장음표시 사용
81쪽
ter fungos, Vel fusos. Semper autem in curationibus violentis iubet Hippocrates crasscfacere corpus,id est, pinguefacere,& robustum reddere,iacte praesertim bubulo, ut in libro Desu purain. Fluxiones autem fatuose violentissimae sunt, &dentes excutiunt, crescunt & decrescunt celerrime, acceduntque repente, ac recedunt. Quarum cura est
per causam,ut in reliquis; & per discucientia flat is &1udores, & concoctionem cxactam , & mutationem remperici vchementcm ad calidum,vel frigidum. Et generaliter omnium ad sanandum sunt distacillimae. Recentes tamen, & in cauitatibus propric neruosis ideo curantur e nucleis persicorum, de e lemine sceniculi,& uterinae ex semine lini, quoniam etiam a proprietate confert. Est autem oleum e faeniculi semine viride, &gustu acre & ardens, ideo semen aqua, non
vino aspergi debet. Sescuncia in singulas libras pitui
ram purgat,praesertim per vomitum, quem Vch meriter excitat. Praestantissima etiam sunt, oicum ex sulphure & sinapi. Fluxiones autem omnes, maxime ad
Ventriculum, ut in vomitibus, & vertigines sedant emplastra qtuaedam, aut Cerata valida ventriculo applicata crocus cordi superpositus, cum per c a quiete iacendo, adeo ut nauigantes , qui hoc praesdio utuntur , nec vomitum nec conturbationem sentiant.
Quandoque etiam vapores ad animam seruntur, Mmclancholicas afferunt cogitationes; iuuant, ex Paulo ιδ. I. V. Id .ct i 6. Scobs pedis asinini, smaragdus, topazius, paeonia , Eedoaria, crocus, eX anati S carne &sanguine aqua destillata,vel anseris,aut canis. Auxilia CXtrema utrique venae sectio,helleborus niger,& iuxta sententiam, ut mori cupienti venenum : Melancholiae
82쪽
lix Aloe, Absnthium, Veratrum ; furori hippo-
Fit etiam fluxio spirituum ad cor ex membris, unde palpitatio. Similia autem ferme, attonitus morbus, . omitialis, hysterica affectio,ilpothymia,syncope,Ca-os, Cataleptis, somnus, & mors. Atque Utinam tamaa c,quam reliqua distinxisset Galenus .Porro mors esti ranium extinctio; Caros, violentus somnus; mnus,uies spiritus animalis; attonitus morbus,interceptio umalis spiritus, aut quia obrutus, aut corruptus, &vc est deterrima,aut via ad cor obstructa. Comitialis, immotis & conturbatis impeditisque spiritibus,nam est vapor concutiens, qui in spumam resoluitur.
italepsis seu deprehensio fit obfrigiditatem ac IMS. siccitatem spiritu corrupto; leuis autem, ab ope-ione impedito, semper enim hoc pnecedit. In
Scrica arrectione, quoniam audiunt & vident, cori ulmo primum afficiuntur. Est igitur qualitas vcosa cordis spiritum ab operatione impediens , at-por id communicata cerebro, ut spiritus torpeant,um ut mouere non possint, senium tamen prael. Lipothymia autem, spiritu cerebri refrigerato,ae halante; neque enim statim ad cor redire potest, uoquo si extingueretur,in corde pulsus maneret: i Porirci spiritus animalis, tam cito extingui pos- 7 citra noxam recuperari; ut etiam in hystericatorio. Syncope autem fit extincta maxima parteis vitalis in corde,adeo ut etiam cerebri spiritus Crorcir. Quocirca in syncope semper sensim om-aciarit, non ut a purgatione & vomitu cruditatis 3TC, sc d Vt a concoctione.Et cum materia iam estis, ira odia summa, potus aquae, ac fontes, in hyamCEhione,aut lipothymia.Extinguuntur autem
83쪽
in venis in febribus pestilentibus corrupti;in hae morrhagiis 3c magnis defluxionibus,utpote sanici, listbluti dc corrupti. Dilsoluuntur autem substantia partim
euacuata, partim ob refrigerationem. Sustocati ctiam intereunt in magnis constantibus timoribus : ut sint tres causae generaleS. Pro cura autem speciali,veluti Podagrae, eam iuxta singularum fluxionum naturam instituemus. Aliae enim a iecore vel toto dc ex sanguine ; aliae per Venas ex humoribus crudis; aliae ex redundantia ventriculi.
Dignoscuntur hae fastidio; illae quoniam venae & musculi implentur & rubent ; in aliis neutrum. Eadem
ferme in attonitis, aut enim ex toto fertur sanguis,aut CX Ventriculo, ut a. Epidem. Ex toto autem crudus humor non defertur,sed cerebrum eo repletum est, atque
hoc solum a Podagra discrimen; in reliquis consentiunt: & si aberraueris in curae initio, tantum abest ut iuves, ut attonit prorsus occidas, Podagricos autem vehementer laedas. Nam ubi fastidium ventriculi adsit, vomere coges,ac in eo praeseruabis non solum peroxymel,sed etiam per sores genistae,ricinum,glandem unguentariam,narcissi radicem,anethi, lauri solia,verum etiam Elleboro albo , elaterio, & Vomica nuCc, quam reor esse vocatam Methel : opportunum enim est, ut exigua quantitate opus esticiat egregium. In fluxione sanguinea mittatur sanetuis, vel ex brachio eiusdem lateris, vel aduerto pede. In attonito autCm ex communi lateris dextri. Et quandoque iuuat in podagra ex poplito eodem sanguinem mittere, Ut pTx- occupes defluxionem, sic enim iubet Princeps. AIcta
autem omnium est alleuiatio morbi, donec ferat virtus, ideoque non mediocrem quantitatem extrahor
Oportet. Necessc est enim egregie & statim iuuati, n
84쪽
si non si morbus insanabilis: at huius nodi manum.
admouere non oportet. In reliquis & in his ut relit quiae tollantur, curatio similis ad unguem curationi febris ex abundantia crudorum humorum, quae ad s Incopen ducit, Duodecimo artu curandi cap. 3 quani
Calenus diligenter describit, tam in inedia, quam in
.frictionibus assiduis , quarum terminus minimus est unius diei,maximus septem dierum , medius usque ad quartum. Sed non oportet fricare in Podagri membriam laborans ; & iuuat, imo necessarium est persepe
cucurbitulas magnas apponere atque incidere, Ut celerius trahas, & minuatur dolor. Vt vero non redeat, eadem cstrratio praecauendi de curandi. Nam ante tempora aduentus ieiunio praemisso fricetur corpus. Quinimo ubi sepe corpus intumuerit, & pustulis sca-Cat, eo natura se exonerabit. Et in attonito quoniam on est locus tam diuturnae expectationi, candenti ne suturam verticis exuremus. Et sunt qui dicant x 'crimento compertum esse, si exuratur iuxta Atlancam Colli vertebram, una aut duabus in collo inter
sitis Prodeste.In membro autem patiente frictionisi Co astringentia su Dra, id est, in tibia apponenda suntes cromia. Eiul modi est emplastrum ex aqua, &eto , furfure. Curae igitur potentes quinque ausis ficior, ctionis, ut in stibio; infusionis & circuli, ira Elloboro; expressionis, ut in foeniculo ;ena pla- divom, illorum coryphaeus hydrargyrium ; & nuir His Rallinarum quae admirabilis est,& per solos cit,ut ira Elephantiast. Generaliter autem qCae potenta j cvii Rant ZO digerant, aut mi scere haec cum illis. io a Tamen sunt quae natura miscuit, quam quar c d DPrnt,rhaponticum,gentiana,centaurium, bel-αI t Iarosmarinus, & quaecunque ad contusones D valent,
85쪽
valent, sunt a similium indicatione sumenda medicamenta. Et auxilia quae concoquunt nimis aut parum, aut coctionem omnem prohibent in Podagra, sunt contraria Podagrae, & tamen non sunt salus ; cruditas enim est contraria Podagrae, non ex parte qua morbus cli, sed qua sanitas : constat enim ex humoribus semicrudis, in quibus est aliquid coctionis. In eorum autem praeseruatione, non oportet totum purgare humorem, sed melius est ut reliqua coctione consumam tur.Aquae etiam thermarum copia etsi fluxiones sanet, vel cuacuatione humoris peccantis, vel auersione ad oppositum locum in Podagra, tamen raro conferunt, quia cruditatem quae fit ex raritate caloris innati non prohibent,& defluxum,aperiendo vias,irritant.Caet rum inhibere defluxiones podagricas etiam cum euacuatione, sine exquisita victus ratione iam dicta, &praesertim cum exiccantibus & calefacientibus, & in habentibus rencs calidos, est causa generationis lapidis in illis : qui morbus longe deterior est Podagra, quoniam minima portio quae supersit euacuatiotai, sussicit ad lapillum generandum. Cura igitur experta est assumptio tulebi violati sepe cum aqua, & nihil
ferre super renes. Et generaliter cum omne contrarium tauri sit morbus,non tamen contrarium morbo
est silus, sed aliqua excedunt aut deficiunt magnitudi dine,alia contraria sunt exaduerso;velut curatio morbi Indici in Podagra cum impresserit, morbus est : est enim sanus in eo. Cum autem declinauerit , potus est decoctum glycyrrhi Zae; in attonito addatur agaricum, aut pyrethrum, vol amaracuS , aut serpillum, cibus ficus excoriatae. Et in attonito etiam diluere cum
potu ;& uua palsa post ficus, inde panis modicum. Ma nifestum est igitur,quod praeter hanc tract*tionem 1 O la
86쪽
cmana Physicam perficiendam, nani reliqua ad Chirurgiam pertinent, culus citam P partem hic attigimus. Et vhimu in curado dissicillimalcera est inciso,& ignis maxime cum auro; prohibeti enim ne spargatur corruptio de malignitas, tollit intemperiem omnem secundum Albucasim, & vere; sed' iuxta principem A. i .cap. 2'. frigidam,& consumit humorem Omnem prauum cuiusuis generis, & sistit sanguinem, sed in ossibus timendum cst prope ccrebrum tantum ; M in carne cum propinqui sunt nerui aut ligamina. Ec quia aegri respuunt hoc auxilium, optima videbis medicamenta,quarta quarti. Item 3. I. V. io. Erri. O 7. q. cap. ι 3. Et ad ulcera praua ex metallicis ¢aurio,&ad educenda ossa corrupta,aristolochiam, euphorbium, & lac tithymalorum. Refert Iosephus Lusitanus in Brasilia curari solita carcinomata facile arena, smarina an fluuiali incertum,in tus a & laevigata, inde calefacta eo dum ut ferri possit, paulatim ab cxtremis ramis extincto morbo, ac pluribus vicibus repetito , in singulis primum extremitatibus, in medio non multos post dies totum simul excidere.
87쪽
MEDICI, Te rationali curandi ratione LIBER SEC V N DV S;
in quo tota Medicina particulatim, se uno exemplo abscessus gingiuae, cura omnium morbormipecialiter instituitur. Vtili fimum opus ad extemporanee profitendum,disceptandum, lique conscribenda,necnon ad medendum.
In quo res tractanda proponitur , necnon ordo obseruandus in hocce libro.
A T I o tradendae Medicinae quadruplex esse debet, scilicet ut demonstrative tra- datur, perfecte, clarci, & quam breuissi- me fieri potest. Prima tria Hippocrates, tanquam de his dubium non esset, Po- praestitit, quam faciendum docuerit: hoc vl
88쪽
timum quod facere oporteat, etiam docuit I. Aphori quia dubium videri poterat, si clare ars traden-
cla cilci, quonam pacto breuiter pollet tradi. Nam Dum breuis esse laboro, Obscurus sio, ut inquit Poeta. oocirca decepti Themison & Thessalus , spera- rarit Medicinam breuem eiscere posse. Sed aliud est artem breuem cile, aliud breuiter tradere: nam Iedicina breuis esse non potest, quamuis breuissimo tradita sit, quoniam breuissime per comparationem dicitur; absolute, etiamῖ aphoristico trada tur , longa est propter multiplices partes: ideo recth consulit Hippocrates breuiter tradendam, quia longanimis sit ; nani nisi longa esset , melius foret eam dimuse tradere, quia clarior esset. Errarunt ergo illi sperantes posse essicere Medicinam breuem,quod fieri non potest.Sed & Galenus cum breuem facere concupieri defiecit imperfectam:etcninii breuitatis rationem non intellexit; easdem enim partes cile oportet in Virisque,& utroque modo infinitam. Itaque duos primum statuere seopos oportet,ex lib. de Arre,pag. 2. Impendentes silicet morbos auertere, eos autem qui tam inita serunt, ab aegris in totum tollere, aut vehementes eorum iri petus retundere; illorum autem qui iam a morbis victi sint, curationem non aggredi. Ergo primum cognitione impendentium indigemus ac custodia, deinde scientia ipsorum morborum,& quinam ex ipsis sanari possint,&qui retundi,& qui neutro modo curationem admit tulit. Vt iam sint totius artis scopi quatuor,scilicet scire, praecaveru, dignoscere morbum iam factum , & an post curari prorsus,an retundi, an neutrum, drmum quomodo si possit,curandus. Et praecautio quaedam est pars clirandi, de qua suo loco dicendum erit. Vt vero morbum dignoscamus, non solum illius species , sed
89쪽
ue ἱγe rationali curandi ratione,
& causas & symptomata scire oportet. Cum autem horum omnium sint signa, praxipue causarum atque morborum, erunt in uniuertum partes septem;quibus si addantur contemplatio naturae, & nominum interpretatio , fient omnia consideranda in unoquoque morbo generaliter nouem ; sed iam ad exemplum
Contingit ut vir annos natus sexaginta quinque, habitus satis carnosi,pectore, hypochondriis, iliis glabris,colore misto vario,rubro, & albo obscuro, capillis flauis, oculis pardis, somni longioris, promptus, ingeniosus, sed minus prudens & timidus, ossibus tenuibus, statura mediocri,plus edens quam appetens,&plus appetens quam concoquens, minime siticulosus,& tamen multum bibens , parum se exercens , multis obnoxius curis ac studiis, rato aegrotans, iamdiu scabiosus sensibus adhuc validus, quique facile delicitur viribus, aluo lubrica, cuIque exciderunt proximis annis iam quinque dentes paruo dolore, adeo ut manu avulsi sint,non ferro. Primum laborauit dolore exiguo canini dentis maxillae dextrae superioris, sin qua parte duo iam exciderant dentes)crim manderet,non aliter; inde applicata aqua separationis non profuit, sed coepit luxari dens, ut omnino non pollet mandere, & laedebatur a frigidis magis. Post coepit vehementius dolere ut etiam ab assiimpto cibo & maxime a coena, Messi frigidorum tam potestate quam actu,aded ut etiam ab aere & cubiculo: inde omissa aqua separationis, gingiua extorius & interius intumuit cum dolore, non remissa luxatione dentis, sed solum minus dolitante.
adeo tamen ut non posset ex ea parte mandere, sed
neque ab altero latere licebat, quod duo alij dentes commoti essent, si non dolerent.Post haec etiam coepit inflam
90쪽
irili in mari gargamon, ut vix deglutire pollet; tem vias arietat , aut tunnus pluuiosus & frigidus. Quaeritur
Asa mpsimus hoc morbi genus ob multas quident causas. Primum quod gingiua assinis sit denti, de quoi in Ptimo libro actum est; & eius consensus cum cerebro , Pr Pter materias quae ex illo ad eas descendunt;
M. crari, veratriculo propter tunicam communem & va-Pores qui ascendunt,& maxime hora coctionis;& cum iecorct PTopter multitudinem venarum & Ianguinis, qui ad illam confluit,adeo 'udd, ut dixi,euulso dente, Hiqui cx i moderato eius fluxu interierint; tum etiam cum lieno, neque enim similiarius quicquam videtur lieni gingiuis ipsis;& cum pulmone,ob tunicam intcriorem , α ob vapores, aded ut in phthisicis soleant VehemCriter corrumpi. Praeterea gingiuae inim denti bus consentiunt, ex illarum enim abscessu dens alia quando dolet , adeo ut imaginem pretebeat morbi in
ipso dente; & vice versa ex dentis dolore gingiuae in abscellum deueniunt S eroduntur.Consentiunt etiam cum reliquis partibus oris, & maxime cum glandulis& gargarcone, Unde ex earum abscessibus paracynanche frequenter,nonnunquam cynanche generatur.Est etiam locus ag unguem medius inter externos & internos,& ob id in Physicis atque Chirurgicis ex aequo communis, & qui ad maxillam & os terminatur, Ut per emplastra exterius & linimenta interius curationem admittat. Praeterea quas centrum in circul , ita cura haec propinquior omnium morborum considerationi atque curationi. Cumque leuissimus sit morbussillius tractatio ad quemcunque alium facile accommod ri potest.Nec desperet aliquis, postquam in tarn - ido subiecto, bi vix quicquam ab aliis scriptum in- 3c