장음표시 사용
191쪽
In Ecclesia ex antiquo more iis 'dsebis legebantur , ean tanturque: qui sane mos qui nostris etiam temporibus severat cum notissimus omnibus foret, iis procul dubio notus erat etiam, qui ad populum verba facere debe- H Huc tantat , Patres fere omnes multo cum studio ela hi borasse eas scripturarum explicationes, quas ad populum - rib recitabante tum aliis quidem argumentis, tum cerae ex
xlius nuper citatus us Scriptum explicationibus Constat, quas nobis reliquit
allegat . Ambrothas Mediolanensis Antistes: has enim unde hauserit,& quanta lima perfecerit, ignorat nemo: illas autem ad populum dixisse, is facile assentietur, qui ad ea adve Ii Vide quae tra Orit animum , quae Patres S. Mauri, l) α Tillemoni vi
dunt Patres S. adnotaverunt. Haec sane quis expenderit, paucissimas h Mauri in actioni- bitas fuisse a Patribus extemporales orationes, facile, ut tione in sen libros arbitror , pronunciabit . . Hemmeron, & in -,IL: Consulto vero dixi paucissimas r aliquas enim suis- alia etiam Am--ex tempore hilasas a Patribus conciones, nemo in v
tom.κ. hist. Eceses. IIlli Hierosolymitant Catecheses nonnulli ex veteribus mo- titulo de S. Ambνο- nuere: quod confirmare possumus ex codicibus , in quibussio art. S . S seq. eae Catecheses habenturr docent quippe, ex tempore fuisse pag. .diseq. illas ad populum dictas . Ex tempore etiam declamasse
sn lib. s. in veter. interdum Chrysostomum , ex Socrate intelligimus: n edit. cap. et . iii a quippe de Chrysostomo valesio interprete haec nasValesia edit. 13. rat: ,, Post discessum Epiphanii, quidam Joanni retul runt, Epiphanium adversus ipsum subornatum fuisse ab se Eudoxia Augusta. Ille cum esset suopte ingenio serven-M HOC, ad dicendum paratus, sitne mora orationem habuit ad Populum, quae omnium generaliter mψlierum vituperationem continebat. Dum et am ab exilio revocatus est, orationem ex improviso ad populum habuit o) . Extemporales quoque suisse non paucas Origenis ora tiones, vetusti historici testantur, & nos deinceps Eusebii auctoritate evincemus.' De Attico haec scriptis Pro didit Socrates, n Valesio interprete Et antea quidem, cum adhuc in Presbyterii gradu esset constitutus, Orationes a se compositas, quas memoriter didicerat, in
- in aliis Scripturarum libris fecimus, ut illam Scriptu-- rae Clausulam, quam interpretaturi. sumus, praelibetis , ut lectio cognitionem praecedat , d quod in eunuchori contigit, quodque mulinm praebeat iacilitatem. Hism adde, si vis, ea Augustini , & Chrysologi test unonia, quς avis summa laude dignus Bernardinus Ferrarius de ritu Sacrarum Concionum disserena allegat cap. 17. libri prinu.
192쪽
M Ecelesia recitabat, iPostea vero, e laboris assiduitate. , , fiduciam nactus, ex tempore loqui, & panegyricam
se concionandi rationem seAari coepit. i. Faustum
etiam Rejensem Episcopum aliquando ex improviso ad populum orasse, intelligimus ex iis , quae ad eum scribit Apollinaris Sidonius: q) se Licet praedicationes tuas nunc lib. '. epist. 3.is repentinas , nunc cum ratio poposcerit , elucubratas P g 94 tom. 1.
M raucus plosor. audierim, tunc praecipue, cum in Lugd. Upςr . 0 nensis Ecclesiae dedicatae sestis hebdomadalibus Colleg -
,, rum sacrosanctorum rogatu exoraveris, ut perorares. n. III. Immoante hos Episcopos Origenem jam aetate prinvectum, & longo usu exercitatum ex tempore populum erudiisse, assirmat Eusebius,heres Valesio interpreto o el - H lib. 6. eap. 16.cutus: ,, ino tempore, cum fides nostra, ut par erat. a. in edit. Rufini: at se geretur in dies, & doctrina Christianorum summa ubiis in edit. Valesii 36. ,, que libertate seueretur Origenes jam sexagenario ma- jor: ut pote qui ex diuturnalexercitatione maximum . ,, dicendi usum sibi comparasset conciones, quas hisci. is bat ad populum, ainotariis excipi permisit, cum id is antea fieri nunquam concessisset .l Has aurei conciones fuisse ex improviso dictas, declarat antiqua Ri, fini versio, cui in dubiis plurimum fidendum esse docet Ti Iemoni. En illam: si Quo tempore sexagesimum agens ret
M tis annum , postea quam Si usu ; & periculis, & l
es horibus plurimum fiduciae in verbo Dei acceperat, per ,, misisse sertur, ea, quae ex tempore in Ecclesiis differebat, ,, a notariis excipi, nec ante inquam dedisse hanc comam: .i . . . . ,, nisi eum id sibi & vitae gravitas, & aetatis maturitas , . '. iis & multae experientiae concessit auctoritas. Num v ro extemporales eae Origenis conciones erant, quod alter argumentum praescriberet, an potius quia ex libro Sacro sine industria aperto, occurrens casu versiculus dicendi maμteriam praeberet Iudicet quisque quod libet. Novismus sane contigisse aliquando, ut Lectore aliquem Scripturae versiculum non ex condicto, sed veluti casu legente, 'lumerent inde Episcopi Saerae Concionis occasionem, triabuerentque divinae cuidam inspirationi id, quod videri poterat Lectoris error. Hujus quidem rei duo profero exempla, sed illa haud obscura, ex magno Augustino, cui aliud Chosostomi adjungam. Sic:exorditur Augustinus homuliam, quae olim septima , & vicesima erat inter qui maginta homilias, at in nova serie tereentesimum qui uagesimum secundum locum obtinet Vox pomitentis am
193쪽
is gnoscitur in verbis , quibus psallentirespondimus: averteri faciem tuam a peocatis meis, ω emuer iniquitates meas dele. is Unde cum sermonem ad vestram caritatem non praepararemus, hi nobis esse tractandum Domino imperante o. Cognovimus . . . Proinde aliquid de poenitentia die . . se re divinitus jubemur. Neque enim nos istum Psalmum
is cantandum lectori imperavimus ; sed quod ille censuleis vobis era utile ad audiendum, hoc cordi etiam puerili imperavit. Aliquid simile contigie Augustino, dum Concionem eam, quae olim inscribeb eur 63 de verbis Domini, nunc in serie s2. est, hoc modo incipit: ,, Evangelica lectio proposuit nobis unde loquacmur ad caritatem vestram, tanquam Domini imperio. o & vere Domini imperio. Ab illo enim expectavie coe,, meum tanquam jumonem proferendi sermonis, ut hincis eum intelligerem loqui me velle, quod recitati ipse
se voluissiet. . Quamquam equidem eum minime repreis hendo ,. . qui Augustinum occasionem hujusce concionis
sumpsisse dicet ex aliquo scripturae loco , quem subminsestravit Evangeliorum liber casu apertus r quem quidem morem in dubiis eventibus deinceps etiam tuisse servatum, valde probabilibus argumentis evincunt Mabillon, aliique praestantes historici. Utcunque sit, eam homiliam,
quam Chrysostomus fecit in salutationes . quas Apostolus Paulus, Romanis scribens, ad aliquos miserat , ex simillima ortam fuisse occasione, animadvertit Tillemni de Chry-θὶ arti 1 ν. lam. lastomo differens, H ad quem te amando.
x t. pag. 337. . IV. Ad extemporales etiam conciones revocare si vis, ex aliqua saltem parte poteris nonnullas Scripturae explicati nes, & haereseon resutationes, quae Sanctis Patribus ad populum verba facientibus inopinato venerunt in mentem, seu ut verius dicam, a Deo inspiratae visae sunt, quarum quidem duo exempla seligo, quorum primum Gregorius M gnus, Possidius alterum subministrat. Sane Gregorius Ma-0 alias homil. gnus sic homiliam xq. in Ezechielem exorditur: co is md is quidam me fortasse tacita cogitatione reprehendant , quod Ezechielis prophetae tam proflinda insteria a magnis expositoribus intentata discutere praeium; qua , mente id faciam; agnoscant: Non enim hoc temeritate , aggredior, sed humilitate. Scio enim, quia plerumque multa in sacro eloquio, quae stilus intelligere non po- is tui, coram fratribus meis positus intellexi: Ex quo inis
tellecta & hoc quoque intςlugere studui, ut scirem
194쪽
χε rri ex quorum mihi merito intellectus daretur. Patet enim, is quia hoc mihi pro illis datur, quibus mihi praesentibus
Desumitur exemplum alterum quod iam dixi ex Possidio, haec de Augustino adtestante: H,, Scio item non
solus ipse, verum etiam alii fratres, & conservi, qui nobiscum tunc intra Hipponensem Ecclesiam cum e dem sancto viro vivebant, nobis pariter ad mensam constitutis eum dixisse et advertistis hodie in Ecclesia meum sermonem, ejusque initium , & finem contra meam consuetudinem processisse, quoniam non eam rem terminatam explicuerim, quam proposueram, sed pendentem reliquerim Cui respondimus: ita nos in tempore miratos fuisse scimus, & recognoscimus. At ille: credo ait, quod forte aliquem errantem in populo D is minus per nostram oblivionem, & errorem doceri, Mis curari voluerit, in cujus manu sunt & nos, & sermo, , nes nostri. Minime vero errasse Augustinutria, dum id prodidit, Possidius mox testatur, Firmum Manichaeum ex eo Augustini excursu ad catholicam fidem comversum narrans. Ad hunc Possidii locum lectorem ea de re eruditi cupientem amando. V. At animadvertas volo, neque eas omnes, quas dixi orationes extemporales prorsus appellari posse, neque admodum usitatum suisse , ut Episcopi, aliique, quibus
Sacrarum Concionum cura incumbebat, eas ex tempore haberent. Quis obsecro prorsus extemporale affirmare aude.hit illud homiliarum genus, de quo proxime ante disserui Extemporales tantum modo excursus ii sunt, iisdem ii miliis antea elaboratis Deo inspirante illapsi , minime vero homiliae prorsus extemporales. Quis etiam omnino ex temporales dicet omnes Cyrilli catecheses, quando quiadem constat, fundamenta, & si appellare ita vis, nexus , compagesque aliquarum ex iis orationibus iam pridem fuisse posita, ab Apostolis scilicet, aliisque, ex quibus Christianae fidei mysteria, ritusque didicimus, quae quidem myst xia,&ritus idem Cyrillus articulatim explicabat. Videra, ut ceteras missas faciam, mystagogicam primam, secun- eam, tertiam, & quintam. Dubitare etiam jure, meritoque Postumus, num prorsus ex improviso locuti sint ii
Patres, quorum tamen extemporales orationes recte celebravit antiquitas. An non simillimum veri est, eximium
195쪽
excelluit, parasse sibi metatis studiis sylvam quamdam ue
ita anpellem, materiarum, quas subito ad dicendum vomistus, posset coram populo effunderet Haud immerito sane id conjicere possumus non modo eX Rliorum exemplo , qui summam dederunt operam, ut subito ad declamandum accederent, verum etiam ex iis commentarus seu tractatibus in Isaiam, ac in Danielem , Consuevere , nec tamen populo videntur fuisse recitati , sed potius rudimenta, si volumus ita appellare, & fila quaedam, quibus Conciones e suggestu pronunciandae te-Nerentur. Vide quae ad haec tradit Tillemoni, &ex eo,&Cottelerio vir egregius Bernardus de Montiaucon Paragraso primo praefationis praepositae tomo sexto operum D. Joa
VI. 'A ge tamen, age, & has ipsas, quas non omnino e temporales fuisse dixi, fac prorsus extemporale Anco
tinuo valde usitatum fuisse evinces.ut subito Patres , α improvisas orationes effunderent Minime vero . Ecquis nescit per raro id contigisse, adeo ut vellati quoddam scriptis proderetur ab historicis eorum temporam Si eos excipias, quorum caelie me'. Di, paucos alios si tamen alios in eo genere excelluisse novimus. Immo de Attico ea narrat Socrates, ex Quibus innotescat, non multum laudis ex eo improvilo gnere retulisse: neque enim tanti Conciones esu S populus aestimavit, ut a notariis exscribendas curaret. Nec tamen
ejus conciones inquit Socrates h inmodi fuerunt, ut a
auditoribus .el plausu exciperentur, sel scriptis mandarentur . . Et tu dicere non vereberis, ex tempore, mimparatos consuevisse Patres sermones ad populum have. e, & propterea illorum conciones, ut pote neglectas, ocinconsideratas contem ere audebis t
196쪽
Etiam si prorsus extemporales forent Patrum, quos produxi mus, Orationes, aptissimas esse tamen ad Ecclesiae ritus , ω dogmata comprobanda. I. Α Τ haec non eo dixerim, quasi indigeam, si ab o, lx jecta difficultate exsolvi volo, negare ullas promsus a Patribus fuisse ex improviso pronunclatas Conciones. Fatebor , si tu vis , omnes Patrum orationes fuisse ex tempore effusas. An ideo contemnendae, minusque aptae ad sanctissima Ecclesiae dogmata, & ritus comprobandos 8 Apage illaudabilem , nec homine prudente dignam consecuistionem. An minus considarate locutos putas sapientissimos. ac sanctissimos Patres, quum subito dixerunt, quam quum subito locuti sunt Sophistae veteres , & Oratores, quorum aliquas extemporales quidem Orationes habemus, at elegantes etiam ,& circumspectas At ager vide quatenus
tibi indulgeam. Vereri me dicam, ne Ecclesiae Episcopi, iique ipsi, quorum opuscula allegavi, quaedam interdum e pulpito pronunciarint non elaborata prorsus , nec perpolita . Absit enim, ut suspicer, viros sanctissimos, & it religione nostra scientilsimos, errores aliquos e suggestu pronunciasse, quos quidem nefas est suspicari potuisse ab iis vel in privatis colloquiis, sermonibusque proferri. Ignoras ne sollicitos fuisse Patres , ut orationes suas Teficerent , recuderent , ac retractarent λ Gaudentius c ut vetusti, & praestantis doctoris exemplo utar ) Gaudentius , inquam, Benivolo conquerenti, quod eos, quos idem Gaudentius Paschalibus festis in Ecclesia recitarat
sermones, aegritudine impeditus audire non potuisset, non modo eosdem sermones mittit, verum etiam alios a se emendatos, haec etiam subjungens, ut si eos memoria dignos judicaret, relio uis adjungeret: ceteros porro, quos furtim Notarii ex loquentis ore exceperant, exscripserantque, rejicit, vetatque, ne suo praeposito nomine evulgentur 16 . Hinc sive Patres ipsi met antea componerent, et X a cu-
197쪽
a Vide Sermon. in edition. Frobenti
prehensum in epistola olim s4. in eis dii P P. S. Mauria . primς classis.
cubrarentque, & memoriae commendatos ad populum sera mones recitarent, quod sane declarant verba illa Gaudentit: seribere tibi aurediar omnino eisdem siensibus, o foristasse etiam verbis, quibus me in Ecclesia locutum esse reminis cor oeci ) sive per notarios, dum ore ii proserrentur, fui sisse exscriptos assirmas, indubitata res est, plane scivisse Patres, a quibus fuerant pronunciati, quid in illis sermonibus contineretur, summamque adhibuisse operam, ut accuri ratissime emendati, conscriptique in vulgus exirent. Scivit enim vero, quid in sermonibus luis extaret Gaudentius, cuin
jus nuper verba a I legavi, scivit Ambrosius , & cum sermonem in solemni Sanctorum Martyrum Gervasit, & Pro. talii translatione recitatum ad sororem legendum misit, a) & cum tractatus suos ad populum dictos cum amicis absentibus communicavit . bJ Scivit Dionysius Alexandrinus , qui nisi nos verisimilis fallit opinio, conciones de
,, esses , inhibuit : unde vehementer dolebas , omnino , , fraudem tibi spiritualium bonorum reputans, peccatis, , urgentibus irrogatam , ac propterea singulare quoddam , , dispendii memorati remedium magnopere exegisti , , , ut scriberem , quid unaquaque die illius sacratissimae, , hebdomadis, sanAae fraternitati a me expositum memiis, , nigem . Quod plane ego mediocritatis meae conscius , , , litteris credere non auderem , nisi tu religiosa instanis, , tia compulisses; Satis est enim mihi, si instruere comis, , missam plebem viva saltem voce suffciam. Sciens ita- , , que verum divinae sapientiae amatorem non super adis, , fertione inutilium rerum inamS eloquentiae pompam, , quaerere , sed salutarem de scripturis Sanctis explana- , , t lonum congruentium desiderare doctrinam , scribere, , , tibi aggrediar omnino iisdem sensibus , & fortasse etiam is Verbis, quibus me in Ecclesia locutum esse reminiscor, , , ut loquelam meam, qualiscunque est, facile , cum lege- , , ris, recognoscas . Matuor Praeterea breviores tracta, , tus, quos de diversis Capitulis Evangelii apud te o- , , lim suisse me locutum prodidisti , & quintum de Ma- , , chabaeis martyribus, emendatos tibi, quoniam cogis, re- , mittam, ut eos , si ulla utili memoria dignos arbitraris , , , in postrema parte schedulae hujus simul transcribendos adiso, Iungas. De illis vero tractatibus , quos notariis i ut es comperi J Iatcnter adpolitis, procul dubio interruptos , o, & semiplenos otiosa quorundam studia colligere prae- ., sumpsi runt, nihil ad me attinet. Mea jam non sunt, . o, quae conitat praecipiu ς jPιςutὲuin Ruinatione ege conis. σν scriPta.
198쪽
Paschate coram populo habitas ad amicos epistolarum m do direxit. o Scivit Gregorius Magnus , dum homilias
in Ezechielem olim ad populum recitatas, & ex Notari rum schedis exceptas emendavit primum, retractavitque, tum demum ad Marianum Episcopum misit, haec adjungens: ,, Homilias, quae in beatum Ezechielem prophetam ita , ut coram populo loquebar, exceptae sunt , multis curis irruentibus in abolitione reliqueram , sed post annos octo, petentibus fratribus, Notariorum schedas requirere studui, easque favente Domino transcuris rens, in quantum ab angustiis tribulationum licuit, eis , mendavi. Tua itaque dilectio &c. Rursus dum homilias qo. in Evangelia emendatas misit ad Secundinum Tauromenitanum Episcopum, ab eodem exposcens, ut ad harum exemplar emendaret eas , quas idem Secundinus fortasse a notariis exceptas habebat. I Scivit denique Augustinus, dum Honoratum de re sane non levi instrui cupientem, ad eum sermonem amandat, quem idem Augustinus in pervigilio Sancti Cypriani habuerat: se Hunc
M psalmum septuagetjmum secundum inquis ille H nocte,
qua illucescebat solemnitas beatillimi Cypriani , per ministerium nostrum expositum lege, & diligenter adverte.
II. Eant nunc adversarii nostri, &si possunt, iactare
adhuc pergant, eas, quae supersunt, & a nobis citatae sint, Patrum conciones, temere, atque inconsiderate fuisse ab iis effusas e & has quidem ipsas, tam &si forte elahoratas , ab imperitis tamen, & oscitantibus notariis fui sese scripto mandatas: quam ipsam ob rem fides iisdem orationibus omnino dematur necesse est. Adeone, postquam etiam haec audierint, abutentur illi patientia nostra, ut tam mendaces , veterumque doctorum existimationi in
iuriosas opiniones in vulgus spargant Sed faciant illi quod
de argumento disputat Ferrarius,deritu Sacrar. Conincionum agens cap. as. lib. I. pag. Iosaedit. Veronensis.
J In epistola. Duilibro ad Honora. tum in antiqua
si ,, Tua itaque fraternitas sacris semper lectionibus intenisse ta, si praedictum locum Evangelii invenerit sub dubie- tate prolatum, vel easdem homilias repererit ita , ut , , pr dixi, non esse dispositas; has inemendatas reman- , , sisse cognoscat, & iu ta eas, quas per praesentem poristitorem mittere studui, corrigat; nulloque modo illas is sine emendatione remanere permittat . Editae autem in ., scrinio Sanctae Ecclesiae nostrae retinentur , ut si qui , , sorte a tua fraternitate longe sunt, hic inveniant , uno
., de in hir, quae einendatae sunt, cortiores fiant .
199쪽
166. quod libet. Nos sane manifesto ostendimus, praestandam
dictis non esse fidem, plurimumque auctoritatis in iis Patrum Oeationibus, quas allegavimus, situm esse: quam quidem auctoritate i liis adimere Notarii, ex loquentium Patrum ore dicta excipientes, scriptisque mandantes, non potuere. Celerrimos hosce in scribendo fuisse norunt omnes, idque
indubitatum faciunt & illud Ausonii epigramma , quod ad
notarium velocissime excipientem direxit , & adnotationes in editione Amsteloda mensi eum notis variorum, uti appellant, in paginae calce positae . quas quidem legas se pag. 88. edit. pio se). Peritos vero, non ignavos, aut stupidos Ple anni LOT rosque eorum, ex eo conjicimus , quod horum Opera ute rentur ii omnes, qui ad Judices, aut ad populum ab Oratoribus dictas conciones habere cupiebant. At memin
ris rursus volo, quod nuper dixi, paucis summis nempe tantum modo viris) adhibitos fuisse notarios, i8 & e
Tum, quam tu Vis maximam negligentiam, atque oscita tiani reparatam fuisse ab iis ipsis, quorum orationes eX- scripserant, dum has emendatas tantum modo, & recu-' sas prodire permiserunt in vulgus, non quas minus peri torum, si vis , notariorum oscitantia corruptas reddiderat,& mendosas. Et his quidem dictis dilutam arbitror eam, quam mirum in modum nonnulli commendant, extollun
que Objectionem. Quia tamen peculiarem dissicultatem
in praefatione, seu epist. ad Beluis
et S) Nuper innui, clari minorum tantummodo virorum oratio nes excini consuevisse a notariis. Id quoque hic repeto,
BQ odo quia a 'erisimilitudine abest , cupiisse populum
ς. L ζre s retinere apud se eas orationes, quas levi habebat in pretio; & certe Atticus t quod nuper eX Socrate retuli tam & si in dicendo adeo exercitatus so-ret, ut imparatus , & subito ad populum loqueretur, obtinere tamen ab eodem populo nunquam potuit, ut sit Urationes per notarios exscriberentur : verum etiam qui ea eXempla , quae vir egregius Ferrarius ad eum mQ rLm te uincandum adducit, id , quod diximus, lastum comprobant. Quis enim inter Clarissimos Viros non re censeat Originem , Cyrillum Hierosolymitanum , Grego rium Na ZianZenum, Chrysostomum, Gaudentium, Augu δt,num , & Gregorium Magnum p Quorum quidem Con-c OneS ab Notariis exceptas probabilibus monumentis idem Ferrarius evincit. Id ante me animadvertit litteratissimus Canonicus Galeardus , cuius saepe cum laude memini in peculiari adnotatione ad illum Gaudentia locum nota- νιν, ἰώ ι re a inci3.
200쪽
adversus panegyricas Patrum orationes movent, ex eo petitam, quod Rhetorum floribus , atque elegantiis reis spersae eae sint, huic etiam satis factum his monitis volo. Rhetorum figuris, & tropis resertissimas dicam, si id quoque vis, eas orationes, sed non propterea mendaces fatebor, aut tenebricosas, adeo ut in iis veritas , dicentisque sensus non elucescant. Non obscuratur scilicet Rhetorum artibus, & studio, sed ornatur, illustraturque, & audit tum mentibus altius infigitur oratoris sententia, atque Opinio ; neque enim in Demosthenis , Tulliive orationibus minus dicentis sententia, ac consilium apparet, tam& si eaedem orationes ornatae, ac perpoli tae sint maxi me. Sed cur in his refellendis tam diu immoror, qui tam pauca ex panegyricis orationibus, tam multa ex reliquis Patrum libris protuli ξ Abundare tamen hac in re malui, quam Pa cus esse: ne scilicet stricte minus, ac presse eo de argumento differens, videar, aut minus honeste cum ad ver Uriis agere , quasi nolens eorum objectionibus copiose rein spondere, cum possim s aut tacite fateri, abundanter, eas