequutus est. Consule de Hebraismorum scriptor hus in utramque partem Johannis Simonis Introductionem Grammatico- Criticam in linguam Grae

mium recentiorem scriptorem Florentinum Cap. X. &XI. De Eruditione Apostolorum, ubi de peculiari sacrorum N. foed. scriptorum stylo, & phrasi di serit. Quae si ita sunt, etiam ad penitiorem N. T intellectum Hebraicae linguae praesidium necessario adferendum est, quod in Johannis praesertim scriptis Toletus a) postulabat. Is, inquit, minuS, quam C teri Evangetisve graece loquutus es, Hebraicis phrobus abundat, unde si, ut Hebraei sermonis peritia, non vi, nus quam Graeci ad sensum sententiarum assequendum stneces bria.

i) De Dialectis N. T. singulatim de eius Hebraismis. Extat in eius Philol. Graeco. Seiunctim vero cum aliis libellis viror. Doct. edidit Rhenis dius in Dissertationum Philol. Theol. De Stylo N. T. Syntagmate. Postremo avulsum edidit Fischerus 8. Lips. r 734. 1 Quae est de Lingua, & Textu N. T. Graeco P. 243. seqq. 3ὶ Argum. Comment. in Iohan.

124쪽

C A P. VI.

II Hebraeos, O Haereticos eadem facilitate, 9 vi ex ves nibus, ct Vulgata , quam ex Hebraicis fontibus revinci.

De hostium redargutione, quod alterum ossicium,

di caput est, unde Hebraicarum litterarum usus arcessitur, idem sentiunt nonnulli, quod de scriptu- .rarum interpretatione. Nam eadem facilitate, & vi, si ipsis credimus, ex versionibus, & Vulgata, quam ex Hebraico textu Iudaei, & Haeretici revincuntur, idemque prorsus subsidium translationes, Hebraeique

codices asserunt. Quod quidem falsissimum est, sive id fieri intelligant, quod apud Hebraeos, & Haeret, Cos illae aeque ac hi, authenticae sint, & Vulgatam

recipiant, sive quia momenta, quibus ad eos oppugnandos utimur, eadem omnino in utrisque id C pia, & Vi, & claritate cudantur. Primum quod attinet, Haeretici proculdubio solum Hebraicum te tum ΔΘ εντ ν habere, nullam vero interpretationes putant, quaecumque tandem eae sint, ut ex selectis, quae hic subiicimus, eorum testimoniis Constat luculentissime. Aliam itaque auctoritatem , inquit Waltinnus I ), versioni Graecae non tribuimus, quam aliis versionibus, quarum nulli authentiam proprie conventro exist amus, sed auctoritatem tantum humanam. Scripsit

125쪽

1 Is item Altingius i) quamcumque versonem, quanta linque etiam fide, ac induinis elaboratam , tamen non habere, quia humana verso es, eaque propter ad distanum textum, quem auctoritatis disinoe, ρο αξιοτιγου emgo praelectum audivissent auditores), Jugiter ese revocandam, atque examinandam. Et Sixtino Amamae prutare latinas versiones mentem Spir. S. referre quin- . tus est error, & omnis barbariet fons, ut ex eius Antibarbaro colligitur et . Sane si quae versio est, quae apud heterodoxos Lutheranos praecipue maximi habeatur, nemo dubitat, quin ea sit, quam Lutherus eorum antesignanus evulgavit; de qua adfirmat PDifferus a): nobis expertissimum es, nullam sub sole meliorem dari. Nunquam ne propterea eam Campunt ' Immo vero carpunt, & ad libitum deserunt. Aserrationes etiam diversarum interpretationum commos , ait Starhius ) . . . neque minus ipsius M galandri nostri Lutheri. Et David Fridericus Meger linus in Fasciculo observationum miscellan. s), uti interpres, inquit, nulli prorsus translationi caecari debet obedientiam; ita nec nostrae B. Lutberi, quam adti) Differt. Philol. II. De versionib. Sacr. Scrip. 3. XXXIX. Eius Dissertationum P. I T. 1 V. Lib. I. Antib. Bibl. Hottingerus vero in Praefatione ad Goduvini Mosen , & Aaron , sunt quidem, inquit, nobis versiones , nulla tament' fonti aceomparanda. Aliae magis , aliae minus a textu originali recedant; immo nec expectanda, qua ν- , O si Φασεν plene exprimat.

3) In usu Ling. S. Catholico in Theol. Exeget. Praef. ad Biure Amitata, leu Not. Sel. Crit. in loca dubia , ac dissi S. Scrip.

126쪽

I 16 fontem originalem exigere ei licet, re ab eadem interdum discedere. Ita profecto ei non integrum modo es, sed ne-

' celsarium quoque ab illa die sentire in Ps. LXXX. 16. I8. Johannes autem Fabricius in sua Historia Bibliothecae Fabricianae i) de Lutheri Germanica

translatione sermonem instituens: neque tamen pro in-

fallibili , seu tali es habenda, quae nullum habeat erratum. Nam nec ipse Lurberus hoc sbi tribuit, nec alii quotquot

veritatem amant. Commemoratus vero PDifferus post allata verba, suis vero, subdit, eam interim non carere

naevis facili negotio sendi poisset, nis verenda venerandi Patris remelare religio foret. Quam tamen religionem innumeri alii non habuerunt; immo Pseifferus ipse, qui ibi erga Lutherum adeo religiosus videtur, alibi, quum necessitas tulit, non erubuit adserere ca): amicus Lutherus, amicus Philippus,sed magis amica πeritas. Itaque si ipsam Lutheri interpretationem deserunt Haereticorum ministri , reprehendunt, ad Hebra, Cum textum eXigunt, quae altera fingi interpretatio

poterit, cui fidant ipsi in disputatione, nec ad Hebraicos primigenios codices provocenti An Vulgata , quae corrupta illis est, nobis favens, nec solum recipiunt, sed iniquo plane ausu & eam, & Tridentinum decretum, quo authentica in Ecclesia declaratur, conviciis proscindunt 3 t Igitur Haeretici,

i in Toni. I. vinu. X. p. 27. 1ὶ Introd. in Orient. Diss. IX. Qu. 1. sub fin. Din V. Leuia. Philol. Hebraeo. Mixto Dissi I. Glas . Philol. S. Lib. I. Tr. I. pag. 3 1. Hotting. Thec Philol. Lib. I. Cap. III. p. 38o., Amama in

127쪽

III qui Traditiones omnes, Patres, Concilia summa temeritate reiicientes i) patiuntur se ex uno bibliorum textu refutari, solum Hebraicum textum, ut

in fallibilem veritatis lancem, divinaeque auctoritatis admittunt et . Nulli versionum, nec Lutheri ipsius,

divinam authentiam attribuunt; Ecclesiasticam vero, qua nos utimur, accusant insuper, & turpiter traducunt. Ut fucum nobis faciant eorum judicio hebraice inscientibus , ut securius vincant, non Ve

Antib. Bibl. . aliosque ei. Causse accusationis ab ipso Leusdenio ibidem exponuntur: canoni avis Syn. Trid. νersionem infinitis fere fatentem vitiis. Infer. Quaer. Iv. verso Vulgata multis in locis confirmae fidem Pontificiorum, cum in textilus originalibus ipsorum fides refutetur, O Re- . formatorum stabisiuitur. Verum , quod ad primum illud attinet, iam Cap. IV. animadversum est errores sive olim tempore Conc. Trid. , sive modo in Uul se extantes non esse magni momenti , nec fidem , α mores attingere, nec porro ullo inodo a Tridentinis Patribus apis probari , qui immo solerter ab iis emendandam Uulgatam praescripserunt. Iure autem authentica, idest suo sonti in his, quae ad fidem,& mores pertinent, conformis declarari a religiosissimis viris x potuit, es pro necessitate debuit, quod revera in illis cum Hebraicis codicibus perfecte congrueret. Quamobrem & falliam est alterum, quod subiicitur, maius nobis ex vulgata, quam ex Hebraico textu prassidium emergere , aut quempiam reperiri in Vulgatis Bibliis pro fide nostra locum, qui idem nobis non asserat in Hebraicis, ne dicam lu- culentius subsidium ; quod cuilibet suspecta allata a Levia. Vulgatae Ioca cum sente comparanti facile patere potest. Vide Eccle. IX. i. Gen. XXXVII. as. XLVIII. I 6. XIV. I 8. Iv. I 3. &c. si Luth. neque alia doctrina in Ecclesia tradi, aut aiadiri debet, quam purum Dei verbiam, hoc est Sacra Scrip. Zvvingi. mox incipis clamare, Patres, Patres, nempe Patres sic trassiderunt, sed ego nou Patres tibi refero , non matres, sed Dei verbum re ureo. Consule haec, & alia plura iuhanc rem Haeresarcharum testimonia apud Leon. Allat. in Hottingero fraudis, & impost urae convicto. sa) De Originaris, O authen. textu gloriantur Haeretici , Graecos, Hebraimisue codices ostentam , istos solos ut Ilaceros apud gregales venditant; latinos vero nihil pensi halent, ut putidum fungum aversantur, O conν tiis quibuslibet onerant, Moria. Exerc. Bibl. P. I. Cap. I.

128쪽

sionibus, sed ipso primigenio textu, cui omni studio , & contentione Vacant, nos Pontificios aggrediuntur ; quo Hebraica litteratura, in qua dexte rimi potius sunt, & grammatica primigeniarum dictionum vi, & significatu, cuius liant tenacissimi sectatores, falsa, si queunt, dogmata tueantur. Hebraicum Vero textum, quippe qui incorruptus est, utrique admittimus, estque tum apud nos, cum apud heterodoxos omnes authenticus, & indubiae omnino

fidei, auctoritatisque, unde pro suo quisque nostrum placito ratiocinatur. Qui ergo solis Versionibus, aut etiam Vulgata absque Hebraico textu, absque He-' braicarum litterarum praesidio Theologica cum Haeretico doctore a nobis concertatio institueretur' Quod idem porro multo magis de Hebraeis dicendum est.

Nam omnibus constat, reiectis quibuscumque Versionibus , uni eos Hebraico textui tenacius adhuc adhaerere. Hebraicorum autem sentium prae qualia het versione usum, dignitatem , Vim, atque emolumentum data opera persequi in suo Sculchan Acheseph R. Ahen Caspi superius deteximus: quo opusculo suorum veluti Hebraistarum disciplinae honestatem ostendit. Vulgatum vero interpretem cinnun za pD a Judaeis appellari jamdudum eruditi observarunt. Sed

quis unquam putavit aut Vulgatam, aut aliam quamvis ex nostris praecipue translationibus apud Hebraeos Gdem, auctoritatem9ue obtinere, aut posse ipsos alio ab Hebraico textu revinci t Unde Origenes, conaraur, in-

129쪽

bus desunt, sed smul utamur iis, quae penes se habent . . . Si enim eiusmodi fuerit noster ad ea, de quibus nos inter re ipses

controversa es, apparatra, non contemnent, neque, prout

solent, irridebunt eos, qui credunt ex gentibus, quod vera, re quae apud illos scripta extant, ignorent. Frustra ergo ad eludendum Hebraicarum litterarum usum, qui necessario ad Hebraeorum, sive Haereticorum Comvictionem requiritur, usus versionum proponitur. Quod ad alteram vero quaestionem spectat, Hebraici codices ullo procul dubio maius nobis adversus Hebraeos praesertim, quam Vulgata, Ceteraeque versiones praesidium afferunt; quod praestantinimi etiam nostrae communionis Doctores non dissilentur. Pudebat Hieronymum contentionis quorundam , qui hebraicam arguebant Veritatem, ac si ab Hebraeis

corrupta esset. Nam Judaei, inquit a , contra se legunt , σ quid pro se sit, nescit Eccle . Raymundus

vero Martini celebris Iudaeorum oppugnator, rursus vero, inquit 3 , noverint, qui eiusmodi sunt, in plurimis sacrae scripturae locis veritatem multo planius, atque perfectius baberi pro christiana fide in litera hebra,ca, quam in translatione nosra; quam Raymundi semientiam in eruditis suis ad eius Pugionem Observationibus, & notis praeclaro exemplo ex Habacuco

130쪽

petito confirmat Volsinius, quod & nos inferius af feremus. Bellarminus etiam utroque recentior eadem fassus est i): saepe codices Hebraei magis vexant Hebraeos, quam Graeci, aut Latini. Quod facillimum nobis estielectis productis exemplis Corroborare. Gen. I. I. Habet Vulgata : creavit Deus. Hebraici autem codices: creaΣit Elobis, quod nonnullis nostrorum Theologorum maximum ad evincendam adversus Hebraeos divinarum personarum pluralitatem praesidium videtur adferre. Etenim

plurale est Elobim, & ut optime inquit R. Chuna in Berescith Chetana super haec verba, nisi bic sermo scriptus fulisset, nunquam licuilibet dicere macreaΥit Dii. Et R. Scimnon apud Buxtorsium a ab eius filio R. Eliheser de ea, quae ibi subest sive anomalia, sive mysterio interrogatus, coactus est tandem in haec verba erumpere 3 : NT 'U

re secretum dictionis: tres gradus sunt, ρο quisque o dus per se disinctus, seu ex seipso es,' oe nihilominus omnes unum sunt, re colligati in unum, neque unus ab altero separatur. Quo spectat quoque Cabbalistarum expositio, quos Vocant Hebraei Chachame EmethsapienIes meritatis. Porro hi dementes literam iod ex Elohim, qua decem divinae juxta ipsos midoth, seu