장음표시 사용
361쪽
a18 Iuris Naturalis Elementa. a qua suam desensionem & praesidium exis
ITAQUE vim suam adhuc retinent quae hic nobis objiciuntur, quorum sane non leove pondus est . Primo namque universum divinae providentiae consilium impugnant et Deinde per haec non parum labefactari potest virtutis imperium , ejusque necessaria cum hominis felicitate cohaeso. Operae pretium est objectam quaestionem diluere, quae tum gravissimum momentum habet, tum omnibus retro laeculis proposita fuit. Haec autem quaestio quanto in se verior & difficilior est, tanto probabilior sutura videtur ejusdem enodatio. Quorsum enim Divina Sapientia , quae tam sapienter physicas res ordinavit, adeo imperfectas ob. scurasque res morales esse voluisset λRursus itaque naturam hominis, eique destinatam sortem evolvamus, Videamusque an- non praesentem Vitam alia vita subsequatur in qua objectae quaestionis solutionem inveniamus . Quae hactenus dicta sunt de iis quos virtus vitiumque naturales exitus habent , jam dimidiam exhibent Naturalium Legum sanctionem . Inquiramus porro an non aliam sanctionem possimus comperire ,
integram illam quidem & proprie dictam , quae in suo genere , in suo gradu, in sua
duratione modoque omnino posita sit in mera Legislatoris Voluntateri quae rursus
362쪽
Pars II. p. XII. 3Ist sanctio ea sit per quam omnia juxta summam justitiam invicem pensentur , & perquam in omnibus & secundum omnia Divinae Leges humanis Legibus antecellant .
Arguitur ΑΝΙΜΙΕ ΙΜΜORTALITAS. ML sit PROPRIE DICTA Naturalium Legum ,
f. LQUAE modo nobis objecta quaestio est ,
quamque in hoc capite elucidandam pro 'aggredimur, haec ita se habet, ut se- posita cundum illam totum humanitatis systema quaestio . hac praesenti mortalique vita circumscriba.tur , nec post hanc mortalem vitam alia sors hominum futura sit, atque idcirco ad Naturales Leges sanciendas nihil aliud a Divina Sapientia expectandum sit quam quod his in terris cernitur. Quod si ita se habeat, mancae prosecto sunt Naturales Leges. At vero morale systema ostendemus esse suis omnibus numeris absolutum, si prius nobis haec sequentia duo probata sint. Primo quidem , quae praesens est hominum conditio , initium est futur alterius conditionis, quaeque longius pateat. Deinde certa haec est voluntas Dei , ut
quas hominibus agendi Regulas Rationis ope praescripsit, vim omnem habeant Legia
363쪽
32o . Iuris NaturaIis Elementa bus competentem, eas enim Deus munivit
De pro- DE quibus gravibus certe quaestionibus PQsitR inter se dissentiunt scriptores. Alii asserunt hepissen eX solo Rationis lumine deduci evidentiatiunt scri inconcussaque . argumenta , quibus non so-ytores . tum constat de poenis atque mercedibus sumia ,si.xurae Vitae destinatis , sed quibus etiam a
in mate 3imae immortalitas arguitur. Alii autem xia digne . contendunt unam Rationem de proposita sci poisit quaestione consulentibus incerta & obscura Vtunt omnia , tantumque abesse ut per Rationem futurae vitae adsit aliqua demonstratio, ut ne ulla. quidem probabilitas appareat . Sed qui alterutro modo ratiocinantur , mihi videntur rectae ratiocinationis limites egredi . Quae res hic disceptatur , quoniam tota posita est in Dei voluntate , hujusce voluntatis dignoscendae certissima ratio foret ipsius Dei diserta hac de re significatio. At nos siquidem augustis naturalium cognitionum spatiis includimur, disertam illam Dei significationem omittamus , eXperiamurque an ex recta Ratione argumenta certa elici possint , aut ea saltem ita vere conjici per quae satis certo Dei propositum innotescat. Quod ut praestemus, hominis naturam praesentemque conditionem iterum iterumque evolvamus; tum duce recta Ratione Dei virtutes , proposutumque Deo de humano genere consilium
364쪽
Pars IT. Cap. XIII. I expendamuS , ac ita tandem dignoscere e nemur , quinam futuri sint exitus harum Naturalium Legum quas nobis Deus injunxit .
OD ad hominis naturam attinet, hoc Animxprimum inquirendum Occurit , an mors re stne im- vera sit ultima existentiae nostrae meta , ita mortalis ut soluto nostro corpore necesse sit animam quoque nostram interire ' vel utrum anima
nostra sit immortalis , id est , etiamnum supersit soluto nostro corpore RAtqui animae immortalitas non solum in se ipsa nihil habet impossibile, sed hanc animae immortalitatem Ratio, conjicit omniano verisimilibus causis innixa.
Quibus peritissimis Philosophis nostra 1 A
quaestio agitata est , ii animam a corpore mentum. omnino lecernunt , utpote quorum natura A naturR
prorsus diversa sit . Primum enim animae corp0ris facultates , quales sunt interictus , volu 'f' 'tas , libertas , & quaecumque ex iis animae videtis facultatibus Oriuntur, nulla intelliguntur sis natura militudine accedere ad extensionem , ad fi . instilli .guram , ad motum , quae omnia materiae propria sunt . Deinde quia substantiam existentam intelligimus ut mere passivam, substantiae extensae dos illa passiva prorsus repugnare videtur cum interiore illa adeoque actuosa facultate , quae cogitantis substantiae propria est. Corpus ex se ipso non moVetur, at vero mens suorum motuum in se ipsa conti- I. I. Buriamurqui. X net, i
365쪽
Te non sequitur animae necesaiarius interituSag 1 et Iuris Naturalis Elementa/ net originem . Menti scilicet inest amo .cogitatio, Voluntas; per eam movetur corispus ; haec suas actiones Vertit quocumque libitum est ; sistit suum iter vel ulterius progreditur, aut etiam regreditur. 3. Quae in nobis substantia cogitans est , aliquid simplex est, unicum indivisiumque ; siquidem omnia nostra cogitata omnesque nostras perceptiones tanquam in unum coadunat ς per mentem enim concipiuntur , sentiuntur, atque inter se conseruntur, quae omnia praestari nequeunt a natura pluribus partibus constante.
IG1ΤUR nostrae mentis videtur esse pecuisliaris natura , quae ab aliis corporeis cras
sisque substantiis omnino diversa sit, quam vere dixeris meram esse intelligentiam, &aliquo modo supremae naturae participem, inquam sententiam sic apprime TULLI Us .is Animorum nulla in terris origo inveniri se potest: nihil enim est in animis mixtum
se atque concretum , aut Quod ex terra nais
se tum atque fictum esse videatur; nihil ne se aut humidum quidem aut flabile aut i gneum. His Chim in naturis nihil inest, se quod Vim memoriae, mentis, cogitationis ,, habeat; quod & praeterita teneat & futuri ra provideat & complecti possit praesentiat ,, quae tota civina sunt nec inveniunturis unquam , unde ad hominem venire poti
is sint, nisi a DEO . Singularis est igitur
366쪽
Pars II. Cap. XIII. gagis quaedam natura atque Vis animi, sejun-- cta ab his usitatis notisque naturis. Ita si quidquid est illud, quod sentit, quod sa-- pit , quod Vivit, quod Viget , coeleste
se & divinum, ob eamque rem aeternum sit .se necesse est. Cic. Tuscul. Diistit. Lib. I. ,, Cop. 27. - Ex quibus merito TULLI Us insert imis mortalem animam esse. Namque anima &corpus si duo sint omnino inter se diversa, sublato uno minime necesse est tolli & alterum ; nihilque obstat quominus anima perstet, quamquam in quibus degebat caducae ardes diruantur.
V.s1Μ objicias non sic nobis compertam esse interiorem substantiarum naturam , ut recte negemus concretam Cum aliqua taYtem 'q)ς RN sa materia men rem seu cogitationem adoluatinari per Deum potuisse: Respondeo, non aliud attamen de rebus judicium ferri posse, quam quod cum i psa rerum apparentia atque cum ideis nostris consentit' alioquin incertum foret in scientiis quidquid eviden. . ' , tissima demonstratione non inniteretur , at que sic ablurdae Pyrrhoniorum opinioni quodam modo assentiremur . Verum in hoρ nostro argumento id unum Ratio postulat, ut accurate secernantur , quae dubia, quae certa , quae probabilia sunt ' quoniam autem quidquid nobis de extensa mateis ria compertum est , nullam habet eum no r . X et strae
367쪽
i et Iuris Naturalis EleReuta. exterioribus malis quibus nonnunquam Ino
,, Equidem miror sajebat Iso CRATEs ι, hoc sibi quemquam persuasum habere , hominibus constanti animo justitiam pietatemque colentibus pejorem conditionem quam improbis imminere , nec esse piis viris , tum a Diis, tum ab ipsis caeteris hominibus longe majora quam impiis bona expectanda . Μ ea vero haec fides est probis hominibus abunde suppetere quidquid expetendum est , improbis contra
nec etiam innotescere ullum verum suum
commodum . Quicumque injustitiam justitiae anteponit , in eoque summum hinnum collocat , s bonum alienum rapuerit , is mea quidem sententia haud absi- is milis est piscibus hamum vorantibus : iisse quae degluttit jucunde statim titillatur im- probus , sed non ita multo post quamis maximis malis irretitur . Hominibus comis tra pietati & justitiae adhaerentibus nonis selum tutum est praesens tempus , sed
iis praeterea in totam reliquam vitam bona spes merito concipitur. Illud equidem fateor non semper contingere , sed ipsa teste experientia certum est quod contingere soleat . In quibus autem rebus ceriste praevideri nequit qualis futurus si il-ri larum exitus, viri sapientis est eas partes se amplecti quarum solet esse major utilitas. is Sed nihil magis Rationi adversatur, quatis eorum opinio , qui quamvis existimen
is iustitiam in se pulchriorem Diisque acceu Piio
368쪽
Pars II. Cap. XII. 313,, ptionem esse quam injustitiam, nihilom1-- nus sibi fingunt ita comparatas esse hu- manaS re S, ut ex improbitate plus hau- . 'o riatur emolumenti quam ex honestate... Orat. de Permutatione.
Ic1TUR omnibus hinc inde collatis, eT semper. honestate longe 'uberiores & graestantioreS virtus quam ex improbitate fructus percipiuntur. praestat, Atque illud manifesto apparet divinae fa Rique hec
pientiae fuisse propositum , ut physicum M, tu i
morale malum natura cohaererent, tanquam lium effectus cum sua causa connectitur; bonum gumianis . contra physicum seu hominis felicitas cum morali bono sive cum virtutis cultu con sociaretur: ita ut si primigenia rerum nais . tura in universum spectetur , quemadmodum ex bona victus ratione bona fovetur valetudo, sic etiam ex Naturalium Legum i ,
cultu publica privataque felicitas promo. eatur. Quoniam autem ab ipso Deo vitii poenae virtutisque praemia constituta sunt , haberi quidem illa possunt , ut quaedam Naturalium Legum SANCTIO , ex qua sanctione Rationis praescripta non exiguam vim obtinent. XII. FATENDUM attamen est primam hane Neque Naturalium Legum sanctionem eam non es-- Rie , ex qua Rationis praetcrapta V1m ii iam est prima
369쪽
audioritatemqDe mutuentur , quae Verarum
et Legum propriae sunt. Etenim si penitus &obstant enucleate introspiciatur humanarum rerum multae natura, quae ita comparatae sunt ut homines excepti alii ab aliis tanquam naturali concatenatione mutuo pendeant, videbimus profecto generalem illam quam modo dicebamus Rogulam non ita stabilem & inconcussam es-1e, ut multaS non patiatur exceptiones, per quas non parum labefactatur hujus primae. Regulae robur & efficientia.
malorum. experientaa, suam his In terris cujusque ho-que anaia minis selicitatem & infelicitatem non sem- tura sor- per omnino parem esse cum eo probitatismud.2 Vel nζquitiae gradu, qui in singulis homitium in nibuS deprehenditur . Atque sic vegetum aequalis corpus, divitiae, generis nobilitas, liberalis est parti- institutio , bonarumque artium peritia, aeius uri alia demum eXteriora bona plerumque pen. eujusque dent a multiplici caularum varietate, unde metitum. inaequalis est illorum partitio : quinetiam haec eadcm bona saepius evanescunt supervenientibus causis quosvis homines pariter involventibus. Equidem vitae felicitas aut infelicitas posita prorius non est in generis vel divitiarum discrimine : nihilominus summa egestas , turpis bonarum artium ignorantia, denegatis videlicet omnibus ad informandam mentem auxiliis , nimii labores, anxietas animi , corporisque dolor, verissima mala sunt, quibus ob varios casus viri probi premuntur non secus ac iminprobi .
370쪽
2. Praeter inaequalem illam bonorum malorumque .naturalium partitionem, viri pro-
bi non magis quam Improbi ab IIS malis talema tuti sunt , quae ex malitia gignuntur, vel la sontes ex iniquitate, aut per vim vel ambitionem premunt conringunt. Quales sunt tyrannicae vexatio ini DLoi
nes, horrida bella, & tot alite publicae pri 'μφ'
Vataeque calamitates quibus pariter obruuntur boni malique homines. Saepe etiam fit ut earum aerumnarum auctores eis quam minime ipsi angantur , tum quia reS prospere cedentes tutos illos a calamitatibus praestant, tum quia sic quandoque pertinax est eorumdem perversiitas, ut, nullo stimulati consitientiae morsu, partis eX sua nequiistia commodis lecuri fruantur. a. Quoniam non ita raro. calumniae subin a
tur . In his igitur singularibus causis in ipsam quibus viri probi suae virtutis , ut ita di- virtutem cam , Victimae fiunt, quaenam erit, quaelo, Vst Rri. Naturalium Legum vis , quave ratione se tuebitur earumdem auctoritas λ An quia interiore gaudio assicitur si hi recte conscia mens, ea vis honestatis erit ut ob eam retinendam patiatur quis non solum sortunarum suarum& quietae conditionis, sed etiam suae famae atque ipsius vitae iacturam 8 Atqui in ejusmodi dissicilibus causis satis frequenter i retiuntur homines: maximum autem & l tissime patens momentum est in iis partibus quas tunc suscipiunt : hinc enim sua existit hominum societatis felicitas vel imielicitas .