장음표시 사용
231쪽
gentibus indicaretur, si pars Essorum Ucenderet, ars in castris fareret. putari enim fortas poterat eos qui ascenderunt gratos haberi , eos vero qui moserant, non ita exploratum esse, an gratos censeri liceret. Cum vero omnes una conuenerant, atque res ex animi
sententia succenserit, manifestum flebat omni Israeli, ' placatum Deum,es salutem allatam . sique hoc ad populi inius consolationem referebatur ; idemque rursus ad ciues Ha' accipiendos commodi imum erat . Scriptum est enim: Gubernaculis tractanda sunt
Ea. Nam cum persuasum esset oppidano I raelitas Dei sui prouidentia singulari iam esse denti tutos .facile superatum atquepcr- intum iri; nunc maxime hoc constirmabatur tanti exercitus spectaculo, qui propter loci difficultatem minus Vt M ad urbem expugnandam credebatur: Ouipre quo loco duo vel tria mistra ad si mum rem expedire satis superque putantur, ceteram multitudinem in utilem i atque alijs impedimento fore censendam esset. Itaque dis quibus Dei consilium non erat indicat tum, copia in superum cavaeae, non tam fortitudinem quam timorem arguebant. Neque enim et M tam pauci satis e sent, tam multi laborarent, nisi viri- ου suis dissiderent quas hominum copia compensandas iacerent.' tque huiu modi rationes putari aι hostibus potuerunt; utputati etiam fui se euentus ipse declarauit. Hadienus Israelis ressi tuenai o hoctu eludendi rationem edomu est Iosue: cui cersi auxili, eis adiunctam promi Juni. Ecce tradidi in manum tuam Regem eius, de populum urbemque& terram . Expu gnationis heriem se modum una cum auxilio promisso praedicii Dem . Neque enim τι Iericho miraculo, sed i idys ct be o capienda .rat vias : cuius Rex itpote propugnatorum Dux trimum, deinde populus viscendus erat, demumque urbs obtinenaa. Significatur et cro fortisiimus Rex, quem primum omnium superari diat , ut eoi capto facilius populus iste altas ferox bestoque exercitat imus severetur. Erat autem Rexi' , a quo triginta lex illi Uraelitae fuerant occisin: necesse vero erat, tum Re em trem tuu-lum victorem besio strenuos fui se . Cum uagae Regem,i umque pulum praelio committendo in manum Iosue datum a se Deus ait, τι quem viginti sex Reges non vicerint, unus Io ue Dei bene 'cio vincat, o capiat non tantum vero Regem, sed populum om-
232쪽
nem, sied urbem, or totum agrum. Atque ager obtineri non poterat non obtenta urbe , q propter situs naturam dissicitis captu erat: urbs υero invadi non facilepoterat dum 'ropugnatorum animis asemui defenderetur. uippe res haec bellicis rationibus se artibus gerenda erat, neque miraculo, ut Iericho accipienda ,nisi quantil se animus eqs t Uraelitis reuitutus, o di inae prouidentia tutela pra- missa. Ceterum oppidanorum animi non minores nivnc quam antea erant futuri, Deo idpermittente, ad exemplumargumentumque ma nifestum suae erga Uraelitas prouidentiae, qui cum manum cum fomtissimis consiererent, citra vagum tame detrimentum superiores euaderent. Ids indicabat Deus,omnia istarum summa significas, regem, populum, urbem se terram, se tamen in manum iam tradita asse rens. rauod vero ait, se populum,longe plures essesignificat quam ab exploratoribus fuerat aestimatum. Namque isti ex loci breuitate propugnatorum numerum censuerant: hoc enim i orum signi e bat oratio, Duo vel tria misgia virorum pergant se deleant ciuita-μῖx φ ξ 7 tem. Itaque riuitatem oculis menteque commensi cum breuem cer
nerent , paucos hones continereputarunt:ideo γ βubdidere; uare omnis populin frustra vexabitur contra hoites pauci imos' Atque Durbibus, atque locis eritis, or in montestis breui lacio se multa domus, o homines multi contineri possunt: idi inprimis cogitam dum atque existimandumesi js, quibus explorandi cura fuerit δε- mandata . IZamobrem omnia Deus indicauit, or Regem fortemor populum multum strenuumi esse, or urbem munitam, or locum siue terram dissicilem: atque haec omnia hoc quo indicata sunt ordine superanda esse. Vrbem vero alto loco sitam fui se plura a guunterimum,quod ad eam inuadendam perpetua ver i Ascendere usurpatio est: deinde, quod istius nomen cum Iericho semper con-- iungitur:postremam,quoda Iosue tumulum sempiternum, et et suo loco videbimu factam legimus. Facies'; urbi Hay & regi eius, sicut fecistis Iericho & regi a-i lius. Praeda vero & omnia animantia diripietis vobis. Pone insidias urbi post eam. QV A M A M non miraculo ut Iericho, sed bellicis artibus, capiendam decreuerit Dem urbem Ha', tamen illius Regem homicidam ct ciues etiam occidi iubet, urbemi ipsam incendi. atque Me modo.
233쪽
modis Israelitarum, qui fugerant se qui caesi fuerant, opprobrium, det Disci es sivi ingentes isias iudici, exemplum statui. Cum vero iusserit Regi es ciuibus idem quod Iericho es Regi istius fieri, non voluit anathemate damnari urbem Or locum, sed supplicium sumido sceleratis laris hostibus tantu: Ideos praedam exceptam omnem Israelisis concesiit. Omnia animantia: ex Hebraico nomine BEHEM A M ea tantum inte limus,quae in vos hominum praecipue aluntur , ut armenta se pecora omnia, camelos se asinos, non autem
feras . haec non templi ct sacrorum usibus dicari ,sed i s in usum
cedere Deus voluit. Urbem vero insidio capi iubet,quod id artis bellicae genus cum prudenter initur, minus periculi se incommodi empugnatorib.6serat , in js locis quae natura sua vel opere difficilia superatu σ captu sunt cuiu mori Ha' erat minus morae es laboris
minus capiendis exigat: sunt vero cosiocandae insidiae ubi minus cognosci minusis obseruarip int. ideo ait Deus post eam. Nam cum iota atque exercitin acies ex ea parte ascendere videretur qua Israelitarum castra erant ; oppidani insidiarum ignari, mente, animo atque viribus omnibus in eundem ipsam erant incubituri. Surrexitque Iosue dc omnis exercitus bellatorum cum eo, viastentarent in Hay: &elccta triginta millia virorum, fortium misit nocte. V ER BV M,Surrexit, hoc loco animi deliberationem se studium atque conatum significat, operami diligenter adhibitam adgeri dum rem atque insidiarum rationempruendarum nos lectio docet, cuius efficacitas in arcano consistit praecipue; arcanum vero sieruatur cum Dianiummodo constium secreto committitur,per quos insidiae com- Iarantur. hanc rationem sapienter a Iosue obseruata oratio indicate Surrexit Iosue & omnis exercitus bellatorum cum eo, ut ascenderet in Hay. 'uippe haec voxpublica communi sis fuit auctore Io sue. Omnem exercitum simuleum ipso recta a censurum in urbem, ad iamque rem omnes parari iubebantur. Verum dum hoc consilium rque decretum publice in omnium ore sier monet celebratur,triginta Ugia strenuorum virorum clam nocru ceteris in cise misit. viro
rum sortium . Fortitudinis nomine virtutem omnem gerendae rei
e portunam intelligimus, cuiusmodi sunt dexteritas ct prudentia Hebraica ierba His uice sic verti possunt barraganes de essuerso,
234쪽
quae Graeci interpretes δαυατους ἐν vertere. Hos autem 2 se Δί ctoi nocte algocutus ossis, faciendi rationem docuit. Praecepitque eis dicens: Ponite insidias post ciuitatem, nec longitis recedatis, S critis omnes parati. TR i A iubentur stri ι gi se obseruare se praestare. Primum omnium locum distic re,quo latere commodius p int: hoc Gi quod a iunt, ponite insidias post ciuitatem. Hebraice sic oratio habet, Undete, vos insidiantes urbi a posse υrbem. Regio istis conditura ess, in qua infla struerentur , verum quo locopolisi ἰm essent cosiorandi , id istas considerandum commendatur: duobus tamen adiunctarmonitis, iisero,ne longius recedant, sedquam proximὸ consistant; et tes breuius minori labore inuadere urbem p int, or ante occupare quam ab hontibus etia- rem sentientibus impediantur: astero autem, ut animo omnes atque si dio praesenti parati i sint. Mentes O cogitantes, quod unumquemque facere oporteat, perinis.
atque si commune sicium singulis esset impositum. Namque inhu
i modi expeditiovibus cogitationem Cr curam praecedere , pro ptitudinem vero atque celeritatem in agendo occasioneque accipie
da a biberi, res ipsa exigit. Eadem etiam res possulat ut quemadmodum gerenda expedienda, res decernatur, aperto Ducis conflio isti qui insidias stra iuri sunt, declaretur nequa tonea in agendo .cons is exorta rei successum interturbet . hanc adco rationem omnem apientisi e tenet, atque exequitur Iosue. Ego autem S reliqua multitudo quae mecum est , accedemus ex aduerso contra Vrbem : cumque exierint contra nos, sicut ante fecimus,fugiemus &terga Vertemus; .
donec persequentes ab urbe longius protrahantur Putabunt enim nos fugere sicut prius . nobis ergo fh gientibus , S illis persequentibus, consurgetis de insidijs,& vastabitis ciuitatςm, tradetque cam Dominus Deus vcster in manus vestras. Cumq; ceperitis, succendite eam, omnia facietis ut iussi estis.
E A omnia quae sibi agenda erant, ijs viro indicat Iosue, quos ad parandas insidii mittebat, quae tamen i s qui oecum manebiant eo Am Gmpore celabat. Namque alteram partem quae ducem praesentem habe-
235쪽
habebat,nihil opus fuerat quid agere expediret antὲ doceri, qua ad ipsum opportunitatem e superuentum,utpote ducis consilium per singula momenta cognituram alteram vero non oportebat laborare in-h scitia consiliorum actionumi ducis, sed aperte edoctum es ut quic, quoue tempore, quomodo GT quatenus ipsa etiam agere coveniret, e
tum n eratumi esset. Aperitur itaque istas totius rei utrinquegerendae ratio,modus, tempus,atq. si es constituitur. Primum enim ista prompti separati esse iubentur,idi opportuno Proximo loco deinde docentur,quidobseruaturi quiaue acturisint GT quando. Namq. δε- cretum erat Iosue oppidanos fasiere simulatione fugae facile istas crodendae ex prioris inuasionis exemplo. Itaque fugam istam ne insidi iores ipsi veram rati metuerent es trepidarent, certam quidem, v n simulatamfore certiores fiunt. Ne igitur ante aliquid tentaret, quam fugientes socios sentirent; neque enim isti prius erant fugituri quam stes ex urbe prodi se cognoscerent;tamdiu vero erant fugitari quoad oppidanos omnes ex urbe protraherent. Opportunum autem tempus occupandae urbs fore, cum es siori fugientes , oppi- danos insequenses viderent. Tunc vero Egi consurgentes ,hoc eni constanti animo atque udio rem aggresii, urbem inuadet,occupabunt ι forti animo,certas fide victoriae nusio negocio, labore, aut dolore obtinendae. mine non ut antea reptagendi sunt ei vim aliquam propugnantium e e turi, imo capturi potius urbem a Domino Deo suo
tradendam in manus eorum,qui,cum intra urbem sint,vi omnia locat et se gubernat psi traditurus ea venientibus es ingresiis. De mum quid istas faciendum es t capta urbe, euestigio subiungitur. Cumque ceperitis, succcndite eam,& sic omnia facietis ut
E A tantum ijs quos ad insidias mittebat exposuit Iosue, quae ad ipsorum certam expeditionem cognosci Um fuerat; quid ab utri que agendum esset quoad urbs caperetur, o incenderetur,quid vero captam incensam n urbem consecuturum et sit, non exposuit. Tamque ista praeterquam quod ad insitatorum partes non pertianent,si ad Iosue ipsum, eos i qui cum illa essent, ipsa etia temporis portunitas erat indicatura . capta namque se incensa urbe oppida- nos inferiores loco atque inter duab Israelitici exercitus partes con stitutui facile erat fundere se perdere no e vero Om cetera quae s anteae
236쪽
antea gesta essent,recta atque certa serie omnia proce issent orsu cessissent ex Dei consilio atque iussu, cuius imperium ijs, quibus fusciapitur, ef caci fimum perpetuo est: ideo subiunctum est a Iosue. Sic
omnia facictis uti ulli. Suum vero iussum ex Dei verbo ct monitu profectum ipse sua lingua Hebraice te fatur. Itaque particulam,sic,inno ira Verbione vim habet expositionis mandati constantis Dei, vidisnui Hebraice or Chaldaice sciunt,locum hunc legentibus aperte patebit. Ita, inquit,constitutum in a Deo,ideo g. facietis ut iusii,dilige
, ter obseruata iustorum meorume serie or ratione omni: no enim consilium, sed flesum diligens hac in re est a vobis expectandum. Comsilium namque Dei id est quod a me edocti essis. Atque hac commemdatione iusii mandatis sui significanter isios admonuit Iosue exempli chan vitandi cum primis se fugiendi. Dimisitq. eos,& perrexerunt ad locum insidiarii, sederunt militer Bethel & Hay ad occidctalem plagam urbis Hay. I siue autem nocte illa in medio mansit populi. DELEc Tos i os triginta mi e viros Iosue ducis iussa prompte ise diligenter I aces se indicat historia. Eosdem etiam quamuis iam monitos es edoctos officium suum, non tame antea pcrre se, quam
Iosue dimitteret. Id vero noctufuit, qua hora mitti opportunum via
frem fuit. Missos et cro fluidie imposta bipartes se fusiceptas egi
se loco usidiarum dissem es occupato,quem eueni o historia inducat,inter B thel o Ha' ad occidentalim plagam urbis Har. 'ui l
μου commodisiimus visus, tum ex situ, tum etiam ex natura. Nam
cpm omnis Israeliticub exercitus urbem ab ortu ascensiurus es petiturus eset,atque ea ex parte oppidanos inuaseurus, prouocaturus o extracturus , insidias ab occasu cosiocari coueniebat secretiore loco, ormnde minime sibi tunc metuendum oppidani putarent, utpote quinu os hostes eo et que transire vidissent, se orientem versem omnes intenti essent, unde ascendentium Iseraelitarum agmina cosis rent. Iuod si eueniret ut summo mane triginta ista mi ia ab oppidanss Har aliqua ratione viderentur; tamen cum insidias non sibi
metuerent, existimare poterant Agos qui ultra H proce sent, Γ thel fortasiis expugnandam petere, Commodum vero fuisse istam locum a latendum ipsa rei narratio signi sicut, quae non ita distincte describeretur,n factum probarci; quem se motu etiam con rma
237쪽
iit. λι-d vero legimus sederunt ballium se morem eorum indicat . qui in insidi' coLocantum. hi enim praeterquam quod opportunum orcommodum, tum ad latendum, tum ad rem serendam dioiciunt se occupant loc m, interim etiam , dum sese occasio ossera agendi, quiescere silereque solent, or sedere atque interdum cubare, nequo vel mosu vel rumoreprodantur: nec non ut ex quiete atque Mentio attentiores promptiore que ad rem gerendam consurgant. Atque haec ab His ita τι videmus obseruata sunt. Iosue vero ut optimus renuis musique dux istis dimisiu or instrucZis inter medium emercita pernoctauit, insidias a se missi is dissimulabundus, or populum ad urbis expugnationem postridie ineundam hortabundus,atque Dei iussum i ad obseruans, tolle tecum omnem multitudinem pugnatorum, & consurgens ascende in oppidum Hay. Itaque no-ium fuit Uraesitis omnibus,ducem ilia notae non priuate in suo tentorio cubare, sita in meos castris versari, ct de expunatione Z Eridie ineunda agere. Surgensque diluculo , recensuit socios, SI ascendit cum senioribus in fronte exercitus vallatus auxilio pugna
Vici LANTi A diligentias ductas optimi comendatur se mirabilis etia sedulitas, qui tota no te in medio populi cum fuerit diluculo tamen surrexerit or socios isse recensuerit non numerum tan - tum, se a Gebalangi copiass omnes obseruans, CT instruens,a que animos armάque Agorum notans. Vippe omnia haec verbum
P A K A D significat, pro quo Interpres noster sepissime reddit Ositare. Neque satis duxit prudenti imus Dux istam recensendi curamali principibus viris committere, sed ipse studiose suscepit,ipse manui ct in cium fecit, atque impositis or commendatu opportune partibus, quas singuli obseruare se praestare deberent, ipse primus
omnium nec trepidus,nec defatigatin montem in quo urbs erat sita, . conscendere carpit Gna cum senioribus ita ta reli o exercitu inferiorem locum tenente vel pone subsecuto conoiceretur primus omnium adire periculum magna fide atque ex side exorta animi consio iis . Praestat imi ducis exemplum populus iam abunde animaim Mi e tersecutus narratur proximo versu.
238쪽
21s COMMENT. IN LIB. Iosv E, Cumque venissent, & ascendissent ex aduerso ciuitatis, stete runt ad septentrionalem urbis plagam, inter quam &eos vallis erat media. SUMMO mane hos surrexisse, atque ducem suumsecutos intropiae ascendisse,indicat lectio haec: qua etiam locus describitur,tum ad decipiendos oppidanos, tum ad consciendam rem optatus: primum illi ab ortu ascenderunt, namque ad ortu Ha' fuerant caErametati. Hocsigni cat Versio nostra cum venissent,&ascedissent ex adue se ciuitatis. Deinde cum non longe ab urbe essent, ad septentrionem declinarunt, quod ea parte mons aliquantulum interruptus vasum quandam praeberet conmendae ivt possea videbimus ,rei opportunam . istam itaque collam qui septentrionem Jectabat,Israelitarum exercia 'tus cum duce suo occupauit. Quinque autem millia viros elegerat, &posuerat in insidiis inter Bethaven SI HV ex occidcntali parte eiusdem ciuitatis. BETHEL, ct Bethaven duo loca fuere adeo sibi inuic propim qua, ut alterius nomen pro Elcro et fovetur. x liquando et ram a prophetis Bethel κατα ἀντιφρασιν Bethaven appelgatur,atia tamen rarione. Hoc loco Hebraica lectio, aldaica mersio Bethel habet:Gra ca vero exemplaria Sethan legunt, forsan quod ita pronuntiari nomen iPud Graeci aliqui ut pro Habbacuqμ ex Graecis Hambacu Hij Habacum scribui. ex nostris Latinis vulgatae editionis codicibus, non P, Bethaven,ali' Bethelproferat. quicquid in nostra Versone legatur, eiusdem cum Hebraica sententiae est, mi ex locorus tu liquere. Hos autem quinq. mi eviros, primos omniu qui urbe adorirentur,
qui prouocatis es eductu oppidanis fugam simularent osue cogit,
o praemisit. Nam cum summo man surrexissent omnes, antequam ab oppidois praesentirensur quinque isti mis adtrbem Vopius a cesserunt atque eam partem tenuerunt, quae occidentem septentrionem versus oectabat: itaque trifariam exercitus fuit dioi us : in diae in primum missae occidentalem plagam occupauere : prouocatores hi conoiciendos e praebuerunt ea parte, quae ab occasu tendit in Aquilonem: ceterae copia omnes montem obtinuerunt ab ortu, inter quem se Nar et a is erat, quam ad oppidanos opprimendos Ioue porto imam iudicauit. Hanc distincto exercitus partitioncm
239쪽
remὶ tenuerit, subiunctae descriptionis plenam, ut arbitramur,
sententiam capiet. Omnis verd reliquus exercitus ad Aquilonem aciem dirigebat, ita ut nouissimi multitudinis occidentalem plagam v bis attingerent.
TRICiNT A ista millia a Iosue populo reliquo inscio missafuerant; quinque miyia a Iosue populos consciosummo mane fuera praemissa,quae locum explorarent se inuaderent,quemadmodum tria Miggia lassa qua primum omnium missa, jusi fuerant ovi horum Ze dendorum iste i eriti oppidani prodirent, atque fugam simulantium vestigia insectari a copi js r Agerentur, o vexarentur quae in
monte ex atauerso constiterant ab ortu Aquilonem versus. Iuoniam vero locorum exploratio se cognitio magnam commoditatem ad res
gerendin abet, sapienti Fime ista adnotatum est, quod mox subiungitur.
Abiit ergo Iosue nocte illa, & stetit in vallis medio. Ni Hi L cum siveriori s Iosue autem no Ie illa in medio mansi populi, haec lectio pugnat. Siquidem Iosue prima noectis vigilia eos delegit 5 misit quos in insidi col cari voluit. Eadem etiam vigilia diligenter vasiem istam petiis,o explorauit,atque con pexit. Dei eoicquam somnum populus caperet,reversem pernoctauit in medio p Iuli, quem exhortatus rationem docuit quam pinridie summo manὸ obseruari viasset:nempe mi quinque mistia Malem adeuntes prouocarent , ceteri suum locum tenerent quoad signo a see dato in boties e seii uendum. tque ita consilio per Iosue constituto, rationibu que commendatis, quid contra horis egerit, docemur. Quod cum vidisset rex Hay, festinauit mane, & egressus est cum omni exercitu ciuitatis, direxitq. aciona contra dest tum, ignorans quod post tergum latere t insidiae. REGEM Ha' es besticosium es vigilantem hoc lo inte uimur, quipropri' oculis I seruelitarum copias or locum pro 'exerit, exerciatum suum o portune coacitam produxerit ista ut issa nocte non videatur negligens aut oecurus cubui e , verum attente obseruasse quid Israelitiae agerent, qua parte ascenderet, cognitas re Iummo mane fumcopias in immerit, neque tameu continuo deduxerit, sed expectatabora qua sibi secunda atque auoicaci sima credebatur,irrarent, atque
240쪽
inter se sunt, atque hoc pacto hostem fefellarunt, qui quamuss copi
impar eset,ex opinione tamenformidinis se fugae animum sibi addidit, or insequi auidius coepit;id oerans,quod in besio plerumque eu nire olet,ut qui insequitur quamuis multos tamen paucos existimet prae victoriae studio es alacritate; qui vero fugit, si uisi se in sequentes se forti si os or plures elle putet. ex quo iis ut altera m te fusa alterius partu vel extremi quis se alias imbe es se ignaui, si nustam vel exiguum periculum vident, ipsi etiam se oly viactoribus adiungant se praedae, atque gloriae oem sibi pariter faciantes siquantur. I Fodexemplum loc in loco aperte expressum vide ius o siue cum maxima exercitus parte sese conbiiciendum propim quum i urbi praebet: praemittit ex latere quinque mistia, qui propius' accedenies oppiIanorum copias prouocent: oppidanis prodire inciapientibus, I raelitae omnes tam ιν qui cum Iosue erant quam quinquei ista mi ia formidinem fugamisti dant. At illi vociferantes pariter de se mutud cohortantes,persecuti sunt cos: cumque recessissent a ciuitate, & ne unus quidem in urbe Hay& Bethel reni Hasset qui non persequeretur Israel, sicut cruperant aperta Oppida relinquentas.' SECvND ARvM usu vel opinione rerum magis quam aduer sarum decipi sepe homines , non uno sacrarum es prophanarum etiam historiarum exemplo compertum ea. IVamque securitis negligentiam frequenter paris a vi contra labor es dis cultas curam , studium se diligentiam urget. Hic aperta nobo imago pr/- sonitur vulgaris iudicj ct consiliij, quod facile decipitur, perue ritur se perditur. Non multis ante diebus non mouo in besie vulgus Chananaeorum, sed forti sit mi quique, atque adeo reges ipsit magno in metu erant, or animo, ut ita dicam, bracti imo, opinione,
o cogitatione tum numero imi exercitu Uraelitarum, tum
. mero maxime singularis diuinae prouidentiae ipsos fouentis, o
promouentis . Inc vero propter unum exemplum flaucorum a
. te a fusorum, se nonnulgorum occisorum, atque alterum dent o. fugientium omnium simul, tamen nec magni ianus quo nuper laborauerant metis recordati, nec se sua que exu copiar, atque hiatium maximum exercitum cogitantes, neque bellicarum artium