장음표시 사용
101쪽
οι δε, addiditque ine0mmodissimo l0co. Atque haec additamen , quae et per se manifesta sunt et inter se confiiniant et apertas habent ex simplieissima iudicandi levitate causas, in scriptura integra antha et incorrupta aeciderunt. Illud iam ex mendo ante illato natum est; nam in Themistocle c. 2 de Themistoele puero haec leguntur: κ&ὲ
οει rasor ευε ιν. Mirum est de puero disciplinatum et artium studioso ουχ χλιερορύν, non contemnere, addita Prae- Sertim causa, quod naturae c0nsideret, quae ad contemptum tollendum nihil valebat. Sed optimus omnium, ut in Plutarcho, c0dex Sangermanensis et alii omnino non halientoret. Scripserat igitur Plutarchus d λος' ἰνοVocali ε in o mutata, additum est in aliquot eodicibus olet In Pyrrhi autem vita c. 22 de rege deliberania, utrum res Italicas an Graeeas an Sicilienses p0tissimum capessat, haec
λεζοι tενον, in quibus Silatenis, h0m0 patientissimus iniuria suspectum quibusdam fuisse annotat: equidem meritissimo suspectum dic0 non 80lum ob gominatum in Oadem c0nstruetionis larma idem participium aut quod causae s/iειγνων . . . δοκου Συὸν causa necessario alia forma subnectenda erat. sed quod totum ineptum est, Africam visam esse pr0pinquam esse Stelliae, quo nihil erat certius aut notius. Plutarchus
et ρε ινας κ. g. λ. Cum tis p0St et iuu excidisset, additum est ad structuram emetendam δεκουo c. Sed Graecorum exemplorum abunde iam est. Latin0rum agmen Cicero Diuitiam by Corale
102쪽
dueat, in cuius 0ratione pro P. Quinctio 7b haec leg*ntur: unum tamen hoc stestes, qui ab adversario parantur cogitent, ita se graves esse, ut, si Veritatem V Θ-lint retinere, gravitatem possint obtinere; si eam neglegere, ita leves sint, ut omnes intellegant, non ad obtinendum mendacium, sed ad verum probandum auctoritatem adiuvare. Primum si et gravitas et levitas commemorarentur, debebant haec exul quo p0ni: ita se graves esse . . . ita leves esse; perversum, si quid aliud, est: ita Se graves esse, ut
ita leves sint; deinde aperte sic contraria priori haec p0nitur c0ndicio: si eam neglegero saudito ex superi0re membro velint ut etiam consecutio sui omnes intelleganti ex eodem ita se graves esse) pendere debeat;
p0stremo hoc ipsum: ut omnes intellegant, . . . alle toritatem adiuvare necessario non ad levitatem refertur.
in qua nulla est auct0ritas, sed ad gravitatem. Itaque omni Ssententia pertinet ad gravitatem finiendam et terminandam et necessario sic decurrit: ita h0c est, hactenus et hac condici0ne) se graves esse, ut, si veritatem velint retinere, gravitatem p 0ssint obtinere, si eam neglegere, ut omnes intellegant, cet. sublatis verbis ita leves sint quae addita sunt ab ali tuo, qui neque particular ita vim neque duplicis et c0ntrariae sententiae inde, duplici condicione p0Sita pendentis rationem intellexerat j. Apud eundem in orat. pro Cluent. I99 sic scribitur: atque etiam nomina
necessitudinum, non solum naturae nomen et iura
Sassia) mutavit, uxor generi, noverca filii, filiae
pellex. Mire ex altera parte nomina, ex altera nomen
Hac emendatione eum Halmio communicata ΚVserus usus est. De ut, quod semel positum Mimne membro sumetebat sui, i . . ., possint, Si . . . , Omnes intellegant , ante alteram sententiam consecutivam repetito dixi breviter ad Cie.
103쪽
et cum nomine iura ponuntur; quomodo autem Sassia naturae nomen mutavit8 Scripserat Cicero apte et recte: etiam nomina necessitudinum, non solum naturae iura, mutavit; deinde, quae sit haec nominum mutatio, declarat: uxor generi det. Qui non attenderat necessitudines naturae, nomina iuribus resp0ndere, nomina cum nomine 0b singularem natur ae numerum) comparari Voluit; ad vocabulum orationi inserendum additum est ei. ire manifestum additamentum latuit apud Valerium Max. IV, 7, 2, ubi Blossius et P0mponius et Laetorius, ille Tiberii, hi C. Gracchi usque ad extremum amici, furiosi conatus strenui comites appellantur, sinistris quidem auspiciis amicitiae condicionem Secuti . sed quo miseriora, hoc certiora fideliter cultae nobilitatis exempla. Neque n0bilitatem illi in Gra chis coluerant, quam si sequi voluissent, contra Gracchos stetissent, neque eius rei hoc capite Valerius exempla colligit qu0d de amicitia est et inseribitur. Nobilitatis addidit qui dormitans non attendit audiri ex praximo amicitiae. Apud eundem IX, 1, 4 prave post comparativum additum
quam frustra et olim et nuper corrigendo tentatum est quo eiecto recta et sententia et oratio huiusmodi erit: Et quanto tamen insequentium seculorum aedificiis et nemoribus angustiorem introduxerunt atque inchoatam a se lautitiam posteris relinquere quam a mai0ribus acceptam continentiam retinere maluerunt. In codicibus est angustiorem quam introd. Paulo longius Valerius lautitiam reiecit, quod duas sententias quodammodo conflavit, alteram hanc: Et
quanto . . . . angustiorem introduxerunt lautitiam, alteram hanc: inchoatam a se lautitiam po-8teris relinquere quam ... maluerunt ). Sed in
Simili mendo apud ColumellRmbis post tantum, quo sequente ut aut ne finis significatur, ad quem usque progrediendum Duili od by Corale
104쪽
Valerio Maximo singulare hoc accidit, quod e0dex omnium princeps, Bemensis, additamenta quaedam habet, sed punctis notata, qu0d scriba, diligentius considerato exemplo, quod sequebatur, intellexit ea, in margine aut inter versus annotata, in orationem recipienda non fuisse; nam coniectura ea delere sane in mentem non venit. Id ita esse in
VII, 6, 3 esse et um) post Pighium Halmius intellexit,
sed tribus locis a vero aberravit. Nam IV, I, 14 perspicuum est, e codice optimo additis duabus litteris seribendum sic esse: Tot familiis in uno genere laudis enumeratis, Porcium nomen, velut expers huiusce gloriae, silentio praetereundum esse seta. se , negat posterior Cato id est, saetis suis praeteriri vetati. Cum levi errore turbatus orationis nexus esset, p0st n e-gat additum est fieri debere, sed, ut dixi, in e0d. Bernensi notatum, in ceteris sine n0'a. De VI, 9, I et VII 3, I 0 iam non opus esse puto separatim diei. Gellii lo- eum I, 3. 29 sacillime sic decurrentem: quoniam prosecto causarum ac temporum varietates discriminumque ac disserentiarum tenuitates decretum derectum γ) atque perpetuum distinctumque in rebus singulis praeceptum . . . non capiunt id est, non recipiunt nec admittunt) prorsus perturbavit participium ignorantes inter tenuitates et decretum propter l0ngiorem verborum seriem et pr0pter ignoratam verbi capiunt vim additum. Postremus sit ex hoc genere Senecae loeus in epist. 36 exu. , ubi quod editur: si
hoc unum adiecero, nec infantes nec pueros nee aut ultra quem progrediendum non sit, prave additur quantum, II, 10, 27: serito tantum, Iquantuml ut singulie 1athi seminis locum occupent decem pedum longum et quinque latum, et I, 4, 8: atque areae pedem tantum comple elatur, quod ait Cato, squantuml ne villa fundum quaerat neve sundus villam.
105쪽
mente. lapS08 timis re m0rt sim, neque verum per Seest - nam pueri vehementer m0rtem extimescunt neque aptum ad id, quod significatur, m0rtem neque ab iis tim stri. in quibus ratio nondum lumen sextulerit, neque ab iis, in quibus exstincta sit. Du0 genera Seneca fecerat: nec infantes pueros nec mente lapsos; interpolator inscite pueros ab insantibus separavit. Satis hoc est exempl0rum, quibus eadem cautio adiungenda est, quam in c0gnata seribendi errore addidi. Nam hic qu0que non raro de librariis incredibilia finguntur, nec tantum de Singulorum verborum, sed de maioribus et magis artificiosis additam piatis. Nam ut in prosae orati0nis scriptoribus ann0tati0nes marginales interdum licenter et temere finguntur, sic in poetarum operibus nimis faelle versus singuli e0mpluresve in suspieionem adducuntur a nescio quibus interp0latoribus et salsariis eo consilio compositi esse, ut veris intersererentur; nam pror8uS fraudulentos n0bis, n0n simplices homines milesque critici quidam lingunt. Ut enim exempla sunt versuum Singulorum aut pauc0rum ad lacunam antiquiorem e0dicum explendam aut mendum, quo sententia pessundata esset, occultandum aut etiam ad sententiam, qme curti aliquid habere videretur, amplificandam exe0gitatarum, ita prorsus ab omni probabilitate abh0rroni, quae nunc a quibusdam de tragoediis Graecis versibus spuriis impletis narrantur. Nam contentilatiles et ineptas interpolatores appellare, neque quando illi homines vixerint. dicunt. neque cuiusmodi scientia et arte praediti fuerint. neque quo consili 0 illos versus, quibus sublatis 0mnia bene habere affirpiantur interposuerint neque quomod0 00s in e0di eos insinuaverint: si autem iudieii causas in singulis locis quaeras, aut nihil nisi c0nriciae0mmunia reperias aut Superba edicta. quibus vetantur
tragi ei copia quadam et ubertate naturali dicendi personas utentes indueere sui S0ph0eles in Aiace 3273 generalemve Sententiam interponere, aut eiusmodi dubitationes, quae
106쪽
Lib. I 93 in mullas ali 08 versus non minus redant aut propter tragicae orationis fines n0n satis ubi quo n0bis n0t0s' aut pr0pter scribendi mendum; interdum quidem menda tam aperta sunt et manifesta, ut verba litteraeve sensu cassae interpo- llat0ri quamvis perverso tribui nequeant; itaque delendo nihil fagitur nisi ut dillieultas vi occultetur; estque h0c qu0que
perfugium eriticorum n0n se expedientium neque 'libere, quae sit res, latentium . qu0 perfugio interdum ita abutuntur particulas versuum vi0lenter mutatas et transi sitas e0nflantes fui in Sophoclis Antig. 23 sqq. , ut, rideas an in- ldi , nescias. Ceteros' tamen in hoc genere nisi quod
Hariungius excipiendus est) nuper vicit Gu. Dind0i sus, vir Graece perd0ctus'et in rebus grammati Is exercitatissimus, sensim ab aliis initiis in hanc viam ingressus, neque ulla peius vexata est tragoedia quam Iphigenia Aulidensis. Nam quod epilogus iustie suspiei0ni aditum dabat, omnia licere irati et Dind0rsus uterque'et ceteri sabulam ab Euripide imperseetam relictam set tamen aetam et editam) narrant et interp0latores fingunt ali 0s Aristotele antiquiores ), sed
tamen nec versuum'leges nec serm0nis satis callentes, ali0s imultis sui ipse Dind0rsius aitὶ seculis inferiores, et l0ng0sι verSuum ordines eiiciunt, quibus ipsi e0nfitentur sabulam curere n0n posse' ut in carmine chori, qu0d a v. 164 incipit, cuius quattuordeeim versus Dind0rsius relinquit, sed plures Euripidem additurum suisse, si subulam perfecisset, putat, et v. a 4l3 ad 44lin, iis, quae Significavi, argumentis utentes. Praeiverat in liue eriti eae genere in Latinis Hosman-Peerlhamp, qui cum suas H0ratio p0e s leges scripsisset et mullas in sententiis et vortiis' intellegon Terrores et prava de rebus ad Latinum sermonem pertinen-
Vid. Dindorci praefat. ed. quintae poet. seenie. p. VI de Iphigenia, Aulidensis v. 80 Aristat. rhetorie. III, 1I . In Sophoclis quoque Antigona 900-928ὶ Aristotelem interpolatione deceptum fingant i Arist. rh. III, 16 .
107쪽
tibus iudicia adiecisset, Horatium laniavit. Qui tamen ne
solus in hac pravitate esset aut temeritate Summus, nuper ne Gruppium commemorem) Lehrsius in Ovidii epistolis quae Ovidium, quae alios scripsisse iudicabat, eadem lege secans), in Iuvenale R*beckius effecerunt. Ego si ita inscriptorum' veterum operibus refingendis et amplificandis interpolatorum licentiam grassatam esse aut grassari Ρ tuiSse crederem, omnem e0rum contextus constituendi conatum abiiciendum putarem; nunc haec somnia lusu8que arte nostra parum dign0s iu hc0. Exp0Sui, quae essent summa et praecipua mendorum in eodicibus veterum scriptorum genera et lantes, totamque hanc verae scripturae depravationem ostendi sic non s0lum aetatibus et ingeniis et condicione librariorum . sed etiam scriptorum genere et forma ipsaque sortuna variari, ut ad rectum codicum. usum in singulis scriptoribus eorum proprietates et bona et mala exquirenda aestimandaque sint. Ac iam si quis quaerat, quid ex hac depravationisi universae cognitione profici ad ipsam artem criticam exer-eendam maximeque, de quo hic agitur, ad rectum coniecturae usum putem, scio dic0que, qui errandi genera universe norit, neque ideo aut, ubi Sit erratum, scire - nam omnia illa, quae tanquam exempla p0Sui menda et correxi serm0nis et rerum scientia et recta sententiae exquisitione deprehendi -) aut, quomodo, neque emendandi viam ipsam tenere; sed instructus erit ad quaerendum scietque, quae
tentari possint debeantque, poteritque, quid probabile sit accidisse, quid n0n sit, aestimare, m0d0 ad hunc universum ρ depravationis intellectum adiecerit illam propriae scriptorum i fortunae cognitionem, qua probabilitatis iudicium certius, regitur et, qui sit in unoqu0que scriptore coniecturae usus,' quae condicio, constituitur. Aliorum enim scriptorum
quorum libri inde ab antiquis temporibus perpetuis hominum studiis celebrati sunt, codicibus tam antiquis diligenterque scriptis utimur, tantaque ad codices adiungitur
108쪽
testimoniorum in sch0liis et apud grammatims aliosque vis, quid antiquitus lectum suerit, ostendentium, ut omnis haec quae mediae inter antiqua et nova temp0ra petatis seculis codices inquinavit, depravatio arceatur aut pellatur conte turaeque paene aditus praecludatur aut perangustus relinquatur, qualis Homeri Ver pliique condicio est, a quibus non ita longe Horatium distare iudico cautissimeque eum attingo; ali 0rum antiquos et bonos eodices habemus, sed tamen et aetate et auctoritate inseri0res et pauci 0res, raris aecedentibus extra eodices testim0niis, ut c0niecturae et usus non parvus sit et adminicula firma, qualis sui his utar exemplis) nunc Platonis sere totius sortuna est et eiceronis in magna operum parte, quanquam in his ipsi, magis varia; alia denique veterum opera aut mature neglegenter describi et graviter vitiari coepta sunt aut recentioribus tantum et interpolatis codicibus continentur. ut coniectura multa egeant, sed ea, in quo tuto consistat vix inveniat, etsi in quibusdam depravationis simplicitas
Mendorum corrigendorum via breviter monstratur et exemplis deelaratur.
Primum est emendationis initium, sine quo tentarii coniectura non debet, mendum demonstrare et certis indiciis convincere aut saltem ita probabiliter arguere, utl iustae suspicioni sit locus; in quo ante omnia tenendum, est, sic esse coniunctam script0rum interpretati0nem enari rationemque et criticam artem, ut haec illi primum recto, codicum usu textum praeparet purgetque, deinde ipsa ab eat denuo evocetur et ad conandum instigetur, cum in eo, i qui e codicibus constitutus sit, textu enarrandi operam noni recte pr0eedere nec absolvi posse intellectum sit. Itaque omnia, quae in bono enarratore, eadem in critico esse de-
109쪽
bent et vel maxime coniecturam rρ ere, Serm0nis Seientiat rati0ne et usu confirmata et legum gnara et naturalis libertatis et inflexi 0nis, rerum sententiarumque et earum, quae pr0prie in qu0que opere tractentur, et earum, quae ex communibus antiquitatis institutis, hist0ria, opinionibus intercurrant, intellegentia. sensus ad ali 0rum cogitatae verbis percipienda natura et exercitati0ne aptus, prudens descript0rum arte et c0nsuetudine et eonsiliis iudieiuni et probabilitatis in iis . qine de scriptoribus aliisve librariis in eredi
possint, aestimatio. Et quanquam ita comparata res est, ut n0n pauca, quae ad ipsam tantum 0nati0nis formam grammaticam et e0mmunes sententias pertinent, recte iudieari et c0rrigi etiam ab e0 p0ssint, qui argumenti ascriptoribus proprie traefati n0n multam nec accuratamc0gnitionem intelleg0ntiamque asserat, tamen n0n exiguum est perieulum, ne quis fines transiliat et ad ea, quibus n0nsulseiat, progrediatur ). Et in codicum quidem dissensu aperto et n0tabili, si id, qu0d t0lerabilem orati0nem sententiamque videtur habere in recentibus tantum suSpectisque e0dicibus reperitur, in bonis autem et fide dignis litterae et verba manifesto prava quae ex illa altera scriptura err0re det0rta set Ii0stea sacili probabilique conieetura ad illam revocata videri nequeant id iam suilledre debet ad sanitatis speciem tollendam, ut ex meli 0rum codicum vestigiis coniectura verum quaeratur, etsi sere semper aecedit, ut id, quod in deterioribus c0dicibus sit, paul et diligentius excussum orationis aut sententia3 vitium habere reperiatur aut saltem languidum esse et iners nec consili 0 script0ris aptum. Deteri0rum autem eo-
Exemplum lusus eritiei rerum intellegentia prorsus eareutis, sed simul iudieii et in codicibus aestimandis et in rebus grammaticis tractandis levis et perversi olim Vaheliel dium deseripsi, Lucretii editorem opusc. acad. I p. 30:b Sqq. , Postea Gin ren-2ium, ex omni pravitatis genere aequabiliter conflatum.
110쪽
di eum a bonorum scriptura per se n0n inspeeta dissensus nullam.omnino habet coniecturae causam nihilque inanius esse potest suspicionibus, quae ex huiusmodi mendis et interp0lationibus ductae etiam non contemnendorum philologorum, velut Nic. Heinsit, commentarios implent. Omnium autem codicum aut bonorum consensu stabilita scriptura mendi convincitur, si ex ea oratio sententiaque eiusmodi non est ieitur, quae scriptori tribui iure possit. Nequo enim, quid sit per se rectum aut etiam elegans, quaeritur, sed. quid ita cum scriptoris ingenio et consuetudine et operis universa forma conveniat.et ita inter se cohaereat, ut, etiamsi reprehendi sertasse aliqua ex parte possit, tamen in id incidere scriptor potuerit; atque, Si quid c0rrigi tanquam mend0- sum velis, eo dirigenda accusatio est, ut absurdum esse repugnareque inter Se et cum proximis ostendas aut ascriptoris tempore, ingenio, scientia esse alienum neque probabilem habere excusationem aut, cur exciderit scriptori explicationem. Nam multa scriptor aut non utique malus aut etiam alibi bonus rebus salsa, sententia vitiosa, oratione inconcinna p0suisse p0test ine de unius alteriusve rei ignoratione aut errore dicam) aut festinans aut etiam materiae non satis par, cuius generis exempla permulta in Ciceronis
de philosophia libris notavi deque tota re dixi in praelatione ad libros de finibus a me fiterum) edidis p. LXII sqq. atque
interdum etiam consilio non vere Scripsi SSe aut acumen ruintans in inania incidisse quod aliquotiens Tacito acciditiet ab orati0nis consueta norma aberrasse. Sed et ubi scriptor sententia aberrat, tamen apparet voluntas ad propositum aliquod tendens Armaque eo consilio instituta, et, ubi improprie l0quitur aut constructione excidit, a sui tamen temporis loquendi usu, ut ita dicam, gradatim aut novie notionis significandae aut rhetorici artificii causa aut lusu ad insolitum verbi usum aut propter singularem orationis implicationem ad constructionem inusitatam et perturbatam delabitur nec aperte et simpliciter legi et usui communi aut