장음표시 사용
381쪽
326 Iuris Naturalis Elementa. simas virtutes idonea est; quis, inquam, probabiliter censeat hujusmodi naturam tot egregiis facultatibus instructam adeoque brutis animantibus antecellentem in hoc brevissimMm vitae spatium tantummodo conditam esse ρ Longe aliter sensere Ueteres Philosophi , eosque acriter perculit quae dicta est nobis animae praestantia. o Quid multa λ,, Sic mihi persuas, sic sentio, cum tanta
,, celeritas animorum sit , tanta memoriari praeteritorum , futurorumque prudentia , D tot arteS , tantae scientiae , tot inventa, is non posse eam naturam , quae reS eas ,, contineat, esse mortalem. Cic. De Seuect.,, C p. 2I.
Argutiae 'instiper humanae mentis natura, ta nostra ut ulteri u S semper progredi suasque valeat confir- magis magisque facultates perficere. Cognimantur tiones autem nostrae quamvis jam nunc cer-ς V tis sint limitibus circumscriptae , nihilomiserae se n Vs ii cogitationum ratio habeatur quas cultates possumus comparare, vel ea spectentur quae possint possumus adinvenire. aut etiam attendantur
iempsty illa aeci hominibus possibilia sunt, ju
gisque dicta , prudentiae , Virtutisque Incrementa, perfici. horum omnium limites nullos deprehendiis mus, quoniam in his semier possunt homines novum aliquem peἔfectionis & maturitatis gradum assequi. Quinetiam mors homines occupat, cum adhuc imperfecti sunt eorum progressus , atque in eo essent ut
382쪽
longe ulterius progrederentur. is Quis exiis stimet , ait Speet siror Anglus, humanam es mentem tot perfectionibus, innumerisque ,, virtutibus & cognitionibus comparandis ,, idoneam fere ab ortu suo ad nihilum reis is digendi m esse λ An puxabimus humanaeis menti has dotes inditas quae nullum uisse sum habiturae se reot , nihilque in illisis concedendis fuisse conditori propositum. ,, Brutum animal sibi destinatum perfectio' . ,, nis gradum assequitur ultra quem nequitis progredi, sed paucissimis annis qualitates is omnes adipiscitur naturae suae accommori datas, quibus partis qualitatibus, etiamsi is decies centena annorum millia viveret, is idem propemodum esset ac nunc est. Itainis que mentem humanam arbitrarer sensim is alteri, tum derepente interire , si modo is menS humana brutorum instar angustis 3 is esset limitibus circumscripta, atque intra se definitum quoddam tempus ejus faculta- is tes ita perficerentur, ut ulterius nequeatis perfici. At vero credibile non est cogi- tantem naturam, singulisque diebus aliasis aliasque periectiones assequentem , postis quam sui Conditoris opera coepit coninis templari , ejusque infinitam sapientiam, is benignitatem , potestatemque aliquantu-
lum dignovit, statim a primis initiis in- terire , & vixdum inchoatis suis disquisi- M tionibus sa).
383쪽
Nostrae mentis indoles , ct innata nobis de sideria e
humanae mentis aeternita tem arguunt.
318 Iuris NaturalΗ Elementa. IX. EQUIDEM plerique homines brutorum animalium vitam quodammodo sectantur , de suis facultatibus perficiendis minime solliciti . Sed licet complures ultro degeneres fiant , id nulla ratione iis nocet , qui nam
turae suae dignitatem generosius tuentur nec minus certa sunt quaecumque de animae praestantia disputavimus. Res enim ut recte
dijudicentur in se ipsis spectandae sunt , &in suo maximae perfectionis statu. q. X.
IDEO certe futura sponte prospicimus , eaque etiam putamuS nostra interesse quae nobis extinctis contingent ' ideo nostrum
nomen nostramque memoriam avemus aeteris
nare , & judicium curamus posteritatis , quia interiore sensu nobis innotescunt , &nostrae naturae dignitas , & nobis destinatae sortis magnitudo . Cujusmodi sensus non ex decepto nostri ipsorum amore , nec ex praejudicata opinione proficiscitur . aeteris nitatis spes desideriumque ab ipsa nat ra nostris mentibus impressa sunt . Quae spes , quod desiderium , ita ex se ipsis consentiunt cum Ratione , ita utilia sunt, tamque arcte cum humanitatis systemate cohaerent , ut inde futura post hanc vitam alia vita omnino probabiliter colligatur . Quantumcumque sit aeternitatis ex se
384쪽
Pars II. Cap. XIII. ipso desiderium , nihil in dies augescir i. prout nostram Rationem diligentius perficimus , magisque in veritatis cognitione &cultu virtutis progredimur. aeternitatis au
tem interior sensus ille & spes illa nobilissimarum, fortissimarum, & societati utilissimarum actionum fiunt origo ' eoque no
strarum actionum sublato principio, omnia hominum proposita necesse est levia, ignobilia , & abjecta esse. Ex quibus omnibus manifestum apparet
inter humanam mentem ejusdemque . mentis aeternitatem tanquam naturalem conV nientiam & accommodationem esse . Νeinque enim homines eludendo summa Dei sapientia propositum sibi finem assequitur, nec fictilium principium esse potest aeter nitatis opinio , quae cum Ratione adeo consentit , adeo necessaria est , cujus nomnisi saluberrimi sunt exitus , per quam supra se ipsum evehitur homo , maximas reS aggreditur, atque gravissima pericula, & maxime virtuti obstantia superat. Graphice depingit C IGERO quanto calineari aeternitatis spes desideriumque homines omni aevo stimulaverit ad id quodcumque magnum & egregium est. ,, Ne- , , mo unquam sine magna spe immortainis litatis se pro patria offerret ad mortem .is Licuit esse otioso Thengstocli : licuitis Epaminondae ' licuit , ne & vetera &ri eXterna quaeram, mihi : sed nescio quori modo inhaeret in mentibus quasi saeculo-ν, rum quoddam augurium futurorum ;
385쪽
g3o Iuris Natuνalis Eumeuta. ,, idque in maximis ingeniis altissimisque is animis existit maxime, & apparet facil- lime . Quo quidem dempto , quis tam 'D esset amens, qui semper in laboribus &,, periculis Viveret 8 T culan. Quaes. Lib.,, Cop. I.3. Quapropter eo omnia conspirant, ut dein leto cQrpori animam putemus luperesse . Etenim quae nobis de nostrae mentas natura
comperta stilat; ejus praestantia facultatesque, quae semper possunt magis magiique perfici tum mentis habitus ille quo lupra mortalem hanc vitam elati aeternitatem innato senili affectamus ' haec omnia , inquam , haud leves profecto conjecturae, sed genuina si na s unt, eam revera esse Conditoris Dei voluntatem , ut hominum aeterna sit
Natura- AD praecipuam nostram quaestionem, scilium Le- licet Naturalium Legum sanctionem pro-gumi δ'' bandam non parum confert in luce positati sita' nostrae mentis immortalitas, per quam im- fiet in vi. mortalitatem jam partim solvuntur quae nota sutura. strae sententiae adversantur objecta. Etenim si soluto corpore mens adhuc existat, nihil
impedit quominus id quod in praesenti vita Naturalium ingum sanctioni deest , in M.tura Vita suppleatur pro Legislatoris Dei
arbitrio. Explorata nobis est pars hominis pb co , unde non exiguum adjumentum adest ad
386쪽
Pars II. Cap. XIII. 33 et ad illud quod investigatur inveniendum . Expendamus jam mora em partem hominis, sive hominem intueamur, prout est ad Ieinquendam Regula in habilis, & in suis actionibus cognitionem de lactumque. achibens 'rum deinde ad ipsum Conditorem Deum assurgentes videamus an non possint comperiri nova argumenta, ex quibus longe probabilius quam ex iis quae 1uperius disputata sunt, tum futura vita , tum huic fulmrae vitae demandata praemia vel assignatae poenae conjiciantur. Sed in hunc locum revocanda necessario plura sunt quae passini in hoc volumine disputata fuere est enim eorum omnium colligenda summa : quoniam si vera demonis stretur esse quam aggredimur probandam quaestionem , exinde Iotum absolvetur nostrum systema. Atque sic pictores imitabimur, qui singulas quidem suarum tabella.
rum partes seorsim tractant , tum omnes deinde simul retractando connectunt , Ut hinc pariatur concentus o & unum ac to. tum quid conficiatur . .
Igitur homo, ut jam intelleximus, Ratio. ne & Libertate praeditus est, justum honestumque ab injusto & turpi secernit, ipse sibi eorum conscius est quae bona vel malai sunt, suo te Conditori novit obnoxium esse , natumque quibusdam officiis exequendis. Hominis praeclarissima ornamenta sunt
Primum Argume tum deis ductum ex natura hominis moraliter
387쪽
331 Iuris Naturalis Elementa. Ratio & Virtug. Hominis jubente Deo magnum hoc opus, hic labor est, ut in cultu Rationis Virtutisque sine intermissione progrediatur , lucroque apponat quascumque nanciscitur viccasiones colendae honestatis, informandae suae mentis, rerumque
objectarum expendendarum. In quibus laudandis sane ossiciis quo saepius homines exercentur , & in iis colendis ipsa exercitatione confirmantur, eo magis sui Conditoris proposita exequuntur , dignosque se praebent quibus existentiam Deus concesse rit . Cujusmodi homines recte intelligunt ab ipsis suarum actionum rationem merito exigi , seque ipsos probant vel damnant , prout vel bene vel male se gesserunt . Ex quibus omnibus manifestum prorsus est non
esse censendos homines inter naturas m
re pbscas, qualia sunt caetera animalia ;sed contra liquet homines morali genere contineri , unde sublimior natura illorum est, & in fines longe diversos comparata .
Nec enim verisimile est humanam men- . tem, cujus in singulos dies augetur sapientia virtusque , ad interitum Vergere, Vel
ab iplo Deo mentis lucem extingui quo tempore splendidior est . Igitur multo satius est existimare facultatum nostrarum usui suam in altera vita mercedem poenamve irrogandam esse, quarum certe faculta
tum a nobis rationem is exiget a quo illas accepimus, & merita nostra pensabit . Sed
quoniam hoe de nostris actionibus Dei judicium non satis in his terris sussicien-
388쪽
Pars II. Cap. XIII. 333ter manifestatur , profecto autumandum est initum Conditori Deo de hominibus consilium ultra metas extendi hujus praesentis vitae.' 6. XIII. iJAM ab homine ad ipsum Deum assur Alterumgamus: sic enim magis ac magis comper' argumetum habebimus, illud quod dicimus revera tum de- . Deo propositum esse . Dei Si quemadmodum superius demonstratum est , ea sit Dei voluntas , homineS rectae vibus. Rationi obsequi , juxta inditas sibi facul-
tates conditionemque in qua versantur 'ea certe Dei voluntas alia non potest es se quam verissima , certissima , & omnino diserta . Haec enim illius voluntas esta quo omnia condita sunt , cui subjacent omnia , qui omnibus providet. Haec iterum illius voluntas est , qui summe
potens est , summe sapiens & summe bonus ; qui sibi semper propositos habet praestantissimos fines , sive se ipsum, sive res creatas respiciat , unde illud ab ipso proculdubio constituitur quidquid ju.
xta Rationis praescripta rerumque naturam & conditionem necessarium est , ut consilia tua exequatur . Quorum principiorum veritatem nemo sanus possit inficiari. Sed quid ex iis consequatur viden
I. βi fuerit hoc divinae sapientiae pro prium, ut hominibus Legps revera praescri-
389쪽
. 334 Iuris Naturalis Element. . berentur, ejusdem divinae sapientiae os eium est , ut hae Leges necessariis causis innitanis tur , ob quas naturae intellectu , Ratione ,& libertate praeditae semper teneantur praeis scriptis Legibus sese accommodare . Alioquin vel Deus certo & vere non vult Leges illas servari , vel non servantur ob deficientem in Deo potestatem aut sapientiam a1. Si fuerit illa Dei benignitas , ut homines noluerit fortuito Vitam degere , suarum cupiditatum ludibrio permissos; si Rationis lumen eis concesserit ne a recta via declinarent' ex eadem Dei benignitate conis
sequens est , ut stabilis & persecta selicitas
eis competat , quorum Dux Rationis lumen fuerit . . Deinde docet nos Ratio ordinis amanistissimam eam naturam esse , quae omnip intens , summe sapiens , & summe benigna est, ob quam omnipotentiam , summam sapientiam, & summam benignitatem jussit oris dinem quoque vigere inter res creatas inatellectu & libertate praeditas , unde etiam Leges eis praescripsit. Quibus de causis Deus ordinem moralem constituit, ob easdem cultum fovet ejusdem ordinis . Igitur Deum decet tum ob suam gloriam , tum qua iis delectatur quae recta sunt, ut in aperto positum sit discrimen divinitus constitutum inister fautores ordinis ejusque violatores . Nec de servando ordine potest Deus securus esisse o nam ue tum ob suas persectiones, tum ob sui ipsius amorem suis Legibus vim o
390쪽
mnem & auctoritatem necessariam imperti, tur quo colantur , unde hominibus in altera vita praemia Vel coercitiones proponi debuerunt , non solum ut spe allecti. vel metu deterriti hanc praesentem vitam, quantum fieri potest, juxta rectum ordinem exiis gant ' vessim etiam ut in futura vita Conditor hominum Deus proposita sua exequa- tur pro sua aequitate atque sapientia , rebus omnibus ad primigenium ordinem rein
4. Sed ex nostro principio alia plura
consequuntur . Quoniam enim Deus amanistissimus est ordinis a se ipso in morali munis do constituti, hominibus itus ceriissime annuit , qui firmo sinceroque animo huic oris dini adhaerescentes sese conantur Deo acce pios praestare , ejus pro virili parte consilia exequendo ; quorum contraria est agendi ratio . illos necessario Deus improbat damnatque sa) : alii enim amicos Dei , ut ita dicam se exhibent ' alii se illius ini
micos profitentur . Sed quos Deus probat, illos suo prosequitur amore suaque benevois lentia ς quos autem improbat, eisdem non potest favere . Quae cum ita sint , quam habemus causam credendi , tum amicos Dei , tum inimicos nullo interjecto distri. mine parem conditionem sortituros esse PNonne multo potiori Iure censebimus aliis quando denique Deum summe justum ina aperto differentiam collocaturum quam ipse statute virtutem inter vitiumque , eOL