장음표시 사용
231쪽
λ ait: licet vinum selle dilutum gustasse caltem, latinaeus narre Ni diuersa vero admodum his in ter se suisse monstrabimus. Constat insuperiauctore Ioanne, vas etiam aceto plenum illuc fui si se allatum, ut etiam crueifixorum usui inseruiret. Sed unde haec omnia deducta sint, est exaetius perquirendum. Sed hic primum lectorem admonedum putamus, de propinato Domino Myrrhato vino plura nos dixisse in prima Annalium editione, de occasione aliter opinantium,alla addidisse in editione secinida,nimirum fuiste myrrhathim vinum illud ipsum quod antiquis in deliatiis erat, dictum ut plurimum myrrhinum,myrrhatum vinum . di aliquando simpliciter nivria rham , moremque fuisse apud hebreos, Ecgentes etiam aliquando eiusmodi humanitatis officio prosequi morti damnatos nec desiisse Domino, qui eiusmodi ministerium eidem exhiabere potuissent secundum quod ait Matilla: us. Erant ibi mulieres multie a longe, quae sequutae erant eum a Galilea ministrantes ei, inter quas erat Maria Magdalens & Maria Iacobi, & I seph niater, & mater filiorum Zebedeii ut non sit adeo mirandum, si quae magno fidei ard a re eum fuerant sequuts usque ad crucem, ut ministrarent ei, hoc nouissimum ministerium conflictum minime praetermiserint, eum inter eas quae emineret caeteris praestans Maria Maodalenae, nec post niortem eidem in sepulchro iacenti ministrare cessarit, irruptura, di penetratura
etiam eiistodiam militarem si opus esset ut quod uellet nouissimum officium unctionis Domino ministrando prestaret.' At quod noua ista sit uisa opinio plures habuit contradicenteς, qtii responsiones responsionibus climulauerint. At quod alia quaedam ho arguinento edita, aliaque edenda fore percepi: oim videro iisdem pro uiribus seorsum volumine edito satisfaciam, ita tamen ut contentiositum funem remittam de his quae spectant ad naturales speculationes; ut ipsi se purgent & defendant, si quε de materia & natura Myrrhae, ipsorum secutus fidem , dixerim, quae impugnantur. Cum tamen nec in reliquis obtorto collo pertrahere velimus ieci rem, ut aliorum reiecta sententia, nos sequatur; non enim eo fastu turgemus ut dicere illud arrogans audeamus , sequimini nos, boni bonus consulat lector , & ex sententia Apostoli omnia probet, Ac quod bonum est teneat, cui nec ingratum esse debet, si in re obseura dignoscenda nostratia qualecumque addiderimus facem. At quae de his pruno diximus & p stea addidimus audi. 1C Vigebat apud Haebreos ea consuetudo,n damnatis solatium aliquod impederent ut videmus hodie quoque inter nos fieri vinum illis propinare perquam optimum,secnndum illud Protae
biorum 1 Date siceram maerentibus,& vinum his qui amaro sunt animo: ut bibant, de oblivisca- a prouet. vititur egestaris suae & doloris sui non recordentur amplius.J Est & alibi. mentio de vino damnato b Amos x. rum. Unde cum Christus Dominus noster cruci damnatus esset pro assectu animorum, siue com 'De Vιον η γνmiserationi ergo allatum est vinum myrrhatiantisiue ex odio tuo in eum Iudaei flagrabant,con- rbam. ditum est vinum selicta tum vero ad alium usum fuisse paratum, suo loco dicemus. tem myrrhatuin vinum nequaquam ut multi explicant amarum erat di insuaue, sed perquam iucundu& gratnm: sic enim dictum,quod in vasis myrrhinis ad saporem Odorenique quaerendum caliduponeret umea eniin vasa apud antiquos in magno erant pretio quod cum vinum calidum in ea ins inderetur odorem ac saporem quemdam mirificum ex illiS contraheret,ex quo prae ceteris gratissimum suauissimumque ad potum redderetur. De huiusmodi enim vitro in hunc modum condito habes Martialis ς distie hon.
οι calidum potas ardenti myrrha Falerno
Eadem vina,a myrrha,inyrrhina etiam ab antiquis Lepe dicta reperiuntur, de quibus agens Plinius 4, haec ait: Lautissima apud priscos vina erant myrrha odore condita,ut apparet in Plauti d PD GLhist. fabilia quae Persa inscribitur,quamquam in ea&calamum addi iubet. Ideo quida aromati te de VK Α- . 3, lectatos maxime credunt: sed Fabius Dossennus his verbis decernit,
scaeuola quoque de Laelium,& Atreium Capitonem in eadem sententia fuisse video:quoniam in Pseudolo sit: μx Q od si opus en ut dulce premat
Quibus apparet,non inter vina modo myrrhinam, sed inter dulcia quaque nominatam.Jhucuc ,
que Plinius. Ex his mani sesti erroris arguuntur,qui dixerunt vinum murrhatum fuisse amarissimuin, na x 11 dulcedinem etsi non ex myrrha ex aliis tamen admixtis speciebus contrahebat. Errant pariter, qui tradideruiri vinum myrrhatum suisse potionem sopori seram,qua hausta a mente alienet; δε--.ies' stamque esse ultimum supplicium passuris propinari,quo mortem imminerem minus attederet. Verum tantum abest ut myrrhatum vinum soporem afferret ex tumulentia quadam per vapores sursum in caput ascendentes,ut potius ab ebrietate bibetes pri seruaret,surgente'.vapores digereret. Est de his insignis locus Athenaei ex Aristotele acceptus, quo etiam 1eclaratii r quibus aroniatibus eiusmodi vinum myrrhatum condicosueuerat,se dicentis :Aristoteles an libro de ebrie . Athin lib. ii. tare : ollulae , inquit , etiam quae Rhodiacq dicuntur , tum ob voluptatem inseruntur in eap. 3 conuiuia , tum quia cum vinum calefaciane, minus ebrietatem inserri patiuntur . Anna Eccle. Tom. I. L Nam
232쪽
Nam si myrrha,m liche,res'ite huiusmodi in aquam iniςcta coquantur, ac mox vino miscean- Atur, minus, qui bibunt,fiunt ebrii . Et alibi hic idem: Fiunt ollulae Rhodiaςη myrrha, letis eique foribus, croco, balsamo, amomo,ac cinnamomo simul coctis,ex quibus ciuae vino mixta suerit, aqua,ita sistit ebrietatem,ut vςl venerem sedet sur te'; etiam spiritus digerat.Jhaec Athaeneus. iod ad usum praeterea myrrhae attinet, eo veteribus probatus fuit,ut Parthi, Carmant,de alii
orientales populi, qui myrrhae prouentum haben ex ea etiam vasa conficere consueuerint, quae
sed quaenam vera esset myrrha, ex ς consecti rasa myrrtuna,& quod in eis conditur visenum myrrhinum seu myrrhatum,dilucidius intellium ut valeremus,diu muItumque pervestigauimus.Sed feliciter occurrit nobis Michael Merco' Miniatesis protonotariu* Apostolicus,S. D. N. intimus familiaris, celebris aetate nostra Philosophus,rerum naturalium eruditissimus: qui haud assentitur Plinio μ dicenti,naturam vi caloris humorem sub terra densare,ac glebam ex eo procreare , ex qua myrrhina c u ri possit i quin potius ipsim materiam ex myrrhae arbore incisa fluentem in massam coagmentari tradincoloribusque ad speciem inductis artem inde potoria fingere,quae in sentinis populi Romani deliciis essent, Confirmabat haec ille rationibus is quas quidem explicat in orire quod omnium rerum sestilium naturam complectitur: ubi & demonstrat myrrham esse nam opinio recentiorum in hac re vari est quam Indi hac nostra tempestate, Benaui vocant; idemque talem phiala ςx Indi 3 per Lusitanos aduectam,donoque sibi Λιtam promebat ex sua Metallotheca Vaticana quam omni naturae varietate instruxerat. Certe qui . . ... deindem est color nrui,qui myrrhi describitur,nςmpe maculosusmam Martialis p ait: ' Pιπσι Eros . reotin maculosa pocula myrrha
Erote. y tisicit lSapor quoque idem videturivinum enim in ea phiala quod nos experiri voluimus magnam haarienti eum odore simul gratiam saporis exibet. -- -- Istud de myrrhinis iudicium in prioribus huius tomi editionibus quidam reprehendit opinio Ah. Ahrie. nem asserens Georgii Agricolis, qui materiam myrrhinorum gemmam csse onychem existima L sessi- mi.Sed ille non vicitur animaduertisse ,murrhina & onychina vasa simul utraque commemorarilium ti . ab auctoribus,tamquam diuersa;vt a Iuliis Capitolino Aqui Imperatoris Heliogabali luxuriam δ tui. CVis, in destribens,in myrrhinis eum N onychinis lotium reddidisse tradit. Qui onychana non fiebant, c i ηο-- ex onyche gemma, sed veluti Plinius 'ostendit exina 're,quod alabastritis speciem esse Dio. Pi ' ι'' sint f Vissim est Huius marmoris onychini, quibusdam in locis reperti, fuit tanta pulchritu
Vbiosedib.s.e. do,ut pocula ex eo facta aestimationi geminarum accedςrςnt, quemadmodum dc myrrhina,q uam a io. uis fictilia, quae nostra aetate vocant porcellam, Plurimum tamen onyx marmor ab onychis gEmae natura dithat,quae sardonychi & larda cognata est:nam marmoris ea tinnςritudo inuenitur, ααx ipis pocula di alabastri torno perseiantur quod nulla ratione onyx gemma pallatur ob duri riem , qu* longa atritione infringi debet, adhibita scobe smyridis de adamantis ad rotas aeneams nimii.3ν- α verticillos.Quamobrem Plinius S, onychis unimae naturam persequens, si tradit suisse usum sculpendi ex ea pocula, quemadmodum nequς ex achate, nςque ex iaspide, neque pr*siquae sum gelii eiusde fere duritiei: sed nostra aetate qilaedam sculpta ex iis vascula in principum delicii
conspiciuntur, ita ut eorum c latura, Plinii aeuo recentius appareat suisse initent . C. Vera ne diutius alienae materiae inhaereamus, satis erit indicare,hae opinione de onyche,& plares ali s adiuersis scriptoribu circa myrrhinorum m toriam excitatas, cosutari latius a Micnacile Merca rui ex notis omnibus, 'ux myrrhinis tribuuntur,uullam ostendit conuenire onychi. DL I lineod. prster unam,quod a h Plinio traditur in Carmania nasci, ubi myrrhina quoque proueni ut . hinc tamen ne verisimile qui m ar mentum duci potest:nam codem auctore etiam. alabastrites ullais,asteria,& aliae complures gemq in Carmani4 reperiuntur:& in Parthico regno,in quo etiam myrrhina fiunt nullum onychem recensuita sed e contrario in alijs regionibus gigni prodit ony-ehem,in quibus myrrhina prouenire,nec ipse Plinius,nec alius quispiam meminit. H. Nunc rationes aliquot auscribendae sunt quibus Michaei rani dictus my rhina ex myrrhae a ' boris lacrima olim fuisse costata demsistrat Nulla iaspidis,vel achatis,uel Ichis,vel alterius geniae variegatae species existit,sive ea antiqua est a Rom nis quondam possessa, de hactςnus intra
limites Europae conseruata, siue recens Meridie atque oriente nobis aduecta, cui temperamen - od myrrhinis Plinius atrisuit.Deinde Splu
eum substantiae 3c coloris p uliariter compςtat, quo dor sine uiribus, nitorque verius qua spledor, qui myrrhinis inesse dr,gemeae naturae no couenit, quq multo crius qua marmor effulget. Illud veroquod aliqua myrrhinorum in odore comendatio est,ne lapidet quidem naturi conuenit.Multo minus etiam sapor;quem addit Martialis , scri
i bens ealidum vinum ex myrrhino calice iucudius sarire:nam lapis ab Aristotele i ponitur inter g Uzzzz exempla emporia suae odore dc sapore care de praecipue gemma talis esse existimari debet,quae '' eorpuς mari me solidumhabet, ut alieno etiam odore imbui nequeat, praesertim expoli ta. CII. Cit igitur indicia myrrhinorum ab antiquis praescripta sint eiusmodi,ut nullus lapis suapte natura proueniens ijs queat esse praeditus;necessario iudicadum est, myrrhina fuisse olim fictilis. m plin lib. 37, Et quaquam huic iudicio auctoritas Pliniim opponitur,dicentis myrrhinum existimari hum
rem sub terra calore defatum:non desunt tamen ex altera parte auctores,qui Plinio obiiciantur. P 'p Π - eiusque sententiam refellant, sicut Propertius η,qui myrrhina esse fictilia aperte docet hoc uersu. e si 1 Mγγνbea r. in Parthis pocula coctafoc . . Arrianui de Et Arrianus 'ex nauigatione maris Rubri compertum esse sic ibit,in Moscophagoriam regione. mulgat, mura cum alias merces uenales comportari, tum etiam lapidea uasa diuersi generis, de vasa myrrnina i yb quae fiunt Diospoli. Itaque ratione naturae , & auctorum testimoniis constat, myrrhina fuisse cosormata opere figlino:quorum materia odora, PIdata inmisi mruris,quinam alia existimari
233쪽
CIV. A debet, quam illa,quae nomine ipserum exprimitur,nempe myrrha Z Quod etiam antiqui metae indicant,qui numeris astri ti, nomen huius materiae v surpant vice operis,mirrham pro vase myrrhino dicentes ut Lucanus R, Papimaus b, Martialis Nec mirum videriir, mirrham,quae tantum placuit vinis condiendis translatam aliquando suille ad pocula,quod etia Graeci aliquan ζ si ri . . do tentarunt, ut de Rhodiacis ollulis dieitim est. Addimus nos his,quae Fulgentius Mythologia- fluar liba riim libro temo, auo capite,dum agit de fabula Myrrhae atque Adonis habet:q uibus manife e Mart. bb- α ste demonstretiir, mrrrham genus esse arboris;ex qua incensa lacrimae quae desudant, myrrham itidem esse dictant, inde vero fingendae fabuls argumentum e se suppeditati m. Ad hic insuper ob quaestionem nuper obortam nonnulla addere in hac editione compellimur. Cui Vir enim cum primis eruditus Nicolaus Faber Parisicnsis clarissimus I. C. omni genere litter rum egregie excultus, familiaribus agens litteris in eam sententiam cu pluribus nos potius abiis se, sic optat te,de vino myrrhato declarat, vi sioporiferam, quae mentem abalienaret a sensu, eam 4, stibpotionem Domino propinatam extitisse proressi essetnus, quam suisse vinum myrrhinum,quod myrrha coditu in magnis eo sueuisset esse deliciis: Cti,ut ait, apud Hebreos antiquus mos ille vigen ret, ut oes licet vilissimi cruciarii ante supplicium potarent propinatum myrrha tu vinum, quo penitus dementati ac stupore quodam in omnibus corporis membris consopiti,essicerentur dot ris expertes. Id quidem apua Hebreos fuisse usu receptum, Galatinum adducit in medium: sensisse hoc ipsum quoque Patres,& haud dubiam inter alios tradit esse sententiam sancti Hieronymi in Matthaeum his verbis Vsque hodie Iudaei,& omnes increduli Dominicae resurrectionis ace- . to&selle potant Iesum,&dant ei vinum myrrhatum, ut eum consopiant,&mala eorum non vi, 'deat. Rursum vero myrrhe esse seporem in serre,ex Dioscoride sibi vendicat. Sed di apud Genti e Distia L, Ies eum fuisse usum myrrhae,probare conarur, ut ex ipsa condita potio illis daretur qui gralles e L e .is.sent subituri dolores, ne eos sentirent, consopitis ex ea sensibus: idque ex duobus Apuleij Iocis , quorum prior se habet his verbis h Indidem sese multimodis commulcat ictibus,mire praesuinptione munitus.J de Alibi z: obfirinatus mira prs sumptione,nullis verberibus, ac ne ipsi quide 'succubiti tigni.JSed ipse quidem hos sic restitu edos textus esse putauit, ut ad germanam lectione hsit, myrrhae, pro mire, seu nua a utrobique reddenduin: sed absque exemplo aliorum antiquorum scriptorum, vel alicuius colicis haud facile admittendum. Q At ubinam, rogo, ad 'bstupefacienda ad sectionem membra reperiri potest medicos usos myrrhap Vel 'bi in reorum iudiciarijs quaestionibus mentio facta est Ue reo aliquo eludente myrrha seueriun iudicem λ Aut quo alio exemplo Isiacns aliquis ad suturos ictus prς munita se mum rha legitiise Vel quo probari potest exemplo, vocem illam, praesumptionem, ab ipso Apuleio pro manducatione acceptam λ cum pro audacia,vel temeritate, sicut ab aliis plurimis, usurpata ab ipso reperiatur, ut cum alth: Contra vesanam corum praesumptionem modestia in mea in approba- ii id. ix rem. J& rursum: Sacrilega pri sumptione Dei quem predicabat unicuin,&c. J Qiiamobrem haud '' facile lectionem antiquam couellendam existimo, quam retinent omnes codaces, & interpretes, secuti sunt. At quod spectat ad antiquum illum Iudetorum morem propinandi vinum myrrhatum iis, qui μυessent ultimum supplicium subiturimon imus inficias,quod in Thalniudicis scriptis id sit facile , 'reperiri: Sed an ob eam causam,ut myrrhatum vinum bibentes, mentis alienationem pasti, care- ' rent sensu doloris, hoc pervestiganduin est. Id ne sit mirrhae praestat e, haud adco sacile concedendum esse videtur ex ijs quae supernis sunt recitata ex Aristotele & Athenaeo: li orum illa sententia D est myrrhq esse prφseruare potius ab ebrietate, quam deliquium mentis adducere. Quibus consentietia sunt quae tradit Plutarchus ite ex Aristotele in libro de Iside ex Agypti tute metia: iis namque ob loci propinquitatem dc frequentiorem rei usum notior myrrha era ait enim: Myrrham AEgyptii Bal nominant; quae vox si interpreteris delirii significat amolitioneni. hec ipse. i Gil. sim Fl. die
Non tamen negamus,quod ait Galenus , myrrham si largius bibatur, aut dementare, at i morin die.lib. s.e. 3
tem afferre; cum hoc de vinum ipsum absque myrrha abundantius sumptum praestare soleat. p pς finem Sed de ex estectu rem quoque pensemus,& cognoscamus exemplo. Si enim ex antiqua Iudae CVI. rum tradit ne propinatum vinum myrrhatum Domino volumus illud pariter & latronibus itecum ipsoaeo uale supplicium subituris oblatum fuisse dicedum est: solemne namque eis erat vi h Thaim id tu omnibus ad supplicii locum perductis delinquentibus, peccatumq. ibi suum,cuius causa dam- δεμ i nati essent, publice consessi sonyrrhata potio propinantur,scq. potatos affigerent illos cruci. At Ve' 'cum constet ex Euangelistis, latrones in cruce positos mentis fuisse compotes,eaque locutos quaesbi constanaes eos suisse significarent,plane declaratur haud excitisse eam naturam myrrhati vini, vi bibentes illud homines dementaret, sed quod exhilararet potius dareturque danatis, secuduΣ sententiam illam superius recitatam i: Date sicerasia maerentibus, de vinum his qui sunt amaro animo: ut bibant, de obliviscantur egestatis suae de doloris sui non recordentur amplius.J Cur igitur non in eam cum multis de murrhato vino sententiam tuerimus, cum ex his quq superius dicia sunt, tum etiam ijs quet hic addidisse voluimus, satis potest cuique fieri manifestum. Ceterum lectori liberum esto,quam velit sententiam sequi. Quod enim myrrhae sit obfirmare metem potius
quam amentem reddere hominem;quodq.latrones, ex, Pl Prouetia vitti
ex usu myrrha poti, permanserint sensibus integri, in hanc nos iure traxere sententiam. Sed posterioribus litterisquq noster Faber addiderit, hic describamus post multa enim omeli plena haec ait: Addi etiam pos let,quod habetur cap.vit. Prouem. Date sicerain maerentibus; He-Draice legi: Date quod inebriet,morientibus. Hebraicum enim vocabulum, sichar, vel ut expoli eximi Graeci, H ita, significat,inquit sanctus Baslius Magnus,πα τι δ- .ra ριχ ι,πα. σα, de Rabbi Moses AEgyptius, morientes, interpretatur reos, damnatos . Id etiam quod habetur An LEcchaomia L a Psalmo
234쪽
p salmo L Ix. Potalti nos vino compunctionis, B. Hieronymus vertit, Potasia nos vino consopiente;& Chaldaicus Paraphrastes, Calice maledictionis: nempe quia cruciarijs maledicus a lege dabatur. eiusmod .phr.isi summam crucem designari, adnotant interpretes Hebraicuanter ccleros vero Rabbi Sclomol, vinum illud este ait cor obuoluens di cerebrum teriens,lternutare r.taciens:quod quid aliud est dicere, quam vinum istud sensus deturbare dc adimere Z aqua sentet nec Septuaginta longe recesserunt, qui ci ci κατ i titio transtulerunt. Nam Alexandrino idionarrenuomodo sacrorum librorum idioma grammatici Graeci nuncupat, σαυm atrum I O rem& veternum significariita B. Paulus ad Rom. xi. Isaiae locum xx Ix. cap. explicanS,spiritum 1 inris, seu uae r voculis exprimit:cuius etiam effectus ex eius de Prophetae sexto ca.ludiicit, is αλ στερο . Iru ,ναῖ Δ Πr μέα ου tir, a compuctione toto caelo alienos , quod agnouit Syriacus,qui, spiritum stupiditatis transtulit, Ex eo more etiam phrases illae deduciae cculcri possunt quibus Dominus per Prophetas impijs exitiu denuncians, se potui daturum eis vinum, siue calicem soporis,vertiginis,lorporis,stuporis,ac ebrietatis interminatur.)haec 1ple, ad polim imum id addes: Haec tamen apud me minime tanti sunt ponderis,ut non in tuam sententiam cocudam,cuius auctoritate mihi pro summa lege de rone praescripsi. hactenus de his Faber, qui Elirastiana modestia inagna animi demissione,amico victoriam cedit,qua iam prupe potituriisvMeri possit.Sed nihil inferat praeiudici j veritati adeo liberalis ab amico facta spontanea iuris ccisio. Intearum citeriam dico liberumq.esto lectori, quam veriorem putat sententiam, sequI. Inter nos autem ita sciat esse traia caelum,ut vincete veritate, cuius profestores atque cultores sumit Victoriam assecutus uterque dicatur. .
Addiicimus ad haec omnia corollarium de usu vini eonditi sanctis martyrib.etia prinati egrestium exemplum ex actis sanctorum martyrum Fructuos Episcopi Tarraconensis N ocioriavi ut ut suo loco dictum est nouerunt atque probarunt s. Augustinus atque Prudentitis. Hec enim io leetuntur: Cum ad locum ubi essent subituri suppilatum ducerentur,cumq.multa ex fraterna cna ritate ei osserrent condimentum uti permixtum poculi uti sumeret,ait: Nondum est hora loluendi ieiunium. Agebatur enim hora diei quarta,&c.JSc de usti di natura myrrhae in potu quae habet Fulgentius tertio Mythologiarum ex antiquis deprompta scriptoribu , ubi post multa de my - rhae natura taec de condito ex ea consecto: Petronius Arbiter ad liminis rhinum se poculum bibisse refert.J citat de Subrium veterem comicum istud ipsam per Mycera asserentem: ut plane appareat,non soporis inducendi causa,sed ad remissas vires mu-, randas . in usu suisse ex mirrha conditum apud antiquos. . . Haec quidem longius pertractare, praerer sententia nobis accidat, cogente ob emergentes post primam editionem ea de re quaestiones.)ia ite ratione dc 'pa' rhato vino obiectioni satisfacere aequae tenemur, q ς GHi in v q homini. ,mota est: Myrrhina inter vina nequaquam recensenda esta,e quod illis D tmulieribus,quae vini usu interdictae penitus essenti sentenam hic Gellii verba - . ferunt loream, passum,myrrhinam,de quae id genus optant potu dulcia jsicapc tia qui ex hoc sugillat Plinium b, a quo mutuati sumus auctoritatem,quod i myrrhinam rece fuerit,quae potius inter Dulcia tantum erat adnuineranda,quibus Ronimae in minae patria lege abstemiae licite uti possent: errat, inquam, qui di styς Est, Dulcia nam appellatione Dulcium,contineri quoque dulcia vina, Paulus I C, CAPI ς itur,du ait: Dulcibus lepatis, pa, destilliini, mulsum,dulce quoque vanum &c.le a Videbimur iQuin & passum quod inter Dulcia a Gellio recensetur,non solum Plinii testificatame, an mne eontinetiir,seci Ze Vlpiani I.C. cum ait:Siquis vinu legauerit, bet inclimum vinum continebitur, de passum.Jhaec ipse Nihil igitur prohibet,quin vin i Ominetur haec Dulcia:nec impedit,quo minus ex sententia Plinis myrrhina inter lautisin . q'. etiam Dulcia recenseatur. Nec quod myrrhinam Romanae lentinaedicite biberent, negar eam causam esse uinum: sicut nec inficiari quisquam potest passumesse vinum, quod tentara et iij atque Varinis illud Romanae mulieres lege abstemiae compotarent. - . Etenim haec licet vina dicta essent,tamen eam ob causam quod inebriare mmune soleret. mulieres eis uti,haud vetitum eratmam quod essent sui natura dulcia,nequasuam vim habebat inebriandi sed ebrietati potius resistendi,quod Plutarchus ς atque Macrobius interetur. Passum quidem,umum perdulce quod no inebriaret, Romanas seminas citra e it
re noluisse restatur Varro, a proinde multo magis my rrhinam,quae non tantum ob dulcedinem,
se zob Diaturam ut dictum est absque ebrietate mentem liberam conseruaret. Ex quibus omni il- hsetur, vinacuncta millieribus Ronianis vetitaeio,illa vero tantu perim iuxaliqua arte con secta, effectaq.dulcia,essent inducendae ebrietatis expertia, iuxta illam illitarcha isententiam: Dulcia admixta vino, primunt ebrietatem.JCeterum 8c illud reis prestis,ii Meq.aqua lotis Ioram confici,ita Sc Passo vino peracto, ex aqua addita, teste Plinio Lemel seeudariu passuria:sim.potitisse accidere de narrrhina, ut priori vino educto,aqua iniecta super residua myrrhina alia conficeretur instar lor hi'. Romanae seminae uti legirinae reta Datetit ma is libet.Gellius interpretandus sit,ut non ipsum pril. Colun
estes Eoi magiἰῆ t talltu interpretandus sit,ut non ipsum primarium vinum, sed quot
ex aqua mitincta vinaceis postea redderetur, uim Romanae seminae biberent,dum ipse Gellius no loram, ait,sed lorea siue lorea:cloia squae spectarent ad loram, at a. instar lora coiisci scieret.. nempe quod Columella b restatuo ut dulcis aqua conasciatur super vinacea vino pressa is p tare liceret. At haec satis, immo superflua ad significandum myrrhinam recte ex I linii sententia inter vina lautissima recensita,cu alioqui non desint innumeri plane restes,quTyrrhina uinu pellent. His de myrrhato vino absolutis controuersi s, ut vitae digressa est reuocemus
235쪽
magria consideratione dignum est, quod scribit Euangelista Dominum myrrhatium vinum a Muni . non accepi ile:qilippe qui prudens volensq. omnes aerumnas sponte susceperat,quamlibet quari et occasione oblatam consolationem admittere recusauit; cum e contra vinum selle mixtum sal, a gustass)h,de oblatum calamo acetum accepisse,tradant Euangesistae . Sed reliqua prose- e
Quod in primis ad Golgotha spectat, locum illum quo ad supplicium crucis ductiis est Iesus i CXI. haec Hieronymus 4: Loeus inquit, est Caluariae,& usque hodie osteditur in AElia ad Setemptriona Golgoth Iem plagam montis Sion. hunc eumdem esse montem in quo Abrahain iussus est immolare filii, d Hieride lam
stus crucifixus est.Denique ab eo loco, unde B.Abrahainiussus est prosciscitertio die ad loeum ubi Christiis crucifixus est,petuen itur. J haec de Golgotha Augustinus. Ceteru ubi Lee diYerit Hieronymus,no in enimus,nis tantii in comentariis in Marcum qui illi salso attribuuntur. a Bedag haec in eadem sententiam: In loco autem illo, quo Abrahain altare ad immolandum fi Hi nao Manlium construxit,niena est lignea non parua,in quam pauperum eleemosyni solent a populo de- a i
Cur vero idem mons Golgotha dictus si Caluariae locus:maiores omnes antiquorum etiam CXIῖ firma acceperunt traditione,De esse nominatum montem illum,quod ibi primus homo sepultus stald in primis Tertullianus h, in carmine quod scripsit aduersus Marcionem testatur ius versi h Lb cum
Lingua paterna prior sic illum nomine dixit. νι MIeputi . Hic messium te, ra est , e est victoria signum. Os magnum lae veterer noti νι docueνe repertum:
Hic homi rem primum sinepimus se separtum c.JHaee Tertullianus.Origenes etiam haec in eamdem sententiam; Locus Caluariae dicitur non qua .lemcumque dispensationem hal ere,ut illic qui pro hominibus fuerat moriturus moreretur. Ve- 2: lac nit-uie traditio quidam talis,quod corpus Ah primi hominis ibi sepultum est,ubi crucifixus est Christus: ut sicut in Adam omnes moriuntur, sic in Christo omnes vivificetur:vt in loco illo q- dicitur Caluari ρ locus,ides docus capitis,caput humani generis resurrectionem inueniat cum populo uniuerto,pertesiirrectionem saluatoris,qui ibi pastus est,& resurrexit.jhaec Origenes. Item de Basilius λ: Obtinuit,inquit, famaqiuaedam in Ecclesia memoriam conseruans,no quidem scri h Basl.ia Lempto proditam,quae talis est: od prima utique Iudaea hominem habebat accolamminatriini Ada cf. simul atque excidit deliciis Paradisi,in hac terra collocatum, ad mitigadam iacturam bonorum, quibus fuerat exutus. Prima igitu retiam mortuum hominem excepit,quidi illic eam eui addictus erat,sentetiam condemnationis plene est executus. Itaque insolens esse ac nouum videbatur illius aetatis hominibus spectaclitum, os capitis desuente carne nudum:at illi recondentes crantuloco illi indiderunt nomen Cranion, id est, Caluariam. Probabili ratione potuit Noe non ignorasse sepulchrum principis huius,& mortalium omnium primigenii: siquide ni de hac re fama a diluuio mox per orbem propaetata est ab ipso di dimanavit:em. Dominus excussa origine hum me mortis,in Caluariae loco est passiis.J hucusque Basilius. Et ne singulorum sententias velut exo scripto recitando prolixiores videamur,non illa tantum auctoriIn filii eadem pene scripserunt, ... - hic reseramus,nimirum Athanasium , Epiphanium φ, Ioannem Chry sostomum δε alios r centiores Graecorum:ex Latinis vero post Tertullianum,auctorem illum Pie Cyprianum,siue ii r; Δ. li ferme equalem qui scripsit de operibus Cardinalibus Ambrosia ', Augustinu P, & apud Hie- M. ronymum q ad Paulam de Eustochium Se Marcellam in haec verba: In hae urbe imino in hoc tuc n Chryse in I Ioco Se habitasse dicitur di mortuus esse Adam,unde dc locus in quo crucifixus est Dominus no- - . ster, Caluaria appellatur, scilicet quod ibi sit antiqui hominis caluaria condita ut secundi Adam, ' 'id est Christi sanguis de cruce stillans, primi Adam&iacentis protoplasti peccata dilueret, & p Au de temp. tunc sermo ille Apostoli compleretur : Excitare qui dormis,de exurge a mortuis,& illuminabit term 71 SQ, te Christus.J h e ille. Genec ε i. Ipse autem Hieronymus haec ipsa recitans, haud libenter his adstipulari videtur,immo & co 'tradicit,cum est : Audiui quemdam exposuisse Caluariae locum,in quo sepultus est Adam , & ideo sic appellatum esse:quia ibi antiqui hominis sit conditum caput, & hoc quod Apostolus di 2 L haereat.Surge qui dormis,& exurge a mortuis, de illuminabit te Christus.Fauorabilis interpretatio, a Hire.in xlata milices aurem populi, nec tamen vera. Extra urbe enim,&soras portam loca sunt inqtiibus trun thaeum cantur capita damnatorum,de Caluariae, id est, decollatorum, sumpsere nomen. Propterea aut ibi IN Hic φην' crucifixus est Dominus,ut ubi prius erat area damnatorum,ibi erigerentur vexilla martyriir de M. Dum: . quo modopro nobis maledictum crucis factus est,& flagellatus est,ta crucifixus,sc pro omnium salute quasi noxius inter noxios crucifigeretur. Sin autqui iam contendere voluerit,io ibi Dinminum crucifixum , ut sanguis eius stiper Mae tumuli ini distilaret interrogamus eu,quare & alii latrones in eodem loco crucifixi sunt Ex quo apparet, Caluariam non sepulatirii primi hominis, sed locum significare decollatorum:ut ubi abundauit peccatum,superabundet grati Adam veto sepultum iuxta Hebmn & Arbee,in Iesu nisi Naue volumine legimus.J haec Hieronymus. i usu. i . At tanti Patris in primis rogata venia his nequaquam adduci possiriniis,ut quod non ab uno Cxiv. vel alio,sed ab omnibus sere antiquis patribus Mec ut quidpiam recens excogitatum,sed a maioribus traditum 5: scriptum est, tam cile conuellamus:cum praesertiinea quae ad haec impugnata inducit non videantur esse huiusmodi quae nos ab illis penitus dissentire copellat. Quid enim
repugnat ut locus ille,ubi primus homo sepultus dicit,postmodii electus fuerit et in edito loco si ι.εις Tom. I. L a situs
236쪽
. Iosue I 4. h losue s.c Num. II.
stiri sit & HierosoIymis proximus ad supplicia damnatorumt Nec illud probatur , a capitibus Adecollatorum,quod illic truncarentur capita damnatorum locum illuni appellatum esse Calliaria in ,eiusmodi enim supplicium apud Hebraeos nec lege esse sancitum, nec consuetudine inuenimus approbatu Apud Romanos enim erat in vis,quos haud multo ante hec repora Iuciis dominari coepisse,certum est. Rursu in vero quod ad illii in Adam pertinet,qui diuinae Scripturae testimonio dieitur sepultus in Hebron, hauci putamus locum adeo patentem praeteriisse tot disertissimos viros,ut adeo inconsulte , ne dicam temere ea de primi parentis sepultura conscripserint, si existimas lent, tanto teli imonio mendacii poste redargui,&accusari,nisi de ipsi sensissent,de altam potius Adam quam de primo omnium patre,diuinam Scripturam et se locutam. Haec vero ut certiora habeantur, ipsa eiusdem ciuitatis origo ex eodem Scripturae loco petenda est,quae sic se habet . Nomen Hebron ante vocabatur Cariatharbe. Adam Maximus ibi inter Enacim litus est.J haec ibi porro Cariatharbe idem est,qacinitas Arbe. Fuit Arbe pater Enac vi paulo inferius sequeti capitulo dicitur h. Enac uero fuisse gigantem,S parente giecur tu habet liber Numeri his verbis i Ibi, ut Hebron scilicet,vidimus naiaistra quaedam filiorum Enac de genere giganteo,quibus comparati quasi locustae videbamur.JAb Enac stirpem Enacim ipsos gigates eade diuina Scriptura μ nominata consueuit.Quod igitur Adamaximus inter filios Enacima Don. i a. si . -- . Iosue i. sepultus dicatur,non de alio qualia de uno ex gigatuin munero, sui ceterorum maximus habere ς ivi Oh iq tur qui . Adam sit appellatus dictum existima rius. Testatur Iosephus , adhuc temporibus suis ' monstrati solita ossa gigaimim,qti iiii Hebron sepulti erant adeo magna riuali inquit, vix credant qui non viderunt ipsi. Persuadet id ipsum illud maxime,quod inusitata sit ea in diuina Seriptura nomenclatura; ut primus omnium parens Adam sit maximus appellatus. Sed haec de his Quod vero idem Iocus in medio terri sciis dicatur, ac secudum propheticum sermonem, Deus operatus sit salutem in medio te me: Hieronymust in illa Ezechielis verba: Haec dicit Dominus Deus ista est Hierusalem,in medio gentium positi eam & in circuitu eius terras J ait: H ierusalem in inedio mundi sitam, hic idem Propheta testatur,vmbilicum terrae esse demonstrans.J di inserius: operatus est salutem in medio terrae: a parte enim Orientis cingitur plaga quae appellatur Asia; a partibus occidetis,eius quae appellatur Europa: a meridi & Austro Libya & Africata Septentrione Scythia, Armenia, atque Perside et cuctis Ponti nationibus. In medio igitur gentium: lose 'i. de bel posita est,ut quia notus erat in Iudaea Deus.J haec Hieronymus. Iosephus Saliam iniit rationem,
dum Iudaea describens,haec alti Media vero eius est Hierosolyma: unde quidam non sine ratione viribilicum eius terrae eam vocaverunt.J Victorintis Pictaviensis de eodem loco his agit versibus m laeus ex omni m. edium quem erect Orbe, Golgotba Iudai patrio cognomine dicunt. JBeda h. qui eadem Victorini recitat carmina, hic alti Columna celsa stat quae aestiuo solstitio umbram no faciti unde putant ibi mediam esse terram,& historice dictum: Deus autem ante iacula operatus est salutem in medio te . haec ille. sed prosecto fieri no potest quod asserit Bedat nam si id ita esset necesse omnino seret Hierosolymam ponere intra zonam torridam,& tropico salte cancri subii rere, at ab illo longius abesse omnes qui terius describunt, apertissime tradunt, Neertissimis experimentis etiam nunc cognosci potest. Sed illiid no male,vel Hiero lymam sitam in messio terrae habitabilis, vel in medio Palaestinae. Animaduertit atq. correxit eumdem Bedae e rorem noster Thomas Borius vir cum primis eruditus. cx VII.
His igitur quae ad Colgotha spectant,in hunc modii enarratis,quae reliqua sunt passionas Christi breui quodam compendio perstringam. Exuerunt suis vestibus milites Iesumata'. in quatuor diuiserunt partes,& quisque militam partem suam accepit super tunicam vero inconsul sortem. Errare illos existimo, qui putarunt Christi vestem inconsutilem fuisse prei 3 Ear.
in prouerb. 3 I. r tunicam vero mconsutile
miserunt sortem. Errare illos existimo, qui putarunt Christi veste tiosam nam haud credendum est eius generis vestibus Dominum usum esse,qui Ioannis praedicans sanctitatem dixerat:Qui mollibus vestiuntur in domibus Regum simi.J Vnde consideranduduod Isidorus Pelusiota ad Cratonem stribens, haec ait: Erat aurem tunica eius desuper contexta per totum.Quis autem vestis illius vilitatem iῖnorat Z ut qua Galillorum pauperes utatur: apud eos enim maxime huiusmodi vestis genus fieri solet arte quadam,ut pectoralia, retractim consutum, haec I sidorus. Erat illa ait Ioannes inconsutilis: quod sane genus uestis haud facile. stissuram patitur, quin tota pariter retexatur . Contextam illam suilla a sanctissima Vimine par est credere: nam in Oriente hominum vestes a seminis coniici solitas, liber qui dicitur Esdret testatur. cum alti 'Ipta faciunt stolas omnium hominum. J eadem etiam in Prouerbiis m de optima
muliere dicuntum Confidit in ea cor viri sui, di spoliis non indigebit.J & postea: Domestici eius vestiti sunt duplicibus .a
N Greg. ron. nens s quatuor clauis:
Ceterum interdum martyres pluribus etiam clauis in cruce confixos, dicemus tertio Annalium initio Aede Christo Domino nostro antiquiores imas ines,quatuor ipsum aflixum clauis repraesentat.nempe seorsum singulis pedibus singulis confixis clavis. Sed aliam sentetiam de tribus cla
tamen, ut secundum ea quae a nobis siperius dea sunt p
vero Hεbraica,vtq Grica inserior ta barbara a Romanis habere tiposita est inscriptio. Siquid ε
237쪽
A apud eos in theatro locus infimus senatorii, summus vero plebis . , di intritipho postremus Inr- a sipoicti Iur peratoris,sed N in triclinio nouissimus Cossilis erat h, sicq. sededo,, edera lin& recubendo, lo--h cum vitiinus primus esset. Crucinxi sunt cum pariter duo latrones,unus a dextris alter vero a sim s . ,Σαὶ .i's . num psecutoribus exora iit, lices: Pater dimitte illis,non.n. sciunt quid facillit. Ad hee, Principes tacerdotiim,de qui cum eis erant,irridebant eum de blasphemabant, illudebant eidem de milites. Insuper cum de unus ex latronibus qui cum eo affixi cruci erant,conuiciaretur ei: mox alter illam blaspheinantem redarguens, Christum confessus, se eidem commendauit, qui & ab eo meruit audire: Hodie mecu eris in Paradiso. Stabat interim iuxta crucem Iesu Maria mater eius, de soror matris eius Maria Cleophe,& Maria Magdalene; aderat & Ioanes. Cum vidisset ergo Iesus matrem, dc discipulum itantem quem diligebat dixit matri siae: Mulier ecce filius tuus . deinde discipulo: Ecce mater tua,& ex illa hora accepit eam discipulus in sua. Dum haec agerentur, hora sexta factae sunt tenebrae super uniuersam terram , usque ad hora CXX.nonam. Cumque his addat Lucas Euangelista de Solem esse obscuratum, satis perspicue declara- ς D rib, a tur,non ipsam Iudaeam tantum ut aliq uando oriaenes i dixit 'sed uniuersum plane terrarum L i: ta orbem olfisum fuisse tenebris. Porro ille ipse Origenes auctor huius sententiae, cum agit ς ad- d oid in M. uersiis Celsiun philosophum Epicureum, Christianoris hostem infensissimum,de admirada tunc 3 1. facta Solis eclipsi,non ex Euangelistarum testimonio, quibus Ethnicus homo no crederet, sed ex ς Orig. eontra Phleponte Hadriani Imperatoris liberto, insigni chronographo,de quo plura scribit Suidas, testiirionium citat his verbis: De Sole autem Tiberis cosaris tempore obscurato,quo imperante Ie- es sus ereditur cruci fuisse affixus,& de magnis terrae tunc motibus factis, scripsit Phlegon in terti 'decimo vel decimoquarto ut arbitror de temporibus libro. Se inserius: Putat autem prodigii l codiicendum quod moriete Iesu contremuerit terra, S: cuncta sint tenebris obuoluta, de quibust tamen ut licuit, pra respondimus,cum de Phlegonta ipsum produximus, aluat ris temporibus patientis iistoriam fuisse complex inm&c. porro ipsius Phlegontis verba Eusebius f recitat, sic
dicens: Scripsit vero super his de Phlegon, qui olympiadum egregius supputator est, in libro decimoquarto ita dicens: Qiuirto autem anno ducentesimae secundae Olympiadis, magna & excellens inter omnes,quae ante eam acciderant, detectio Solis facta est: dies hora sexta ita in tenebr tam nocte versus,ut stellae ccxli visae sint, terraeque motus in Bithynia Nicaenae urbis multas aedes sibi tertit. Jhaec Phlegon. Tertullianus S item aduersus Gentiles agens,non ex Liragelio testimo 2 ulo Aponium, sed ex ipsorum scriptis adducit, ni ait: Eodem quidem momento dies mediti in orbem si- ira gnante Sole, subducta est, deliquium utique putaueriint, qui id quoque super Christum praedicatam nescierunt. Et tamen eum mundi casum relatum in archiuiis vel iris habetis .i haec Tertullianus. Lucianus h itidem aduersus Gentes agens: Perquirite, inquit ii Annalibus vestris,& inue- h Lucianus ianietis temporibus Pilati, fugato Sole, interruptum tenebris diem, Aora sui mar.
Quomodo autem eiusmodi Solis desectio facta sit. Dionysius Areopagita stribens ad Polycar CXXI. piim,cum inuehitur in Apollophanem philo phinia narrat his uerbis: Quid de illo qui tempore
inicis Dominicae factus est,Solis defeetu diciturus es8 Eramus tunc ambo apud Heliopolim, am- ri . . . Loque simul incidentem mirabiliter Soli Liuiae globuin notabamus non enim eiuste coniuncti nis tunc aderat teinpas ipsam l. rvrsiis ab hora nona ad vesperum, ad Solis diametrum supra na- 'turae vires restitutain. In memoriam autem illius reuoca etiam aliud quoddam, nempe enim ut ipse non ignorat eam Lunae incidentiam ab Oriente ripille, de usque ad uolaris corporis fine peruenisse, ac tum demnm msiliisse notauimus,nmite vero eadem ex parte, ut assolet,& incidentia il- D la de repurgatio facta est, sed ex aduerso diametri . haec sunt que tunc temporis coligere,naturam
profecto superantia,ac soli Christo possibilia,qui auctor est omnium, facitque maena ac stupenda, ruorum non est numerus. ista illi, si licuerit, dicito. J haec Dionysius ad Polycarpum. Idem ille de eadem re scribens ad ipsum Apollophanem,agit his verbis: Heliopoli tu quidem CXXII.
Pene mihi coaevus, de ego quinque de viginti fere annorum tempus exoluens, una morantes costiteramus,cum seria quadam sexta,et hora etia pene sexta,Sol horribilibus subito est obsitus reneis bris, Luna ipsum intercurrente,quia non Deus, sed creatura Dei in ipsius verae lucis occubitu lucem non potuit. Quaerebam enim tunc apud te,qui mihi sane sapienti silinus videbaris, quid ipse inde sentires,tu vero mirabili prudentia subintulisti, quod usque adeo penetralibus mentis meae alte in hesit, ut nulla obliuione deleri,nulla umquam valeat mortis imagine deterreri. Ostii si enim tenebris ipsi eramus,orbem Solis undiquaque et ex aequo occupante caligine, et postquam repurgatio et restitutio facta est, Luna ad Solis diametrum conuersa aufugit. Et tunc quoque regulam Philippi Aridaei assiimpsimus: Cumq. reperisti: mus,qti et erat notissinaum,eo tempore oleira eclipsis molestias laboresque minime perpeti debuisse,ac nihilominus Lunam ab Oriente solarex splendorem pullis nigrantibu R. velis obauxisse, cimi soleat ex occidua parte Solem ingredi, tunc autem opifices lucis thesauros caliginibus aura ipsa genuerrat, ad occiduos usque solis fines peruagata ut ipsi putauimus occultauit: cum tamen et Lunae id tempus deesset, nec coitus vicinum tempus esse cognosceretur: Aio ad te ne iue enim adhuc mysterii tantae rei conscius eram o ingentis prudentiae promptuarium, quid, inquam, o doctrinae speculum Apollophanes, his secretis adscribis3 Ad haec ,nescio quo pacto diuino quod ain amatu. et non humani sensus sermonem se fatalisti: Hae,o bone Dionysi,diuinarum vicissitudines sunt rerum. Denique vero adnotarum dilisenter seriae diem,et annum, an nunciatione quam sacer Paulus nostris attentis auribus in sudit. consentientibus signis conspirare et concordare expertus, manus veritati submisi et ex falsitatis a re m. innexibus sum absolutus, quam quidem veritatem mirifice estero,quam et tibi coinin nico. J hacte Ioel με.
mis de his Dionysius. kDe eodem quoque Solis deseetu admirando Hieronymus agit, Augustinus etiam pluri- ' xti ' bus tui et fuisse praeter omnem naturi ordinem, scribens i ad Hesychium,his demonstrat; Non ι Aut .epia. 14.
238쪽
erat, inquit, talis ille Solis desectus, quando Christiis exucifixus est, & ideo vere mirabilis erat & Aprodigiosus. Pascha enim fuerat Iudaeorum,quod nonnisi iii plenitudine Lunae celebratur. cundum autem Astrologormn numeros,certum est, Solem, quando Luna plena est, non polle descere, sed quando finis est Lunae: non quidem semper, sed aliter numquam, cum secundum illos numeros deficit. Quid ergo tale umquam meminit apparuille de coelo,ex quo Dominus illa praedixit, quale apparuit,quando passus in ZJhaec Augustinus. Cum haec apitur agerentur,circa ' horam nonam exesamauit Iesus voce magna,dices: Eli Elilam malaba inani quod est interpretatum, Deus meus, Deus meus ut quid dereliquisti me Θ P stea dixi Sitio. oblatumque tunc acetum accepit. Hec pluribus Euangelisae. M ad propinationem aceti spectat, nulla inter sanctos Euangelistas est discrepantia, quantumlibet Ioannes dicat spongiam aceto plenam hysopo circumpositam Christiori admotam, Matthaeus vero di Marcus eam arundini seu calamo tradant impositam ut ex his quae dicturi sumus facile apparebiti Sed in primis illud pervestigandum est:Quorsum hec omnia parata ex industria erant,nimirum vas aceto plenum, spongia, hyssopus,& arundo certe haec non casu in more extra urbem posito sunt ni ta. Sed si consideremus attentius,quis esset horum singulorum usus ac virtus; rem integram pro- nculdubio intelligemus; simulque est e commentum certo sciemus, quod aliqui dixerunt,ad accelerandam reorum mortem consueuisse Iudaeos cruci affixis propitiare acetum. Vt igitur de hoc primum agamus: virtutem a natura instam esse aceto sistendi sanguinem, eamdemq. hysopo simul& spongiae inhaerere,pluribus in locis testatur Plinius Vr cuius est in prinus locus egregius N ad rem de qua agimus valde accommodatus,cum ait acetum fasciculo hyssopi conditum sistedi sat guinis vim q uamdam de efficatiam habere, siue spongiae superponatur, siue ad potandum detur e tribuit & Dioscorides ς eamdem aceto virtutem,cum ait: Acetum crumpentem yndecuniq. sano uinem potu sistit.JSi vero acetum iunctum sit hys po; maiorem inde haurire eiscat iam ad sistellum sanguinem ex clauorum Vulneribus manatem, cum pendenti in cruce spongia super arundinem affixa admouetur, iure dici posse videtur,haec quod ad potum pertinet. Verum non potu tantum, sed earumdem rerum applicatrone, de facta vulneribus admotione, eadem haec ipsa praestari solebant. De spongia quidem cum loquitur Plinius d, haec est . Veteres spongiae conglutinant vulnera.JN paulo post: Spongijs vulnera utilissime fluentur.Jae rurse Ipsae inflammationibus vulnerum ponuntur nunc siccae,nunc aceto cotispersae.Jac demque: Sanguo Gnis profluuium sistunt ex aceto vel frigida .J His autem quae scribit Plinius, antiquus rei usus co- sentiti siquidem mos erat, ut gladiatori vulnerato, ad siccandum si uentem sanguinem spongia co-tinuo ministraretur. Vnde Tertullianus ' in libro de Spectaculis, de his mentionem habens, sic ait: Poterit & de misericordia moueri defixus in morsus ursorum,& spongias retiariorum.Jld ipsin & in marmoribus nobiliter sculptis vidimus,nimirum Adonidi ab apro recenter vulnerat continuo a ministro quopiam admotam spongia ac vulneri superpositam,ut fluentem cruore uxsisteret. Habentur haec in antiquo sarcophago ea historia egregie admodum effigiato, quod R mae asteruatur in aedibus Tiberii Ceuoli, Via Triumphali. Sic igitur ut ad rem,cuius causa huiusmodi est suscepta digressio, redeamus ex industria omnia potiora medicamenta quae sanguinem sisterentia Iudaeis parari solita, in quis cruci affiger: tur, satis superque demonstratum esse videtur,elucidatumque quod ait Ioannes L, Vas ergo erat positum aceto plenum. Illi autem spongiam plenam aceto, hy isopo circumponentes,obtuleruntori eius. J in quota magis veritati consentaneum esse videtur, quod ex Graeco textu colligitur, de
ex Theophylacto qui hunc locum est interpretatus, acetum illud hysi o suisse permixtum, atq. Dconditum, sicq. ex aceto & hysi o spongiam suisse imbutam, atque arundini affxam,ad potum Domino propinandum. Ceterum medicamentum illiad sic compositu, non potus causa sui se praecipue institutum putamus, sed magis ut eo sic ii faci sponsia recentibus admota vulneribus, fluerem largiter sanguine continuo sisteret. Est & eius rei coniectura non leuis: quia ut accepi ab his qui eam viderunt sponsi aqua potatus est Dominus Iesus Christus,quae usque hodie summo, honore at citatur Roinae in basilica Later ensi, quasi aliquando sanguine tincta suisset, ruborem quemdam adhuc retinet,quem semel imbibisset, sicque putamus madidam prius sanguine spo giam, atque pressam,aceto postea de hyopo superinfusam proh scelus sacratissimo ri Domini
propinatam. Verum quod cum accepisset,dixerit: Consummatum est, di inclinato capite tradidit spiritum, id non 1 circo euenit, quod eiusmodi potus sui natura quod nonnulli perpera dixerui . mortem accelerandi vim habereti sed potius Deo sic dispensante, ne Iongiore vita reseruaretur ad cruristagium; quod de eo prophetice scriptum esset; Os non comminuetis ex eo. J Quamobrem . quod maxima omnium poena cruristagium este soleret; haud putamus, humanitatis intuitu, liis ad sistendum sanguinem eos consueuisse uti remediis, sed potius ferali saeuitia, ut sic diutius 'E- Lias atque aerumnis cruci affixi distinerentur, ac demum crudelissima fractura ossium ante solis occasum ut mos erat ad vesperum necarentur. Cum igitur ut dictu inest acetum Dominus accepisset dixissetque g. Consummatum est,esamans subinde voce magna,ac dicens h, Pater in manus tuas commendo spiritum meum, inclinato capite,tradidit spiritum. Tunc vero velum templi scissum est in duas partesiai summo v'. deorsum.JQuala aute eiusmodi genus veli esse soleret; pter illa quae in diuina Scriptura de eo script legutur,iosephus , qui vidit,sic una cu loco in quo appesum erat,describit; Interior porta tua rata erat,di circum ipsam auratus paries desuper habebat auratos pampinori unde racemi stat ra hominis pendebant,& sores habebat auratas,quinquaginta δύ quinque cubitis altas sexdeci vero latas. Ad hic aulaeum longitudine pari hoc est,uelum Babylonium,hyacinto,& bysso,& coceo,& purpura variatum, admirabili opere factum, neque contemplatronis expers colorum permixtione, cocco enim videbatur ignem iuutari, bysis terram, di byacintho aerem,& mare purpara partim
239쪽
ra,partim quidem coloribus, bysso autem de purpura origine: quoniam byssum quidem e terra,
mare autem purpuram gignitae rari. in co perscripta omnis caeli ratio,praeter signa.J hactenus Imsephiis de velo exterius posito ante primum tabernaculum,ubi candelabrum erat,mensa,atq. thuribulum: additque alterum fuisse velum,quo intima pars templi quae dicebatur Sancta sanctorii, , operiebatur. Ex his quidem erroris arguuntur, qui existimarunt unum tantu fuisse velum in templo. Porro hoc tempore conscissit in suisse velum exterius positum,quod erat cunctis perspicuum, ς phare populum segregabata sacerdotibus, Hieronymus iure a stirmat .Quid vero portenderit tan s a. - etum prodigium, relinquimus interpretibus haec fusius explicada. Addit ad Ilaec S. Ephraena Syrus de his r- b, cuius summam in scribendo suisse auctoritatem, Hieronymus tradit V, tunc cum velum tem c Hier.de scrip. pli scissiim est,columbam etiam e templo egredi visam esse. Meles Tunc etiam & magnus factus est te minus,adeo ut ea concussione scissς sint petrs de quo te- CXXVIII. stimonium ex Phlegonte ab origene di Eusebio recitatum superius descripsimus. Meminit Pli- Terraemotis nius 4 sub Tiberio ingenti terraemotu dirutas esse duodecim ciuitates in Asia. aaquas subleum tepore pastis. das factam ab eodem lmp. tributorum remissionem, Suetonius tradit L eadem dic Dio i. Qiis vcum ad haec tempora passionis Domini referre conetur Orosius, plane a Tacito ac Dione argui- d Hurarachi
tur,qui ambo sub Consulatu Coelii Rufi atque Pomponii Flacci ea ponunt. anno Domini cilicet ii '
decimonono, Eusebius vero in Chronico anno vigesimo. Ceterum quis neget terraemotus hoc an iterum repetitos,id ipsum praesertim post Euangelistas testante Phlegonte, etsi non Asiam tuc fDio lib. 1ν.
concussisse certe in aliis orbis regionibus sui magnitudine prodigiosos suisse λ De lapidibus eo g Cyril Cuein. terret motu conscissis, liqc Cyrillus g HiemsisIymorum Episcopus: Hacterius Colgotha mostrat, ubi propter Christum petrae scissae sunt.J Porro non Hierosolymis tantum, sed & in pleri'ue alijs
Orbis terrarum partibus, scissos montes eodem ter motu,incolae firma traditione testantur,nempe in Hetruria montem Aluermae dictum, de prope limis Campanum Caiectς promontorium. Ad 'haec insuper addimus, tradere S. Hieronymum h ex Euangelio Nazarenorum, quod in L h His πιι 19, timi ira transtulit, dem quoque terraemotu templi superliminare collapsiim esse, tum de Angelos
praesides templi auditos esse, dicentes: Transeamus ex his sedibus.j id & Eusebilis quoque tempore Christi passionis accidisse testatur; licet Iosephus ad Pentecostes reserat tempus. Sed quam sacile homo ille, siue inconsiderantia, siue dolo malo in his qui sunt temporis errore Iap sius inueniatur, superius saepe demonstrauimus. Eodem insuper terraemotu di monia muta sepulchrorum aperta esse,N multa corpora sanctorum a mortuis surrexisse, Hierosolymamq.venissu nam sepulchraseris erant posita &apparuisse multis, Euangelica docet historia. i Matth. 1' ipsa verba: De morte vero daemonum audiui ego ab Amiliano, vim prudente simul atque modesto,quem credo multos vestrum cognouisse: Cum tu Italia patet si uis nauigaret circa insu- a Trita ' ' las, quas Echinadas appellant,natu ventorum deficiente, noctu prope Pari aes dcuenisse, cum luc De attio proci omnes pene qui simul nauigabant, attentiores vigilarent; repente a I axis insula vocem magnam stio. auditam suisse qua ' Thramnus quidam vocabatur,quae vox nouitate rei Omnes magno percil- Thamis. lit miraculo. Thramnus enim ille qui vocabatur,homo erat .Egiptius,eius ipsius nauis gubernator qui bis vocatus nihil respondit,tertio vem vocatiis,morem gessit vocanti,atque respondit. Il lum vero multo maiore voce sic exclamasse: Quando iuxta paludem fueris,annuncia tunc, Pana D magnum mortuum esse. Qua re audita,magno aicebat Epitherses sie enim a miliani pater vocabatur omnes terrore perculsos fuisse. Cumque dubitarent, utrum obtemperandum esset voci illi, an non, hoe Thramni consilium ab omnibus approbatum esse: si secundi quidem spirarent venti, nihil esse dicendum,sin vero tranquillitas maris esset, Se vetorum natus, cum in eo loco essent, oinnino deficerent,non esse retinenda quae audiuere. Cum igitur iuxta paludem essent,quia nullus esset status ventorum,tunc Thramnum in mare pmnum respicientem magna voce dixisse quae audi Diti Magnus Pan mortuus est. Qua re nunciata,magnus multorum geninus, immo vero uinum rabilium, miraculo quodam commixtus subito augitus fuerat.
Et quoniam multi fuerat qui ea in naui nauigabant, cito ac facile cum Romam venissent,huius Cinx modi rei rumores uniuersam Vrbem repletiere: Sc a Tiberio Caesare,qui tunc gubemacula Reipii 'blicae gerebat, Thramnum accersitu in misse. Cui rei tantam fidem Tiberius prebuit, ut Philos Dis,qui tunc Rome reperti erant,accitis,diligerer quisnam esset ille Pan, ac curiose scrutaretur. Omnes autem illos quibusdam in idem conuenisse coniecturis, ac dixisse, de illo sibi videri nunciatum fuisse,qui a Mereurio & Penelope natus fuit. Cum haec de morte Pan Philippus dixisset: nonnulli eorum qui aderant,eadem ipsa ab AE miliano sene audisse se testabantiir. Jhactenus de Paz ne Eusebius ex Plutarcho. Haec qii idem ab aliquibus in eum sensum sunt accepta, ut Pan Chri- Deuerim PAEstus Dominus uniuerso in inrelligeretur, eiusque mortem ut suam ipsoru cladem luxisse daemones,quippe qui adhuc ipse vivente saepius fuissent lamentati se ab ipso torqueri. Sane quidem, si rei testae fidem adhibendam esse putamus, nequaquam de illo Pane quem Gentiles colebant, ea dunt intelligi. nam si Panem,ut illi dicebam hominem suisse dixerimus, longe ante haec saecula ipsum ob ijsse humanum diem certum est, si vero aliquem daemonum fuisse amrinauerinius, intellectu ales ipsas creaturas morti non siibiacere, exploratissimum est. Sed ad Euangelicam hist
Cum igitur tot tantaq. diitina operatione prodigia facta essent. Centurio i haec videns .ac prae CXXXI. eipue admiratus quod Iesus voce magna clamans expirasset, orificavit Deum,& publica cosen i Mareh. ar. sime testatus, Vere,inquit, filius Dei erat iste. Omnes insuper his visis reuertebantur,prae dolore Μης- s. Umissi facinoris pectora sua perciitientes. Porro Centurionem hunc; Loginum nomine appella Lμς' .3'
at suisse, Christiq. fidem secutum dicasse se a nullitia, ac deni . ad martyrii palma aduolasse, qui eiu , M.
240쪽
oui eius res gestas scripserunt testantur. Exqulans redarguuntur,qui ex apocryphis qui Dcam scriptis tradiderunt, Longinum nomine, eumdemq. ccxcum fuisse militem is m, qui lancea latus Domini aperuit. Cum h vero appropinquasset initium diei sabbati,quem pos horam notsgno auspicari coiis letiisse , losephi auctoritate superius demonstrauimus, ri Mareis.
noram Iudaeos publicors, ne remanerentin cruce corpora sabbato.cum alioqui a lege diuina statutum esset ut appeti si in patibulo ς eadem die,& ut addit Philo ante occasum Solis, sepelirentiir: Iudaei adierunt Pilatum, ut iam viuentes adhuc in cruce,ex more, crurifragio necarentur,eorumque corpora tollerentur. Aduenientes ad hoe milites, viriu'. latronis fregerunt crura,idem cum Iesu acturi: sed cum mortuum vidissent, abstinueriint: unus tamen militum lancea latus eius aperuit, ac continuo fluxit sanguis de aqua. Porro Dei genitricena,quae cum ceteris prius enarratis seminis aderat,magna cum reueretia collegisse,quantum licuit, languinem di aquam , quae e Domini latere fluxerat,ex antiquioribus monumentis recitat Methaphrastes ς: sui & haec insupet addit Dicunt hi qui de his rebus tractariit, eam ab initio usque ad finem se sertiter atque constanter gessisse, honeste quidem, de non indec re utentem mota animi, factis et lain ostenaens se esse matrem, sed matrem omnino illius,qui nimium animi certis finibus continuiti mortuumque videns filium eo motu animi via est, ut oportuit: quinetiam in eo de cruce deponendo maternis manibus inseruiuit, & clauos qui extrahebantur,
in simu suo accepit ; de membra illius amplexa est, partim quidem vinis astringens, partim quide suis Iacrumis plagas emudans. Deinde tota toti corpori circumfusa: Ecce tibi ab omni saeculo praefinitum mysterium ad finem usque veniis Domine, placida voce dicit, de Iosepho in manuutrades sudarium, ait: Tibi autem deinceps curae erit, ut sepultuis tradens, Hac euin honeste componas, myrrha condias, ei iusta facias.J haec ille, additque losephum adhue occultum discipulum propter metum Iud forum, de timentem illos, hortatu tamen Deipam, grande opus ac plane arduum aggressum esse, Ze omni excussa formidine audacter introisse ut ait Euangelista i ad Pilatum, ac pet ijste corpus Iesu. Scimus alios animi affectus in sanctissima Deipara expressos inueniri in tragoedia illa inscripta, Christus patiens,quae ab eruditis Apollinaris Laodiceni potius , quam Gregorij Narian reni esse opus, merito existimatur. Scimus praeterea complura a S. Anselmo& aliis nonnullis pii ς vinis de Christi passione serri itis ex deuota meditatione ac contemplatione potius, quam ex historica antiqua veraque narratione fluxisse noscuntur. si quid autem alicui sancto viro diuinitus reuelatum fuerit, non reiicimus, sed his non ea miscemiis,quod non Apocalypsim, sed historiam e sera ibere instituti ratio exigat. Sed iam reliqua prosequamur . Iosephus g igitur accepto lese corpore, sepulturam eius diligenter curauidinam sicut mos est Iudiis defunctorum corpora sepelire mixtura myrrhae 3 aloes librarum quasi centum coditum corpus Iesu & linteis inuolutum sepeliuit illud in monumento suo novo, quod exciderat in petra. Ponendi autem in nouo sepulchro Christi corporis quaenam ratio fuerit,colligitur ex compendio Thalnaud quod dicitur Alphesi,de Rabinis Iacob Turim, de Moyse .Egrptio, qui aiunt, cadauera damnatorii vetita esse inseri in sepulchra ceteris communia, sed in priuata sieorsum ab aliis esse ponenda ,rursumque separatim esse pariter sepelienda instri: nacta illa, quibus mors illata fuisset. nempe cruces,clauos, enses,larides, pro inortis genere, quo qui S aitectus esset,em. ratione vetitu pariter fuisse tradui, aliquem suffigi arbori dedex lino exciso iuberi componi cri. cem, eamdemolie seorsum sepulturae mandandam cum reliquis ad mortem inferendam adhibitis instrumetis. in petra alitem excidi solitas sepulturas apud Iudaeos, iam superius dictum est. eamdemque consuetudinem ad Christianos esse dilapsam,coemeteria quae tam Romae,tum alibi in cryptis aren rijs sunt antiquitus instituta, fidem faciunt: in lius enim,non in terra deorsum, sed desuper in lateribus eryptarum Brnices sustinentibus, in excavati sibi loculis reponi cadauera moris suit. JQuaenam vero in reliquis esset Iudaeorum in momus sepeliendis consuetudo, quam in Christi sepultura esse seruatam, Ioannes affirmat ii, eam ae parte in defuncto Laetam idem insinuat, dii ait Ligatus pedes de manus institis, facies illius sudario erat ligata.J Addimus ad lite insuper quae Rabsi Iacob memoriae prodidit ex Rabbi Moyse AEguptis,nimi in vims virorum di seminas seminarum curare consueuisse cadauera,in hunc scilicet modu, ulos in primis de oraclaudere defunctoare stringere fascia,tondere capillos, rpus lauare,unguentis ungere,fiisque delibutum cadauer obuoluere linteis, sicque citratum ponere in sepulchro. Quod vero pertinet ad capit, lorum tonsuram extat eius rei egregium monumentum apud Sozomenum i de corpore Zacharis Prophetae sub Honorio Imperatore diuinitus inuento atque re sso, ubi haec inter alia habet tur: propheta vero tametsi saeculis iam plurimis sub terra iacuisset, vivus tame adhuc apparebat, capite raso nase oblongo,barba modice prominenti, dec. J Ponuntur item hie ibi de puem regio apud eumdem inuento qui creditus est Ioadis Regis filius,regali pompa tumulato: Iacebat, inut. puer regali apparatu sepultus: habebat enim in capite comam auream, & aurea in pedibus calciamenta,de vestem pretiosam. JCeterum quod spectat ad sepulcitram damnatorum, quod maledictioni legis obnoxii estent. abstinebant pollinctores a capillorum incisione: fidemque ea sue damnatorum corporibus inhaesistent,una cum eis sepelliebantiqua ratione ducimur, ut existimemiis, clauos spineamque cor nam eodem cum Domino esse sepulchro inclusam,crucem vero, suam locus sepulturae non caperet, inpropinquiori aliquo specu esse reconditam. Nec praetermittimus dicere, tantum olim excreuisse apud Hebraeos impensam funerum,ut eliis magnitudine cognati perterriti, relicto cada uere, se aliquando subducerent. Sed qui haec idem Rabbi Iacob testatur,addit ea moderata fuisse a Gamaliele seniore,cuius tam in sacerdotibus quam populo potissima auctoritas erat, eius i. sententia factum est,ut nonnisi lineis linteami rubra,eisdemqtie baud magni pretii, corpora defuncto