장음표시 사용
301쪽
263hensam fuisse ab Apostolo, quim aliam quamlibet, atque
illam praesertim, quam Simon Magus evulgavit Porro Platonici persuasi erant, cultum Angelis probis , miniis me vero malis Angelis esse adhibendum. Id certe tradit Theodoretus ad hunc Pauli locum haec locutus. o Et in se hodiernum usque diem licet videre apud illos, & e , , rum finitimos oratoria Sancti Michaelis. Illi ergo hoe,, consulebant utique humilitate utentes , dicentes, uniis A versorum Deum nec cerui, nec comprehendi , nec ad se eum posse perveniri: & oportere per Angelos divinam ,, sibi benevolentiam conciliare. Itaque tam & si improba ratione colerent: scilicet sacrificia veluti Diis , minoribus tamen, & supremo Deo longe inferioribus deferebant, quum sacrificium uni vero Deo offerendum sit quod tamen attinet ad Angelos a se cultos, bonos tan
tum, non malos venerabantur. Hunc vero cultum
meritoque reprehendit Apostolus Paulus, tum quia falsa persualione innititur; accessum scilicet ad Deum per A gelos tantum haberi: tum etiam quia creaturis tribuit
302쪽
L, iis , ea sunt expendenda , quae a Conciliis, & Patribus desumunt. Ea hic non repetimus, quoniam paulo ante valde diligenter retulimus. Sic porro primum dissolvo. Quo Laodicenae Synodi damnatio spectet, non omnino liquet. Repelli cultum, sed aequo majorem , divinum nempe, quibuslibet etiam bonis Angelis adhibitum, propterea putant multi, quod Synodus pravos Angelos eos non a inpellet, quorum cultum damnat: quorumlibet ergo Angelorum cultum damnat. Dicitur vero a Patribus Laodiacenis idololatrieus, seu idololatria cultus ille, quem damnant, quia qui illum adhibet, desert cultum Creaturae , quem soli Deo adhibere debemus. Enim vero Deum sibi, ideoque Idolum effcit, qui templa erigit creaturae: quae tammen templa Angelis erigebant cultores Angelorum, qui ab Laodicena Synodo damnantur. Sic certe non pauci explicant objectum Canonem xxxv. Concilii Laodicent. II. Quid quod Theodoretus nuper objectum Pauli l cum interpretans , quorumlibet, ideoque bonorum etiam Angelorum veluti superstitiosum , atque improbum cultum in iis regionibus fuisse damnatum, haud obscure tradit
quippe quod nuper diximus templorum meminit, que
Nichaeli proborum Angelorum principi erecta suere . Iavetitum esse quis neget Vide Augustini Sermonem olim Io I. de divertis, nunc a 3. cap. & num. I. Vide etiam caput 2 . lib. v ID. de Civitate, & caput a I. lib. XX. comtra Faustum. III. Huic tamen explicationi alii obsistunt, a juntque, de cultu pravis Angelis adhibito tantummodo locutantia fulsis Laodicenam Synodum. Et revera vox Idolum apud Ecclesiasticos auctores , praesertim si sola sumatur, usu Pari consuevit ad Daemones , seu eorum simulacra , α sculptilia significanda. At quomodocumque sumas, certa res est, Laodicenam Synodum neque verorum Martyrum, ideoque neque Angelorum proborum haud intemper,ntem cultum reprobasse. Ea vadem canonem 3q. proxums
303쪽
me praecedentem. Quod non oportet omnem Christianamia
abire, vel ad eos, qui prius haeretici fuere. Hi enim sunt a Deo alieni: Ant ergo anathema, qui ad eos abeunt . rem Canonem si observes , palam videbis, Verorum Martyrum cultum perinde a pyrobari, ac reprobatur pravorum Martyrum , & Angelorum , aut certe. prave adhibitus bonis Angelis cultus . Minime vero alienam a Cultu Caelitum fuisse hujusmodi Synodum , ex Canone II. apertissime intelligis; Natales quippe Sanctorum Martyrum celebrari approbat; tamen in Quadragesima moestitiae & luctus tempore praeter dies Sabbati, & Dominicam ceteris solemniores jubet, ut ab eorum celebratione Fideles abstineant. Ex quibus quidem verbis colligo, ma- a cum solemnitate, ac pompa hujusmodi Natales cel hrari consuevisse . En ea, quae dixi, verba laudati Cano. nis Quod non oportet in Quadragesima Martyrum Natales peragere, sed sanctorum Martyrum facero Commemorationes in Sabbatis, & Dominicis.' IV. At ad Theodoretum orationem conVertamus.
Quid praeclarus hic scriptor senserit , ex his , quae nuper
diximus, facile conjicis. Non repulerim tamen monita
eorum, qui dcunt, Templa illa, seu Ora ria MichaeIi erecta , quorum meminit Theodoretus, fuisse fortasse Uratoria, quae deinceps in Michaelis honorem Deo dicavit Fidelium pietas . Quippe subsequentibus temporibus Catholici templa pravis Angelis veluti numinibus olim pe-dificata, in honorem, & memoriam proborum , atque in primis Michaelis converterunt. Utcumque sit, cultum proborum Angelorum minime improbatum esse a Theo. doreto, ex eo perluadeor, quod cultum sanctis Angelis adhibitum approbat in Oratione III. De eurandis Graeco. rum affectionibus , ex qua aliqua jam verba retulimus . Martyrum quoque cultum approbat tum alibi, tum cedite Oratione v III. contra Gentes.' Ad haec: fundamentum, ut ita loquar, hujusmodi cultus & agnoscit, Spalam tradit, dum eosdem Angelos aeternae salutis administros suisse nobis concessos a Deo , nostrosque interces- sores , ac Patronos esse edocet. Vide quae docet ille O- ratione nuper laudata : etiam quae in libro Di vita. Decret ti- tuto de Rogelis: in commentariis quoque in versic. I l. ca pitis x. D inrelis , aliisque praeterea in locis, quae disse ita. tionibus subsequentibus afferemus μ
304쪽
V. Venio ad Origenem, eujus quidem patrocinio ta merebro, quam temere gloriantur adversarii. An non ille ipse, quo sensu verba objecta ex numero libri quinti simi accipienda, palam facit, dum haec ait: Non imperari nobis
ut eos pro Deo colamus, atque adoremus e Dum etiam tradit , invocari eos non posse veluti delatores precum nostrarum ad Deum, ignaro atque inscio, ac veluti negligente, ut ita loquamur, Christo: sed eas deferri debere ad Deum per Christum 8 Nonne his verbis expressissime indicat, coli eos non posse, neque invocari eo cultus, &eo invocationis genere, quo colebant, invocabantque Platonici, ut scilicet veluti Dii, tam & si minores colerentur, ininvocarenturque, & veluti soli , aut praecipui curatores rerum nostrarum, delatoresque nostrarum Precum, atque obsequiorum ad Deum ; perinde quasi aut Deus nesciret, aut nostras preces , atque obsequia sibi adhiberi nollet, aut nollet per Christum sibi deferri Utrumque merito condemnat, & reprobat Origenes, & nos ipsi fuse ostendimus, omnia per Chri stum deferri ad Deum, & a Deo per Christum nobis provenire. VI. Eadem responsione dissolvo reliqua testimonia , quae allegantur ex libro 8. adversus Celsum. Enim vero eumdem errorem redarguit, & jure quidem , meritoque
redarguit. si Si enim persuasum haberemus, inquit ille) I in
is eos esse summi Dei ministros , nunquam appellaremus eos
A Daemonia; sed unum Deum, & unum ejus Filium, ac Verinis bum, imaginemque, quantum possumus, supplicatio- ,, nibus, & honoribus veneramur, offerentes Deo uni- ,, versorum Domino preces per suum Unigenitum, cui se prius eas adhibemus, rogantes, ut ipse , qui est proin ,, pitiator pro peccatis nostris, dignetur tamquam Pon- ,, ti sex preces nostras, & sacrificia, & intercessiones osse ferre Deo optimo Maximo. Itaque in Deo fides no- - stra consistit per confirmantem eam in nobis ipsius Fu, , lium : nec est quod Celsus nobis seditionem objiciat
propter Filium. Quid quod palam loqui videtur depravis Angelis 6 : Et angeli Diaboli conentur eos oee. 'Po εο Certe Angelos Diaboli appellat vetusta interpretatior ea - ero , quam adornaverunt Patres S. Mauri, vocat Daemones Principum Satellites, & graeca ipsa lectio habet ἄρωμνων id eis etiams Damones Principum Satellites, E mis
305쪽
2 2 Porro pravi Angeli omnino eoli non pollunt; quippe qui hostes Dei, & nostri sunt. Sed de quibuscumque loquatur ille, indubitatum reor, origenem nostrae persualioni minime adversari, quippe qui reAe adhibitum probis A gelis cultum omnino non damnat. Id ut clare constet, pr fero ipsa Origenis verba desumpta ex numero I g. ejusdem libri 8. adversus Celsum. En illa. Deinde putat ex ,, eo, quod cum Deo Filium ejus colamus , consequensis est e, ut non Deum solum, sed etiam ejus ministros c lendos esse sentiamus. Si intellexisset, quinam sint postis Dei Unigenitum vere ministri Dei, ut Gabriel , Mi - chael, & alii Angeli, atque Archangeli, & eos colenis dos eme dixisset; fortasse, repurgatis cum significati ,, ne illius vocis colere, tum ejus, qui colit , officiis, hoc is loco pro rei momento attulissem ea, quae de hoc aris gumento assequi intellectu potui. Cum autem ministrosis existimet Daemones illos, qui adorantur a gentibus ,
,, non rerum consequentia nos cogit eorum admittere
is cultum, quos Scriptura docet esse ministros mali illius, is & Principis hujus saeculi, qui a Deo avertit quoscum- is que potest. Detrectamus igitur omnino illos, quos re- ,, liqui homines venerantur, colere, & illis servire, suia is ministri non sunt. Nam si didicii mus, illos esse sum- ,, mi Dei ministros, non eos Daemonia esse diceremus. Itaque unum Deum, & unum Filium ejus Verbum , is & im Finem , quantum possumus , precibus , suppli D cationibusque veneramur, offerentes Deo universorum ,, per Unigenitum ejus nostras preces. Huic primum sup k, plicamus, rogantes, ut cum sit propitiatio pro peccatis, , nostris, & Pontifeκ magnus , vota , victimas, preces- de Drages. ,, que nostras summo Deo offerat. 9 Et de his bac
Solvitur argumentum, quod m Mocalas in ηο
CUr Angelus Ioannis ossicium repulerit, perquirunt
Patres, & interpretes Scripturarum: quorum tua .rias explicationes, si volumus, ad duo suprema capita possumus revocare. Tradit prima explicatio, tali syecie , di splendore Angelum apparuisse Ioanni, ut merito pu
306쪽
αHe, Ch istum esse illum, & eam ob rem veluti Deum
adorare voluerit. Id vero non permisit Angelus, seque Deum non esse dixit, quem adoraret. Haec explicatiorem ratione . tum auctoritate innititur. Ratione quidem, quia credibile admodum est, Angelum, quem adorare
Joannes voluit, illum ipsum esse, de quo haec enunciarat versiculo primo capitis deci mi octavi. Et post baee vidi alium Angelum defendentem de caelo, habentem potestatem metram ro terra illuminata es a gloria ejus, ideoque illum, qui Deus putari facile posset. Neque vero huiusmodi interpretationem ex eo improbes, quod Angelum eum appellet Ioannes. Vidi alium Angelum . An nescis, Angelum propterea eum fuisse appellatum, quia postea esse Angelum eum comperit, non quia statim agnovit Ad haec, dum vetuit Angelus se adorari, non aliam ob causam vetuit nisi quia Deum adorari oportet : Deum adora, seu ut legit Cyprianus in libro De Patientia : Dominum Jesum adora. Talem ergo adorationem ei adhibu rat, aut saltem adhibere paratus erat Ioannes , ut De tantum adhiberi ea posset: deceptus, uti diximus, specie& splendore Angeli illius. Quod vero ad auctoritatem attinet, eam explicationem proposuit Augustinus, a Caiasodorus quoque, D seu si appellare ita eum vis, Cassi
dorius hanc explicationem approbare videtur, dum de eo Angelo haec tradit . Per multas, diversasque sententias
Dominum se Chrisum e e confirmans oee. Nec ea solutio displicet D. Thomae so.
II. Altera. explicatio nos monet, propriam & rigo- rose acceptam adorationem Angelo non fuisse delatam a Ioanne, sed tantum ossiciosam quandam , atque obsequiosam, & humillimam corporis demissionem, ut nempe gratias ageret ob manifestata ab eodem Angelo mysteria, aut amnem aliam ob causam. Quis enim sibi in animum inducat, Joannem Angelicis visionibus jam pridem assuetum minime discrevisse Angelum a Christo, aut Deo Agnovit itaque, Angelum eum esse. Neque vero ex eo , quod adorationem appellaverit hujus modi demissionem: Deum adora: cogimur, ut dicamus, illud adorationis genus, quod Deo tantum debemus, Angelo fuisse adhibitum a Joanne. Nonne ex veteri, usitatoque loquendi m Te adorationem vocare potuit ossicium illud, & obs
quium sane non leve, quod corporis demissione sibi Ioa nes adhibuerat Hujus modi osticium, atque obserim. I. Μ m quium
stum, & rursus quaest. 6 r. in Geis
307쪽
quium sibi deserri Angelus renuit, quod putaret, sibi ma
iorem honorem tribui, quam aut Ipse mereretur , aut Joannis , illiusque fratrum Christo servientium dignitas atque excellentia pateretur. Ab hac explicatione non abhorret Hugo Grotius ad locum hunc, sic interpretans verba Angeli: is Honor ille exhiberi solet multo majori- ,, bus. Nos inter nos Pares sumus ejusdem Regis legati.
si Per Ratres habentes sive servantes testimonium, hie M in lib. de M ,, intellige Apostolos, & alios donis apostolicis praedia
braham . ,, tos Manifestum id fit ex loco simili infra, xx II. 9,, Philo Abrahamum vocat Angelorum conservuin . d Deum adora. Non dicit μα-- adorationem soliis Deo licite exhiberi: repugnat enim tota vetus histo- ,, ria, & ea, quae diximus ad Matilinam, v m. a. sed is benigne agit, ut si quis collega collegae dicat: Serva si hunc honorem Regi. inam quidem explicationem quis contempserit, post quam noverit, maximo Augusti eam in Rrio 333- minime displicuisse λ Eam sane, si non manifesto tradit q si innuit certe in sermone sexto de S. Stephano: o quippe in humilitatem Angeli reseri, quod a Joanne adorari noluerit. An non etiam eamdem explicationem ea veriaba comprobant, quae mox reposuit idem Angelus Θ Coi servus tuus suum , ct fratrum tuorum hasentium testimonium
Jesu tesimnium enim Jesu es spiritus propiatiae.
Et ca P. 22. v. 9. addit, se construum eorum euam ese , miservant verba propiatiae. Nimirum novimu&, non elatiorem , sed se parem declarata eum Angelum tum prophetis , tum iis, qui servant Prophetarum verba, id est Christianis servantibus sibi impositam legem. Porro non se ilIis parem , sed elatiorem dixisset Christus, si sub ea spe- cie apparuisset. Si quis hoc super argumento uberiora legere cupit, adeat Cornelium a Lapide in Commentariis inversiculum decimum capitis decimi noni Apocalyplis.
Τὸ ,, Angelus ostendebat musta miracula: Sancto Ioanni Euania, , gelistae, turbanus miraculis adoravit eum . Adoravit, , homo Angelum, & Angelus homini : Surge , quid fa- , , eis r conservus enim tuus sum, O fratrum ruorum . Si , , tanta humilitas apparuit in Angelo , quantam putati .s, ella debere in martyret sicuti est.
308쪽
Valde probabilibus argumentis ostenditrer , a primis usque E cissae temporibus eonsuevisse Christianos Sanctis vita functis eustum adhibere.
L ctos, & regnantes in Caelis convertimur, quibus sane a primis utque Ecclesiae saeculis consuevisse Fideles cultum adhibere, primo quidem evincimus ex Crebris accusationibus infidelium Christianos redarguentium , quod rejectis numinibus suos Martyres substituissent. Vide quς docent Augustinus libro v I I I. de Civitate Capite xxv r. α Epistola olim M. nunc II. & reliqui Patres, quos allegavi , quum de hostibus cultus Sanctorum disserui. Hinc compulsi sunt nostri discrimen exhibere, quod summum interest inter cultum falsis Diis delatum ab Ethnicis, &cultum, quem nos Sanctis deserimus. II. Porro ex his validum argumentum conficitur, unde Sanctorum cultum & antiquissimum, & per totam Eeclesiam diffusum noscas. Nimirum si Augustini tempore, immo diu ante Augustinum talis adhibebatur a Christianis Cultus Martyribus, ut Cum eo Comparari posset, quem a suis Numinibus Ethnici adhibebant, notissimum , summumque fuisse oportet hujul modi cultum , quippe qui divinus plane judicabatur, & ut a divino iecerneretur, Cominpellebantur Doctores nostri & discrimina afferre, & cedita argumenta discriminis. Facile porro Augustinus, & alii defensores rituum Christianorum se se ab accusationibus . Ethnicorum eripere potuissent, monentes , eum cultum a sapientibus , & Ecclesiae Magistris non esse approbatum. Alia tamen defensione hanc consuetudinem tutati sunt, remque lassi, eam ab invidia, ct infidelium criminationibus defenderunt. III. Quis hic omiserit metum illum, quo angebantur iidem infideles, religionis nostrae hostes, ne Sanctorum cadavera in Christianorum manu relinquerentur Verebantur scilicet, ne ea relicto chriso adorarent Christiani .. Propterea eadem Cadavera Comburebant, & eorum cineres dispergebant; ne scilicet Christiani ea colerent. Contra hi diligentiam impendebant maximam, ut eadem Cadave ra vel cum vitae discrimine ab Ethnicorum potestate eria Μ m a P
309쪽
perent, & apud se retinerent, & summo honore, usuisti pretiosissimas gemmas , t mmo gemmis pretiosiores reliquiareusOdirent.1 v. Quod si metuere Ethnici, ne Christim etiam reis linquerent, ut Martyres adorarent Christiani, egregium sane honoris erga Martyres argumentum praebuisse illos necessie est: quippe vera adoratio credebatur , & tale cultus genus, ut Christi cultum relicturi putarentur. Si adeo caras reliquias Martyrum habuere , ut gemmis pretiolissimis praeferrent: si eas tanti aestimavere , ut vel cum ipso vitae discrimine Ethnieis eripere pertentarint, prosecto summum pretium in iis noscebant. Cur autem tanti aestimabant, si sacrum aliquid, cui proinde eximius h nor deferri deberet, in iis non agnoscebante Hinc oristum putamus, ut custodias suas, praesidium suum , arces suas Martyrum cadavera, & reliquias appellarent: quae de re cum fuse alibi dicturi simus, hic de ea disserere omi
V. Quis vero de hoc arsumento differens praeterierit Pastorum , Doctorumque solertiam, ac summum studium, ne in Sanctorum cultum superstitio aliqua , aut vitium i reperet: quod si irrepsisset, ut auferretur Cujus rei testes habemus tum alios multos, tum certe Augustinum Conis monentem, 60 a praeclaro praedicatore, atque antistite pie.&n. tatis Ambrosio praeceptum esse ista dapes super Mar- irrum sepulcra positas indicat non fieri nee ab eis, qui sobrie facerent, ne ulla occasio sie ingurgitandi daretur ebrio A, ω quia illa quas parentalia sivernitioni gentilium essent illima. At si Pastores, Episcopi, Ecclesiaeque Doctores sanctissimi, doctissimique superstitionem tantum, si qua
in cultum Sanctorum irrrepsisset, tollere, non cultum ipsum delere curarunt , cultum hunc majorem in m dum approbasse dicendi sunt; alias simul cum superstitione cultum ipsum abolevissent: quod non raro est factum in iis ipsis, quae ceteroqui per se mala non erant , sed mala effecerat.quorumdam abusus. Jure itaque meritoque dices, hujus modi cultum maxime cordi fuisse toti Ecclesiae, cujus Antistites Zirania quidem evellere pro viribus studebant, at cultum ipsum veluti eleistum granum
VI. Quod si ad ejusdem cultus antiquitatem compro bandam hic quoque asseras, quae de intercessione, & patrocinio ; quae de invocatione Sanctorum; quae de festis
310쪽
llis in eorumdem Sanctorum honorem institutis; quae de
adhibita Sanctorum imaginibus, & reliquiis veneratione a nobis afferuntur, ea sane afferes , quae ad illud , d quo agimus, argumentum commode spectare possunt: de his vero hic disserere , eaque ab objectionibus vindicare supersedeo, qudd sub suis quaeque titulis uberrime sint Per tractanda.
Recensentur ea argumenta , quibus antiquitatem
ealtus Sanctis actibili oppugnant . I. Dostulat institutae disputationis series , ut ea statim I recenseamus , refellamusque argumenta , quibus propositam superiori capite sententiam impetunt Hetero- doxi. Id si obtinuerimus, obtinebimus porro nihil iam erit, quod trepidos quosdam , ancipitesque Frohibeat, ne antiquissimum esse fateantur morem eum o quem nunc procul dubio servamus. Age itaque, ea producamus, quae adversarii nostri producere consueverunt. Non est , inquiunt, cur de antiquitare hujusce moris glorientur Pontificii; quando quidem ex veterum testimoniis compertum fit, veteres Patres vetui me, ne Sancti colerentur. Ea de re si dubitas, accuratius lege, quae a primis usque Ecclesiae temporibus sanctissimi Patres hoc de argumento tradidere, & apertissime intelliges, Sanctorum cultum plane eos fuisse aversatos. Nimirum monuere, diligi quidem ,& honorari ab Ecclesia Sanctos, at minime eos coli. Hos omnes praeivit Petrus, dum 9) cultum sibi a Centurione in Act. ro. v. iadhibitum recusavit: Surge, inquiens ) ω ego ipse homo sum. Praeiverunt Paulus, & Barnabas, Ob se coIi tu C p. 34. Act.
omnino non permittentes. Praeivit denique Ange. lus, cujus capite decimo meminimus, quippe qui e) in Apoc 39. V. Ioavoluit coli a Joanne , quem etiam hortatus eii , ut M ru u p. aza uni deserret Deo hujusmodi obsequia, quae uni debentur' '''Deo. Vide, ne feceris : confervus tuus sum, ω fratrum tuo- rum habentium testimonium Jesu . Deum adora . 'Horum exemplo moniti Ecclesiae Smyrnentis Fideles irrisere Iudeos suspicatos, ne relicto Iesu ad Martyres adorandos se converterent, testatique sunt, Christum tantummodo adorari, & coli a se, Martyres vero diligi. Ea 'interprete . verba ipsa Ecclesiae Smyrnensis. d) , , Atque haec aje -ςrio mini 1 - o,, bant suggereatibus, & instantibus Judaeis, qui etiam