장음표시 사용
441쪽
Lib. III. Pars III. min. p. m. qo'
aquam non corruptam. Ideo utile valde his quibus saliua abundat. Cum ergo lac ferat, & non sit odorata, molesta est: ideo utimur pastillis confectis ex ea,manna,& violis;earum enim tempore conficiuntur.Danuir
drachmae duae huius composumis, vel etiam decoquitur eodem pondere radix, seminis dimidium, succi quarta pars;addi tamen debent quae roborant iecur, ut absinthium, lacca, caryophylli. Turpetum cum scammonio & gingibere, & castoreo educit pituitam lentam e cerebro. Et ex illo fiunt catapotia stomachica Alchindi, quae etiam conferunt singultui propriE, Mobstructionibus iecoris.Et est medicamentum morbo rum ventriculi, cum nocesse est expellere, quod etiam influit in illuvi, & cito. Et lac eius cum saccharo est proprium ad purgandum asciticos , qtisia absque detrimento ferme & potenter conuenit febribus antiquis,& epialae,& lipyriae,proprie cum myrobalanis,centaurio, absinthio, & rosis, in fine tamen. In tertiana a tem notha,etiam in principio. Et coli doloribus ex pituita crassa, in fine, sed debet vis eius augeri;& etiamsi sit a secibus.Ided praecipue in Diaphoenico ponitur.IEius alexipharmacum,hypericonis semen.
Semen huius vocatur Gnidium , quod purgat, ut etiam oleum : eius klia cum absinthio & melle conformata in catapotia, & integra deuorata purgant pituitam & bilem: lium est amarum & acre.Est E lacti ciniorum genere, potiusque molesta quam violenta. Corrigi debet ut reliqua eiusnodi.Vocatur m eZCreon minus a Mesue.Eius alexi pharmacum amygdalae amarae , vel quod est thymelaeae.
442쪽
4io De semitatibus medicamentorum, ai7. Thymelata.
Meetereon maius,planta mortis,Princeps latronum. Maxima planta lacticiniorum, & saeui ssima, adeo ut ad naturam veneni aperte accedat. Praeter enim id quod ventriculo & iecori sit inimicissima, fauces incendit & exulcerat,vrit, inflammat, abscessus undique, etiam intus excitat, colliquatque naturalia membra,
adipem, & carnes. Propriὸ tamen hydropis aquam educit. Ideo & cocta & praeparata exhiberi debet. De terior est aspera, parua, spissis foliis, ac praesertim crisipis aut nigris , & quae aridis locis,& solitaria nata est, Vel serpentum loco, aut proxima thermis et quod si
etiam aliae herbae adsint, maleficae tam*a, & non sui generis, pro veneno habenda est. Singulorum autem causas referre, non abs re fuerit. Paruitas & asperitas foliorum,& crispitudo, siccitate proueniunt; ipsa autem iam per se sicca immodice est, & ad quartum ordinem accedit: sicut nigrities fit ex adustione, cumst ignea iam tota natura uia. Spissa folia fiunt humore terrae facultatem plantae superante.Cum vero malefica: hae plantae,consensu quodam communi inimicitiae cum humano genere, copulentur serpentibus atque foedis animalibus; si eadem ibi inueniantur,non sollim terram prauam, aquas, & aerem corrupta este docent, sed ex eorum familiaritate prorsus evadunt mortiferae. Atque eo magis si sola planta, eo enim accurrunt omnes : ex quo vix fieri potest,quin magno ac lethali veneno praeditae non sint. Facit & solitudo illa,ut neque vi foli, neque semine nata videatur, sed putredine, aut animalis virulenti colluuie: omnia enim in omnibus
clan aliquid agant, quid sperari aliud potest, quam Vt ex foedorum reptilium humore, perniciosae plantae
443쪽
Lib. III. Para III. O Vlt. Cap. XV. ir
generentur: ac vicissim ex plantarum consuetudine in humore, aere, atque terra similes pestes ὶ Quod ad thermas attinet, corruptum exustione solum, omnia deteriora reddit,& per se noxiam iam plantamJnatura sua,exacuit. Quod vero dicit Dioscorides linii illius grana purgam pituitam, ct bilem, O aqueos humores. Et rursus: Folia mess tempore qua meorum appetiantur, collecta , ct in umbra siccata tumque, si excipiantur nem epota Metabuli pondere cum vino diluto, humores aqueos purgant: idemque faciunt mediocriter, cum Hys oleribus lentibusique tacta ct comena. Hoc uno palam est, tenues humores semper excerni, meritoque aquam hydropicorum. Verum expositores circa quaedam min ris momenti plus quam diligentes,haec prietermittunt tanquam nullius pondetis. Vt vero pro regula sit, semina violentiora videntur,quoniam nulla arte praeparata; solia mitiora cruda sumpta, sed tamen debilitata, dum exiccarentur in umbra;calidior enim atque acrior pars resoluitur: at cocta & coniuncta lentibus,in quibus est facultas vehigerans & astringens, tum aluum mouent. Dixi autem quod hoc opus simile est lenitioni,plurimtim tamen ab eo differt. Eius alexipharmacum, origanum assatum , quod differt a tosto in hoc
Reliqua genera omnia quiddam habent, quiddam
non: nam omnia lac habent ; lices non omnia quae lac habent, sint e tithymalorum genere, Ut chamelaea,
thymelaea,pityusa, lathyris, ficds lac, & lactucae, visupra visum est. Dicitur tithymalus J πει nutrix, de exitiosus ; capitur enim nutrix pro ea quae lacta
444쪽
4ir. De facultatibus medicamentorum,
ctat,namia ut dixi,ferunt omnes.Etiam inest 1in .sJomnibus, ut quatuor habeant partes: lac violentissimum nimicum cordi MS.in cordi, Jiecori,ventriculo, gutturi,gulae,intestinis. Folia cruda vi &prauitate illi proxima sunt, minus mala si cocta, vel diu salita, postquam experimur sal etiam a fungis vim veneni detrahere,adeo ut ex salitorum fungorum esu nullus periisse inueniatur, quanquam a recentibus tot praefocati sint. Semen autem innocentius,quoniam non habet humidum vitiosum,sed loco eius oleum, maxime siccatum. Trahunt ergo haec aquam, bilcm , inde pituitam tenuem , maxime lac : quomodo enim crassam, clunlac tenue sit, leueque quod ex plantis excipitur Z quapropter granorum numero pondus metimur, Ut tria, quatuor, octo dentur. Alexipharmacum idem quod
FLigitur gallus sex annorum, aut saltem quinque,& ut antiquior, salacior, magis rubet, & cristatus, magnus,& audax,ed melior.Dcplumatur, virgis Ceditur paruis liber,inde captus statim capite praecise cxenteratur,eil amputatis cruribus, addita salis uncia excoquitur alacri igne in libris 1o. aquae, donec diliolutus fuerit.Dantur ex eo a libra una ad duas. Calidiura sorbetur
445쪽
betur. Educit pituitam crassam, crudum humorem, i . atque melancholiam; nam hi cum crassa etiam bile, nomine crassorum comprehenduntur, omnesque frigidi , sed ultimus siccior. Paucis cum torminibus ducitinam necesse est quae ducunt crassa,& tormina mouere,magis tamen si lenta fuerint. Forsan obiiciet aliquis non videri esse ullaJquae purgant crasta,& non tonuia ; nam cum validiora sint, etiam tenuia eiusdem generis expurgare debere. At non ita est,quoniam quae huiusmodi purgant humores,aut terrea sunt,uelut sti-bium; aut lenta,vi resinae, & palma Christi quae bulbosa est; aut quoniam attenuant & incidunt, ut scilla: haec igitur tenuia non educunt, cum nec similia substantia sint, nec attenuata nimis, aut disiecta in minimas partes exprimi possint , ut Galenus dicebat de pituita excreanda. Omnia praeterea quae ducunt humores tenues, iuncta alumini educunt crassos elusilem generis, ut author est Princeps, in cura morbi
Hunc maxime foeminam frangere lapidem vesicae referunt. Huiusmodi autem omnia longe magis etiam lapidem renum atterere possunt. Hunc tamen contingit crasta etiam omnia per aluum ducere, generali Aristotelis ratione , quod acris est, & subigi non potest. Acria enim omnia, quae vincuntur, excalefaciunt valde ; terrea qualitatis alienae expertia astringunt; terrea acria, si valde sint acria, omnia ex prosello venena sunt: neque enim subigi possunt, &euincunt hominis naturam; moderate autem acria seu amara laxant ventrem, & humores crassios ducunt.
446쪽
4i De facultatibuου medicamentorum,
In quo genere est qui vocatur lapis Herculeus. Magnus eligi debet, qui valenter trahit ferrum. Grana duodecim ex illo exquisitissime trita,educunt eiusmodi humores crassos , & ex locis dictis , ut sit e genere robustorum. Quaecunque autem robusta sunt in hoc fenere,etiam valida sunt, & quae crassos humores tra-unt,molesta sunt,si non colliquent: neque enim fieri potest ut crassa,dsi crassa sunt,sine violentia educantur. Quae autem colliquant, extremae caliditatis sint oportet , nec crassorum tamen secundum genus colliquare queunt. Optima sunt terti j generis medicamenta, quae nec colliquant,nec nimis excalefaciunt,nec per se crassum humorem educunt,hoc enim, ut dixi, non absque violentia fieri potest, sed quae incidunt ac dissecant prius, inde expurgant. Quae ergo terrea sunt, trifariam violentisnma sunt, & quod trahunt nec dissecant;& quod nullum bonum odorem habent,& quod in antipathia consistunt.
Hoc etiam solet vocari Antimonium praeparatum, ut in quarto de secretis. Euacuat humores omnes crassos adeo Potenter, ut statim aliquos a diuturna spirandi difficultate liberauerit,alios etiam a peste.Summum praesidium in lue Indica. Quantitas a granorum trium pondere ad octo : datur cum sacchari rosacei drachmis duabus aut tribus. Quia vero nec secundi, nec terti j generis medicamentorum crassa educentium est , de quibus modo dixi, ob id violentissimum est, tum vero magis quod tenuium humorum valde parum educat. Quaecunque enim in hoc genere collocantur, tenues humores proprie non educunt. Nam
447쪽
si proprie etiam educerent tenues humores, & multo plures ex his, qui facili, mouentur, & quorum ferme semper maior est copia quam aliorum,educerent: at in tam violenta eductione fieri non potest, ut reliqui omnino quiescant. Quae verδ colliquando educunt medicamenta, plurimum ex tenuibus humoribus educunt familiaritate naturae:nam neque crassos, nisi postquam tenues facti sunt, purgante, ergo etiam tenuium magnam quantitatem, & ideo etiam hydropicis utilia sunt: nam dicti humores colliquati, in materiam similem aquae illorum, id est, putridam Macrem vertuntur. Et rursus quae nec colliquant, nec incidunt, multum ex his, sed non adeo euacuant,minime quae incidunt tenuium humorum educunt.
In huius historiae enarratione, non leues emergunt dubitationes : nam cum primo dixisset Dioscorides, cochlearis pondere cum omplo salis,scillam mouere corpus:
paulo post subiicit , quod cocta eum melle glutis seuacuat humores. Vt hoc videatur intelligendum de cruda cocta cum melle ; illud de assata. Sed rursus quaeritur, an ltiri tenaces humores evacuet 3 quinimo cum Mesue dicemus etiam crassos & melancho--licos : experimento enim docemur, vix esse melancholico humori naturali quicquam utilius. Propterea recte idem author, scillam non solum euacuare humores crassos dixit, sed etiam ad euacuationem praeparare. Quaedam ergo sunt medicamenta, quae licet Parum euacuent, multum tamen faciunt ad praeparationem , & ubi iungantur euacuantibus , plurimum euacuant; alia, ut etiam dixi, iuncta lenientibus va
448쪽
is te facultatibus medicamentorum,
lidis strenue purgant. Quid est ergo ut medicamentum etiamsi non purget, simile tamen substantia sit purgando humori, quin iunctum alteri purgare potenti , aut valenter lenire, non purget eundem humorem valenter λ Seu enim substantiae similitudo cum humore,& caliditas coniuncta,causae sint purgationis: cum Galenus substantiae similitudinem inter medicamenta eu membra palam admittat, ut de iecore lupi,& cochleis cum nostro iecore scriptum reliquit; palam est, seu virtus illa coelestis, aut aliud in causa sit, multo frequentius eandem inueniri posse inter medicamenta & humores,nec tamen movere,qubd non calida sint; eadem iuncta mouentibus aut calidis medicamentis mouere. Nec solum hanc similitudinem substantiae inueniri in temperie, coloribus, atque huiusmodi, sed in lentore, crassitie, odore, atque aliis: Nam ut superiora repetam ; opopanax, serapinum, sarcocolla, omnia lenta sunt & glutinosa, eademque soluunt lentos & glutinosos humores : magnes, sti-bium , tum magis terreus lapis stellatus , id ed min is purgant lentos humores, longe vero magis terreos. Quae male olent, corruptos, & pus , & saniem, ut igitur praepa-,nec purgant; aut similia sunt substantia ipsa,versim calore destituta; vel calida valde,& quae colliquant,non tamen educere possunt,quoniam per urinas trahunt, aut sudores moliuntur; vel quoniam irritant humorem, sed inualida per se ducere non possunt, ut capillus Veneris ad educendam bilem. Iuuat in uteri praefocatione , δc ad renum lapidem. 23. Visci etiam dixi de stercoribus auium. Quaerant,non tamen mouciat per se humores
449쪽
Lib. III. Pars III. in Vit. Cap.XVI. qi7i Σ3. Uisci lignum.
Huius plantae, quanquam antiquis omnibus hoc purgandi nomine ignotae,drachma media ligni purgatesticaciter Eumores quoscunque crassos,iuuatque prae clare comitiali morbo laborantes. Verum molestum est medicamentum, nam quod est ultimum , est etiam inolestissimurn. Vide . in Histyocrat. de aer. aq. ' loc. comm. io. de vctione sni'. Eius fructus grana triginta subducunt satis potenter pituitam etiam crassam. Eius alexipharmacum ruta : propterea cum illa debet exhiberi.
Dictum quod radix multos videatur habere pe-sses: &ipsa lentos crassosque humores educit, melancholiam & pituitam crudam , mistumque illud,
exustam tamen bilem non educit. Violentum nec calidum forte validum J medicamentum , quoniam , Ut dixi , magis praeparat quam educat. Optimum est quod innascitur plantis glandiferis, radice magna, nodosa , solida, exterius cx nigro rubescens, intus pistacliij similitudine virescens, saporc dulci, austero, subamaro , aromatico aliquantulum : ver m vel sic, cum ab articulis etiam trahat, ventriculo inimicum est , ob causam quam supra diximus: neque latitat in eo tetrum s forte legendum : uremque toritatin eo terreum J illud , quo haec omnia potest. Calidum etiam est vehementer, scilicet in tertio gradu, siccum in secundo. Nihilominus drachma viridis ra- . dicis ex acclario, purgat non minus qu&m uncia Casiae, fistulae. Dd i 11. Palma
450쪽
18 De facultatibuου medicamentorum, I23. Palma Christi.
. Similis est Ephemero, radice bulbosa, in modum digitorum manus quadrifida, aut quinque in digitos diuisa, unde etiam Hermodactylus diistus: cuius duae sunt species ; maior, lio lactucae,laeui,flore purpureo ac candido, in speciem quasi iridis, & odorato, caule etiam larui ac rotundo. Minori, croci folium , caulis pene similis,flos olens moschum & ambram,ideoque iucundissimi odoris ac suauissimi, purpureus ac violaceus,sed ut amaranthi in conum quasi desinens, leuis.
Vomitu educit melancholiam,& crudos humores,vnde quartanam curat, ut testatur Nicolus: per alumnetiam purgat crassos omnes humores,atque ab articulis praecipue.Quantitas drachmae unius,& cum aromatibus. Seminis etiam maioris grana singula, trita cum Vino, per nouem dies sumpta, comitiales liberare creduntur : quod ratione non vacat, siquidem Vtrumquo humorem purgare eum compertum sit, ex quo talis
morbus generari solet. Exhibetur in ipsius accessionis initio,sicque sanauit Biliolum in LII. circuitibus: alis tum mittunt sanguinem ex saluatella sinistrae ma-Pus , re potens auxilium.
CAP vae XUII. qua sanguinem purgant.116. Lactis aqua, & asininum lac.
SAnguinem purgare dicuntur , quaedam proprie, quaedam utilissime. Vtilissime quidem quae humo-