장음표시 사용
461쪽
Lib. III. Pars III. . Vlt. Cap. XX. 42'
quod antea diximus ex Hippocrate in primo Prognom- eorum, in initio, scilicet morbos omnes elle sanabiles; omnes autem qui moriuntur , culpa Medicorum, aut aegrorum mori. Nam siquis respiciat , quantum discriminis sit in hoc morbo , in podagra, quod quis ab initio recte curet aut negligat; intelliget nullum esse morbum tam leuem, qui non curatus bene, statim in mortiferos verti non possit: contra nullum tam maleficum , qui recte ab initio si curetur , mediocris euadat ac facilis: sed oportet grauis. sinis & supra fidem insistere auxiliis, ut in exeminplo Podagrae.
Nulla sunt medicamenta , ad omnia quae dicentur, ipSa victus temperantia meliora : nihilominsis siquis illam seruare non possit, aut omnino mollior sit, aut iam non sufficiat se seruare ob aeris grauitatem , Vel congestam iam materiam, aut pugnantes inuicem tum intemperies, tum imbecillitates diuersorum membrorum : huiusmodi catapotiis utatur , quae iuuenibus, Sc magis etiam senibus,& sanis sconueniunt,J & liberant ab omnibus morbis,qui non sint in compositione, praeterquam ab hectica, acuunt omnes sensus tam interiores quam exteriores,laetitiam gignunt, somnos laetos conciliant, re iuuenescere faciunt, appetitum cibi excitant, coctionem adiuuant, & conserΠrit omnibus membris principalibus, canos retardant , sangui-Nem & totum corpus purgant, & constant numCro
perfecto. V. Succi absinthij Macedonici purgati
462쪽
43o facultatibuου medicamentorum,
S condensati. 5x.Radicis hellebori nigri, florem purpureum ferentis,orti in monte respiciente Orientem, recentis. I si. Salis Indi. 3j. croci Orientalis. Θij. Gingiberis conditi in Oriente. 5 ij. Tertitur omnia praeter crocum : inde misceantur cum melle violaceo, & ponantur in Sole ardenti per quindecim dies, quotidie miscendo, donec exiccetur bene; post teratur optime, & cum croco, & melle violaceo redigatur informam cerae mollis, & post circumdetur charta Pergamena , illita oleo amygdalino dulci, & seruetur in pyxide vitrea, vel alabastri, aut argentea, vel aurea. Et quantitas est 3j. vel circa. Et usus a sex mensibus ad tres annos usque : assiimi debent circa mediam noctem, ita ut praecedenti die neque laborauerit, nec incommodum passus sit ex vigiliis, vel aliis causis, nec comederit quicquam , sed biberit tantum ius
Crocus, & helleni j succus orientalia, opium pu rum , amaracus, chelidonia, salutae succus, oZimum, petrosilium, borago, mali Medici maturi cortex ex ς
Ruta, betonica, centaurium minuS. S. VII.
463쪽
Lib. III. Pars III. Vo. cap. XX. ΑΗ f. VII.
Medicamenta varia, o pene ignota.
Ex his est Mecoacan: radix alba, cinerei pene coloris , leuis, inodora, ac quasi inspida : purgat humores tenues; grata accipientibus.Dosis a 3j. 6.ad 3 ij. Infunditur in vino flavo per horas xij. Ebibunt vel totum , vel quod excolatum est. Substantia videtur crasIos humores educere. Aduehitur ex India. Scripsit de ea Andreas BacciuS.
464쪽
Crocei. Martialis: Galbubi decipitur calamis ac retibiti ales, Turget
465쪽
'Turget adhuc viridi cum rudis tua mero.
Sed Graece alij χμωριον Vocari putant, Latine Vi- relanem ; quidam Pωρυον, id cst, luteum: similiter at tem huius meminit Aristoteles,nono de Hii Ioria animalium, p. a 3.Vt dc Virconis,cap. in . utcunque sit dicta , χλωριμ verbo, quod significat viresco vel pallesco,ut ad aureum referri possit. Sed verius , ut dixi, Regius Vocatus, quoniam omnibus aliis morbis imperet. Vt enim alias diximus in comm. Epidem. duo sunt morbi, in quos omnes finiuntur: unus calidus de siccus, Regius scilicet; & frigidus ac humidus , siquidem hydrops : nam si hominem mors excipere debet, necelle est qualicunque in casu etiam naturalem vitam interire ; quamobrem & iccur siccari atque refrigerari secundum naturam ; a siccitate vero calor, Sc a frigore humidum. Omnes igitur qui intereunt,moibo Regio, quacunque moriantur causa, corripi nece lie cst, seu hydrope, seu strangulati, seu vulnere cordis aut capitis, seu veneno, vel in ipso mortis momento,s non antea pereant. Quinetiam omnes morbi dum sanguinem corrumpunt, Regium procreant: S si id non agant, non natura quidem morbi, sed magnitudo in causa est.
Similiter & in sanis huiusnodi dispositio omnem procreare morbum apta est,&ad id maxime procliuis. Propterea quis unquam vidit hominem phthisi, hydrope, elephantias, bre longa ebre venenosa,ven no ipso epoto, vel etiam morsu, aut tabe, aut abstellii Viscerum, aut cum magno vulnere laborantem, vel etiam solicitudine graui, aut timore, aut dolore, aut morbo quovis victum, aut luc, aut ulceribus foedis, aut profluuio sanguinis opprestiam , qui omnino immunis sit ab hoc morbo ὶ Cum vero tot ex causis conti lagat,& tam perniciosus sit, totque morbis succedat, E e merito
466쪽
meritδ dissicillima, & maxime necesssaria, tum verbutilis eius cura erit. Indicat autem & difficultatem eius, quδd nullus antiquorum, eam tradere iuxta methodum ausus sit, sed omnes empirice illam scripsere; ut demirer de Principe, qui sine distinctione vita,& satis inconstanter ac confuse, curationem a sectione venae inceperit. In uniuersum autem cum omnes morbi in arquatum desinant,aut ei coniungantur,adebui etiam ascites ut dixi, corrupta aqua eum gignat; non tamen omnes morbo regio laborantes, ascitici
fiunt,etsi persaepe id accidat.Cumque in sanis morbos futuros praenunciet; in aegris salutem si recedat, inte- Titum cum augetur; atque ipsos morbos comitari soleat,tum quδdfMS.tam quisn difficiles cognitu species illius sint, tum quod multiplices, merito quartum hunc librum tractationi eius dedicauimus. Memento autem quod certa huiusmodi methodo, non soli1m longe plures, & securius, & certius, exquisitiusque Curantur, tum vero maiore cum gloria ac voluptate Medici, sed quod etiam alias diximus, melius quam qui ex praescripto & Empirice,cum robusti ac nitidi relinquatur;atque ideo etiamsi contingat casu aegrotare, non magis,imb minus periculo vitς obnoxij sint,quam si nunquam antea aegrotasseim quod quantum referat, non est ut dicam, clari etiam plus sit, quam iactura tot illorum, qui omnino ex cura illa empirica Pereunt.
C A P v T I. De nominibus morbi, F ratione eorum. M
CElsus igitur , ut ab eo incipiam, inquit : ossique Mim est morbus,quem interdum arqua
467쪽
tum, interdum regiam nominant: color autem eum detegit,
maxime omlorum, in quibus quod album esse debet ,st luteum. Plinius quoque lib. 26. cap. i 2.ait: Morbum regium in oculis praecipue mirari est, tenuitatem illam densitatemque tunicularum febre subeunte. Idem alibi, put lib. Io. ωρ. 9. loquens debrassica , teritas conferre scribit. Et rursus peculiariter de eo agens, lib. o. cap. II . quis ictrem vocatura colore,qua silpectetur anari id malum tradunt, ct auem mori,hanc puto Latine vocari gal lum. Ergo iam constat ratio nominis icteri, ab aue ei colore simillima. Rursus auriginis meminerunt Caelius Aurelianus Siccensis in tertio Chronicain, cap. s. dc Marcellus de medicamentis,cap. 27 in medicamento vocati Doricatheo. Dicitur autem auriginosus,ab aurei coloris similitudine. Arquatus autem a coelestis arcus colore , nam arcum arquum scribebant antiqui, iridem significantes, cuius colori interiori assimilatur color patientium hunc morbum. Regius autem, quoniam mulso curetur, ex Varronis sententia, aut si sequamur Serenum. Molliter hic celsa quoniam curatur is aula. Sed mihi Regius dictus videtur,quoniam totum occupet corpus; Regum enim est cuncta possidere: rsan& aureus color ille ad hoc iuuit, cum nitidus apparet; in pluribus autem nitet, aurumque refert, quod peculiare est Rcgibus ornamentum, atque ob id etiam scappellatum. Sed de nomine satis.
468쪽
43s De cura morbi regii, C A P v T II.
GDe morbi natura. Est igitur morbus regius , bilis redundantia in
venis , per quam vitiatur color in cute propter permistionem sanguinis. Nam in impetigine, &elephandias, vitiatur profundius ; in alba autem pituita, non vitiatur a bile; in vitiligine, non vitiatur 1 sanguine, sed ab alimento sanguinis iam mutati. Et impetigo , ac vitiligo sunt vitia tertiae coctionis; regius morbus secundar. Praeterea morbus est, quoniam ex permistione bilis vitiatur operatio sanguinis;no enim adeo bene nutrit corpus. Ergo diffinitio est per accidens quod declarat essentiam rei , id est, vitium operationis : & hoc non est absurdum in morbis, quoniam sunt accidentia , & praeter naturam , & apud Medicum quatenus est artifex , & non ut medicina scientia est , haec enim manifestior est diffinitio.
Et ex hoc patet, quod potest esse cum febre,& sine febre; & cum putredine, & sine ea: at cum species potest en sine differentia, vel sine causa aliqua, illa differentia vel causa non debet attribui generi, sed
est ei tanquam accidens. Manifestum est ergo, quδd morbus hic non est neque in compositione , quia tantum potest deficere de sanguine, quantum abundat de bile s& cum dico bilem, intelligo tam atram quam flavam ;) 8c sic non erit in forma : nec est iri continui diuisione. Ergo erit in intemperie cum
materia. Et manifestum est, quod cum omnis morbus sit in membro , vel spiritu seu parte animata, quod intemperies erit in ipsis venis , tanquam vasis
469쪽
ipsius bilis & sanguinis. Et scias quὁd color bonus est signum proprium, sed non inseparabile : &ideo Galenus cum vidisset in Stesano colorem bonum , dixit apertE, non este timendum de affectu in iecore , quamuis Medici curassent illum , tanquam laborantem abscessu in parte illa , sicut habetur , quinto de Locis , cap. vltimo. Morbus auteiri regius, ex his quae dicentur, aut malus Color, est: signum inseparabile iecoris male affecti. Ided dicebat secundo Epidemior. serit. I. guibu/ id quod medium est inter abdomen ct cutem , instatur Er non se datur, lor est velut qui multum palliduι emor qui ex candicante pallet et quoniam omne huius ab hepate est, ct ex hoe sunt hepatici in his morbi ; ct morbi regi' ab hepate ad subalbidum colorem vergunt , ct qui ex aqua inter cutem, ct ex alba pituita laborant: qui versa bylene seunt tum fisopes , tum morbi re ν , nigriores sunt.
DIfferentiae autem primae sunt tres:prima , colore: secunda a membro : tertia i modo generationis. Et a colore quidem triplex est morbus regius: flavus, niger,& viridis. A membro autem duplex; a iecore Scliene. Sed hoc non tam simpliciter accipere oportet: nam si per iecur, ipsum solum intelligamus, verum id non est.Esse enim principium tam nigri quam flaui morbi regi j, uno quidem modo verum est,alio autem falsum.Iecur enim cum vel non expurgat flauam bilem
470쪽
ad vescam sellis,fit morbus regius simplex seu flavus:& similiter cum expurgat ad vescam fellis, sed prae-xluditur via ex ipsa ad intestina, fit sitniliter regius
morbus flauus. Eodem modo niger; cum ex liene ad intestina & ventriculum via praecluditur, fit morbus regius niger. Atque sic non recte dicimus, morbum
regium duplicem esse,ex iecore, & ex liene;sed potius debemus dicere, quod unus fit ex liene, alter ex vesica sellis. Alter modus est quod flaua bilis fit vitio iecoris vel excalefacti, vel obstructi, vel febre laborantis aut phlegmone, & nigra vitio lienis similiter affecti; sed impen & in hoc rursus differunt: Flava
enim bilis seci tum naturam in iecore est; nigra autem non est in liene secundum naturam, saltem ut e cernatur : neque enim sanis egestiones nigrae, neque etiam febricitantibus, neque vomitus nigri, vel etiam in quartanis, nisi in quibusdam casibus raris : at acida vomunt, & colore flava obscura, ut dubium non sit, quam vocamus melancholiam seu nigrum humorem,
non esse talem ; sed quoniam persepe, imo ferme semper talis humor sanguini iungitur, & tunc niger apparet, ideo humorem illum nigrum appellamus, cum etiam in sanguine flava bilis appareat; verumtamen non proprie flava, sed flava rubra appellanda est:
ita etiam nigra est niger sanguis, non niger humor. Cum aliquando euomerem acida & acria, alios vero viderim in quartanis vomentes, semper humorem vidi liquidum ut aqua,licet crassiorem, coloris serruginei seu rubiginosi. Et ut in uniuersum dicam , h, mores actu in corpore naturales, sint alba pituita, ruber sanguis , flava bilis, & rubiginosa, quam vocant