장음표시 사용
421쪽
Lib. III. Pars III. Vlt. CV. IV. 38'
autem ea urbs vocatur valde diuerso nomine Suola. Caeterum sesamois minor etiam bilem & pituitam tenuem tantum purgat: nam quae crassam purgant, vel acria esse oportet, aut valde salsa, aut subdulcia sine amaritudine aut astrictione. Acida autem crassa non possunt educere;quia sne calore non possunt breui at-LCnuare,imo etiam vix purgare,cum frigida sint.
Herba est exigua, nota, cuius copia est apud Insubres. E tertio genere est purgantium , & molestissimὸ purgat pituitam & bilem,& etiam serosos,ut puto,humores. Colliquat & tabefacit hominem.
C A P v Τ IX. Bilem miramque purgantia,' o. Fumaria.
Horum medicamentorum s copia non adsit, d plex est modus conficiendi,vel ut gratia exempli, CoeruIeum lapidem iungamus scammonio vel tamarin-dis: vel ut educenti fMS.velut educendi J tres humores, utpote helleboro addamus quod cohibeat pituitae purgationem , velut absinthium. Et tamen vel sic dissicile est inuenire huiusnodi medicamentum , quanto minus a natura genitum : nam melancholiam proprie terrea educunt ; bilem flauam , quae leuissimae sunt calidaeque substantiar: at huiusmodi contraria componere , salutarimque rem conficere, du rum est& rarum inventu. Vtramque autem bilem
422쪽
3yo De saeuitatibus messicamentorum,
Rauam , non exustam & exustam quae ducant, inueniri possimi; quandoquidem medicamentum multiplex sit, materia tamen una, scilicet flaua bilis. Velut maria, cuius solia, succus, & sympiis, hos duos humores qui maxime malefici sunt, ex venis purgant: unde scabiei, & febribus tam in initio quam in fine perutilis est. Mitissimum est, notum, temperatum, &iiccum; cuius labilis est aetas, solum enim circa Maij mensem colligi potest. Succi unciae tres exhibentur. Confert ventriculo , & iecoris aperit obstructiones. Quae bilem flauam & aquam euacuant, sub his quae tenues tantlim humores ducunt, comprehendimus. Est medicamentum phrenitidis.
C A p v Τ X. pituitam es nigram bilem educunt. 9 i. Thymus.
PAri dissicultate iungi possunt exusta bilis & pituita,
qua nigra cum bile flaua. At nigram cum pituita educunt primum Thymus inter mitia.Est autem nobile medicamentum,ventriculo utile,iucundum,disticultati spirandi maxime conuenienset pituitamque purgat magis quam hyssopus. Calidus est & siccus in secundo or ine,coctionem iuuat, appetitum cibi excitat, utilis senibus, visum acuit, neruis consert, hyemis iniurias mitigat, urinas cit.
Hoc per os sumptum, tametsi venenum sit, tamen
423쪽
Lib. III. Pars III. . Vlt. Cap. XI. 3yr
destillatum & sumptum in Catapotiis ad grana sex, cum caryophyllis, nuce myristica, macere, mithridatio,diamoscho, margaritis, smaragdis, hyacintho; aue torrefactum in terreo Vase, exustumve, ad grana duodecim cum eisdem,tutd satis purgat humores pituito sos, & melancholiam etiam corruptam , Ut expertus sum. Quidam dabat laborantibus peste;quod cum parum tutum esset, illud etiam accedebat quδd qui vi morbi periissent,veneno necari dici poterant. Illirum etiam arteriis eosdem purgat, sed per cutem aut os, protruso veneno 1 corde per arterias in venas , inde ex illis ad iecur , & a iecore ad alias venas usque ad cutem,quandoque usque ad os: nonnunquam ad portae Venam,aluoque exonerata materia.Namque vi veneni quod corruptum, potestate humor ferat,J achii humornt. Indicum morbum curat & scabiem, nam se consequuntur. In suffumigio magis etiam purgat per suum,& capiti prodest.
Eius radix ex obolis duobus eadem potest si bibatur,dolores leuat, somnum facit: sed copiosius hausta, aut si non purget, insaniam facit, cuius rei meminit Hippocrates,mollit duros abscessus internos.Eius ale xipharmacum radix raphani.
C A P V T XI. pituitam in aquam ducunt.' . Ciclamen.
CVm mulsi potum, potenter utrumque humorem educit, nec eit maleficum, ut Arabes existima-
424쪽
391. De facultatibus medicamentorum,
runt:imo eius radix ex unciis duabus in acetario editur
ad haec. Confert hydropicis, dc est tenuis substantiae: unde & illitum umbilico Sc ossi pubis Venerem prouocat. Manifestum est autem ex hoc,quod diximus;scilicet membra imbuta vi medicamentorum purgare, non ipsa medicamenta; & quod ex lana suppositum, etiam idem poterit. Aduersaturque venenis, dc capitiSomnibus morbis, qui ex huiusmodi humoribus fiunt. Incidunt autem membra in morbos temperaturae suae familiares magis,ut cor in febres,cerebrum in destillationes.Succus autem eius est inter ea numerandus,quae
a proprietate ciunt sudorem, velut etiam lignum Lanctum, & semen geni me, cuius Θj. potus cum prolicit, sicut Jc illa quae sunt tenuiorum partium, Ut sinapis, & scruta, calamintha, nepeta,tanacetum. Alia fiunt talia cum vino iuncta, nam vinum per se, Galeno teste, tum mel, dc ficus, sudores prouocant quanquam non efficaciter. Eiusmodi sunt amaranthi Sc smyrnij semen , radix aristolochiae rotundae, rorismarini herba dc flos,& ex compositis, Galeni theriaca, vel :cinnamomi. Itil. nardi, myrrhae , iunci odorati. an. Τj. melle excipiantur. Sed destillata haec vitro in Balianeo Mariae , redduntur efficaciora Sc temperatiora; ignis enim separat crassum, attenuat aquam ἱ&humidum non sinit resolui partes tenuiores; vitrum facit ut omnis prauae qualitatis sit expers. Ided temperata,vel cordi utilia, Sc frigida tumsta calidis in pretio sunt, velut aqua ex theriacae libra, oxylapathi m. iij. Pulegij, cardui benedicti, chamaemeli, graminis an . m. i. Prolicitur dc illitis, c quorum numero rursus est cyclamen, pyrethrum , dc Galeni unguentum. T. Ω-lis. 1bj. olei Rij. cerusiae Iil. Coquantur ad spissitudinem non multam, inde addantur Chabant,propolidis.,' liquefacto
425쪽
Lib. III. Pars III. in Vit. cap. XI. 3 3
liquefactorum, demum aristolochiae levigatae.an. I ij. Praecipuum autem est huiusmodi auxilio balneum,aut cooperiri bene,ut etiam spiritus contineatur.Vnde hic multa habes ad regium morbum.
Haec ex numero violentorum est : succus eius educit pituitam & melancholiam , utilis comitialibus &resolutis, sed parum nota planta.Sociari debet his quiabus maleficae aliae. .
Hoc est in quarto ordine calidum ac siccum, occLditque recens usque ad annum. Inuentum referunt 1 fratre Antonii Musae euphorbo Medico Iubae Mauritaniae Regis.Drachmae tres interficiunt hominem,ted in calidioribus regionibus , velut Africae, longe minor quantitas,ut etiam aureus Vnus. Eligitur leue, fragile, pallidum,perspicuum,sapore & odore acerrimum.Eius pondus si non praeparetur, est pro ratione temperaturae , a scrupulo ad duos. Optimum morbis neruorum medicamentum, ob id prodest ischiadicis , resolutis. Emendatur hoc modo. v.Euphorbij, drachmas duas. Mastichis,tragacanthi .an.drachmam unam: ita tunde ut in unam massam redigantur, S in. medio panis, antequam coquatur, ponito , & cocto pane ac refrigerato , purgatam mallam optimc eximito , cuius dimidium exhibitum pro catapotio, purgat pituitam crastam etiam & aquam. Antidotus ad illud est semen citri & enula cocta in vino, iuxta Matthiolum, nescio ubi inuenerit. Illud mirum est cum venenI
426쪽
394 De facultatibus medicamentorum,
habeat tam euidentes vires, cur neque a Dioscoride, nec Principe, nec Conciliatore inter venena numeretur. Post tamen illius assumptionem,cum incipit operari,detur aqua hordei, cum oleo amygdalino recenti. Superpositum capiti trahit ad se aquam, & exiccat cerebrum.Est enim in utraque facultate potens. Confert
CAPvT XII. aba bilem atram, in aquam. 97. Esula.
RElinquebantur illa quae purgant nigram bilem ac
aquam, quae rara admodum sunt, quoniam nigrabilis crassa est,aqua autem tenuis;& ratione quae dicta est de bile flava Sc nigra,eisdeinque modis, curandum est ut habeas eiusmodi medicamenta. Verum quod tale est,oportet elle compo situm ex duplici substantia, crassa & nigra, aut tenui sed exusta ; & alia tenui, sed horribili aut potente. Quae a Mesue praeponitur esula mitior, appellatur tithymalus cyparimas, educit enim nigram bilem & aquam.Est enim tithymalorum e genere parua exilisque planta, exilibusque radicibus. Exhibetur poudere granorum octo , seu siliquarum
duarum. Cum hoc etiam laedit cor, ventriculum , iecur, excoriat viscera, sanguinem educit, febres accendit , immodice purgat. Ob haec igitur sic praeparanda est, Vt reliqua quae proprietate nocent: nam maior est venenum illud , de quo Galenus dixit, quod occidebat educendo sanguinem. Infundatur in aceto rom
427쪽
Lib. III. Pars III. o Vis .cap XUI. 32s
saceo ter, & semper siccetur; post ter in lacte, inde ubi siccata fuerit, cum mastiche & tragacantho exhibeatur;vel recens sed siccata, scauendo semper tamen nigram, quod commune est omnibus huiusmodi medicamentis , quae natura nigra non sunt, Vt colocynthidi , tithymalo cuique, agarico) imponatur in pane cum mastiche, tragacantho, seminibus citri, & enula;& ubi coctus fuerit panis,eximatur ; & ita praeparatie pondus sit granorum viginti aut paulo minus. Et qui sumet eiusmodi medicamenta, semper, ut dictum est, frigus ut exitialem rem cauere debet, sed praecipue in noc.Alexipharmacum eius est origanum allatum.
3. Centaurium minuS. ΡVrgat primum pituitam & crassam, inde bilem
flavam,& melancholiam,non tamen aquam, & este secundo genere medicamentorum, adeo verδ venis addicta est ut ebibita sanguinem per inferiora educat, seu venas haemorrhoidarum aperiendo, seu quascunque alias, eaque ratione per clysterem infusa, aut superposita ischiadicis prodest, nam epota parum confert , quia etiam eo modo administrata parum de sanguine cducit. Quaecunque etiam tres humores puri gant, conserunt febribus mistis & diuturnis in fine,& his quae redierunt. Applicitus autem succus eius ano, sanguinem per haemorrhoidas trahit,velut etiam urticae,sed minus, & cepae nucleus mundatus, & folia ficus
428쪽
3 os De facultatibus medicamentorum,
ficus ob asperitatem & lactis vim, & folia ulmi a proprietate,& radix iridis,ut supra dictum est. Liquet autem quod centaurij folia dicuntur medicamentum absolutum ad aperiendum haemorrhoidas , quia illud idem praestant intus sumpta,&extra,velut& folia porri,sed haec sunt acriora,atque molestiora, & minus t ta.Debet autem ad hoc munus exhiberi centaurium demente Galeni,cum hiera simplici. Prodest etiam centaurium venenis longis, putrefacientibus, ac tabefacientibus, quia educit humores corruptos, saniem, &huiusmodi. Calidum est,siccum ultra secundum ordinem. Dantur drachmae duae. Et est medicina pectoris, aut saltem morborum eius;& splenis,alsectata cucumianguino, aut colocynthidi, curat tremorem ortum exsuperflua Venere. Huius proprium est ad intima deducere vim medicamentorum, pMcipue ad pulmones,ad intersepientes membranas,cordis capsulain, exteriorem renum & vescae superficiem. Uenenis igitur temporaneis. centaurij minoris m. j. ficus siccas.
n. vij. fructus iuniperi. J j. chamaeleontis albi. 3 ij. &s vrget, adde Cantharides, in m. iij. aquae, ducatur ad tertiam. Sumat in balneo per dies xx. Possunt addicicera , baccae lauri, vel ruta. Cibus lac asininum, de
Eadem & codem ordine purgant haec, seu unuiri seu diuersa inter se, quo centaurium. Folliculi magis purgant quam folia. Italica quam senam elle volunt, minus purgat, & plus agitat, capitis dolorem mouet, ventriculo inimica admodum. Vidi virginem vestalem, quae quod decoctum unciae unius bibisset, veneni
429쪽
symptomata passa est. Ob hoc neque ad custodiam utilis,cum vitam abbreuiet,nec ad morbos magnos, cum sit imbecillis, sed solum in cura epicrastica longarum febrium,quibus est propria quantitas unciae dimidium in decocto. Sola haec melius ex infusione, quam exhibita substantia operatur. Sed ubi tempus desit ob accessiones , catapotiis ante cibum utemur ex aloe lota, aut e tribus: estque medicina Epicrastica.
- Bono nihil melius, sed rarum inventu: malum veneno proximum. Purgat pituitam primum, inde flauam bilem , deinde nigram. Quaecunque Vero tres humores ducunt, & sunt e tertio genere, & hydropicorum aquam purgant. Est autem eiusmodi agaricum , nam maxime caput iuuat , purgat &pulmonem, & neruos : lignum eius inimicum ventriculo, sed optimum eo caret, aut quam tenuissi- .mum-habe Castalia simum, leuissimum, aequale totum & intus & extra, subdulce, inde etiam amarum. Cum melle propriε est medicamentum pe-etoris & pulmonis. Et est unum e septem. Confert uteri praefocationibus , & est medicina eius, praecipue cum castoreo. Confert etiam proprie febribus pituitosis.
' Secundus hic est Rex medicamentorum , & mitior colocynthide.Purgat primum bilem nigram, inde flauam , post pituitam. Vnde manifestum est bilis nomine plerumque apud Dioscoridem utramque intelligi,
430쪽
398 De facultatibuι medicamentorum,
nam cum dixisset bilem ipsum purgare, nec nigram subiunxerit, quam constat primum purgare, Vnum sub altero comprehendit. Magis est violentus quam molestus, nam non praeparatuS, aut non praeparatis datus suffocat. Opportune autem exhibitus speciem reditus fMS. redditu J ad iuuentutem praebet. Cordi, cerebro, iecori, ventriculo utilissimus, quδd nigrum humorem, & iam atrum esse incipientem, mortis sedem & alteram senectutis causam purgat. Ob id me
tem acuit, memoriam restituit, canos restituit ad natiuum colorem, resolutos, comitiales , insanos sanat:
vitam in longum aeuum & supra fidem producit.Scim rhos nondum siccatos iecoris ac lienis tollit, tristitiam aufert, dentes stabilit. Ductus per circulationem ab exhibitione in quatuor horis asciticos liberat, &adeo vires addit, ut qui iacuerunt aliquot mensibus, confirmati tanquam ius aliquod ab ephemera, aut ouum,vel etiam vinum Pramnium sumpsissent, inambulent. Est medicamentum illud Apore & colore ad unguem rubro vino simile. Nac.auicauam cinauit sub Luna adeo humano generi salutare natura,vt heResorum. Eligitur purpureo flore, Orientale, in montibus
natum,recens, sed siccum. Adnatum prope vites,ita ut radix radicem tangat, uuas efficit medicamentosas. Cumque albus homines praefocet, niger iuuet, iumenta tamen album edunt sine detrimento, a nigro abstinent,& si incauto deuorauerint eum, pereunt statim. Visui salutaris & auditui est helleborus niger. Calidus est & siccus in tertio ordine. Purgat praeterea
vesicam,renes, uterum, neruos, sanans podagram me- .lius quouis medicamento, ut etiam ulcera interiora, callosa,malefica,chironia;vnde etiam Hippocrates tabificos ob id factos & phthoen curabat. Vertiginem, dolorem