장음표시 사용
91쪽
puli pollicentur pleni imum beneficium . a nobis salutem tantum
postulasti, contenta una ex ptione animarum di eo tempore quo in orbem irru remus: nos vero non hoc tantum tibi pol cemur,proprij cupitis di crimine praestandum , sed etiam perpetuo conseruandum: ut Διm Deus nobis tradiderit terram, atque adeo omnia quae in terra sunt, nos te se rerum communicatione ,h-ore, atque amplificatione prosequamur,no enim in postremis Cr ignobili ae manebo, imo potius in primorum familiam asciscer . Atqae Rabhab Salo- Mauh. L. moni ex Iudae familia insigni viro matrimonio coniunctam sacra Scri tu indican . Igitur quod exploratores hoc loco pronuntiarunt, an isericordia i , ad beneficium referimus , minime postlilatum, sed ultro promisum: Veritatu autem nomen ad ossicium a femina postulatum , ab istasi receptum. Graeci libri nonnihil hsc variant in personarum annotatione, idem tamen sententiae pondus reddunt, quod Hebraici, Chaldaici, atque Latini habent. Iam vero composito atque conuento promisso facto pietatis Vsicium femina absoluit
exactissime, nou solum dimitten is impune , atque tuto exploratori ου , verum sapienti etiam consitio monendas : tanta isti diuini propositi cura erat , tam incensa, atque diligens solersi fides. Dein i siit ergo eos per funem de fenestra, domus cnim eius.
ET loci or temporis opportunitatem capta se videtur prudens fe- mina. Poterat namque portam istis aperire dimitten , , ct funem porrigere quaesituris commodum locum alias in muro ad est siendum se ianua si repitus apud vicinos nonnihil suspicionis commoueret . neque adeo facile intempesta nocte ab ho itibus ignota iui urbe inueniri poterat locus ad sese dimittendum commodus atque t tus . bene autem accidit ut ipsius feminae domus, muro urbis innixa haereret ta utposteriorem partem publicus murus muniret,se clauderet,in quo muro, et uper contignationes domus erant constructae
atque fenestrae agra imminebant Phoc se ipsis ad prodeundum, o ipsi po rea ad periculum euadendum fuit commodisiimum. Ipsa igitur ad fenestram viros deduxit, ipsa funem parauit, ipsa δε- misi se quoad desiernise , libero loco esse cognovit,adfuit se perstitit. deinde vero consilio sapienti iuuit monens quemadmodum crquamdiu latere oporteret insectantium insidias euasuros.
92쪽
8a COMMENT. IN LIB. IosVE, Dixit b illis, Ad montana conscendite, ne forte occurrant Vesbis reuertentes,ibique latitate ilibus diebus, donec redeant,& sic ibitis per viam veliram.
IN S E V E NTIVM consilia praeoccupat prudes femina, se eludit; telguebat enim rectam viam, se vadorum loca, ab insidiatoribui esse pete/da, or facile fore exploratores capi, viam ipsim tenemres. Monet igitur montem conscendere,qui se propter altitudine, orDluae densitatem,es adlatendum z ad inferiora prooicienda commoditates haberet magna1,9 si quidpericuli crearetur melius effugi poterat. Spatium vero istis dierum trium persicribit, nimirum iter num,a Iericho adfluuium alterum,a fluuio ad Ierichunta, unumi diem ad obstruandum, es' experirandos exploratores a ignans: ex amiiquis nonnusti hoc prophetico bliritu ab ista dictum interpretanetur, praescient e tantundem temporis ab insecutoribu3 fore consi mendum Utcunqne torudentia plenum hoc loco in femina cosilium agnoscimus,se of tu pietatis obseruamus,curantis non tantum p sentem exploratorum salutem, se futuru critum, o succ sum omnino incolumem. id quod postolus diligenter annotauit: Nynne Eabhab meretrix ex operibus iusti catas suscipiens nuntios, ct alia via eiiciens' aduod vero ait, S sic ibitis per viam vestram:Hexponimus,ut ipsis liceat triduo per montem ire versus Iordanc non tamen ad publicum viam defendere ante tertium diem: ηam si
antea descendatur, via non erit ipsis tuta, postea vero tuti si a futura est perinde atque si ista tantum pateat deinde signu istis dat c- sui optimi ex ri,qua ipsa incensa erat,petitum.Si triduo latueri- Is eos qui et os insequuntur,intestigite viam vobis esse a Deo instructam. I taque exploratores feminae istim opera se consiliosuscepti, seliberati, atque demisit, lim is sunt ures iurado obstricti se istius domus tu:clam se defensionem suscepturos. Verum quia dubitare forta E, poterat prudens femina de exploratorum e quam conclusi
ac pene coacti dederant, es ne metus atque periculi excusettione d mu- eaciperent, cam dubitationem boni ossci Us viri ex mulieri, animo tostere voluere,idem nunc iam liberapolliciti,quod ante iatra -- conclusi ita mento facto coni rant, .
93쪽
, . Qui dixerunt ad cam, Innoxij crimus a iuramento hoc quo adiurastinos. . ORAT io Nis huim sententia cum siquenti explorator cmpositione, eo quem indicabamus niori, cohaeret i aliis enim i e repeteretur inferius quod ex lacri eloqui 'sicitare Bon esse, iam cepe aliis multis exemplis obtendimus, ostendem si per otia :i que haec oratio hanc nobis explicationem indicat. iuramcQum i x quo nos domi conelusos, ct pene coactos, atque in periculo cons it ἰοσadiurasti, exceptionem halere aliquam potest, nunciam liberatu no- cir metum excusantibus. Verti enimuero nihil huiusmodi verearis: nemque idem quod apud te conclusi promittebamus, nunc liberi maiori cum declaratione es certa ratione suscipimus. Itaque verbum erimus a Latino interprete positum,non tamfuturu tempus quam 'mationem annotat : ut ista, Os habent se non loquentur, oculos habent, se non videbunt. Hebraiis , se Chaldaice propositio haec sic' pronuntiatus Liberi nos a iuramento, sec. Graece vero , indemnes sumus; orc.Iam vero id quod ex metu admisisse videri poterant, ex
consilio sibi esse admissum testantur, denuos consi maut. Si ingredientibus nobis terram, signum fuerit funiculus iste
coccineus,& ligaueris cum in fenestra, perquam dimisisti nos;& patrem tuli, ac matrem, fratrest & Omnem cognationem tuam, congregaueris in domum tuam.
RAT io NEM of cir ab ipsis fusicepti exponunt, se quemadmo
dum recte praestari, nusios errore impediri id possit, decernunt. Dictio Latina , hoc loco non tam conditionem quam expositionem a firmationemi obtiaui; reddita enim est pro Hebraico H I N E. quod saepe alias in, ecce, Latinus vertit. Ita etiam hoc loco Chaldaeus HA. quod demonstrantis se affirmantis est. ita Graeca oclio ita habet. itaque sententia Eo tempore quo nos ingrediemur terram ingredi murenim dubio procul Deo nobis hoc donante tu in prim is funiculum hunc coccineum ad eandem fenestram Vpendes, per quam nos dimiseris eis de vero eos omnes quos Garisiimos habes Voc est quos' tu nosse indicaras omum vocatos congregabis. ita fiet, ut omnibus . . iis parcatur qui apud te fuerint tam tu neminem qui ex istu non sit, suscipiendum cares. Atque hoc ita excipiebant isti, Ut qui ex is rum
, Mitium geo e nossi tarcendam esse, legis praeceptis fuerant edocti.
94쪽
8 COMMξNT. IN LIB. Ios VE, Poterant autem confugere ad istum domum complures vita indigni,
Misi huismodi fuisset exceptionibus cautum. Porao quod funiculum L atiam interpres vertit, multiplix sitam significat,quale afemin v iparatur, anteqIam in globulos conuoluatur: Hebraice , TH IKvΑΤΗ
madera de hilo. Iubetur aut coccineam signum appendere,quod se colore se silendore purpura ovim cooiciatur: deinde certae magnia Iudinis, or notae esse oportuit, ne usia in agnoscendo deceptio esset, ideol signi anter dixerunt, niculus iste. Atque exigimo funic iam Lissum non Rahhab, ede loratora antea fuisse. Consueuere enim exploratores,o excubiae atque cunodes urbium se exercito si huiusmodi res apud se habere, quibus pro te seriae utuntur, cum ratio te pusi ex git. Poterat etiam cinguia alterius ex isto esse, qualia Ne poli exserico vari, coloru co sciuntur, ita enim Rahhab poHularat: Detiss mihi verum signum. hoc autem signum ut propriiι isti agno serepotuerunt, or in fidei datae pignus mulieri tradere,vi or ilia etiam a Iuda Thamar nurui tradita sunt,annulus,se armilia,sb culms,quem ipse manu tenebat Iam vero signo dato, se loco notato,amque caeteris conditionibus connit ut is, quatenus ipsi suad partes, qua-tenm etiam Rahhab familiares suas,acturi sunt;connituitur, ne qua causa intercidere positi iuramenti utrinque turbandi, debere ipsam omνes suos quos salvos ese optauerat, ad se ascitos domi concludere, o continere. in domum tuam: Significat pronomen tuam i os ob Rahhab meritum ab riga elude esse seruandos: quod etiam apertius Hebraica, Chaldaica,or Graeca lectio indicant, addito isti membro ad te in domu nutuam. Qui ostium domus tuae egressus suerit, sanguis ipsius erit in
caput eius &nos erimus alieni. TOTAM domum certum astum con Pituunt exploratores, cuius terminum ostium definiunt,ratione rei ita postulante. namque in imuasionis tumultu, neque u qui prodiret domo sibi cauere, neque inua-
foribu fidem facere poterat, se esse ex Rahbab familia. idem quat nuι alteri or alteri culpam sinam mel declinare possent ves praestare deberent, decernitur. Sanguis ipsius erit in caput eius. hac oratione idem significatur, quod apud Latinos Culpam funinere, τι in Iduti morum libro docebamus. Graeci interpretes in hanc senten-
95쪽
CAPUT.sECvNDUM. 8stiam exponunt C ο ς ἐαυτμ εα c. sed Chaldaeuου paraphrastiscus expo- nil iculpa necis suae in capite ipsius.&. nos erimus alieni, ib omni cuLD o cau a remoti; neque enim alienam culpam 8raestare tenebimur. Cunctorum autem sanguis qui tecuna fuerit rcdundabit in ca- put nothrum, si eos aliquis tetigcrit. P. Os T VLA RAT mulier suam suorumi animo tantὴm: ipsi non Modo salutem sed incolumitatem os sensionu omnis expertem posit
centur: si quispiam ex iis qui domi apud te fuerint, lae in offensusve
fuerit, nostra culpaeilo,neg. calpae purnam efugere ludebimus. Haec
vero omnia ut rerire, exacte, atque certisiime utrinque seruarentur, arcani commendatione concludi oportuit. Nihil enim ad priuatarum
rerum, nihil ad singularium consiliorum successum, aegiae atque arca num des, se taciturnitas exigitur, cuim conditione sublata, dictorum conuentorumi constantia labefacitatur. Quod si nos prodere volueris dc sermonem istum proferre in medium, erimus mundi ab hoc iuramento quod adiura-
stinos. DICEBAMus exploratores ex benefici, se ossici, erga se facti
gratia, repensionem ultro in se ferre caepisse, minime coacyos aut inuitos, ideoi conditiones potui se addere pro iure suo, eas autem addidi se quas oportebar, nimirum fidei, se taciturnitatis: riam qui quod in poposcerat, non solum libenter , se liberaliter, verum c mulat; etiam promiseerant, desiuire cetera iure poterant, se aditum praecludere adatiorum hostium salutem, o incolumitatem,cui DeusMon e se consultum volebat. Caἄent igitur exploratores, ne consilium hoc Cr pacrum,conurntumue rodatur a Rabbab. rauod si, inquiunt, tu omnia haec quae DE Zo apud te sermone constituimus. cuipiam indicaueris, nihil eiit cur a nobis promifum exigas, quod ponte his legi-Lus fecimus: neque vero est cur idem a nobis praediari postules,nomi- xe iuramenti apud te facti: namque i ud non plus valere volumin, quam iusturandam, vi, metu, aut periculo proposito extortum. ei fenim duplex ratio in hoc negotio: atterapromisit exploratorum, quod quia nec vi nec dolo malo receptum erat,ipsis onte se praestituros pollicebantur certas conditionibus fidei ac taciturnitatis: altera vero iurisiurandi per iliam ab i exacti, qui apud eandem concissi erant oin periculo constituti, quo se minime auctringi pol se affirmabant,
96쪽
utpote iam liberi , suaei ρontis: oportere igitur istam ossicium ab ip- 'sis cir beneficium ultro promi fum , o scj etiam declarati obserua-
iisne expectare, non autem debitum iurisiurandi 8rius exacI, nomine exigere. Ideo si ni canter dictum est, crimus mundi ab hoc iuramento quo a intrasti nos. Hebraicum verbum praeteriti atque smturi mul temporum annotationem habet, una adiuncZa coniunctione V A V. quo a ex istius linguae germana proprietate ad sententiam explicandam consulto usurpatum est,hacsignificatione fuimus &crimus mundi. id quod Latinae lin uae ratio Crusius unica voce d cum non fert. Neque vero tyi discedunt quoad de omni hac ratione sit ex utraque parte constitutum. id quod bonorum atque sedulorum ellum i virorum est,curare ne quid incertum in paciis conuentissrelinquatur, neque usta ad crimen vel ad culpam, vel ad fraudem δε- bimque, vel domum ad reprehensionem aria utrinque detur.
Et illa respondit, Sicut locuti estis, ita fiat: I LL O R v M rationem sermonem . omnem probat Rahhab, se eos a priori iureiurando liberari refre posse ait, se possiferiori promisso
atque recepto teneri iisdem conditionibus optat or orat, atq libenter admittit;namque omnia con rmat oratio isia, sicut locuti estis. H braic plurali numero haec pronuntiatur, Idiotimo tamen Hebraico, quem Latinus interpres pure es clare vertit: sic Hebraica sonat ratio, v t verba vestra,si z recte i psu m. hoc est, recte a vobis explicatum. recres exceptum, recte promissum se receptum ,recte a me captum, se
admi sum eZt,idi eisdem legibintactis es conditionibus ut constet,
molo se confirmo. Dimittensque eos ut pergerent, appedit funiculum coccineum
NvLLVM humanitatis of cium a Rahhab pra termisim fuisse ,
Dimitte di verbum indicat, quod opportunam salutationem ines dit. Nam quae domo prodire non poterat, ut i os aliquo lacio de H ceret,bonis vertis est prosequuta te in pace, siue aliis iuxta linguae istius, atque aetatis, se regionis Forem. V t pergerct,abisseisios, n-dem rationem eundo 'ruasse, qream i=a Pr.e cripsierat, hoc verbum signi cat: Nebraice, a falcὴ, es abicrunt: infracti L .
elicet, nihil haesitante se femin. e conpliis obsequenti animo, timum itineris sui Perantes puccessum. Ista vero funiculum tes raenomine
97쪽
CAPUT sECUNDUM. ηominesibi datum quamprimum in fenestra appendit. prudens femina um ex fide qua de Dei in se mi ericordia conceperat,tum etia
ex sapienti consilio secri, ne si eadem die qua Israelita obsidione urbis
inciperent uniculum ista appenderet, fis picionem conci arbus daret compositae i m conuentae rei, atque a ro proditionis crimen ubi ret: id quod minime accideret, si multo antequam urbs obsideretur, funiculus in fenestra esset conJcccus. Fene ram vero ean haiacfia sequa d isii fuerant e loratores .mbraicus articalus decla at. tque omnia diuino consilio acra, ac tandem peractae se psa rerum series praedictionibus , monitis reoo eos inicat , id ue ita
Illi verb ambulantes peruenerunt ad montana, de man serunt ibi tres dies, donec reuerterentur qui fuerant persequuti: quaerentes enim per omnem viam non inuenerunt eos. EADEM die qua exploratores montem a mimiat, Iosue, ut antea exponebamus, populum ad Iordanis transitum hortabatur: exploratores id om e quod ipsis apud Rabhab euenerat diuinitus in -ctum interpresati, conplium feminae diligenter sequuntur, in monui triduo manent: interea vero ij qui istas iussu regis insequebantur in urbe rediere omnib.vise perlustratis, inquisitione diligenter facta per viam,vectigiis omnibus obseruatu, rogatis obuiis qui-b qae: neq. vero istu cogitatio de mole usia incidit,utpote qui ext stimaret hominib. aduenis regionis ignaris, no potuisse in mente v nire,ut mos peteretur,utpote incognitus, maximὶ nocta, cum sci-IDs,promptius atque tutius esset viam teneri tritam,quamobre viis potius in rendum i esse censiuerunt: ita videmus, ut hominu consilia a Deo irrideantur, qui suos ubique ministros habet per quos agenda omnia, se monere se V cere solet. Significanter autem scri-
βm est, quaerentes per omnem' Viam non inuenerunt cos, ut
'aenderet Hos oficium suum,d fecisse,o in urbem reuersos testatus esse, ictos a se minime inuentos. quod si per omnem viam τι ti, Aon inuenti est ent, argui facile poterat, vel in ipso regionis agro huc haerere istas latere , vel miraculo esse Ium esse, ut isti Hugerent , cum inquisitorabus fuissent tempestiue occupata et a-
98쪽
re co MMENT. IN LIB. I O S V E,
istos certas vias tenuiseo diligenter obseruasse: habet enim nomen viae notationis adiunisum signum. Quibus xabem ingressis reuersi sunt, & descenderunt exploratores de monte, de transmissi, Iordane venerunt ad Iosue filium Nun, narraueruntque ei omnia quae acciderant sibi. Ex cTATO trIduo exploratores a monte ad quem diuerterant ad viam rediere, quae a Ierichunte Iordauem usique planior erat; id quod verbum descenderunt indicat. et sed vero dicitur ad Iosue filium Nun venisse isios, aperte significat omnem hanc ratIonem populo fuisse occultam cir celatam, ipsos' pri te atque occulto consilio a Iosue nondum imperatore apertὶ confirmato missos , atque eide adhuc ipsis priuato existimato rem omnem retulisse, GT narrasse, de itinere , de via , de hobstitio, des ceteris omnibus adeam inque horum euentibus o succes ibus . ex quibus istud compertum conclu- sumi erat, o summam rerum continebat omnem, quod narrationi
adiunctum est. atque dixerunt:
Tradidit Dominus omnem terram hanc in manus nostras, de timore prostrati sunt cuncti habitatorcs eius. NARRATIONI s totius complexionem af irmativam continet oratid haec,atque causam indicat successuum omnium, Dei et id bcet voluntatem,cuius consilio quicquid ipsis contigerat Oritum esse interpretantur. adeo sibi omnia vitri comparata, ut non defut repraedici, sed praeterito verbo uti fas sit; nempe terra in manu esse traditam,nec psorum virtute,aut prae Pantia, lied benignitate Dei, ipsis vero reliquum esse mamus tantum aperire ad capiendum e cum vero hoc aliquo negocio es lasore condiare posset,ut regio caperetur, ramen incoia viriliter dimicarent,o propugnarer; Dei tamen vi xHe essectam ese,ut omnes habitatores terrae,viribus si acris,animo percusso se abiecto simi, non onm cogitatione diuinae potentiae , sed opinione fortitudinu atque rixeritatas I ruelitarum;ita vi nsq. mira Deum neque contra ipsos aliquid incolae eos citer sint molituri. Ita Deus es I raelitis obtin edam regionem tradiderat, se idem hominibus metu iniecerat, opinionemni fecerat virtutis Ioraesitarum. non propriae aut naturatu, siquidem ipsi non minus quam lili homines erant sta diuina efficacitate audia es amplificatae, quema dum
99쪽
dum Rahhab dixerat: Et haec audientes pertimuimus, se elanguit cor n trum,nec remansit in nobis ρIritus ad introitum vestrum: Do- cminus enim Deusmener ipse eis Deus in caelo sursum se in terra deorsum. Hebresce sententia haec sic legitur: Et NAM OCV omnes
habitatores terrae ipsius a faciebus vestris.verbum N AMO GV Interpres noster interdum vertit obrigere: ut briguerunt omnes ha L 04. 'bitatores Canaan. Interdum Elanguere, ut in hoc ipso capite. Non- Sup. vers. nunqua Tabescere: vi, Anima eoru tu malis tabesceb.it. Hui modi ' h ' 'itaque animo se cogitatione depinguntur habitatores regionis ignus aduersum Israelitas. Chaldaeus autem interpretatur: Et fracZi sunt omnes habitatores terrae cora nobis. Graeca vero lecZio sic habet: ContracIusis ent omnis habitans terram istam propter nos. Ita variarum tinguarum varia oratio eandem sententiam reddit. Atque hoc ad Iosue eadem nocte relatum intestigimis, quae tertia ab ea die num
rabatur, cum i e populo praedixisset, Post tres dies transibitis Iordanem intum.
I Gitur Iosue de nocte consii rgens mouit castra: egredientes m e Setina venerunt ad Iordanem ipse,& omnes fili) Is rael,Minorati sunt ibi per tres dies. T o et v M superius . hoc est sicandum,caput,ad exploratorum hi- storiam relatum, in ipsos narrationis cursu opportune interiectam esse ostendebamus, quadam veluti parasceve ad rem meliin exponendam necessaria. Iam vero hoc in capite Iosue hintoria silum repetitur , qui i ius diei, qua commeatus praeparationem indixerat,proxima nocte summo mane ipse surrexit, optimorum ducum atque Prin- , cipum exemplo, quiprae cura eorum quos regendos seu cepere, se via irimi omnium capiunt, se primi diluculo consurgunt, ut caeteros ex-- citandos , o suo quems officio exercendos curent. Fuit autem istedus primi mensis si timinist inferius cognoscemud. Ex quo intestidimus Mosemseptimopostremi mensis e vivis exce isse. Acamq.d rima mensis primi Iordanem fui se tran missum historia tradit: tribus vero diebus antea Io siue ducem diuinitus conlirmatum legimus
P trigesimum iustorum ausi solutorum diem . Igitur si a se-
100쪽
ptimo primi triginta repetantur dies ,in postremi septimo si flendum
erit. Neque vero a Setio ad Iordanem longis itineribus itum euised in Ego laeso tres seunt dies consumpti, ita ut tertia nocte citra flumen ortum versus quiesceretur.atque ita exponimus i ud,& mor
ti sunt ibi per tres dies. Hoc est, a Selim ad Iordane usique, tres dies posuerunt, quod alias uno die confici posset. Verum hoc triduum, populi fldem explorabat, ferentis facile eam moram , quam Iosue interprete Dem definierat, sir proximos hostes perterrefaciebatisia securitate se cunectatione, quam populus adeo frequens praefer bat in alienis agris, perinde atque in proprys conquiescens: deinde etiήm fama ad remotiores proferebatur . uod vero dicitur, ipse, omnes filij I irael, ad certam deliberatams rem in referendum quippe tam populus quam dux alacri animo se conctanti fortitudine sese ad promisa obtinenda compararant, non tentantes, verum omnes uno consilio , atque una fide oliorum videlicet Iseraetis, qui cum Deo or cum hominibus potens fuerat, nihil haesitantes, nulla exta te sui muneris de cientes sed omnes. Neque vero eadem nocte qua eo peruentum est,flumen transemitti Deus voluit, sed expectari sequentis diei lucem: ut interim expectantium probaretur stris; atque
etiam ut miraculi magnitudo, oe ipsis Israelitis se gentibus feretis strior, o Iosue ducis auctoritas es ignitas amplisiima esse oste-deretur. Versum hunc et i hoc modo explicaremus, se ebraica inprimis lectio,deinde Chaldaea, ct Graeca ver o fecere. Hebraice enim ita logimm: Et surrexit Iosue in mane ipsb,& mouerunt castra, & venerunt usq. Iordanem, ipse & omnes si ij Israel, S pernoctarunt illic antequam transmitterent. Secu-us versus ita incipiti. Et ivita fine trium dierum. Igitur istam et eoionis nostrae orationem, Et morati sunt ibi per tres d ies, ita exponimus, ut numerum ab eo die incipiamuου, quo Iosue dixerat, Post tertium diem transibitis Iordanem. Quibus chaolutis transierunt praecones per castrorum medium,& clamare coeperunt.
in O s hscpraecones Interpres dicit, iidem siunt quos fusterius Principes nominarat,Et praecepit Ios,e principibus populi, o c. h rum munus es officium iam desicripsimus. Oportuit autem ante mi