장음표시 사용
261쪽
A aquis multis, viderunt mirabilia in prosundo. Audi quid de his,quod didicit experimento, Augustinus testeturi Tanta est, inquit, Christianamim profunditas litterarum,ut in eis quotidie pr 1ice rem,si eas solas ab eunte aetate usque ad doctepitam senecti item maxi inooti summo studio, meliore ingenio conarer addiscere: non quod ad ea quae necessaria sunt saluti, tanta perueniatur diiuncultate, sed cum quisque ibi fidem tenuerit, sine qua pie recteq. non vivitur,tam multa, tamque multiplicibus mysteriorum umbraculis opaca intelligenda proficientibus restant,tantaq. nosolum in verbis quibus ista dicta sunt,uerum etiam in rebus quae intelligendae sunt, latet altitudo sapientiae, ut annosi si iis,acutissimis,sagrantissimis cupiditate discendi hoc cotingat, quod eadem Scriptura quodam loco habet: Cum consummauerit homo,tunc incipit.J haec Augustinus. Gregorius v etiam in eadem sententiam: Multa quidem, inquit,in illa ita aperta sunt, ut pascant paruulos,quaedam vero obscurioribus sententiis,ut exerceant fortes quatenus cum labore antellecta, plus grata sint. Nonnulla autem in ea ita clausa sunt, ut dum ea non intelligimus, agnoscentes infirma nostrae caecitatis,ad humilitatem magis quam ad intelligentiam proficiamus. Sunt enim quaedam,quae ita de caelestibus loquuntur, ut solis illis supremis ciuibus in patria sua persistentia bus pateant,ac necdum nobis peregrinantibus reserentur,&c.lQuanaobrem Patres omnes aeque consentiunt sensu in diuing Scripturae, absque mentis illustratione diuinitus facta posse percipi, impossibile esse,unde apud Instinum martyrem diuinus catechista haec in eam sententiam: Atre,inquit,votis 3e precibus tibi ante omnia lucis portas aperiri optameque enim ab aliquibus perspiciuntur atque intelliguntur, praeteri sciat Deus & Chri-rius eius concesserit intelligentiam.Jha c ad Iusinum philosophii incognita, sed a Deo missa pe lana,quae illum imbuerat Christiana fide,locuta est. Irenaeus haec etiam: scripturs quide persesunt, quippe a Verbo Dei θ: Spiritu eius,dicta e nos autem sed in quod minores sumus di nouissimi a verbo Dei, & spiritu eius , secundum hoc & seientia mysteriorum eius indigemus. Et non est mirum, si in spiritualibus celestibus, in his quae debent reuelari, hoc patimur nos rquandoquidem etiam eorum quae ante pedes sunt dico autem quae sunt in hac creatura,& q conteruntur a nobis,& videntur,& sunt nobiscum multa sugerunt nostram scientiam & Deo haec ipsa cqmmittimus.J Chrysostomus eadem his verbis: Neque enim vel syllaba, vel apiculus es in sacris litteris, in cuius profundo non si orandis quispiam thesaurus proinde nobis opus est diui-C na gratia ducamur,& Spiritu sancto illustrati, loquia diuina adeamus. Neque opus habet diuina Scriptura hominum sapientia, ut intellisatur, sed reuelatione Spiritus; ut hausto inde vero sensu, magnum nobis hinc lucrum accrescat. 4 haec ille. Id denique ceteri omnes Ecclesiasticarum rerum scriptores:quippe ut sciant petraiti Apostolorum principem se esse locutum: Hoc primum intelligentes,quod omnis prophetia scriptura, propria interpretatione non fit. Non enim voluntate humana allata est aliquasso prophetia sed spiritu sancto inspirati, locuti sunt sancti Dei homines. J Quomodo i itur eaedem diuinae scripturae alio spiritu ab eo quo scripte sunt,possent intelligi3 Vnde & Cregorius g in illa Domini verba ad Erechielem: Comede volumen istud. Et aperiti os meum,& cibavit me volumine illo.J Hoe ipsum, inquit, sumere, nostrarum virium non est,nisi ipse cibaverit,qui ut comedatur iussit. Ille enim cibatur,qui per se edere no potest:& quia ad capienda verba cflestia, idonea nostra infirmitas non est, ipse nos cibat, qui nobis in tempore mensuram tritici temperat; quatenus in sacro verbo dii hodie intelligimus quod hesterna die nesciebamus,cras quoque comprehendimus quod hodie nescimus percitu ins dispensationis gratiam quotidiano alimento nutriamur. Omnipotes enim Deus quas toties ad os cordis nostri maD niani porrigit,quoties nobis intellectum aperit, ut cibi in sacri eloquii in nostris sensibus mittat cibat ergo nos volumine cum sensum nobis Scripturae suae dispensando aperit, do eius dulcedine non ras cogitationes replet.Jhaec Cregorius. Asia multa id genus in eamdem sententiam a Patribus dicta sunt, que ne nimia prolixitate s-muia onerosi,conuitio praeterinittimus. Hic itaque lapis est offensonis,& petra scandali quotquot enim temeraria prssumptione, proprii ingenii freti viribus non per ostium quod tantum clauis Daci id cum aperit, nemo claudit; di cum claudit, nemo aperit) ad diuinam scripturam sibi aditu
patefaciunt,ut si res habend4 sunt & latrones;quippe qui spiritu iussati superbiae, prosundis offustenebris errantes in inuio S non in via,haeresum auctores vel sectatores esse inueniuntur: Quos,
inquit Cregorius ii, ad intellectum prauum intentio peruersa no raperet,nis prius superbia in-saret. Dum enim se prae ceteris sapientes arbitrantur,sequi alios ad melius intellecta despiciunt: atque ut apud imperitum vulgus scientiae sibi nome extorqueant, student sommopere & ab aliis recte intellecta destruere & sua peruersa roborare. haec ipse. Quantumlibet igitur quis si moribus vitae sublimis,eruditione praeclarus ingenii acumine poli lens adde s placet,ab aliquo caelesti Angelo, immo etiam ab ipso Deo quolibet modo edoctus &eruclitus adhuc tamen aliquid sibi deesse ut apud alios fidei firmitate constare debeat quae tradit, intelligeridonec eadem illa ab Ecclesia Catholica suerint cognita & confirmata ipsa enim no Diodo priuata cuiuspiam scripta probare, sed N quae sint canonica, definire consueuit. hac de causa, i iii Augustinus 3 de paulo,quod a Deo licet instructus: inittitur ad Ananiam; item addit de Cornelio Centurione qui ab Angelo traditur Petro imbuendus. & ipse Paulus x qui hoc didicit, docens alios de se ait, scribens ad Galatas,quod cu non ab homine sed a Deo accepisset Euan Plium; tamen Hierosolymam ascenderit ut illud conserret cum Apostolis. Idemque ex his quae recerat,alios similiter docens sed licet nos,inquit,aut Angelus de calo euangeliret vobis praeterquam quod eum liet auimus vobis, anathema staJItaque sciat quod ait Augustinus i ) diuinat plura demonstrat Ecclesiam ita & Ecclesia diuinam Scripturam interpretatur. Nonnisi E clesiae scripturas esse Tertullianus m agens aduersus lis reticos, monstrat. Vnde & merito Augufimus ne Eeo vero inquit, Euangelio non crederem, nis me Catholica Ecclesis commoueret au
262쪽
Aoritas. J Cuius ergo sunt Scriptura diuinae, eiusdem esse etiam illarum interpretationem, quis uncget Est igitur solius scelesiae munus non tantum diuinarum Scripturarum veram intelliscntiain assequi. sed di cuncta quae ad illas pertinent,cognoscere, simulque vera probare, & quae sunt salsa reiicere. sed in his non amplius immorandum . Cum eiusmodi munera Christus Redemptor noster ultima sui mani se satione ut vidimus impartitus esset Ecclesiae;iam proxime ascensurus in caelum eleuatis manibus siris, inquit Lucas η, benedixit eis.J Hoc quippe signum, ut eleuatis manibus benedictio traderetur, apud Hebraeos in usu suisse appareonam S. de Aaron b legitur quod extedens manum ad opulum, benedixit et . Diuini numinis imprecationem eo actu significari solere, satis expressum habemus in Exodo ridum extensione manus ea signa a Moy se ει Aron fiebant. Vsu receptum est, haud aliunde quam ex traditione Apostolorum,apud Christianos etiam ut benedicendo, manum extendant ac insuper crucis signum eadem manu deducat. sed de crucis signo opportuniori loco dicemus inserius. Factum est igitur inquit . Lucac eum benediceret illis recessit ab eis,& serebatur in casu.J in Actis η autem idem naec paulo fusus his Verbis: Et cum haec dixisset, videntibus illis eleuatus ' η est,& nubes suscepit eum ab Oculis eorum. Cum ille intuerentur in caelum e utem illum, ecce duo D: ς' ' viri astiteriunt iuxta illos in vestibus albis qui S cieserunti Viri Galilaei quid statis aspicientes inne Domi η ' caelum phic Iesus,qui assuinptus es a vobis in cfluin, se veniet quemadmodum vidi sis cum cura tem in ea tu ti . Tunc reuersi sunt Hiero lymam a monte, aut vocatur Oliveti,qui est iuxta Hierussem,i abbati habens iter. quantum autem esset sabbati iter hac qui ex secta Pharisiorum es. ia Ai.,n, is seo solebant dicere: Rab. Asaiba, di Simeon N Hillet, magistri nostri tradadertit nobis, ut his lesia. , , . io. se pedes ambularemus in sabbato. hic apud Hieronymum f. Sed apud Suidam gi sabbati via, laeve lis ea est, inquit, suorum millium cubitoriani tanto enim spacio arca castra antecedebat, tant . inter Ac, του . s. vallo,quibus id fas erat,arcam inouebant in sabbato.Jhte ibi.
CCXXII. Ceterum quod mons Oliveti non amplius mille passibus quod Beda & alii tradunt qui scripii ἡ obbati. serunt de locis sanctis ab Fliero lymis distet quatum iter sabbati esset, ex eo facile metiri licet .h Ioseph ὰρ Mi Verum quod Iosephus de Romanis agens qui primo Hiero lymam obsederunt dicat mori-lo Iud.lib.ε. e.3. tem Oliveti sexto ab Hierosolyinis distare stadio quarta parte minus uno milliario fuisse iter satibati,dici posse videtur. Sed longe minus erat illud iter sabbati Pharisaeonam positum a Hieronymo,nempe duorum millium pedum mam si stadium quod scribit Plinius ) habet se Acentos rigintiquinque pedes, sex stadia continent ter mille septingentos quinquaginta pedes. Sed mitia ista c. De eadem ipsorum reuersione item Lucas in Evangelio habet haec verba: Et ipsi adorantes regressi sunt in Hierusalem cum gaudio ma no. Quod vero addit: Et erant semper in templo, laudantes ti benedicentes DeumJiunxisse praeitictis.quae postea facta sunt,cerrem est: scut S cum de Ascensone locutus esset Marcus in Y subdit xi illi autem profecti praedicauerunt ubiq. &GJ
cum alioqui de Apostolis & discipulis constet, decem illis diebus qui medii sunt ab Astes e Domini usque ad Pentecosten, non alibi quam in domo una mans se. Ex quatuor Euangelistis Marcus tantum N Lucas de Ascentione Domini meminerunt quς.n. ab aliis praetermissa vel dicta essent,ab aliis addita vel tacita ut plurimum fuisse, ex eisdem Euangelistis exploratissimum est. Multa praeterea obuolutassentio remansisse, satis te satur Ioannes , qui nouissimus omnium Euangelium scripsi, quae ab aliis eo argumento sitieris commendata cilent,probe nouit;dum his utitur verbis Multa quidem, S alia signa secit Iesus in eo spectu discipulorum suorum,quae non sunt scripta in libro hoc. Haec autem scripta sunt, ut credatis quia Iesus est Christus Filius Dei,& ut credentes vitam habeatis in nomine eius. J rursum hic ille in fi- . ner Sunt autem di alia multa quae fecit Iesus: qui si scribantur per singula nec ipsiun arbitror mudum capere posse eos,qui scribendi sunt libros.J Vt ex his videas eam iniisse rationem Euangelistas in Evangelica historia conscribenda vi no singulas res gestas suscipercnte narradas, sed quam . ida Ah, tum sitis esset ad sidem adstruendam;& ex eius operibus demonstraret qiuod ait Ioannes ipsumphi b, h. Iesum esse Christum Filium Dei satisque ea es ead salutem, i sic credentes vitam haberct in nomine eius. At quoniam scimus eiusmodi Euangelisae sentetiam a Chrisianae religionis hostibus solitam derideri, ipsumqtie Ioannem sugillari, quod ea hyperbole usus in historia, minus persun-rsdo . phlus. ctus si partibus perspicatis historici per retium ducimus,qiud de ea re Isidori ad Aphr disum scripserit,hic intexere:
CCXXIV . Quoniam, inquit, Iudaeus quidam ut ad me scripsisti inscitiaeplenus, di itinum Euangelissam,
quod his verbis usus sit: Ne ipsum quidem mundum canere poste arbitror eos,qui scribtai sunt, libros: hyperbolicae locutionis damnans, negotium tibi facessit: operaepretium est ex veteri Testamento,quod ipse quoque probat, ac diuinum existimat,ea que pcr hyperbolem dicta sint,in medium producere; ut ille intulligat; Euangelistam quoque veterem illam Scripturam seqvcntem ea scripssse quae scripse.Quidnam igitur scriptuin si discamus. De Cananaeis quidem urbibus hevrbes muro cinctae sunt usque ad caelum. De terra autem eorum dictum est ψ: Terram suentem lacte A melle. Deinde de nauigantibus p Ascendunt usque ad caelos, di descendiit usque ab abyssos. Haec igitur ille rustice sapiens exponat,non ad allegoriam confugies,nec moralem sensim anserre studens, sed res ipsas explicans. Quod si non potest, necesse enim est,ut vel haec hvperbolice dicta esse fateatur,vel interpretatione opus habere quid est quamobrem extremae inscitiae aduersum se argumentum prebens Euagelistam carpatλqui etia in s hyperbolem adhibuisse videatur. eam tamen mitigauit, sum dixit, puto. Etenim illic quidem mera es hyperbole, hic autem te nare ratariaec eam simpliciter dimisit, sed castigauit ac lenivit. porro qui hyperbolas castigat, duplicerem facit mam di cupiditatem suam indicat.& veritatem attingit. Quia illud quoque probabile est,ne hyperbolice quidem hoc dictum esse. Neque enim dicium est Iesum musta quoque alia si sna in lioc mundo secisse,sed indesinite,secis e. Sunt autem alia ipsus miracula hoc mundo antia
263쪽
A quiora, qtae quidem nec scriptoree libris tradi possimi, non modo propter multitudinem dc m gnitudinem, sed etiam quia sermonis de mentis viam superant .Quis enim Hlestium agminum naturam,ordine iri,ornatum,concordiam,concinnationem charitatem,pacem referre poterit,alim. Omnia, quae ne enumerando quidem recenseri possitntλJhaec Isidorus. Ioannes igitur,qui a diuinatare Filii Dei exorsus est Euagelium, ni ad calcem illud perducit, ultima prioribus uingens,ineffabilia dicit esse illius opera,per quem omnia, ut praefatus erat, facta sunt, ἐκ sine ipso factum est nihil ac ita mira quadam concinnatione, quod aiebat Propheta Domine consideraui opera tua,& expauiJadmirabili quadam,& quq humanum caprum superat, admiratione affectus,non tantum quae facta sunt in carne existente opera Iesu, sed quq ab initio Nante secula sit diuinitate operatus, quantum homini licet, mente complectens,ca vicima periodo quod scriendum susceperat Filij Dei diuinatatem insinuat. Atque in hunc modum Ioanem hac etiam ex parte numeros omnes absblutissimi historiarum scriptoris absolui sie costat quippe qui non quae sunt hominis tantum, sed quae eiusdem Dei de hominis sunt gesta,enarranda suscepisset: sed cum quae Dei sent, superent vires hominum, necessario appositeque ea sibi utenda fuit ultimo a loco sententia. In hunc quoque sensum inuenimus Dionysium Alexandrinu in epistola priori aduersus haeresina Samosateni hunc locum explicaste, nempe Ioannem intellexisse de Christo Ver- :licet sciamus tam a ducto auctore,quam ab Augustino b, de alijs,alium adhuc esse allatum sensum illorum verborum; nimirum, mundum haud satis capere poste omnem persectissimae Euangelicae praedicationis excellentiam. Ceterum sicut nec cuncta Christi facta, ita multo minus Omnia dicta ab eo verba, Euangelistae sunt prosecuti. Citat Paulus Apostolus Christi sententiam ab illis praetermissam; cum Ephesios alloquens, sic ait ' Meminisse verbi Domini Iesu, quoniam ipse dixit: Beatius est magis dare,quam accipere.ὶ Rursus illa in ore multorum adhuc Domini ve satur sententia: Estote probati nummularii.Jrecitat eam Hieronymus i sic scribens ad Mineri ut Sciat me illud Apostoli libenter audire: omnia probare:quod bonum est,tenete,& Saluatoris verba,dicentis: Estote probati nummularii. Jusurpateatndem Cassianus, sed & illud:a Vbi te inuenero, ibi te iudicabol& si quae alia huiusn odi sit inuenire. Post sanctos Euangelistas, Iosephus ς Iudaeus reperitur,qua post annos quinquaginta Graeco sermone res gestas Iudaeorum est prosecutus: qui res etiam gestas Christi addens,eas his paucis: perstrinxit: Eo,inquit, tempore suit Iesus,vir sapies si tamen virum eum fas est dicere, erat enim mirabilium operator, & doctor eorum qui libenter vera suscipiunt, plurimosque tam de Iudaeis quam de Gentibus sectatores habuit)Christus hic erat,quem accusatum a nostrae gentis Principibus, Pilatus cum addixissetcruci, nihilominus non destiterunt eum diligere qui aD initio ccx rant. Apparuit enim eis tertia die vivus, ita ut diuinitus de eo vates hoc & alia multa mirada PN- dixerunt, de usque in hodiernum diem Christianorum genus ab hoc denominatum non deficit. Jhaec Iosephus, cuius testimonium in peruetusto Iudaeorum codice, in quo eius historiae e Graeco in Hebraicum transsare,antiquitus seripte sunt,cum hic Romae requirereturis perfidorum impud tiam r) abrasum inuentum est, adeo ut nulla ad excusandum scelus pollet afferri de sensio, cum membrana ipsa id exclamare videretur. Habes eiusdem Iosephi de Christo testimonium ab E sebio i recitariim,atque ab alijs compluribus. Ceterum de rebus Christi ab eodem Iosepho scriptis, parum aut nihil est quod illi debeamus: quippe qui temporum ordinem interuertendo, complura ut superius est demonstratum ambigua potius be obscura, qualia clara & certa reddidit. Vnde minus diligens historici munus exol- uisse ει hac in parte implesse iudicandus est; atque ex eo praesertim, quod res nobilissimas tunc teporis gestas, ac summa memoria dignas, surda aure praeterierit, atque sic obuolutas circumsucisique tetnebris ignobiliter reliquerit. At certe credo, hunc, quatenus Christum Dei filium esse fatetur, Unnili Dei virtute compulsum atque coactum fecisse:quandoquidem eum agit g de immensa cla de Iudaeis a Tito illata, illius belli causam Iacobi potius neci, quam Christi atroci supplicio adscribendam putauit, ut videre sit ipsum ema Christum de res Christianorum parum aequum,de sibi minime constantem suisse historicum, Hinc merito de eo conqueritur Hegesippus h Iudai earum rerum scriptor non ille, ut falso quidem multi existimant, qui proximus suit temporibus Apostolorum, sed, ut ex eius scriptis probatur,qiii scripsisse noscitur post tempora Constanti tu sic dicens: Vtinam tam religioni & veritati attetus, quam rerum indagini & sermonum sobrietati fuisset, cosortem se enim perfidiae Iudaeorum etiam in ipso sermone exhibuit,quem de eorum sapplicio manifestauit,& quorum arma deseruit, eorum tamen sacrilegia non dereliquit, deplorauit flebiliter aerumnam,ied ipsius causam aerumnae non intellexit. J haec iuste in eum expostulat Hegesippus. Quamobre nemo,quesio,in deteriorem partem accipiat, si cuius frequenter adducia tur testimonium, ide a me saepius Iosephus sugilletur, ac mendacii arPatur,videam. fortasse hoc nomine pugnax,& audax cum alioqui non ignorem jaudatissimum haberi historicum, quem de noster Hieronymus ν celebri ae praeclaro illo exornet titulo, cum honoris causa Liuium Graec si Upe Ilat. Sed cum multa ab eo aliter quam ab Euangelistis esse scripta legantur, cumque etiam ala ipso interdum discrepasse reperiatur, vel aliis certioribus testimoniis erroris arguatur; plus aequo illi a me tribui,veritas quam profiteoriminii ne patitur. Sed ut redeamus ad Hegesippum. idem in sua An epheseosi de morte Sc resurrectione Christi, Pilati Praesidis epistolam ad Claudium scriptam recitat, cui si qua est adhibenda fides, in titula tamen certus est error, qui aliundesertasse irrepsitidum Claudium loco Tiberii positum habet,quamquam ante Imperium idem Tiberius Claudius diceretur zest autem his verbis concepta: Nuper accidit,quod de ipse probaui, Iudaeos per inuidiam se suosque posteros crudeli condemnatione punisse. Denique cum promissum haberent patres eorum,quod illis Deus mitteret de caela Sanctum,qui eorum Rex merito diceretur, dc hunc se promiserit per virginem missurum in ter CCXXV.
264쪽
ram: Istum itaque,me Praeside in ludsa, Deus Hebriorum ciuit missis et, de vidissent eum cere sit, turninalle,leprosos mundaste, paralyticos curasse, daemones ab hominibus fugaile, mortuo, etiasuscitasse, imperasse ventis,ambulasse siccis pedibus ner undas maris, ta multa alia fecit se,cu Omnis populus Iudaeorum eum Dei filium diceret,inuidiam contra eum passi sunt Principes iudaeorum,di tenuerunt eum, mihique tradiderunt, de alia pro alijs mihi de eo mentientes dixerunt, a sterentes eum mapum esse, de contra legem eorum agere. Ego autem credidi ita cilc,o flagellatum tradidi illu arbitrio eorum. Illi aut crucifixerunt cii, S. sepulchro custodes adhibuerunt. ille autem, militibus meis custodientibus,die tertio resurrexit. I n tantum enim exarsit nequitia lud Oruna, ut darent pecunia custodibus,ti dicerenti Dicite quia discipuli eius corpus ipsius rapuerunt. Sed cum accepissent pecuniam, quod factum suerat tacere non potuerunt, nam de illum surrexi sese, testati sunt se vidiste,& se a Iudaeis pecuniam accepisse . Haec idco ingressi,ne quis aliter mentiatur, de existimet credendum esse mendaciis Iudaeorum.Jliactenus epiliola, quae quidem an e dem ipsa sit,quam a Pilato ad Tiberium tunc temporis scriptam esse constat, relinquimus Icelo ris prudentis iudicio. CCXXIX. Certe quidem consueuisse Praesides prouinciarum res magni momenti, quae cottigissent in proin tu illita retu- uinc ijs,aci Imperatores scribere,in ille exemplis exploratissimcni est. Pilatum vero haec nuncias-tit ad Tiberiis. se I aberio imperatori ,ex his quae scribit Tertullianus . facile potest intelligi,dum ait: I iberius a Tm in Ap. ergo cuius tempore nomen Christianum in st culum introiuit,nunciatum sibi ex Syria Palestina, ira sit' quod illic veritatem illius diuinitatis reuclauerat, detulit ad Senatum cum praerogatiua suffragiiiii cri. 'μ' sui. senatus quia non in se probauerat, respuit. Caesar autem in sententia mansit, comminariis pc ricii tu accusatoribus Christianorum .ide post multa: Ea omnia super Christo Pilatus, di ipse iam pro sua conscientia Christianus, Caesari tum Tiberio nunclauit.Jhaec ille. Eiusdem etiam epistolarti Greg. Turon. meminisse videtur Gregorius b Turoncsis,cum ait: Resurgens autem Dolitanu S, per quaaragin-hia lib. i. c. ta dies cum discipulis de regno Dei disputans, videntibus illis, in nube susceptus, auectusqx.c e stin caelos,de ad Patris dexteram residet gloriosus. Pilatus autem Gesta ad Tiberium Caesarem mittit, de ei talia de virtutibus Christi quam de passione vel resurrectione eius insinuat,quae Gesta hodie apud nos retinentur scripta. Tiberius autem hoc ad Senatum recensuitiquod Senatus cum i raresipuit, pro eo quod non ad euin primitus aduenisset. Hsc etenim contra Christianos prima odio ς Ox Gi γ ru germina pullularunt. Jhic Cregorius aeade longe ante ipsum scripsit Orosus V; sed quς desciano subdit,multo ante haec tempora contigisse,superius demonstrauimus,tribuit namque ut di-d Euse i Chio. ctum est ipsi occasionem errandi Eusebius 4, qui res gestas a Seiano aduersus Iudaeos apud Tiberium in annum sequentem reiicit.quando autem ea chtigerint, suo loco superius enarrauimus. Quod vero ad dictani epistolam Pilati ad Tiberium spectat, in eo quod dicit Iesum a Iudaeis ma- ita insimulatum; ad illud quod Iudaei in eum dicerent. In Beelzebub principe daemonioriim eiicitae monia videtur Pilatus nabuisse re dium,& apposite magiae fecille inutionem,quo sic melius caucam suam defenderet:quippe qui sciret ab eodem Imperatore aduersus magos ut vidimus superius sancitum suis se edictum, intillosq. ea ex causa morte mulctatos suisse; sicque se excusaret, si in Iesum magiae reum ita anini ad: iertisset: licet haec omnia in Iudsorum culpam reiiciat, qui liuore dc malevolentia inducti eum morte mulctandum curassent.
CCXXX. Porro haec de Pilati ad Tiberium de Christo facta relatione Eusebius , nescimus qua ratione post annos quinque, Olympiade ducentes matertia anno quarto recenset,quo anno Tiberius decimasexta Martii mortitus est. Sed haec statim post Christi resurrectionem palam faciam contigisse, verius existimamus. Ceterum non latum Pilati litteris ad Tiberium scriptis liec de Christi re- bus gestis Romae innotuerunt, sed etiam ex publicis monti mentis,qtiae a notario exceptore in Publicis tabulis ex more descripta fuerant, I ornam inistis; auae aliquandiu inter publica Cesta sunt asseruata, ad ea enim Iustinus philosophus Christianus Antonium Pium, ad quem scribit Apolo De actis viti gia, prouocat,dicens: Haec ita gesta esse,cognoscere ex Actis quae sub Pilato sunt scripta, potestis. Jta rursus post multa: Et quod ista fecerit, ex eis qui sub Pilato scripti sunt commentarii, cognoscere potestis.JAtque cum haec ita se habeant, monendum putamus lectorem, post dicta vera certaq. Pilati Acta de Christi,alia rursus ab his longe diuersa fuisse conficta eaque duplicis Reneris; horu' enun alteris utebantur Quartodecimani haeretici,vi Epiphanius 'alictor est; sed ea lena fuisse in i ter se diuersa nec de die passionis Christi consentientiacille idem testamr, altera vero sui se excogitata a Maximino tyranno Chrillianis infensissimo, tradit Eusebius i his verbis: Pilati pret rea & Saluatoris nos ri rerum gestarum tamquam commentarios quosdam omni blasphemia &conuicio contra Christum resertos confinxerunt,quos de sententia Imperatoris, in totum regnii quod eius ditioni parebat,mittunt; perque litteras iubent, ut in quibusvis locis, agris, & ciuitatibus hi palam omnibus ponerentur,& ludi magistri pro aliis disciplinis pueros in hisce sedulo exer icerent ,hosque illis memoriae mandandos traderent. Jhaec Eusebius:qiii eosdem mentarios ma-t Ide lib. iae. nisestae arguit S salsitatis, nam dum sub quarto Tiberii Consulatu Christi passio accidisse in eis dicitur. Tiberium septimum tantum declaratur tunc in Imperio egisse annum, quo iaccdram Pilatus missi is fuerat in Iudaeam. Hic apocvphaqusdam,quae testimus de legatione Volusiani colii Gdam a Pilato ad Tiberium missi, quod nulla antiquorum fide probentur, intexere praetermittismus: sicut & sabulosa illa quae scripta sunt a Suida i de Nerone.quod iusserit Annam, Caipham.& Pilatum ad dicendam causam cie Christi morte iudicio Romae sisti.& alia multa quae addita nalonge ante Neronis Imperium Pilatum ex humanis desiisse, inserius suo loco dicemus. CCXXXI. Quoniam vero de Actis Pilati Romam transmissis verba facimus, non taccda putauimus quae 'M apud Ethnicos scriptores,qui res Christianorum consulto narrare neglexerunt, scripta intimi ui
ii. ιτ δε ιιι tu'stilicet de carni inibus Sibyllinis hoc anno Romς tum in Senatu, tum apud Quindecim viros b, i his. diligςnter discu sis atquc examinatis, Occasione ut ait Tacitus quorutam Sibyllinotaurica
265쪽
A minum nouiter inuentorum , qui quidem Tacitus rem gestam sub dictis huius anni Coss. Domi- . tio AEnobarbo & Camillo Scriboimano his verbis enarrati Relatum est inde ad Patres a Quintiliano Tribuno plebis de libro sibyllae, que Caninius Gallus Quindecimvir recipi inter ceteros eiu
dem vatis,& de ea re Senatusco fultum postulauerat quo perdiscessionem facto,misit litteras Caesar, modice Tribunum increpans, ignarum antiqui moris ob iuuentam: allo exprobrabat,quod scientiae, caerimoniarumque vetus, incerto auctore, ante sententiam collegii, non ut assolet, lecto p magistros aestimatoque carmine,apud infrequentem Senatum egisset. Sinius commone secit, quia multa vana sub no ni ne celebri vulgabantur, sanxisse Aligustum, quem intra diem ad Pistorein Urbanum deserrentur,neque habere priuatim liceret, quod a maioribus quoque decretum erat, post exustum seciali bello Capitolium quaestis Samo, Ilio, Erythris, per Africam etiam, ac Sicitiam,& Italicas colonias carminibus Sibyllae, ita seu plures suere,datoque sacerdotibus negotio,ctuantum humana ope potuis ent, vera discernere. Igitur nunc quoque notioni Quindecimvirumas liber subsicitur. lio Tacitus, quae quidem omnia mira Dei prouidelia esse facta, quis dubitat λ, di in carmina Sibyllina antea disquiri uxaminari,Mq. probari in omnibus voluit, ne cum ea aduersus Gentiles citarentur a Christianis, iidem falsitatis vel impostulae argui potuissent, tarni quam minus recepta,ac recens ab illis essent excogitata. Atque haec satis, suae occasione Actorum Pilati Romam transmissorum breuiter perstrinximus,lam ea quae post Claristi ascensionem contigerunt,ordine prosequamur. Egregium plane monumentum suae ad caelos ascensionis Dominus Redemitor noster no in
do suis Apostolis,sed posteris quoque spectandum reliquituri mirum suorum sacroru pedum te rae impressa restigia. De his olim Zacharias propheta intellexisse videtur,cum prophetice haec Iocutus est stabunt pedes eius in die illa supra montem Olivarum, qui est contra Hierusalem ad Orientem. Secundum huiusnodi situs rationem eam consuetudinem ad posteros esse dilapsam ut Christiani ad Orientem conuers precarentur,Athanasiis auctor est. M vero ad impressa vestigia Domini pertinet,ltae apud Hieronymum ς; Mons Oliveti ad Orientem Hieroselymae,torrui: te Cedron interfuente,ubi ultima vestigia Domini humo impressaliodieque mons ratu .. Si in Pi e terra eadem quotidie a credentibus hauriatur; nihilotiamus tamen eadem sancta vestigia pristinum statum continuo recipiunt. Denique eum ecclesia, in cuius medio sunt, rotu C schemate di pulcherrimo opere conderetur; summum tantum cacumen ,ut perhibent,propter Do
. manica corporis meatum nullo modo contegi & concamerari potuit, sed transtus eius a terra ad
calum usque patet apertus. luc ibi auctor,quae etsi satis testata sint; tamen quoniam iuxta illud Euangelicum) in ore duorum aut trium stat omne verbum J haud gratiabimur hic item intexere ova alii antiqui patres de eadem re scripsere. Ad ea enim allusisse videtur Optatus Mileuitanus: Nuiciun me in init de Ecclesia Orientali, inter alia ; ibi, inquit, eius sancta sunt inlpressa
S. Paulinus ς Nolanus Episeopus ad se uerum scribens eadem susus testatur his verbis: Mirum vero inter haec,quod in basilica Ascensionis loeus ille tantii ni,de quo in nube susceptus ascedit,captiuam in sua came ducens captiuitatem nostram, ita sacratus diuinis vestigiis Cicitur, ut
numquam tegi marmore,aut pauiri receperit semper excussis,selo respuente , quae manus ador
nandi studio tentauit apponere . Itaque in toto basticae spatio soliis in sui caesbitis specie virens permanet, di impressam diuinorum pedum venerationem calcati Deo pulueris peripicua simulti attigua venerantibus arena coseruat, ut vere dici possit; Adorauimus ubi steterut pedes eius. JD hactenus Paulinus,quae accepit a Melania illustrissima ae spectatissima semina, cum Hierosolymis Romam illa rediens, apud eum, Nolam veniens diuertisset. Rursum & Sulpitius i Seuerus in haec verba: Illud mirum quod locus ille,in quo postremum instituerat diuina vestigia, eum in ulum Dominus nube sublatus est,continuari pauimento cum reliqua stratorum parte non potuit, squidem suaecunque applicabantur, insolens humana suscipere terra respueret, excussis in ora apponentium fgpe marmoribus. Quin etiam calcati Deo pulueris adeo perenne documen tu est, utve si a impressa cernantur, de cum quotidie confluentium fides certatim Domino calcata diripiat,damnum tamen arena non sentiat: & eadem adhuc sui speciem, velut impressis signata vestigiis,terra custodit.Jhaec Seuerus. Auget sane miraculum,quod cum eodem in loco ut superius Iosepho auctore mons rauimus Romanus exercitus sub Tito castrametantus es , Hierosolyinam obsessimis,non latum ut in talibus accidere consueuio leui terrae toties perealcatae impressa non potuissent remanere vestigia, sed nec si celte lapidi fuissent insculpta,eadem aliqua ex parte integra apparitissent. Porro lumi Lmodi miracula edita in monte Oliveti in loco Ascensonis Domin , non citctorum tantum aucto- v rum tempore cunctisPerspicua permanebant, sed si septingentos serre annos eodem statu perseuerasse, Beda R du de nis agit, his verbi; signincat: In eius summo vertice, ubi Dominus ad caelos ascendit, ecclesia rotunda grandis ternas per circuitum cameratas habet porticus desupcr tectas. Interior namque domus, propter Dominici corporis meatum, camerari di testi non potuit, altare ad Orientem habens angusto olimine protectum, in cuius medio vitinia Domini vestigia, calo desuper patente,vbi ascendit,visuntur, quaecum quotidie a credentibus terra tollatur,nihilominus manent, eamdemque adhuc speciem sui,velut impressis signata vestigiis, seruant. J & post nonnulla In die Ascensionis Dominicae,per annos singulos Missa peracta,validi flaminis procella desursu in venire consueuit,& omnes qui in ecclesia fuerint, terrae prosternere. Tota illa nocte tu . cemet ardent ut non illustrari tantum, sed N ardere mons & supposta loca videantur .' hucusque
Beda. porro lapidem illum,qui Domini continebat impressa vestietia, Chrastianae fidei hostium anuidia inde sublatum, in porta Orientali eius ecelesiae ab eis elausa postum esse, recentiores h, qua eadem loca sancta deseripserunt,tessati sunt. Superest CCXXXII.
-m vestigiis.s seu et sacratiu
Perenne meraculum. h Bureh. par. i. cet. de alti.
266쪽
3 Wr v superest nobis,ut qui de Christo hactenus,quanta tame potuimus breuitate, ut in re omnibus plane perspicua ac propemodum cunctis nota,tractauimus;quod iam reliquum ellexi tu deinceps Actorum quoque Apostolorum, secundum ordinem temporum, secram hil oria a Luca dea Hiere ad Piu. scriptam aequis passibus prosequamur: de qua Hieronymus R ad Paulinum, scri ias,haec ait: epist. io I. Actus Apostolorum nudam quidem sonare videntur historiam, di nascentis Ecclesiae infantiat b GH sin se xere: sed si nouerim iis scriptorem eorum esse Lucam medicit, ius laus est in Evangelio: anti ad M iiii ' uertemus pariter,omnia verba illius, inas languentis esse medicinam. J Non sic quide alia Ap - l p si olorum nomine Acta constripta, vi quae habentur Petri vel Pauli, Andreae, Iolnnas, Thomae, Phi 1 h. lippi vel aliorum nomine insipesta,quae Patres merito Ecclesiastica censura proscripseriit,ut quae Hiemde imp . non legitima, sed spuria, de ao haereticis inueniantur esse commenta h. Porro qtiod ad titulum Eces e. in Pe viri huius de quo agimus cominentarii, scilicet Actorum Apostolorum; sic nomen inditu naest in O hε inquit Chrysostomus non quod aeta omnia,neque omnium, sed vnhis tantum vel alterius, eademque facula numerata contineat. J sed rem ipsam aggrediamur. .
CCXXXVI. Cum igitur regressi essente monte Oliveti Apostoli di alii Hiemst mam: ascenderunt inquita Act. i. Lucas in coenaculum,ubi simul manebat Petrus, acceleri,quos recenset, Apostoli, aliique omnessere centum viginti: additque omnes hos fuisse perseuerantes unanimiter in oratione cum mulieribus,ta Maria matre Iesu,& fratribus eius. Creditur haec eadem domus esse illa, cuius idem Lu-- eas ς inserius meminit,eamque suisse ait Mariae matris Ioannis, qui cognominatus est Marcus,' quo Petrus e carcere liberatus accessit, ubi S ceteros illic ad precum osticium congregatos inue- scripta in A- nit discipulos. Consentirinthis Acta Bamabae i , ubi de eadem domo haec susus habentur scrile a . M Π-ς In illo coenaculo Dominus Pascha fecit, in illo apparuit Thomet Apostolo cum a mortuis sum pq βμ' rexisset,illue,quostquam in extu in assumptus est, liticipuli cum reliquis fratribus centum viginti, ' Τ in ilibus erat Barnabas,de Marcus,ex monte olivarum conuenerui, illuc Spiritus sanctus in linguis igneis ad di scipulos descendit in die Pentecostes. Illic collocata nunc est magna & sanctissima SDn omnium ecclesiarum maxima. Jhaec ibi. Meminit eiusdem ecclesiae in Sion possitae S. Hie- Hie epist 7 ronymus g, in eaque fuisse postea locatam columnam illam,ad quam vinctus ductus est Domi-
sera dς i iis nu, ac flagellatus testatur; quod Beda h ctiam narrat. .m Q. Q Cum igitur illic cum ceteris congregati essent Apostoli: Petrus Apostolorum Princeps eu - ius curae commissi ceteri videbantur Axerat enim Dominus ad illum: Et tu aliquando coiter scis , ΑΦ' confirma fratres tuos ut Ecclesiae amictatae, de Iude proditoris perditione concust, consuleret de GDὸ lactione subst ituendo aliquo ex discipulis in locum illius perditi hominis,concionem habuit. Pastoralem uasi M. Petri solicitudinem,ac peruigilem non solii gregis.sed N pastorum cura admirans Ioannes Cli k of stom. sostomus λ, haec ain. Quam est feruidusZquam cognoscit creditum sibi a Christo fregem quam
in Act. Apost. ho in hoc choro princeps est,ta ubiq. primus omnium incipit loquiΘJ N post multa: Primus omniummii 3 auctoritatem usurpat in negotio, ut qui omnes habeat iii manu. Ad hunc enim dixit Christus: Eei λςumi A ' dii aliquando comi ersus confirma fratres tuos. Jhaec ipse. Oecumenius i vero in eamdem senten- 'e' ' - tiam surgit inquit, Petrus,& non Iacobus,tamquam feruentior,de velut is cui discipularii m n m Astti sidentia cominissa erat.J Cum vero Petrus perorasset, staciterunt inquit Lucas m duos, Ioseph, qui vocabatur Barsabas,qui cognominatus est Iustus; de Matthiam. Et cum orassent, dederunt sortes eis,& cecidit sors super Matthiain,& annumeratus est cum v ndecim Apostolis.JΑmbos iIta m. Alis ei los suisse ex numero septuagintaduorum discipulorum, Cleniens Alexandrinus affirmat ni quotat eum Beda in rum Ioseph idem dictus est Barsabas,qui plane uiuersus est ab alio Ioseph 0 qui cognominatus tetracta Q. A est Barnabas, &alius quoque ab illo cuius in iisdem Apostolicis Actis habetur mentio,qui& co brest' gnominatus p est Iudas quem una cum Sila Apostoli m: serui Antiochiam: inii sciem enim Apo' λά stoloris Actis hi tres non solum nomine vel cognomine, sed & rebus gestis inter se distinsuuntur. y CCxXX- Quod vero ad sortem pertinet, quam super illos duos dederunt Apostoli:cuna ab aliis diuersa
viai. dicantur; quid de ea Dionysius q scribat in medium adduxisse satis erit, licenim ait: De illa soro Dionys de Ee te diuina quae Matthiae diuinitus obtigit,alii quidem alia sensere, meo iudicis non recte, aperiam elesilier. par. 3, autem de tesse quid sentiam. Videtur mihi Scripturam sortem appellasse diuini q uiddam di praeci, cap pui muneris,p quod illi choro sacratissimo insinuaverunt, qui ellat diuina electione declaratus. Jhaec Dionysius. Circumserebatur olim liber, titulo praenotatus, Sortes p Olorum, sed censura
R0 3 cui reiectum est. Sed eam licentiam nonnisi ante aduentum Spiritus sancti A nostoli usurpasse in- uenientur,nee id tentasse, nisi praeuia precatione, cum alioqui sacros sortiri me nistros ad solitamiel e ite aliis. functionem obeunda in ,tam ex Lucae Euangelio quam ex Iosepho, apud Iudaeos in usu suisse, cum . de Zacharia a n est superius, dixerimus. Ceterum ut sorte quis eligeretur in summum Pontificem,numquam prius esse tentatum tuam paulo ante Hierosolymorum excidium. sed a factiosi,
i ii '' - hominibus,ex Iosepho est pariter dictum. Quin & apud Gentiles vetitum fuisse,ne sacerdores' deligerentur sorte, sicut nec precio auctor est Dionysus Halicamassaeus. CC xxvix. Elapsis iam ab aste sone Domini decem diebus: Dum inquit η Lucas complerentur dies Pe i. Diony Halle. tecostes,erant omnes pariter in eodem loco:& factus est repente de caelo sonus tamquam adueniehist. Rom. lib. i. tis spiritus vehementis,ta repleuit totam domum ubi erant sedentes. Et apparuerunt illis disper-
Ao titae linguae, tamquam ignis, seditque supra singillos eorum,& repleti sunt omnes Spiritu sancto. llite Lucas. Locus ille vidietum est ubi erant discipuli congregati cum venit Spiritus sanctus, nobili postmodum basilica est illii strat iis,qitae dicta est Ecclesia Apostolorum, cuius meminit Cyrillus Hierosolymorum Episcopus, cu ait: Seiritus sanctus, qui locutus est per Prophetas, in die Penin specie Ivigilatum ignearum, hic Hiemsolymis in superiori tecostes descendit super Apostolos in s Apostsi ig
267쪽
1 Apostolor uni ecclesia. Cyrillo assentit innir ceteri qui de locis sanctis scripseriti t. Quod aut ad te 'is id ipsum ranc seruasse Iudaeoς, Iosephus d plane demonstrat, dum iit: Secunda die AZymorum. pii l .cii. Isid. quae est mensis huius decimasexta frugibus demesiis & hactenus intactis incipiunt silii, equum de ει Mci cap. ciue rati Dcu huius ubertatis auctore per gratitudiue honorari hordei primitias offerunt in hune Ath Hῆς a m da. Spicam manipulum igni torrentiliordeu deinde pinsunt, atri. ita in alicae modii fracti astari bsa s,no acronε ad ar*m offerunt:indeptigillo viro in eam iniecto, reliquu sacerdotu usui ccdit, di ex coliciis e to m. i. Conesti fit publicastis priuatas messes metere.Jhaec Iosephus. Veru cum hoc anno die aequenti Paschatis e levit. 1 3. esset abbatii,quo falce in messem mittere vetitu esset speciali. n. lege ς die sabbati inet te repro- i. hibitii erat, sicut nec q uae ad cibit pertinerent,ea dierarare licebato manipulum hoc anno constat 'si Pth Uvq' oblatum suis se ipQ die D puco,quo Dominuς reserre est,cuius ipse eleuatus manipulus figurae x- r 3 ,. primebat,id Epiphanius f & alii testantur. Sic igitur ab eo tempore quinquaginta dies numeris i Epiph. in: .s dous a. ad diem Pentecostes Spiritum sanctum datum esse ipso die Dominico,certum est. nu bir. i. Tanto caelitus misso illi potiti munere; ceperent civi inquiti ucas g variis linguis, prout CCXL. Spritus salictus dabat eloqui illis. J Hic audiebant Iudaei agentes Hierosolumis ex o quas natione, toto Gbe inquit,quae sub caelo est. Licet haec videati: rhyperboli:,m auctore Philone λ, qui his temporibus Miriosola aviuebat, Iudaeos non in Pallassina iiii, sed in Asia, Asticam Eiuropa magno numero habitare con- - - , euisse,exploratissim uni est. Veri: in exossinibus Quindecim iiii tui merat nationes, nil ni ru Par- h Ph
thos, Iedos, Elami as,habitates Mesopotamiam, Iudiam, S: Cappadocia, Potitutu Asam, Phry. Tυς issi asiam, Patirphiliam, AEgyptum, Libes, Cyrenenses, Romanos, Cretenses, & Arabes. Cum vero iU V Iudaeos inter prsdictos sque recenseat esse admiratos,quod ipsorum loquerentur lingua, plane significat Galilaeos diuersa a Iudaeis uti lingua consueuisse, unde S ancillam ostiatiam merito ap-
Iudaeos inter predictos mire recenseat tale admiratos, gnificat Galilaeos diuersa a Iudaeis Vt lingua consueui νων --
paret dixisse olim Petro: Galilaeus es nam de loquela tua manifestunt te iacit j Sesentia filii chry
tot lingitarum locutiones impartitas suasse Apostolis , mroterant Hierosolymis exter- . oriae nationes quae eos loquentes audiret, di si plures sitissent plures etialia accepturos fuisse, ac de' ' os, . ih MILV e cum dispersi simi per orbem terrarum, lingua omnium gentium ad quas prosecti fuissent,
Quod vero speistat ad linguarum genera qua essent in orbe terrarum 1 Clemens AlexIndrinus CCXLLrecitat testistionium scriptorum Gentiliuna , iis non aliti sequam ex Iudaeorum libris linguas k Ciem me εi tuamniaquinq. tiri se tesseruiir, mini ait: Ephori saui di inti iti alii historiel, S getes linguas i h I*m dicunt septuagilitami in a. cum audissent vocem Miss,direntis: Erant autem Omnes anima ex lac septuasi itaquinq-quae descende irent in Egyptum. Videntur autem ex vera ratione. linguar synerales,ei e sentit agilita luet , ut astrae tradunt scriptura .
siuntati falla ser communionem suarimi, set uni vel etiam pluriunt diale toruis cit Quod
vem ex dii linis Scripturis id te deducere Clemens testanit, aliani plane rasionem iniisse v idetur Augiastinus i, qui septuagintaduas linguas suisse putat: Qtiod inquit, ex illis tribu hominibus 'iNoe sitis,septilagintatres vel potitis vreatio declaratura esto septuaginta luae gentes, totidem q. L
linguae per terras esse coeperiant,qus crescendo, insulas impleuerunt: aucti is est autem & nume- rus smas r
s gentium multo amplius u linguariam. Nam de in Africa ba iras pentes in una lingua pluriis nouimus. Jhaec Anglisthus s. Anteipsum eadem Epiphanius in, eademque ratione, cum ait: iuriu' et,d D Septuagintaduo viri tunc turristi aedificabant, quando an septua hiaduas linguas ex una confus ysunt. J Paciamis' vero cum numerat centu iginti linguas, respeetu habuisse videtur ad numerii nPariLad sym. eoru qui simul in una ' domo si aerant constregati, supeἡ quos oes putatur descendisse Spiritu p β nilaus,quasi velit non omnes illos omnia assec xtos cile li uasum genera, sed singulos singulas. ' δ''
s ut audirent,licet citent uiuersariam linguartim litelligeret. Cum possint multa ad hane firmandam sententia adduci, mitis in. o Gregorii p Naaian χcni testimo mum asse- p Greg. Naxuram, actis rus praesertim de eadem re alibi inserius haec. n.at udiebant autem. Verum hic paulli orire .in die Pen-lum cola siste, at . addubita, quomodo distinguenda sit oratio. Textu S.ii.nonnullam ambiguitate lubet puncto dirimendam. Vtrum enim audiebant sua quisque dialecto, ita ut verbi gratia, uox o , , quidem una resionaret ceterum multae audirentur,sic videlicet pulsato ac perstrepcnte aere, pluri- ὰι,,
bu'. vocibus ut magis perspicue dicam ex una voce effectis 3 An potius in hoc Verbo, Audieb26 Τμ με- μ' punctum statuendunt est,at l. haec verba, Loquebantur suis linquis, cum his quae sequuntur iun- - 't penda sunt,ut sic legatur: Loquentes linguis,p'priis scilicet audientium,hoc est externis.' qui sensus mihi magis arridet. Na si priorem modum sequar, eorum potius qui audiebant,quam qui verba iaciebant, hoc miraculum fuerit, at iuxta pysteriorem sensum,eoru qui loquebantur, qui etiatemulentiae insimulantur, haud dubie, quia ipsi Spiritus amatu noui miraculi aliquid circa vocescis gnabant.Jhaee Gregorius, cetera quae ad alia sipectant,relinquimus interpretibus. Ciam sic audientes obstupescerent, rei vem causam i norantes,admirantes', dicerent:Qit idna CCXLIII. vult hoe esseZAlii irridentes dicebant: Quia mi isto plena sunt isti. Stans aute Petrus cum undecim. leuauit vocem suam,& locutus est eis: Viri Iudei, de qui habitatis Hierii salem uniuersi, hoc vobis P. . notum sit,& auribus percipite verba mea. Non .n. sicut vos aestuitatis, hi ebrii sunt cu sit hora diei: tem dcc. recitat quasi ex scripto Lucas Petri tunc ad piraulum habitam concionem, quan G tan 'tum pro suis apologiam dixit, sed de Christi pastione ,resurrectione,astensione, S: Spiritus sancti ' 'missione, sacrarii rei Scripturariam auctoritate disseruit. Sed quod excipit de hora tertia, quid tam insolens mirum ve videri debet, quod ad suorum excusationem adducit, eos ebrios esse non, AnhML k.Tom. I. O potuisse,
268쪽
potuisse,quod esset hora diei tertia nam quod & superius vidimus cum apud Hebraeos etiam
linguli quique dies duodecim horis teritimarentur; plane hora tertia quartam diei partem continebat. Cumque horae aestiuae ceteris longiores este solerentiquici tam mirilia , inquam, nouumve, si ea hora illi pransi Dissent, homines praesertim peregrini ta piscatores Qui hunc nodum soluerit, hactenus non inuenimus, sed perfacilis erit eius Elutio, si nouerimus Hebraeorima illam filisse a maioribus traditam de usu receptam ac tamquam lege probatam consuetudinem, ut non liceret diebus festis cuiquam ante sextam horam prandere. Meminit eius consuetudinis Iosephus in ne
quas in prodiatum suturi ultimi Iudaeorum gentis exterminii,sponte corruit, ut Dio Cassiuscior est in Hadriani yita, ii iam seripsi. Eiii idem sepulchri Iosephus saepe meminit,quod non tum augustis aedificiis salomonis opera extructis erat insigne, sed & thesauro nobilitatum, in μὰψ, i 0 igitur P trus excipit de hora diei tertia,cu ante sexta hora dieb' sestis pradere, religio esset. H. . ' Hac ex alio loco etiam declarantur, immo ex his elucidatur alius locus Actorum 3, quo dies L. An. a tu Π Ascendit Petrus in superiora ut oraret circa horam sextam: Et cum esuriret, voluit gustare. . .... i. . parantibus autem illis, cecidit super eum metis excessus suisse autem eam diem sabbatum,qua nonnisi hora sexta prandere liceret,illud inprimis persuadet,quod tunc pararentur qui apponen
da essent mensa ,quae videlicet die parasceves erant ad esum accommodata: nam qua ratione eadem sexta hora illa parari potuissent, nisi suissent pridie praeparata Quod insuper dicat Angelus ad Petrum: Surge,descende,& vade cum Hs nihil dubatansJdrinserius Lucas: Sequenti autem dies irvus prosectus est cum illislplane demonstrant, illa ipsa die ob festum id facere minus licuisse. Sed iam cetera prosequamur. CCxLV. Quod vero eadem oratione pereus tua de Davide dicta sunt.de Christo esse intelligenda testatur, meminitque de eiusdem Dauidis sepulchro,dicens: Et sepulchrum eius est apud nos usque in hodiernum diem obseruatione quidem dimim est, sepulchrum illud quod di salomonis dicti inis, .us . c ziod N ipse illic conditias esset, remansisse integrum usque ad extremam omniumque nouissimam Iudaeorum cladem perHadrianum illatam tune temporis enim antequam illa sequeretur, tan insen 1 t, , ,h A. Sem enim vim auri ab eodem salomone illic fuisse reclusam,haud dubium est; testatur namq. ide .li, j. ea .lt. φ auctor, Hyrcanum,cum Obsideretur ab Antiocho, cognomento pio, ablatis e sepulchro Daui id vitiis. 16. dis tribus millibus talentorum iis totius populi vexationem redemisse. Rursum vero quid Her
antiq p di idem sepulchrum perscrytanti uetaerit, idem ς testatur his verbis. CCLXVI, Herodes multum cuniarii domi soti'. profundens udito ui Hyrcanus tui ante eum regnauit, recluso Dauidis sepulchro,tria millia talentorum argenti extullisset, superesseq. multo plura, . ruae possint quantumuis magnis sumptibus semcere: multo tepore animum habuit idem aggre- i. Tunc vero noctu apertu sepulchru ingreditur,cum prius accurate cauisset ne hoc sciret popu,ιν sep . M Ius, assumptis tantum amicorii fidissimis,depostas tamen pecunias, sicut Hyrcanus,non imienit, sed mundi preciosi di aureoru ornamentorum vim magnam inde sustulit. His inuitatus ad diligetius scrutandia,interius processit x R. ad eo litoria salomonis ac Dauidis, ibi duos satellites amistieriimpete ut semir ex aditis sanima eontra progressos temere, quo casu exterritus,exiuit, &tactus religione, ad expiandum se , in aditu sepulchri monumentum e candido marmore condidit sumptuosumis impendiis. Eius oberis & Nicolaus illius teporis scriptor meminit, sed non item de descensu Regis,praeter decorii id factum existimans,idq. more suo secit. Viui enim Regis haec . auribus dedit,captans gratiam dic.J liaec Iosepsus. Sipultum fuisse Dauidem in ciuitate d sua. dicta est Sion ,habet Diuina Scriptura.Hierosiluniis mistiiria, ubi est Sion,a Salomone tumulatum sitae Dauidem, item Iosephus i aestatur. Admiratione sane dignum,quod a Tito ea ciuitate funditus excisa, nihilominus idem sepulchrum rema serit integrum nec nisi temporibus Hadriani ut ex Dione dictum est) sponte corrituri verum quid dico corruerit λ Id quidem non sic accipiendum est, ut solo adaequatum, sid tantum aliqua ex parte collapsum fuerit, nam Hieronyx Nin . να, r. mus g ad Marcellam scribens,redegens loca sancta, ac sopsum integrum remaneret, in Maus pmpe leo Dauidis precari solitum tradit. scd haec satis occasone Petri in sua concione de sepulchro Da uidis mentionem iacientis. Cc LVII. Cnr autem Petrus prae ceteris, ta ad storum defensonem destoriim ad fidem conuersonem, τεινώι prim' verbi praedicationem exorditur, nisi quia primatum tenet inter Apostolos Vnde Chrysostomus omnium con- h: Petrus, inquit,agit causam omniu, primus verbum Dei praedicatiqui primus est omnii, Pr e matών. phetarum testimoniis de spiritu sancta sutura misitone teitimonia proser docet a. eadem luc suish dis hora. te impleta,&αJHis auditis, inquit i LucasA puncti sunt corde,N Axerent ad Petrum, di ad reli.s.. ψp Anx qu os Apostolos Quid faciemus viri fratres 3 Petrus vero ad illos; panitentiam, inquit agite,di ba. A ,. ptizetur unusquisque 'estrum in nomine Iesu Chrisi in remissionem peccatorem vestrori na, di accipietis donum Spiritus sancti.Jsibdit vero: Qui ergo receperiit sermone eius,baptietati s nt: NI GL depudi- appositae sunt in die illa animae circiter tria millia. De his agens Tertullianus λ; Primus nquit, cura. in Christi baptismo pereus reseravit aditum caelestis regni. CCxLviii Quod vero Lucas dicit, conuersis ad fidem iussos a Petro baptizari in nomine Chris non sera hastissim, accipiendum, ut Patris,& spiritus sancti,non aeque ac Filii, nomina qua bapti rarentiexpresserint:
, a cisis, M. tam Iustimis martyr in oratione ad Antonium pium Imp. Ex Ahostolica, inquit, institutione in .ῖ, oia. ras promictauit res Christi oes, abluituris qui illumiliatur. Jhaec Iustinus. Cyprianus iuiis. 1 . .sententi Iesu Christi mentione iacit Petrus, non quasi Pater Oaut retur, sed ut Patri quoque
baptismate Parentis omnium de Domini Dei nomen nominatur.Jde paulo poli: In nomine etiam Iesu Christi erucifixi sub Pontio Pilato, atque in nomine Spiritus sancti , qui per sacros Prophe
269쪽
Filius adiungeretur.JCeterium ex Ecclesiae antiqua traditione ratum fuisse baptismum in nomine tantu Christi collatum, scripsisse Stephamina Romanum Pontificem, idem Cyprianus in epilio
Ia ad Iubaianu,tieet ab eo dissenseri perte testatur. Verum eni invero ne a Petri digna conamendatione longius recedamus haec enitn de baptismate quasi per digressionem dixisse satis est) Ioanes φ Chrysostornus admirans Petri praeclara & tali Praesule dignissima facta lis edicit: Erat Pe a lamvehirse.
trusos omnium causam fidei agit pro oninibus, doctrina sua instruit omnes; ipse praecipuus fidei '' 6P9st boassertor est,praecipuus catechista habetur,de primus extitit verbi cocionator,& primus coegit Ee 'μ : etesiam,emq. non ex Hierosolymitanis Ec circumcirca habitantibus Iudaeis, sed ex Parthis, Meia . p
das, Phrysiis, Libicis, Egyptiis, Arabibus,aduenis Romanis, te alijs. Et qui onanium pastor fuit a φ ν ' 'Domino institutus, ex omni biis nationibus cogere coepit oues, docuit eos fidem simul de Apostolicos mores, nempe renunciare omnibus, simul conuenire in oratione, de panis a Christo edoeta fractione. hucusque Chry sostomus. Erant aut inquit h Lucas perseuerantes in doctrina Apostolorum, Se communicatione sta- CCXLIX.ctionis panis,& orationibus. Fiebat aut omni animae timor. J quamobrem non tantum Christi fi- , Aa. a.dem avide susceperunt, sed & quae habebant n communem omnium usiura contulerunt. omnes enim qui eredebant addit Lucas V )erunt pariter, de habebant omnia comunia. Possessiones de . substantias vendebatit, de diuidebat illa omnibus, prout curi. opus erat.JHaec erat est Chrysesto a ' mus φ Angelica respublita,nihil dicere propriu: hoc protulit primum germen nasces Ecclesia. d Cli Vi. 4 ActPetrus plantat verbo,rigat baptismate,sed qui incrementum dat, Deus est.Jac rursiis ς: Petrus Apostsom ν.
piscator hos superauit, quasi cu mutis piscibus certanae fuisset ι nec.n. aliterquam piscator mutos e Ch alom. s.
pasees,ita hic illos superauit de paulo post: Vbi nunc Graeciae fastus, ubi nomen Athenatu, . bi phi A Apust. Iosophors deliramentaPIlle Galilaeus, ille Bethsaidae natus,ille rusticanus,uniuersos illos deuicit. Aseduin, non ad nominata patriam illius, qui hos deuicit,erubesticis quia si nomen ipsem ii minis audietis Cephas enim dictus est multo magis obtegetis faciem.J haec ille, Christi in Petro admirabilem virtutem praedicans. Ceterum verbi praedicationi adiuncta et filisse miracula, testatur Lucas L. dum ait: Multa quo- CCL. oue prodigia de signa per Apostolos in Hierusalem fiebam.'addit q. post alia, sic ab Apostolis esse s Q. a. distributa officia per loca singula, ut quotidie in templo perseuerarent,ium iri im orantes, vel Dei
verbum annunciates:in domibus vero panem frangerent, sacra videlicet Eucharistiam ministran tes, in ira quadam diiunitusi inpartita spiritus disi retione,qdonal,quae v e intemplo sibi essent ageda.distinguente ad sacra nimirum celebranda mys feria domos priuatas babelites ad verbi Dei Petrus aut α Ioannes ascedebant in templum ad horam orationis nonam.J Cur autem ait Chry .istonius h. itiine ascenderunt inteplum Ni iniquid Iudaice vivebant minime, sed utiliter hoc i faciuntal Nunc vero in adeundo templo, sorum cosilium quodnani fuerit, satis exprimitur, cum is ' V ad liorani orationis nonam eos ascendiste, Lucas dicit.Quae . n. serinta in lege, vel co suetudine lati ...
vero Nicationem,& commune omnium precationem,templum adeuntes. Vnde subdit Lucas ἔ: Q. yCur autem ait Chis 'utinae, sed utiliter hilatis exprimitur, cur l on cpe, vel cosuetudine ladab ili introducta essent apita Hebraeos praecepta moralia eadem non modo Apostoli non spreuisse. d etiam in Ecclesiam trans sudisse noscimnu'. Vnde S. Leo Papa in hanc sententiain: Αρο- i Leo Pap. ser stollaca, inquit, institutio,ila lectis si umquae Dominum Iesim Chri num ad hoc veniste in hunc mun et M iei . septidum nouerativi legem non siilneret, ita veteris Testamenta sacramenta distinxit, ut quaeda ex eis, sicut erant condita, Euangelicae eruditioni profutura decerperet, de quae dudum suerant consuetudinis Iudaacae, fierent obseruantiae Christia .Quamuis enim varietatest hostiariun,disteretis baptismatu de otia sabbatorum cum ipsa camis circumcisione cellauerint,manet tamen ex ipsis u luminibus de apud nos praeceptaplurima moralia.JQuod igitur spectat ad antiquum certis horis orandi ritu, ex Iudaeorum fontibus ab Apostolis stri, in mesesia deductum. Tertullianus tradit in primis hisce uerbis: Salua indifferentia semper 3eubi'. de omni tempore orandum,tanae tres litas horas ut insigniores in rebus humanis,quae diem μηρ dis ubiiunt, quae nepotia distin uni, q publice resonant,ita de sol mores sui se in orationibus ἰ.diuinis,quod etiam suadet Danielis argumentum ter in die orantis,utique per aliquarum horarii re, sitiri:
exceptionem,non aliarum autem,quam insigniorum exinde Apostolicarum, Terris,Sex , Noni. Hinc itaq. Ac Petrum dicam ex ueteri potius usu Nonam obseruasse, tertio orantem supremae orationis munere,&e.J haec enim ex Petri instituto & exemplo in Ecclesia obseruari confirmat. De iisdem tribus horis, alijsque superadditis,ac omnibus etiam diuinis mysteriis selicius eo sectatis, in Ecclesia seruari sibi itis, Cyprianus i scribit his uerbis: In orationibus uero celebrandis inuenimus obseruasse tres pueros cum Daniele,tres pueros in fide sortes N in captiuitate uictores hora tertiam, sextam, nam, sacramento scilicet Trinitatis, qus in nouissimis temporibus manifestari debebat. Nam Sc prima hora in tertia ueniens,consummatum numeru Trinitatis ostendit. Item que ad sextam quarta procedens,declarat alteram Trinitatem, Sc quado a septi ina nona completur per ternas horas,Trinitas persecta numeratur. Quae horarum spatia iampridem spiritualiter determinantes adoratores Dei, statis Zd te timis ad precem temporibus seruabant de manifestata postmodiis res est sacramenta olim sui isse luod ante sic iusti erecabantur. Nam super discipulas hora tertia descedit Spiritus sanctus,qui gratia Dissicae passionis tua pleuit. Ite Petrus hora se
ta in tectu superius ascendens, signo pariter de uoce monentis instructus est, ut oes ad gratiam salutis admittereticum de emundandis Gentilibus ante dubitaret. Et D sis hora sexta crucifixus ad nonam peccatam stra suo sanguine abluit de ut redimere dc ulluscam nos posset, tunc uictoriam in passione perfecit. Sed nobis,fratres dilectissimi, praeter horas antiquitus obseruatas orandi. nunc Ed Haria de sacramenta creuerunt. Na de mane orandia est,ut reserrectio Domini matutina crationi: celebretur auod olim Spiritus sanctus desisnabat in Psalinis dicens; Rex meus, de Deus meris,quonia ad te orabo Domine, mane assi ita tibi, de contempI4bor te. Et iterum per Prophe-
270쪽
ea hora illi pransi Gissent, homines praesertim peregrini S. piscatores Qua hunc nodum solue rit, hactenus non inuenimus, sed perfacilis erit eius sol .rtio, si nouerimus Hebreorum illam fuisse 1 maioribus traditam dc usu receptam ac tamquam lege probatam consuetudinem, ut non liceret diebus festis cuiquam ante sextant horam prandere. Meminit eius consuetudinis Iosephus in Vita sua, dum haec ait: Plebs autem non assentiebat horum orationibus, di proculdubio exorta fuisset seditio, nisi contionem soluisset sexta hora superueniens, quae nostros ad prandium V Oeare olet sabbatis Q iube enim sonitu certas horas Hebro is significari solitas, alibi dictum st. Me-- in V, i. rito igitur Petrus excipit de hora diei tertia,cu ante sexta hora dieb' festis pradere, religio esset. CCXLIV Haec ex alio loco etiam deciarantur,i inino ex his elucidatur alius lisus Actorum , quo dici-' tunAscendit Petrus in superiora Vt oraret circa horam sextam: Et cum esuriret, voluit gustare.
Parantibus autem illis, cecidit super eum metis excessus.J sutile autem eam diem sabbatum,qua nonnis hora sexta prandere liceret, illud in primis persuadet quod tunc pararenturquet apponenda essent mensae,quae videlicet die parasceves erant ad esum accommodata: nam qua ratione e dem sexta hora illa parari potuissent, nisi sui iunt pridie praeparataZQυ insuper dicat Angelus ad Petrum: surge,descende,& vade cum eis nihil dubitan N in serius Lucas:Sequenti autem dies, rete iis profectus est cum illisJplane demonstrant,illa ipsa die ob sestum id facere minus licuisse. Sed iam cetera prosequamur. Quod vero eadem oratione PetrusHi de Davide dicta sunt de Christo esse intelligenda testa ar, memini Rue de eiusdem Dauidis sepulchro, dicens: Et sepulchrum eius est apud nos usque in au sepulabra
hodiernum dieii, Jobseditatione quidem manum est sepulchrum illud quod di Salomonis dictum est,q uod di ipse illic conditus esset, remansisse ina e integrum usque ad extremam omniumque nouissimam Iudaeorum cladem per Hadrianum illatam,tunc temporis enim antequam illa sequeretur, quasi in prodigium suturi vatimi Iudaeorum i - P
εός, , , ,, tem enim vim alia eodem salomone illic fuisse reclusain, haud dubium est; testatur naviq. ade ,. . .. it. h auctor, Hyrcanum,cum obsideretur ab Antiocho, cognomento Pio, ablatis e sepulchro Davi e id in libri 1ε. dis tribus millibus talentorum, iis totius populi vexationem redemisse. Rursum vero quid Hermiti di idem sepulchrum perscri tanti obuenerit, idem ς testatur his verbis.
Herodes multum pecuiuisu domi sori'. profundens, audito P Hy manu mui ante eum regnait, recluso Dauidis sepii lchro, tria millia talentorum argenti extulit et, superesseq. mi
ruae possint quantumuis magnis seniptibus senicem: multo tepore animum habuit idem aggre- i. Tunc vero noctu apertu ia sepulchri taetrectitur,cuin prius accurate cauisset ne hoc sciret popu ut sepiacmi Ius, assumptis tantum ainicorii fidissimis, depostas tamen pecunias, sicut Hyrcanus Mon iiii lenit, ω-d. sed mundi preciosi & aureuru ornamentorum vim magnam inde sustulit. His inuitatus ad diligetius scrutandii, interius processit v . ad coditori Salomonis ic Dauidis, ibi duos satellites amisit, erumpete ut sertur ex aditis flamma contra progresses temere, quo casu exterritus,exiuit, &tactus religione, ad expiandum se, in aditu sepulchri monumentum e candido marmore condidit Giptuos simis impendiis. Eius operis & Nicolaus illius teporis scriptor meminit, sed non item de desceti su Regis, praeter decorii id factum existiuratis, i . more suo fecit. Viui enim Regis haec sta tribus dedit captans gratiam.&c. baec Iosephus. Sepultumnus e Dallidenrinckiitate d sua. Vq dictaeit Sion, habet Diuina ς Scriptura. Hierosolytiris nituitu, ubi est Sion,a Salomone tumulatum suisse Dauidem, item Iosephus i testatur. Admiratione sane dignum,quod a Tito ea ciuitate sun litus excisa, nihilominus idem sepulchrum rema serit integrum nec nisi temporibus Hadriani ut ex Dione diciti m est sponte corruerit, verum quid dico corruerit Z Id quidem non sic
accipiendum est, ut silo adaequatum, d tantum aliqua ex parte collapsum suerit, nam Hieronys Ni. . ν stir. mus p ad Murcestam scribens,rese gens loca sancta, ac si ipsum integrum remaneret, in Maus leo Dauidis precari solitum tradit. sed hie satis octas ne petri in sua concione es se isti uidis mentionem facientis.
p leo Dauidis precari solitum tradit. d haec satis occasione Petri in sua concione de sepulchro DaCC LVII. Cur autem Petrus prae ceteris, ta ad sitorum defensonem,u alioriam ad sdem conuersonem,
vetris prim' verbi pradicationem exorditur, nisi quia primatum tenet inter Apostolos Vnde Chry stomus
nquit,agit causam omniti, primus verbum Dei praedica qui primus est testimoniis de Spiritus citi sutura missione testimonia proseri, docem. phetarem teli h mos hom. se impleta, c. JHis auditis,inquit i Lucas,copuncti sunt corde, di dixerunt ad Petri na,&ad rei
proseri, docem. eadem luc fuis . v quos Apostolos; Quid faciemus viri fratres Z Petrus vero ad illos: I'ci nitentiana, itaqu it,agite,& ba έ ΑΨ ,. ptizetur unusquisqtie vestrum in nomine Iesu Christi in remissionem peccatorum vestrori ni, &accipietis donum Seiritus sancti .lsubdit vero; Qui ergo receperui sermone eius,baptizati sant;&k Tende pudi- appositae sunt in die illa animae circiter tria millia. t De his agens Tertullianus ν; Prunti S,mquit, in Christi baptismo Petrus reseravit aditum caelestis regni. CCxLviii Quod vero Lucas dicit, conuersos ad fidem tutas a Petro baptizari in nomine Christi; non sie
M lapi seu accipiendum,ut Patris,& Spiritus sancti non aeque ac Filii nomina - nam Iustinus martyr in oratione ad Antonium Pium Imp. Ex A baptismate Parentis omnium ti Domini Dei nomen nominatur. 1 paulo po
aeque ac Filii nomina,oui baptia aren xpressetinuni Pium Imp. Ex Apostolica, inquit, institutione ini nomen nominatur. & paulo post In nomine etiam Christi eruet fixi Lb Pontio pilato, atque in nomine Spiritus sancti , qui per lacros Propi i δεν ἔ, o A. t: pr 3nuciauit res Christi oes,abluituris qui illuminatur.)haec Iustinus. yprianus i se in eam .d iubes .. ,a. de sententiai resu Christi mentione iacit Petrus,non quasi Pater omitteretur,sed ut patri quoque Filius