장음표시 사용
181쪽
doco. De supenctile vero nultam expressum mandatum a Iosue acceperant , qui tantum dixerat, omnia quae illius sunt: id quod de , capitibus erat accipiendum, ut subiuncta declaratione fuit exposiarum, sicut illi iuramento firmastis . si vero isti omnes animas quotquot intra domum receptas inuenere, seruarunt se deduxerunt, o rem omnem isiorum consieruarunt. Hun benefici' cumulum adnotandum indicat Hebraici verbi repetitio, Venerunt de exire fecerunt Rahab &c. Et paulo Hst: Et omnes cognationes illius cxirc fecerunt. GIagno profecto documento haec repetuntur offici, quam amplisi e praestandi, tum beneflcy quam cumulati si e in benemerentes ponendi, tum praeterea decreti, o mandati principi; in fauorem, cuiust pronuntiati reapse amplificandi se dilatari quatenus rei sermoniIi ratio concesserit. Dixerat Du Omnia quae illius sunt. addiderat autem sicut illi iuramento firmastis. L.fi. r. de in boni officiosis iuuenes dictum istud omnia quae illius sunt, ample sunt interpretati, indisia sicut iuramento illi firmastis, non pyin
ad exceptionis, verum ad voluntatis confirmationisis rationem resulere. Neque vero urbis iam deuotae atque sacrae excisio incendium
a te carptu fuit, quam Rabhabfamiliasui et diligenter consultum, cuius liberationem strages consecuta est urbis se gentis., Vrbem autem, & omnia quae inuenta sunt in ea, succcnde-λ runt, absque auro & argento & vasis aeneis ac ferro quae in aerarium Domini conssecrarunt. HAEC ut a Deo decreta fuerant, per Iosue curata, o a populo facta sunt diligenter, praterquam as uno ex populo, cuius historia inferius nab r/tur. Rahab vero meretricem & domum patris eius, A omnia quς habebat, secit Iosue viuere, & habitauerunt in medio Is rael usque ad praesentem diem, ed quod abscoderit nuntios' quos miserat ut explorarent Iericho.
NON minorem misericordia tribuendis,Deii publicae praestandae, quam bis sacrari cura Iosue fuisse, locus hie aperte sedit. Neque enim satisvis fuit, Iosue familia omne istam cu familiari re fa
uam incolumems tueri,ut Hebraice verbo H E H H E i E H,idest, vis
182쪽
teq.decerneret,idi perpetua lege et cosuetudine co maret. atuanquam enim usi non fuissent ex Israelitarum tribubus, neque ex Idu--is,neque Ammonitis or Moabitu, qui sanguine coniuncti assian Uraesitis erant,sed ex imito atq. inimico Nanaeorum genere tame propter unim mulier ut A cu beneficio coniuncta, familiae omni non infrequenti, non solamparcendum, ita obera honestat cod rionest Buta consule lum censuit. Et habitauerunt in medio Israelvsq. in praesentem diem . hoc idiotimo Hebraico signi catur honesti loci or liberae atque integrae conditionis in riuitate vel repul Dea us. Namq. vocabatum KEREB, pro quo Medium reddere Latine solemus, ct interiora ventris, or propinquitatem, se nece itudinem
es huiusemodi alia signi cataralium, charitate, studisi i Jectantia.
Atq.hac eade orationeSunamitis ista Eliseo officiν ipsi exhibendi materia qua ti, Nuquid habes negotiu, et vis loquar Regi vel Principi militiae3 restodit, In medio populi mei habito: hoc est,bono inflatu ego resi, meae omnes sumus,cbara se grata meis dego, nihilo. negoti, aut causa habeo, bono i apud gentem meam loco um. Hui modi viue
di conditione Rahhao se familiae cognationii illius apud Uraesitas constitisse, perpe uos fuiss: conseruata, omo haec docet, id, ab optimo Duce institutum ab I 'aesitis fulsesuscepta, declarat, In medio
Israel. Ratione vero constitutiox sue huius pubi ce expresam, o literarum monu elis mandata signiscat, ut familiae illisia iura perpetuo costarent, orsi quando cui qua calumnia vel fraude peruert retur,repetere legitimet obtinere liceret. co quod ab sic oderit nuntios quos mi serat Iosue. 2 img. beneficiu publice fucrum publico officio,beneficio at . priuilegio repexi oportuit; os amplim, quo grauius atq.i ustris uerit promeritum. Fuerat vero magnu beneficium es meritu,nuntios publica auctoritate misospericulo liberandicausi
abscondi,quocunq.nomine Egi misit uiissent: sed loge maius est non
prodidisse, imo a odisse or seruasse, libera imisisse coi qui misit
fuerant,ut vG e Ieriabo propriam explorarent rauippe magnae fidei signo argumentum i fuit,nuntiorum salute propriae patriae causae or εnomini amoriq. anteponcre,dignum i indicuo quod Israetitaru - iriae o riuitati communicatione rependeretur. Discant hoc ex DChristiani quemadmodsi ext i; haberi es ornari oporteat eos, quos .iu sua ecclesia Dein ad eribi volueris. Scimus Eabhab Cananaeae apudi . Israe-
183쪽
Isia litus generis alias sui superstitiosos es fastidiosos iactatores
adeo honestufuisse loca vi se nuptiae cu Salomone colunctae fuerint, Osobotis propagatio ad usique Iesum ChriIium Dei istium orbict redemptorem conuiterat: Atque hanc ratione tum ad ipsi: familiae ornamentu,tum ad perpetuum spublicil repensio ic, monumetum, rum etiam ad beneflciorum , promeritorum exempta statuendum ini ius gens priuilegio insicriptum intesiuimus,siquide res. haec omnis a Iosue duce omni Israele probante constituta est. ratio vero ista fuit: eo quod abstonderit.&c. AH narratio haec ad exitum rem Rahhab pertinet:que sacer hiis oricus hoc loco opportune absoluere voluit. SL
qui de hoc decretu es instituisi de recipienda es conscribenda gente Aa in communione ciuitatis Uraeliticae, non fuit factam eodem die quo Iericho capta atque incensa est: nam quemadmodum ista tempore fuerit istas consultum, vigesimo quinto versufuit expositum. In tempore illo imprecatus cst Iosue dicens: Maledictus vir coram Domino qui suscitauerit,&aedificauerit ciuitatem Ie richo: In primogenito suo fundamenta illius iaciat, & in
. . MOuissimo liberorum ponat portas eius.. Ivo ici i seueritat , aduersus impios, ct benignitatis ac veritatis erga os, emu virtutis et est icientiae Dei monumentu pepetuum sacranduarq dicandu ex diuino consilio curauit: id vero monumentum primae istius urbis ruina se excidium perpetuum futurum erat, quod regionem Eguo ingressuris omnibus vel egressuris,ex ligavisionem diuinam in Cananaeos, ct trimam lassam insignem expu nationem testaretur, viso loco muri a terra penitus absorpti. uodvero hac dira imprecatio diuino cosi lio costaret, Iosue ipse declarabat ilia expositione, ram Domino ,hoc est, ut hoc ego tuquam Domini minister se praeco ipsi praesente denuntio, sic eodem praesente atq. viciscente ratum, 'mu um' esto: quandoquidem locum istam obis nectum istisis pedibus ν uss humanis expositum, Deus ipse per gyr
angelum Iosue declarauerat Medictus. na ex imprecationis dirae, siue potius ex maledictionis partibus sterilitas et et orbatio est i cotia benedictionis generi ου unum est coniugi fecundit in or numerosae sobol propagatio. Voluit ergo Deus iam maledictionis partem nominatim hoc loco definiri,quae iudicium diuinum de perpetua Ieria ebuntu vastatione leuaretur. AH.duo in hac imprecatione sunt cau- T I tact
184쪽
a74 COMMENT. IN LIB. Ios VE, M se prohibita: alterum, ne urbs eadem vel antiquo vel alio nomine eodem loco restitueretur;alterum, ne urbs alia quocunque loco aedifcaretur indito nomine Iericho: Namque eiusde urbis recti tutio monae in perpetuum decretae monumentum delebat. Nomen vero v
bis issim ali, impositum, memoriam confundebat istius, cuius famam perpetuam, usum vero nultam fore decernebatur. Ex Geographiae namque disciplina cognouimus,extantis alicuius loci Gobritatis me moriam, alterius qui iam ese desierit simile nomen obliterare. Neg. mim nos qui Hioalenses ciues sumus, quo loco antiqua Histatis fuerit , proprie signare posumus, postquam huic urbi quae Romulea quondam dicebatur, Hi palis eis datum nomen. Itaque utrumque uel Ioue, ne quis urbem hanc suscitet, neue Pu omnino Iericho urbem quouis loco aedi ei. Haec diuinctio Hebraice, Chaldaice, ct Graece aperta est propter articulorum se demonstrativorum propristatem, quibus Latini carent; sita in versione nostra facile cognoscetur, si alteri ex duobus verbis alterum ex appositis tribuatur, hoc modo, qui suscitauerit ciuitatem, subaudisnaum ex istas linguis, hanc eandem ipsam quae diruta est. & aedificauerit Iericho: Iden, ad cauerit urbem aliquam cui nomen fecerit Iericho. . tque et nomen hoc ex natura locorum se rerum deducta ratione interpretemur, quod alias lunam vel deficientem , vel, ut ali' dicunt, riuitatem culpae signi care fertur: nos quidem Rudiosiorum causa aliquid de proprus locorum se personarum nominibus at quando discrere Deo Iuggerente meditamur' nunc vero etymologia se naturae rationem secuti, tantum dicimus, Iericho nominesignificari locum odoratum siue fragrantem : impolums fui si urbi HApropter praestantem balsami naturam isti uni solo ex omni premiram ode cooressam: Siquidem Cuius balsami quoque planta alebat, minus tamen generosas. Est autem balsamum unguentorum omnium suauisiimum, cuius sterimen aliquod mm nos totis quimdecim annis Vehetys es in Italia atque Romae ct in Histania viadendi cognoscendique studio disiquireremus, tandem ntaevia
ex Gasgiarum Regis aula , primum aliquanto tamen adulteratum deinde ex amico quoddam ver imum accepimus, quod inter et amriam studiorum nostrorum materiam seruamus. Itaque ob perpe-mampse stanti Fimi odoris ηt quesingularem laudem, Iericho nome
185쪽
ei urbi ab ineotu factum apparet. tque adiurationis siue dirae imprecationu contemptae poena ipsi causa persimilis coniti tutior opradicitur . In primogenito suo fundamenta illius iaciat, M
innouistimo liberorum ponat portas eius. D enim LuiA o iudicio urbem istam anathemate damnatam, omnino vastandam Deus
decreuerat, se perpetuo desieriam atque excisam esse oportuit, ita eius qui restituere ausus fuerit soboles, perpetua excisione mulctari consentaneum fuit. Est igitur huius praedictionis sententia. a uorempore qui quis iste fuerit, qui instaurare hanc urbem volet, pri
ma fundamenta feceriti maximum natu ex liberis Iucis amittat, deinde ceteros omnes , po remium autem minimum omnium, cum sum opere absoluto ad ianuarum locutionem deuenietur. A tque hane
Iosue imprecationem espraedictionem iudicio suo dignam ver que Deus certo probauit euentu, sicut in fine historiae Acbasi vj i m-riscriptum est: In diebus eius aedistrauit mel de Bethel Ierino: in 1. R g. i . biram primitivo suo fundauit eam , σ in Segub nouissimo suo posuitportas eius : Iuxta verbum Domini quod locutus 1 Derat in 'manu Iosue fili, Nun. ciui locus plane confirmat praedictionem imprecationemque hanc a Iosue , utpropheta coram Domino hoc eis, Dei iussu esse factam. Vt autem Dei consilium es piorum virorum atque ministrorum officium pure o si pliciter factum, euentu nunquam fraudentur aut aestituantur, subiuncta ostendis Dictio. Fuit ergo Dominus cum Iosue, & nomen eius vulgatum est
VERAE, solidae atque certae dignitatis eius, quam Latini vianionem siue existimationem, noctri seculi homines reputationem dicunt, puti errimum exemplum hoc versiculo Spiritus sanctus nostris, hoc est, Grinianis principibus atque ducibus exhibet, quod qui quis se rei vel neglexerit, vel nescierit, pro assectata se alijscρη ta opinione se reputatione, contemptiovem primo ac postremo ignominiam Dipariet. culti enim magno sumptu, magno molimine cingenti labore, plurimis incommodis, dum humanis rationibus es mulgaribus opinionibus existimationem famamstueri vel ampli care pudent, ct oleum se operam perdunt, o rem atque decus una amittant, scat scriptum est; Vanum est τι s
186쪽
,, te Argere : surgite postquam oderitis qui manducatu D-
nem doloris. Et profecto doloris panem comedent, quicunque non experirata diuinorum mandatorum luce, o surgere es conari se Dyorare contenderint, ac tandem conatus suos imitos vano ruentur. Contra vero qui diuinam lucem praeeuntem sibi optant, hanci omni studio constanti animo sequi decreuerint,etiam priusquam magnum aliquidi gerant, sibi se nomen ex Dei prouidentia atque beneficio quam ampo si um constitutum , o et am ad ' rendas res feliciter munitam , s prosterum consiliorum, aritionum atque susceptorum munerum experientur exitum, sicut sicriptum est: Cum dedent diteriris suis somnum ;ecce haereditas Domini, siliu merces, fructus ventru . Tanti est Deum dextrum propitium g habere ut Iosue fide atque pietate mandatorums obseruantia habuit , cui ante am vagum aduersius Cananaeos beatam esset gestum , tamen nomen per omnem istam regionem iam constabat amplis imum, , longe latequepropagabatur , ex una ista tantum causa, quod Dominus67et cum logo, non quod ipse adhuc praeclari quicquam egisset. Et iam mea cius vulgatum cst. Hebraice s AMvAC H, uditio, sive Fa , pro quo vocabulo Interpres uoster Nome apti in e reddidit: est enim una ex significationibus verbi huius, Nome,apud Latinos eade quae Pimationis,opinionis amae siue reputationis,ut nolarili utar. .
ut Mox tamen ardenteis accingar dicere pugnas Caesaris,&nomen fama tot ferre per annos
Tythoni prima quod abest ab origine Caesar.
Fuisse autem vulgatum Iosue nomen in omni terra dieitur. Sed quodnam nomen' rerumne ab ipso geniarum' non sed sinVulari, se amplissimae felicitatis ducis eius cui Esse illis unu aves tus Deus adeo dexterpropiti que esset, ut vel qui e centi funios discinde ret, urbes sim imas orti si is regibus o viris refertas, expugnaret, expugnata g. traderet ostium consilia atque animos indicaret , indices conciliaret, se futuri temporis euenta praediceret, tu mi reuelaret. Iis etia accedebat commemoratio grati animi huma
nitati ' viri, o fidei, omni ου etiam alienis a gete sua feruandae Hic si prastari, et benescit Uu promeretes cumulate ponendi, raeo studi et ceteraru virtutu enumeratis,quas in hoc duce sumus o seruauimus,ut modestiae,diligetis,pruritiae,se utituis
187쪽
CApVT EPTIMUM. 'TIdemum segularis in dicendo atritatis cir efficietis, cum vitae anctitate, se actionum omnium dignitate coniunctae.
Ilij autem Israel praeuaricati sunt mandatum, cis usurpatae. - runt de anathemate. Nam Achatilius Charmi, si j Zabdi, flh Zare de tribu Iuda, tulit aliquid de anathemate: iratus teli Dominus conti a filios Israel. N ON raro ex hominum prauitate accideresset,et i qui magnam apud externos auctoritatem es exin imationem iure hi mo h bet, minorem apud suos obseruantiam experiatur. Atque utinam no peioribus o magis etiam publicis exemptas i ad ver imum esse deprehendereminprouerbium, quod ex antiqua se veteri co hetudine Iesus Christus in suam surpauit causam, Nemo Propheta acceptus in patria sua: No quod Iosue quaesiui temporis I raelitas non sit propheta habitus, verum quod non eam obseruationem sit expertus, quam lex ex diuino mandato per ipsum pronuntiata posIulabar. Nam cum ijs, quibus nondum conJecim erat, fama tamen magnu , ratus es a b imis Dei mini per celebraretur, ijs tamen quibus tot imus erat , o multis adeo signis atque modis ornatisiimus, contemptu fuisse videtur, audentibus conditionem legems ab eodem de anathemate cauendo latam negligere, es violare. Hanc comp4r tionis expositionem postulat vox ista autem, quae desuperiorisve siculi sententia excipit. Cum Iosue nomen vulgatum fuerit per omnem terram, ut vel nomen ipsum μ*s terribile esset, tamen si ij I sotaim viri nomen, oed Dei mandatum a viro denun- tiatum violauere. Cur autem ob singulare homin, s unius sceluου -- .nis carim in culpam crimenque vocetur , in causa est Ioractis no - 'men, cuius desinitione populus omnis continebatur, o veluti membra unius corporis Pulta comprahendebantur, ita ut auicquidIi raelis aut populi nomine appetiato praescriberetur se indiceretur, Cromnem riuitatem, se singulos seorsum obligaret: Us si vel ab uno perrumperetur, unius culpam in omnes transfunderet, tot inque regium siue tota familia poenae obnoxia esu, se irius membri. Qitio communicare censeretur, quoad celeris auctore producro culpa Z expia-
188쪽
Πη COMME NT. IN LIB. Ios VE, expiaretur . Ostque de aliis singulorum hominum vitis se err tu alia ratio di lutatioque ea; nunc ea tracramus exempla , quin omnem rempublicam , ciuitatem, ecclesiam, societatem, coAegium, , ut nunc nouri loquuntur, communitatem aliquam complectuntur . 'uanquam enim in illa populo multi peccatores essent, ea tamen quae Deus istis tunc conferebat benescia, singulares homines
non proprie resticiebant ,sed Israelis cui promi sa facta fuerano
familiam integram, quam singu iri quadam prouidentia in comm ni Deus fouebat, cuique supremum ministrum, Ducem se Prophetam Iosue filium Nun constituerat. 'uicquid ergo i u publice imperabatur, es omnes cir singulos compraehendebat, alias istam si
gularem erga omnem Israelem prouidentiam minime experturos. Interim vero dum hic mandata publice facta non violarent, quan- quam alijs humanis viti tiberentur aliqui aut complures ex istas ,
priuate singuli suas culpas aut paenitentia expiaturi, aut debitas paenas Iriuate exsoluturi de occultis peccatis loquimur no tamen ideo ista singulari prouidentia quae I raelem omnem lectabat de ui tuendi erant, nisi ea quae Isiaeli publice indicta essent violo, rentur. tque istad de anathemate obseruando se cauendo mam datum publice fuerat edictum. sic enim legimus: Dixit Iosue ad omnem Israel, Vociferamini,&c. Deinde ubiuit:vos autem cyuete ne de lais quae praecepta sunt quippiam contingatis. Nam cum quippiam singulare sit, se minimam etiam significet rem, tamen cautum est mn singulariter,sed plurali pronomine Vos: non dictum, Caueat et usquisque ne quippiam contingat scd Vos cauete ne quippiam contingatis: ita si quippiam contactum fuerit, vos contigisse argu ini. tque de huiusemodipublica causa haec nunc satis dixi e fuerit : iam vero verba ipsa exponamus. Praevaricati
su ni mandatum : Verbum hoc Praevaricari, Latinum pl'rib. quam et ni Huraeae vocis ficere facit Interpres noner. m cum hae voces , Praevaricari, Praevaricator, P auaricatione , in veteris Testomenti libris Latinis ex Hebraios versis sexagies o novies reperiantur e verbum vero M AC H A L , quo hoc loco Hebraice legia sur, ter se quadragesies tantuo notetur, nec te en eum qui seu- persit numerum ad alias Hebrae in dictiones referri. neque vero ad Ac HAL verbumsic per in Praevaricari vertit Latinu3 Interpres,
189쪽
sermonis usu, sicut es in multis alijs recte consueuit. Igitur P uaricari, in jacris lecZionibus non unam tantum signi candi retionem obtinebit,ut apud L egisseritos,apud quos ispraeuaricari dicitur , qui ab aduersario corristus causam , quam raeeperat pagendo prodit. Sic Piso praeuaricator Catilinae quondam pouea ultor dictus est. Auae autem sit huius verbi ratio, uestraice scientibus ex Hebraeo, cui re*ondet vocabulo; nescientibus vero expraesentis rei argumento obseruare cognosceres expediet . M AGHAL, quantum nos obseruatione consequi poteramus, signi cat Fidem prodere eam, quam vel populus principi, vel vir viro, vel uxor marito commu- . ni iure, vel legibus, vel pactionibus, vel moribus debet;ita ut alter alterius ius manifenium violet. Hoc delicii genus MACHALHebraice, Latine Praevaricatio in nostra Versione dici plerumque s - Zet: v nima si praeuaricans ceremonii in his quae Domino Lς-- funt sanctificata peccauerit sec. Et isiud: Donec confiteantur ini- Muivx quitares suas, o malorum suorum recordentur quibus praeuaricati sunt in me, et ambulauerut extauerso mihi. Et istari Si postata est et contempto viro adulter, rea.tota hac oratione hoc loco verbum M AGHALInterpres exposivit. Igitur sit, Urael praeuaricati sunt hoc modo mandatum, quod Dei ius sin Ium, o sacrum idianathema sacrilego ausu violarist taque praeuaricationem pro sacrilegio hoc loco accipimus fraus etia aduersus legem facta hoc vocabulo aeclaratur atque ipsa quae proxime legitur oratio, prae sientem verbi significationem declarat, nempe Et ulu auerunt de anathemate. Haec summa propositio criminis narratione exponitur : Nam Achan . indicatur autem tribus or familia hominis, quae quamuis i lustris atque ce:erarum Ix antesignisue erat,bunc tamen audacem
sacrilegum hominem , alias bonis es probatis populos notis maioribus prognatu habuit: nequis virtute vel probitatem, vel etiam improbitatem alicui ho vinum genti Mece sursum, se veluti haereditariam existimet , quandoquidem boni or mali studium in unius cui que optione or arbitrio positum ea, non in sanguinibus, neque in carnis propagatione quae secundum naturam conniat. Cum vero i=e solus aliquid de anathemate tulerit, iratus est Dominus con- . ita filios Istael. II actenus cause narrationis, o correptionis eni
190쪽
summa proposita,quae omnia deinceps fusius narrantur,atque depraehensio vis ratio ab ultima propositionisparie repetitur primum.
Cumque mitteret Iosue de Iericho viros contra Hay, quaech iuxta Belliaticia ad orientalim plagam oppidi Bethel, dixit cis, Ascendite S cxplorate terram. qui praecepta complentes explorauerunt Hay. N v N C exponitur quemadmodum intestexerit Iosue Deum Ista
litis esse auersum. Namque post primam expeditionem per solam
Dei virtutem absque ulla humana opera absolutam ,post comparatam Iosue felicitatis famam es existimationem, confracto que fiom animos,or compertam a populo tam multis exemplis , Huinae 'prouidentiae erga se praesientia singularem tutelam, non opus erat deinceps ad singu is urbes caditendis miraculis assidue renovandis ,
sed tam ducem quam populum suas partes diligenter o strenuὸ agere oportebat, certos diuini praesidij se auxili, ipsis nunquam Israelem vere referentibus defutur , ω ore sep ime huius rei admonitis , se vario periculo atque exemplo frequenter edoctis. Igitur poct Iericbunta urbem iam captara ncensam es perpetuo excidio sacratam, proxima erat Πο sive GH Ai, urbs in editiore coagesta, atque a Icri unte prospecta, quam Uraelita essent expugnaturi erat enim inter Ierichunta es Bethel non longe a Bethaven, cuius tui es confinia diligentius hoc loco describuntur, ut cognoscatur ratio quamobrem ea prima urbs pe ita sit; quia videlicet proxima erat, Or duobus vicinis oppidis , Eethel es Bethavenormior, munitior, atquefrequentior, qua captasacile erat duas alias capi: deinde etiam ut intelligatur, non fuissesuperatas Israelitas accesu vis
narum riuitatum, quae tam exiguae erant, ut non Agas opem H
ferre, sed ab Uga oerare consent neum esset. Est etiam alia ratio,
diffinctio nimiram inter hunc τrbem es eiusdem nominis ait ramin Ammonitarum regione, cuius apud Ieremiam facta eamcntio.kAtque de hac Geographiae ratione, abunde fatis In sacro paratu scribebamus. Igitur liberata iam se constituto consilio expugnandi urbem hanc, exploratores a tosiue praemittuntur, quies viam cernant, , locum considerent , se quot viris capi posse eis,fiment, diligenter computent. UMittunthr vero viri huic