장음표시 사용
71쪽
copulatis mutati; scribendum saltem fuerat atque is , deinde, ut hoc condonetur, inepte Gracchus duos Gracchos procreasse dicitur; nam Gracchus ex legitima uxore nisi Gracchos procreare non potest. Apud eundem in orati de
domo bi Q. Metelli laus ad sempiternam memoriam temporis calamitate propagata dicitur. Verum laus neque ad memoriam temporis incerti et infiniti) propagatur neque
ad sempiternam memoriam temporis, sed ad omnis aut longi temporis memoriam, scripseratque Cicero ad sempiterni memoriam temporis, librarius adiectivum proximo substantivo adiunxit ). Apud Varronem de L. L. VII p. 93 Biponi. scribitur: a quo Accius ait personas distortas oribus deformis miriones. Si personas distorias Accius appellasset, aut omisisset oribus de sormes aut coniunctionem interposuisset set potius distortas oribus et deformes dixisset, quod persona aut absolute delarmis aut certo oris habitu deformis apte dicitur,
non ore deformis); sed scripserat Varro: personas distortis oribus deformes; praecedens substantivum adiectivum sibi adiunxit. Apud Valerium Max. I, 7 Ε. 4 pertinax casus imminentis violentiae lanceam petendae serae gratia missam in Atyn Croesi filium detorsisse dicitur;
sed neque casus, qui unius temporis et momenti est, pertinax recte dicitur neque casus violentiae aut violentia imminens. Scripserat Valerius: pertinax casus imminentis violentia. Hic quidem, ut violentiae scriberetur accommodate ad imminentis, effecit etiam casus err0re pronominativo acceptum. Seneca do tranquill. animi 16, 2 scripserat acute de magnorum virorum iniquo lato peremptorum desiderio leniter tamen serendo: Quid ergo est 3 Vide, quomodo quisque illorum tulerit, et, si sortes.suerunt, ipsorum illos animo desidera, hoc
3 Hanc amendationem cum Halanio 'per litteras communieatam Batterua et ΚΜserus in contextu posuerunt.
72쪽
est, desidera illos sorti illo animo, quem ipsi gesserunι ipsorum animoi, aeque sortiter. insol. ad Polyb. 14. 4: magno fratrem desideravit animo. Atque haec
quidem non coniectura, sed optimorum codicum omnium
B, G, Α, Bongara. apud Flexertum, scriptura est; et tamen editur, quod in deterioribus accommodando ad illos laetum
est: ipsorum illos animos desidera, nulla sententia; neque enim, quid desiderandum sit, sed quomodo, agitur Substantivum praecedentibus substantivis non recte accommodatum est, tanquam simpliciter eis copulatum esset. apud Senecam epist. 90, 26, qui scripserat: Non arma nec muros nec bello utilia molitur sapientia : paci favet et genus humanum ad concordiam vocat. Propter arma et muros scripto etiam bella. et alioquin orationis forma turbata e8t - nam suum verbum prior pars nee sario habere debet - et perverse in hae belli et pacis comparatione nudum illud utilia interponitur. Haec sunt quinque, ut dixi, summa genera e0rum, qui proprio scribendi errores appellari possunt, ex oeulis et animo seribae non satis attente proposita legentis et memoria, dum scribit, servantis pendentes, qui primum quam varie inter se complicentur et coniungantur, vix ut distingui possint, in tam multis ex iis scriptorum exemplis
Prope ineredibile est in eiusdem libelli e. 2, 10 Baasium
Fieherium enim nullo proreus loco numero descriptionem mentis incertae, quam spes ine hoatae habent suspensam, deploratae tristem, in qua aptissime verba propria inter se reseruntur spes ine hoatae et deploratae, me nasuspensa et tristis), corrupisse eodicibus pstrentem, in quibus depIoratae inter duos Mensativos adiectivorum singularis
numeri interpositum in eandem formam transiiti Quid voluit esse habere tenere) mentem deploratam 8 Spes inchoatas quomodo tristem habere mentem putavity Rationem captivam sub iugum eodicum misi
73쪽
liue posui, iam significatum est, ut hie duo sistissima exempla addere satis sit, alterum Graecum Plutarchi ex libello Non posse suav. 3. 4 p. I 087 Ε). in quo loco iam supra verba prepter eandem vocem bis positam omissa ostendi;
φαγέε ινανὶ omnes n0runt, coniunctissimam eandem cum δι&ήρασει et ἀνι no v ερ. Scripsit igitur Ρlutarchus: ποδαγρικά ρευρι ciet α καὶ φαγεδαιν ρ καὶ λαβρωοεις καὶαnoohu ε te. Id duplici errore corruptum est, accommodatione feti οδαγρικὰ ρευρεατα καὶ φαγεδαινικά et geminatione sua εδ ιινικά κα ij. Latinum alterum exemplum sumetur e Gellii libro XIII, 8. 2. ubi eum, qui sapiens esse rerum humanarum velit, oportere doesti sapere atque congulere ex his, quae pericula ipsa rerum docuerint. non quae libri tantum aut magistri per quasdam inanitates verborum et imaginum tanquam in mimo aut in somnio deleo lavorint. Et totum dei sciandi verbum hinc alienum sesse et prorsus barbare eum accusativo rei diei consulere ex his, quae magistrido lectaverint , tam manifestum est, ut demonstrari pluribus nihil attineat. Gellius verbum ad vanas species aptissimum p0suerat obiectaverint; eius prima littera. quod eadem praecedebat, hausta ost semel scribendo; simuli supra Verisum producto natum est blectaverint: hine laetum corrigendo illud delectaverint. Interdum duo plurave menda non in idem v0cabulum, sed in proxime coniuncta incurrentia gravius orationem et sontentiam turbant.
eodicibus scribuntur: Σκοπά ιιεν M. ελον, οτι Πολλάου ι Netωριατα ἐλοντα Οιν ait ιιῶν λαι βάνει δοξαν οὐκ ἀρθ ιος. Satis apparet, hoc dici, musarum speciem et dignitatem accipere ea, quae reapse alium locum teneant. Di iliaco by Corale
74쪽
Scriptum fuerat ου unetωνιά et αν εχοντα τα ξιν αἰτιων λα/ι- νανει δόξαν, verbis accurate inter se respondentibus. Mi χοντα etiaξιν, gemel scripto etia, iactum e8t εχοπια οιν. simul ου uneto, εtietων accommodatum est ad n ολλα, eo
quidem facilius, si alter error prius aegiderat. Apud Ciceronem pro Murena 73 sic in codicibus scriptum est, nulla sententia: Haec omnia sectatorum, spectaculorum, prandiorum item erimina a multitudine in tuam nimiam diligentiam, Servi, coniecta sunt; in quibus tamen Murena senatus auctoritate defenditur. Ipsius Servii Sulpicii nimiam diligentiam in minutis et nullius momenti criminibus colligendis significari, Halmius - intellexit seripsitque recte: nimia diligentia, Servi, conlecta sunt; sed prave et violenter illo genere damnandi, d0 quo paulo post dicamin delevit verba a multitudinein, relicto tua, nec rectam sententiam esseeit; displicuisse enim populo et Servio n0cuisse nimiam hanc diligentiam Cicero dixit; scripsit autem: Haec . . . crimina multitudine inuita nimia diligentia, Servi, eontecta sunt. Itaque in his verbis haec acciderunt: a geminatum est crimina a multi distractum inuita et ex uita factum tua; ex conlecta, I breviore scripto, natum coniecta; tum, ut videtur, propter coniecta in additum m in tuam nimiam diligentiam), etsi hoc proprio quinus errore nasci potuit. Deinde illud quoque in superioribus exemplis permultis apparuit, ipsi primo errori accessisse aliquem c0rrigendi conatum, rudem plerumque et simplicem, qui si non accessisset, pro verbis litteras dissolutae restarent. Ea iam interpolatio esti Sed antequam ad eam, quae vers interpolatio appellari debet, venimus, attingendum es quod sextum et postremum Supra posuimus scribendi errorum genus, non ex oculorum et memoriae in singulis litteris et syllabis sallacia nascens, sed ex iudicio, a mutandi tamen voluntate, hoc est, ab interpolatione seiunctum. Id accidit, cum scriba, quae in
75쪽
proposito exemplo in margine aut inter lineas declarandi aliquid causa annotata sunt, errore ipsi scriptoris orationi interponit, quod eius partem esse putat. Ab hoc diversum est cum aliquid scriba aut corrector codicis. quod deesse orationi credit, ipse eo consilio addit, ut inter verba scriptoris legatur, hoe est. orationem sciens mutat et interpolat. Philologi autem plerique primum interpolationis nomine sero ds solis iis utuntur, quae veris scriptoris verbis aliena adduntur; deinde duplex addendi genus, alterum in errore. alterum in consilio positum, non separant, quod si facerent. se ipsi admonerent. ut paulo cautius et subtilius de additamontis notandis et tollendis iudicarent; quamquam n0n 0mnibus locis discerni potest, utrius originis additamentum sit. Ρrimum igitur saepe aut in margine eius exempli, quin ad describendum propositum erat, aut inter lineas reperiebantur interpretamenta ad Verbum unum alterumve scriptoris declarandum Aut ad rem personamve significandam adscripta, interdum ne grammatica quidem forma ad con- tinuam orationem accommodata sui Saguntini Liv. XXI.
19 quod ut oratimi includeretur, debebat esse Saguntinos, Si euli Cic. Act. I in Verr. 53; emendati. Lio. p. 2123; ea interpretamenta scriba imprudens ipsi orationi inserebat. Huiusmodi est apud Platonem r. p. II p. 364 Εin his verbis: me asti λυοεις καὶ καθαρ/ιοὶ αδικUtciron διά θυσιῶν καὶ παιδιάς et δονῶν εἰοί, vocabulum ηδονῶν
adscriptum ad ma ιδιας nomen, quo ipso sestorum dierum hilaritas ludicra significatur; nam neque Παιδιά neque πωλας rectum est, ne quid de aequalitate membrorum dicam ). Apud Ρlutarchum in Theseo c. 34cAλεξανδρον /Hν τον ἐν Θεσοαλίρ Πυριν υπ' 'AIHI: ωρ καὶ Παrροκλου ριάχv κρατηθῆναιὶ ad Alexandri nomen
) Prorsus eiusdem generis est τον ταρταρον adscriptum ad εἰς o,τι X p. 616 Α, reete ab Hemanno notatum.
76쪽
cum adscriptum esset τον Παριν, id sic orationi insertum, ut articulus a nomine divelleretur, plans eam vitiosam effecit c-ξανδρον το, Θεοσαλία Παριν); itaque Comes, Schaeser, Sintenis transponendo subvenire conantur, quasi non omni loco seque inaniter lectores admoneantur 'Aλέξανδρον esse τον Πάριν. In eiusdem Lycurgo c. 2 cum in his γενομενων τῶν ὁρκίων declarandi causa supra scriptum esset ο/ιολογων idque in ordinem sic receptum:
runt, qu0m0do saepe hoc mendi genus occultatur. Εmendati. Liv. p. I 4 et 16 ). Apud Ρausaniam LX, 21, 6 ad αἱ ti σπιδες admonitionis causa, ne quis scuta intellegeret, adscriptum erat ab aliquo τά θηρία, deinde errore effectum est in ipso textu τα θνὶρδει αἱ ἀσπίδες, miraeoniunctione, miro etiam ordine. Apud Senecam epist. 85 10 Numquid dubium est, quin vitia mentis humanae inveterata et dura, quae morbos Vocamus, immoderata sint, ut avaritia, ut crudelitas, ut impotentia, impietas 3 extremum v0cabulum ad im-- potentiae n0men, qu0d, ubi de impotenti iracundia dicitur saepissime librariis offensi0ni fuit, declarandum, inepte sane, adscriptum esse, ostendit non solum omissa in hoc memeso vitiose particula ut, sed certius, quod impietas nunquam
inter affectus et perturbati0nes animi τί πάθη) a Stoicis numeratur. Apud Gellium XIII, 20 fl9ὶ l2 declarandi
causa, quis filius significaretur M. Catonis M. F. M. N. consulis a. 118 , adscriptum est cum gravissimo errore maiorem Catonem, e quibus verbis nullo artificio quicquam extorqueri recti p0test. Iustinus V. I, 1 scripserat: Alcibiades absens Athenis insimulatur Cereris initiorum sacra, nullo magis quam silentio sollemnia, enuntiavisse. Additum est in margine mysteria, quo in orationem inserto vitiose Latina Graecaque ap-
ὶ De Alexand. o. 74, Othon. c. 5 diem suo loco.
77쪽
pellatio miseetur et mysteria sacra satis abundanter dicuntur; itaque recte complurea iam id vocabulum damnarunt. modo ne Cereris nomen damitatione comprehendissent: XXVIII. 3, II neminem animadvertisse video in vulgus adscriptum ad declarandum, quod praecedit, in publicum, loco paulo inferiore in orationem receptum esse; itaque alia tentantur. In poetarum versus noti et certi generis non facile aditus erat eiusmodi additamentis nisi maiore accedente mutatione ; in anapaestis tamen ex Euripidis Cretensibus apud Porphyrium servatis ist. 47b a Dind. ad φοινικογενους
τεκνον adscriptum nuI τις Tυρίας Versibus accommodari
potest. Sed tu quam minime rarus hic est interpretamentorum inserendunun error, tamen parum caute in hoc genere probabilitatem aestimant et ii, qui, quicquid apud veteres ulla ex parte, abundat aut tolli sine incommodo potest, eiiciunt et in eoi genere corrigendi sibi nimis placent, in quam reprehensionein nostra aetate et Barius et alii Batavi et Germani quidam incurrunt, et ii, qui critica desperationis De perfugium habent, ut, quae neque enarrare probabiliter neque corrigere p0tuerunt, interpretando et interpolando addita dicant: nam interdum etiam hominis alioquin prudentes sic se molestis verbis liberare student ut oblivisci videantur, scribas simplices quidem illos homines fuisse, Sed tamen sanae mentis. Velut quod Muegerus ad Thucydidis lib. VIII, 4ii. quem locum supra emendavi, primum adseripsit - nam postea ad verum pmpe accessit - . τα δεινά interpretandi causa adiectum esse posse Ednnte Glossem se in , qu0rum, quaeso, verborum illa interpretatio est et qualis 3 et quae, illa sublata, relinqui
eodem modo in Iustini loco, quem paulo p0st emendabo, VII i, 7 et 8 verba capit hinc Thessaliam uncis amoliri Ieepius conatus est. Nihil igitur additamentum habendum est ineque huiusm0di, de quo nunc agimus, neque eiuSm0di, quod vere interpolando statim ipsi orationi interponit in
78쪽
nisi quod et ipsum iustam habeat in sententia aut oratione offensionem et cuius addendi eausa probabilis et a scribarum simplicitate non abhorrens ostendi possit et quod consilio addentium aliquo modo respondere intellegatur. Atque idem iudicandum est de maioribus illis totarum sententiarum et periodorum aut langiorum etiam locorum additamentis, quae ex annotati0nibus margini adscriptis orta interdum sunt, inte dum iniuria finguntur. Nam et in eodicibus quibusdam antiquis, Latinis tamen magis quam Graecis, script0rum histori-
eorum in margine breviter argumsenta et pr0gressus narrationis annotabantur eaeque ann0tationes postea a scribis errore contextae orati0ni insertae sunt, de quo genere in emendd.
codicibus aliquot is error frequens est -). et in aliorum codicum marginibus interdum sch0lia ad sententias breviter comprehendendas et explicandas et ad res declarandas adscripta p0stea in contextum recepta sunt, cuius rei ex Ciceronis orationibus olim duo exempla memorabilia in opusc. acad.
I p. 248 posui, alia in libris de finibus ' ΙΙ. 108 et spost alios) V. 21 notavi, in libro autem I de oss. 36 primus
sch0lion historicum deprehendi. simile eius, quod III, I 14 Heusinger deprehenderat. Sed quidam, cum inciderunt in locos aut sententia et cum reliquis nexu 0bscuros s0rtasse aliqua ipsius scriptoris culpa, ut in Ciceronis de philosophia libris lacile credi p0testὶ aut etiam alio mendo laborantes velut transpositione , facili se . remedi0 expediunt annotationem marginalem in orationem illatam incusantes. neque quaeriint, quibus librariis et quo tempore in mentem venire potuerit huiusm0di annotationes de rebus sententiisque a scriptore n0n significatis addere aut undo maioriam Sumpserint aut quo e0s probabile sit, si talu quid conati
0Ssent, orati0nis genero et quibus Verbis usur0s suisse. Verum quoniam nobis toto hoc capite n0strarum sententiarum explicatio proposita est, non alien0rum errorum refutatio, et quoniam refutari ii singulatim sine longiore
79쪽
plurium loc0rum pertractatione non possunt, satis erit hic totum genus nota88e, pluraque . desiderantes ad ea ablegare quae in commentariis ad Ciceronis libros de sin. ad V 86 p. 759 contra Darisium dixi quis enim Theophrasti mentionom fecisset, si a Cicerone ipso omissa esset p), ad III, 3bp. 403 et ad V, 9 p. 6l7 contra Bahium - quanquam altero loco non marginalis annotatio videtur fingi, sed librarius in ipsam orationem ad Ciceronem scilicet excu8andum haec verba ut poetice loquar insersisse putandus
57b contra Iaeobum, aut in emendati. Liv. p. 398 et p. 469 in notis contra Weissenbomium. Nam hoc quoque aut deficientis criticae perfugium aut levitatis campus est.., A scribendi erroribus ad interpolationem Venimus, quo nomine, ut dixi, omnem mutationem a librario volente et
prudente factam c0mprehendo. Eius prima larma, tam rudis, vix ut ab ipso scribendi errore seiungatur, deprehenditur in litteris exempli propositi, quas ipsas scriba recta videbat, sed quid significarent , non intellegebat aut non attendebat, male interpretandis et mutandis. Ad hoc genus pertinent litterae pro suis ipsae n0minibus positae aut pro numeris, sed pro partibus vocabul0rum acceptae saut contra pro numeris, quae vocabula erant, ut in Cicer0nis epp. adlam. XV, 4, si, compendia V0cum non intellecta, sed alio det0rta, ' Vetusque omnino scribendi usus, quae orthographia appellatur, prave redditus. Quae qu0niam multa et varia in utraque lingua sunt, quae explicari hoc loco non p0ssunt paucis defungamur exemplis. Apud Graecos ει scriptum in secunda pers0na prasivae verb0rum Armae, ubi posterioro aetate scribebatur, cum alibi eri 0res genuit, tum apud Euripidom in Electra 238, ubi Electrae, quid nuntians et
80쪽
ρῶς εχει hoc est ἐχη, quo malae, fortunae loco ten Maris constitutaque sis sἐν τω sυριφορας, ut Sophocles dixit Antig. 1229, 33. A nullo commemoratum memini, tota in dativo primae declinationis antiquo more vocali adscriptum eui postea subscribebatur, persaepe pr0 o acceptum genetivum pro dativo essecisse, velut apud Thucydidem II. blubi scribendum est: ἐτερος αν 'ἐτερου θεραnε α ανuπιμ-ς λύρανοι alter ab altero, dum curant et fovent implebantur et contingebantur; vulgo θεραπείας quod Dobreus tolli volebat Κmegerus ab ἀno pendere, di- Vellens ετερος ἀφ'ἐτίρου) et apud Platonem sophist. p. 224Α καὶ πολλα μερα τῆ τά /Hν παραμυθίας, ταδι και on ουδῆς καὶ πωλουμενα pro τῆς
vivi fe)'j. Quid cratis rariore seribendi Arma significata nocuerit Platoni in Phaedro p. 253 Α, r. p. X p. 606 U, suo loco dicetur. Apud Latinos quoties ex si se sti factum sit aut sit aut sunt, dixi opusc. acad. I p. 184, II p. 222, ad Cie. do
in Idem mendum in Sophoclis aed. col. 989 ex aIta etiam musa suo loco tollam.', Eadem correetio tui copia quadam exemplorum res confirmetur, adhibenda Plutareho in AE mil. Paul. 33 τῆ ἀναισθησία pro τῆς
ἀναισθησίας; non mutatione non sentiendi miserabiles erant Persei liberi, sed ad sorinnae mutationem miserabiles eo ipso, quod eam propter aetatem puerilem nondum sentiebant et Alexand. e. 58 τῆν πλείστην φθοραν απορίαι των ἀναγκαίων καὶ δυσκρασίαι τοὐ περιέχοντος ἀπειργάσαντο τy στρατια prostρατιας , de fort. Rom. 7 ἐπὶ μαντεία σεμνυνομενον, non ἐπὶ μαντεlας, quod etiam geminatione litteraeo ortum esse potest . de Iside et Ostr. 15 ρεισμα τῆ στεγν ὐπέστησεν, non τῆς στί- γηςὶ, de cupid. divit. 7 ex tr. επαγαγών 'ρυχη τας φροντίδας,