장음표시 사용
441쪽
xari Sunt quidem exempla plura sanctissimorum virorum ac seminarum contumam, qumodum ex condicio continentiam profitentes,egregia claruerunt sanctitate: io enim sibi esse fratissimum, Deus multis miraculis editis coprobauit. α inter alia illud perinsigne,quod Gretorius recitat in libro de Gloria consessoruna; queni consulat qui scire cupit: nam alio tendimus. Sed crad Corinthios,de quibus agitur,spectat: in Paulus iusta ex causa illorum haberet se sis ectam cotinentiani,ne obtentu maioris boni in deteriora prolapsi corruerent, apposite ea subdit: Hoc autem dico secundum indulgentiam,non secundum imperium. cum alioqui omnes esse continetes Optaret. Rursum etiam ex institutione eiusdem illud dicentis: Nolite fraudare inuicem, nisi Mrte ex consensu ad tempus,vivacetis orationiJnaanasse atque perseuerat se eam consuetudinem in Ecclesia,ut coniugati certis diebus se temperarent,certum est .de qua Cyrillus h: Qui, inquit, noriit
nico aut qualibet alia solemnitate se continere noluerit; qui tunc concepti Rerint,aut leprosi, aut epileptici, auteti m Qrte daemoniaci nascentur.J . MVerum enimvero eumdem Paulum audiamus,coniugibus has leges a Christo primitus institutas obseruandas proponentem,atque addentem alias saluberrimas ψ: Iis autem, inquit,u matrimonio iuncti sunt,praecipio, non ego, sed Dominu uxorem a viro non discedere quod si disiectserit,manere innuptam, aut viro reconciliari. Et vir uxorem non dimittat. Nam ceteris, ego dico, non Dominus. Si quis frater uxorem habet infidelem,& haec consentit habitare cum illo; non di
mittat illam. Et si qua mulier Fidelis habet virum infidelem, di hic consentit habitare cu illa; non dimittat virum: sanctificatus est enim vir infidelis per muliere Fidelem, de sanctificata est mulier infidelis per virum Fidelem. Alioquin filii vestri immundi essentatunc autem sancti sent. Quod si infidelis discedit,discedatino enim seruituti subiectus est frater,aut soror in huiu smodi. haec Pau- Natrimimis Ius de testibus coniugii. Agit ideo de matrimonij excellentia:dumque illud coniunctioni Christi
Saetamentia . cum Ecclesia comparat,ad Ephesios scribens,Sacramentum quoque magnum appella quod scilicet vinculum,quo Christus cum Ecclesia iungitur repraesentet. Sic & veteres Parili interpretes . matrimonium quod inter Fideles contrahatur, Sacramentum congrue appellarunt,ut Clemens e ta 'Rς εἰς A ELindrinux cum ait: Si lex sancta est, sanctum est mammonitrin. Sacramentu ergo hoc ad Chrs C: Α- ὸEME , stum & Ecclesiam ducit Apostolus. l& Augustinus t: in ciuitate Domini, in monte sancto eius, oberibe r. hoe est in Ecclesia, ubi nuptiarum non solum Vinculum, verum etiam sacramentum ita commems Augdς n. datur. Vt non liceat uxorem suam alteri tradet eq& alibi ἔ: Vsque adeo se dus illud initum nuptia Mug 7 se emi isdam initi sacramenti resest, ut nec ipsa separatione arritum fiat.J & inserius: in nostraru
ouione nuptiis plus valet sanctitas sacramenta,quam foecunditas uteri. α Chrysostomus iis innuit. non audis Paulum dicentem,quod sacramentum sunt nil priae M irago dilectionis c
iastio in e λ di merea Ecclesiam declarauit ZJAt non impedit, si aliqui
Ephcc 1. Christi eum Ecclesia retulerunt quo minus di ipsum matrimonium sit sacramentum: sicut nec impedimento est,quo minus sacramentum aliquod in se sit, & alterius rei mysicam habeat senificationem immo id peculiare est omnibus sacramentis,ut sit sacrae rei signum. XLVII Ceterum quod ad ritum spectat primum quidem non aliunde quam ab Apostolica traditi , Igm epist. 11. ne nuxisse, vi non sine sacerdotis praesentia matrimonium contrahatur, Ignatius qua his ipsisa ac ι ritus A stolorum temporibus vivebat, fidem facit:ait enim scribes ad Polycarpum: Decet vero, ut &mirimo . diicentes uxores & nubentes, cum Episcopi arbitrio coniunganturi, ut nuptiae iuxta praecepti Do- Dmini non autem ob concupiscentiam coisse videantur.Jhoc est enim quod idem Apostolus in se rius dicit: Cui vult,nubat, tantum in Domino.JIn Domino enim nubem,nihil aliud est, quam si eundum leges ta ritus Ecclesiae ab ipsis Apostolis traditos contrahere matrimonium. De ij sileani Tetti ad uxo- tinuis Ecclesiae ritibus haec Tertullianus /: Vnde sufficiam ad enarrandam se licitatem eius ina . M liboasin. quod Ecclesia conciliat,&confirmat oblatio,&obsignaturia Angeli renturciarat, Pater rato habese Nam nec in terris filii sine consensu patrum rite ac iure nubunt. haec ipse. Yr viii Sed haec singula explicemus:antiquos enim Ecclesiae mores Annalibus nostris intexere, ex instituto suscepimus .Quod igitur ad primum pertinet: Ecclesia Fidelium conciliat matrimonium, dum per sacerdotem contrahentium mutuo elicito prius consensu, iunguntur in unu soria dextere.quibus accedit osculi sancta libatio,atque velatio. de quibus item ritibus idem auctor haec miana.virg. ir. alibi: Ad desponsationem velantur,quia di corpore & spiritu masculo mixta: simi, per osculum dei' dexteras per quae primum resignarunt pudorem spiritu, per communem colarentiae pignus dic q' G Addictum ritum iungendi dexteras alludit de Gregorius ' Nazaantenus ad Mysium scribens, cumageius filiae inuitatus nuptias,quod esset affectus aegritudine, se excusans haec addit: Ammo Δ& voluntate adsum, simulque festum celebro, iuuenilesque dextras inter se iungo, atrii e utrasque
Dei minui. quod enim iunctis dextris stolam sacerdotalem eorumdem inanibus superponere solet sacerdos d nempe est quod ait Gregorius: Vtrasque Dei manui iungo. Haec subsiequitur benedictio.& verborum ii, a quaedam,quae perficit matrimonium:de quibus haec in quarto Concilio o Cainaetinens:Sponsus di sponsa cum benedicendi sunt a sacerdote,a parentibus suas vel a paranymphis offerantur:quicum benedictionem acceperint, eadem nocte pro reuerentia ipsius benedictionis in virginitate permaneant J e . . . uod insuper addit Tertullianus: Confirmat oblatio Missae insinuat sacrificium,quod tanῖusAE DI m lioui Rituales libri Ecclesiastici tradunt in matrimonii coscederatione offerri a facet dotibus coin m/t Hu ' Et quid mirum si hoc faceret Christiani,cu nec Ethenici sine sacrificio nuptias contrahem soliti fuerint λ Post vero eisdem contrahentibus a sacerdote solitam sacram Eucharistia ut etiam
ne fit impares Llam Tertullianus alibi docet, dum air r: illi,sacerdotes τι deutat, Eed um
442쪽
A VIrin et uxores quomodo cellam Janod preterea idem ait : Et obsignatum Angeli renunciat.J.r --- , per Angelos Tertullianus intelligere sacerdotex consueuit: sacerdotes enim matrimonium inter litavio. partes antea pactum in Eccletiad unciare solent Suie velimus de caelestibus Angelis hee intelligi. eundum quod subdidi Pater rato habet nempe celestis. Sed quod Mail:Nee filii inter se sine eo sensu patrum rite ac in re nubut plane declarat primum . omnium voluntates contrahentium a parentibus esse ratas habendas,ae iubinde ut etiam hodae , fit subsequi p sacerdotem publicam in Ecclesia denudiatione, ac denique ceteros sacros ritus ab
eodem antea relatos.Quo autem Ioco haberentur occultae nuptiae a Christianis,idem Tertullia- 'nus b alibi declarat his verbis aenes nos occultae quoque coniunctiones, id est no prius apud Ec b Treiul ΓΓg. elesiam profesta, iuxta moechiam & fornicationem iudicari periclitatur.J Ex his videas non esse pudicitia nouum, qnoda secrosancto Catholico Patrum conuentu est nuper restitutum potiusquam in- e Concita GLstitutum, ut non sine explorato per parochum partium consensu, nec clandestine ed in lacte Ee Α- ἐς τω clesiae sacra nuptiarum foedera contrahantur. Uerum ne clandestine, de sine parentum assensu ma
triinonium iniretur, a Gentilibus etiam seruari consileuisse quod & superius attigimus) scripto 2 res illorum testatur, inter quos& Apuleius 4: Impares,inquit nuptiae,& prsterea in villa, sine te d Anuui stibus,& patre non consentiente factae, legitims non possunt videri QSed enim de his planius Iuris
consulti K ac Principum placita. Praeterea vero non coram uno tantum pre S bytero matrimo
ni j adstipulatore haec olim tractabantur, sed quod alibi idem Tertullianus f ait coram Episto T 'PO, presbyteri g,diaconis, interuenietibus etia in Ecclesia viduis,maiore celebritate. J Romae ipse s resis. 2su inmus Potifex his praesens esse cosueuerat. unde siricius Papa in epistola quam scripsit ad Me noet c. 11.diolanensem Ecclesiam haec ait: Nos sane nuptiarum vota non asipernanter accipimu quibuς udi Iamine intersutinus: sed virginum nuptias Deo deuotas maiori honorificetia veneramurq Quod autem obiectum est a viro erudito,iam hoc in loco,quam superius anno Domini quadragesim quarto,numero LXXXVIII. videri me Iureconsultorum ac Tertulliani potistii num probastir sententiasti qua dixerunt inualida elle matrimonia illa,quae contrahuntur absque consensu paret ii, Io requidem adeo competeta, meridianaqduce perspicua , decreto saerosancti Concilii Tridentiani Solis instar illucescente, quis Catholicorum potuit errore lapsus esse λQuod ergo a me instituti ratio exigebat,e thesauro noua vetera a. proserre, sic primo loco dixi apna Gentiles ni ptiis abs C que consensu parentum esse illegitimas, ceu clandestinas apud Christianos: quod quidem nulla reprehensione dignum est. Hic vero quod in eo argumento versare rivi locum Tertulliani elucidarem,quo ipse ait: Nee filii inter se sine consensu patrum rite ac iure nubuntihaud lim: verba esse simpliciter intelligenda monstraui, sed cum fuerint penitus clandestina, secundum alia eiusde Tertulliani verba ex alio loco mi per recitato, qitibusaac: Penes nos occultae quoque coniunctiones ad est, non prius apud Ecclesiam professis, iuxta moechiam & sornieationem iudicari pericli tantur.JEx quibus intuli,non esse nouum quod a sacrosancto Concilio Tridentino sancitum est. Clandestinas nuptias absque praesentia parochi in facie Ecclesiae mini ine celebratas haberi nu IN Ias cuius quidem latum modo canonis citatione satis persuasum cuique videri poterat,cuiusnam essem ipse sententiae: Cu alioqui firmato semel in eo pede, licuerit ad externa respicere quid de his Gentiles sensissent, in medium afferre licet mox ad nostra reuersus docuerim ex eodem Te tulliano, et i in coram Episcopis consueuisse Christianorii matrimonia celebrari:quin & Romae item coram ipso sumino Pontifice interdum peragi solita,Siricii Rom. Pontificis testimonio confirmauerim. Sed in re adeo perspi a non amplius immorandum. His visis,reliquum esse videtur ut aliquid dicamus de sponsali annuloe nam testatur Clemen M Alexandrinus g consueuisse Christianas mulieres annitios aureos gestare: lari vero eos solitos,
a sponsis arrhae nomine,vsus docet.Qtiod autem non tantum in nuptiis contrahendis,sed inqua- Iibet nactione loco arrhae annulus traderetur,testatur Plinius h. dum ait: Celebrior annuli usus x cum scenore coepit se debet: argumento est consuetudo vulgi tracta ab eo tempore, quo nondum erat arrha v ocior ut plane auirmare possimus, nummos ante apud nos, mox coepisse annulos. j
irro quod est obseruatione dignum non latum olim apud Romanos, sed antiquitum dari solitum annulum loco arrhae,exemplu- a
haec Plinius. Possimos Hebraeorum dari solitum annulum loco arrhae,exemplum Iudae admonet, te quo haec legatur in Genesi Dixit Thamar: Patiar ciuod vis, si dederis mihi arrhabonem, donec mittas qd : sta siti polliceris. Ait Iudas:Quidvis pro arrhabone dari Respondit: Annulum tuum.JEx eiusmodi isti- tur usu fluxisse videtur,ut cum spondentur nuptiae, sponsus loco arrhae sponsae det annulum. Oblier Matuin ab antiquis ait Plinius ν,& adhuc suo tempore apud Romanos in usu fili se tradit.vi cum matrimonium constitueretur, sponsus ad sponsam mitteret annulum sermum, secundum moremae pri itinum, cum ob auri inopiam Rotnani vi tradit annulum gestarent serreum. Quod vero semel loco arrhae datus annulus, ab uxore semper in digito gestareturi id non ornatus causa cinquit Clemens Alexandrinus sed ut obsignaret eodem annulo quae domi sunt: custodiam enim rerum domesticarum ad uxorem spectare pluribus docet Xonophon in Oeconomico. Obsinnari solitas penuarias arcas,ne surriperentur a serius, Plinius monstrat,sic dicens ibidem: Miuei titilla Op.rapriscorum vita,q italis innocentia, in qua nihil signabatur; at nunc cibi quoq; et potus annulo visi dicantur a rapinae hoc profecerunt mancipiorum legiones,et in domo turba externa.JQuonam vero signo Christianorum annuli sculpendi essent,idem Clemens Alexandrinus m
LII. admonet his verbis:Sint nobis signacul columba, piscis,vel nauis, quae celeri cursi a vento se N 7 -- ' tur,vel lyra musica,qua usus est Polycrates, velanchor quam insculpebat Seleucus, et si sit pi 'φ .' scans aliquis,meminerit Apostoli,et puerorum, qui ex aqua extrahuntur. Neque idolorum sunt 'imprimendae facies,quibus vel solum attendere prohibitum est; sed nec ensis vel arcus iis qui pacein prosequuntur: nec poculi iis qui sunt moderati et temperates.JVerum apud Christianos antiquus obtinuit usuriri oponsalis annulus signo fides,quod est hieroglyphicum mutui foederis atq;
443쪽
concordiae, sculperetur: id enim praeseseriant coniunctae simul dexterae, nec apud Christianos tam Atum, sed Iudaeos, Romanos,alia'. complures barbaras etiam nationes. Porrectione enam dexterae ii dein sponderi solitam antiquitus obseruatum esse ertum e th ': coniunctione vero manu si
simul ex qua emcitur ii merus denarius, qui prima quadratura a Pythagora dicebatur perfecta animorum consensionem symbolo quodam significari. , traditum est. Apte igitur eiusmodi si-nno annulos sponsales insculpi debere pietas Christiana monstrauit,vsius i. probauit,addidit q. Niacerdotalem benedictione ni nam ola nostra in nomine Iani esse facie da, Apostolus admonet. At haec satis de Ecclesiasticis antiquis ritibus nuptiarum. Ceterum qii Od ad alios annulos, quos Flia deleς gestare solerent,pertinet: Christi nomine duabus litteris sic sculptos esse consueuisse ex his quos e ruderibus rei bssos vidimus, plane didicimus. Sed & signo crucis annulos Christi norum consignari solitos. habes exemplum de annulo S. Macrinae virginis, cuius meminit Gregorius Nyssenus in Vita ipsius. Imagine quoque interdum sanctorum virorima eosdem loco sein-mae exornari solitos esse,docet Sara. Ioannes Chrysostomus, dum in oratione habita in laudem Melati j,de Antiochenis tradit ipsos eius imaginem etiam in pala annuli expressam gestare cosueuisse. At de his modo satis: liqua prosequamur. 2Cum Paulus Apostolus eiiismodi leges p mulgaret,& miro quoda descriptionis iudicio quaedam se illis ut necessaria imperare,quaedam vero ut debilibus indulgere se diceretiquidna a cunctis praestandum maxime optaret, declarat his verbis ς: Volo autem omnes homines esse sicut me ipsum: sed unu squisque proprium donum habet ex Deo, alius suide sic,alius vero sic.JΑt quonia haec subobscura videri poterant,eade dilucidius aperiens additi Dico autem non nuptis di viditis: num est illis si sie permaneant, sicut & ego. quod si non se cotinent, nubat. Melius est enim nubere,quam uri. Jhac Paulus; qui & inferius e De virginibus praeceptum Domini non habeo consilium autem do tamquam misericordiam consecutus a Domino, ut sim fidelis .existimo autehoc bonum esse propter inflantem necessitate nuquoniam bonum est homini sic esse.l ac insuper conserens coniugio virginitatem, haec ait. Volo vos sine solicitudine esse. Qui sine uxore est, soli citus est quae Domini sunt,quomodo placeat Deo. Qui autem cum uxore est, solicitus est a sunt nitidi quomodo placeat uxori:&diuisus est. Et mulier innupta & virgo cogitat quae Domini sime vi sit sancta corpore de spiritu. Quae autem nupta est cogi tat,quae sunt mundi, quo placet viro. ac denique consentientem his omnibus pioserens sententiam am Igitur & qui matrimonio iungit fi cliam tuam, bene facit: de qui non iungit, melius facit. atque de viduis statim haec addit. Mulier at ligata est legi quanto tempore vir eius vivit:quod si dormierit vir eius,liberata est,cui vult nubat tantum in Domino. Beatior autem erit, si sic permanserit, secundum meum consitum. puto autequod N ego Spiritum Dei habeam. hactenus de triplici hominum statu Paulus, coniugatis videlicet, virginibus, atque viduis;quorum duos posteriores absque aliqua controuersia priori anteponendos esse iudicauit, suamq de re tanta sententia diuini Spiritus testimonio ratam obsignatamq. non tantum Corinthiorum, sed totius Orbis Eeclesiae Catholicae tradidit promulgandam: quam olim Dominiis, Euangelistad excipiente dictauerat. Quantum vero Corinthii Pauli Apostoli praedicatione profecerint, ex his quae Tertullianux tradit satis possumus intelligere. Quae enim sic dicam cum Propheta erat arida ac sitiens,co- uersa est in stagnum,& sontes aquarunt di in cubilibus in quibus erant dracones, Uror calami& iunci exortus est. Ubi, inquam,prs ceteris orietis urbibus, dea impudicissima tot impudicitii xcolebatur,& quae facta erat omnium illuc aduentantium sentina,atque lacuna libidinum conuecsa est, Paulo instituente in castitatis asylum, scolaq.pudicitie. Ecce de his Tertulliani testimonii, nsie dicentis fi Hodie denique virgines suas Corinthii velant,qui ddocuerint Apostoli qui d idirerint,approbant.Jerat enim ut idem ait velum virginitatis insigne. At vero non ipsi Corinthii tatum, verum etiam eorum exemplo complures Graecorum, aliariimq nationum Ecclesiae suas vis
ines velare consueuerunt; sicq.quod Paulus Corinthios primum docuit, in ceteras Christiani oeis Ecelesias est feliciter propagatum. Vnde idem Tertullianus Si constetudini etiam consuetudinem opponam. Per Graeciam & quasilam Barbarias eius plures Ecclesiae virgines suas ab se dunt. Est & sub hoc cςlo institutu istud alicubi, ne cui Gentilitati Graecanicae aut Barbaricae con .suetudine illam adscribat. Sed eas ego Ecclesias proposui,quas,di ipsi Apostoli vel Apostolici viri condiderunt, ut puto ante quosnam. Habent igitur & illae eamdem consuetudinis auctoritatem tempora & ante i res opponunt magis, qua pollerq istae.Jhsc di alia Tertullianus . Mira plane ex P uti praedicatione facta est rerum mutatio, ut qui suas virgines prostituere consueuerunt, easdem modo velantes Deo dicarent. Statim igitur ut sanctae Ecclesiae sertillissimus ager sanctum virginitatis & continentiae semeexcepit Apostolis seminantibus: mox amplissimo scenore multiplicata germina reddidit: nam sta Ettin sanctarum vir num ac viduarum collegia,quae nos monasteria dicimus,esse coeperiint. Est de his locuples testis S.IMatius,qui iis ipsis temporibus ut vidimus quibus Paulus Corinthios imbuebat Ecclesiastica disciplina , re bat cum Euodro Ecclesiam Antiochenam i hic , inquam,scribens ad Philippenses quos idem Paulus ad pietatem instituerat, haec habet in fine: Saluto collegium virginum, ccetum viduarum. JPorro eiu sim i virgines erant, quae perpetuam seruarent Dco virginitatem:de quibus idem ad Smyrnen sies i scribens; Saluto, ii iiit,& eas quae in perpetua degunt virginitate,& viduas.J Consueuisse eas se Domino consecrare, idem scribens ad Antiochenos , docet his verbis: Virgines agnoscant cui se ipsas consecrarunt. quantae vero essent aestimationis, idem a se alibi, Heronem Antiochenum diaconum,cui eam Ecclesiam ipse Romam ad martyrium proficiscens commendarat, monet his verbis h Virgines serua,ut pretio a Christi montilia.JN ad Tarsenses: Eas, inquit,quae in virginitate degunt, in pretio habete , velut
Christi sacerdotes: Viduas in pudicitia permanentes, ut altare Dei.J Ecce tibi ad sanctae virginit
444쪽
A tispraeconia satis susticere potest unus Ignatius,cuius epistolarum firmissima semper in Ecclesia ait fides,nee ab aliquo vinquam in dubitationem vel leuem adducta. Ad lix non tantum ignatius sparsim diuersis in locis, variis occasionibus, sic de virginibus Deo sacris memini: sed S: qui iisdem cum Apostolis vixit temporibus,Clemens Romanus vi auctores sunt Epiphanias ac Hieronymus p in suis Encyclicis epistolis,quae in Ecclesiis legebantur,de sancta virginitate plura conscripsit.siceni in ille liabeti Ipse Clemens ipses, Fhimans νιd tu et, per omnia redarguit in epistolis quas scripsit Encyclicis , quae in sanctis Ecclesiis legiitur quod alium habeant characterem fides ipsius Ebionis&sermo, ab his quae ab illis sub nomine ipsius in Circuitionibus eorrupta sunt. Ipse enim virginitatem docetide illi non admittunt. de S. Hieronymus: Ad has,nempe ungvies,de Clemens succestor Apostoli Petri, cuius Paulus Apost Ius meminit, scribit epistolas, omnemque pene sermonem lituita de virginitatis puritate contexuita ac deriaceps multi Apostolici,& martvres,de illustres tam sanctitate quam eloquentia viri , quos ex propriis scriptis nosse perfacile est. Sed praetermittimus recensere catalogum antiquorus scriptorum, satis putantes lixe ex Apostolicis sontibus hausisse atque duxisse: ut non dubium sit. Paulum idem quod Christire,eademqile prorsus Ignatiuita & Clementem, quae Petrus de Paulus credentes epistolis instituissentiae praesentes sermone tradidissent,docuisse. Qui igitur ut una sententia rem absoluam virsmitatis sublimem in Eeclesia statum impurnam, eos non Apostolorum, vel Apostolicorum virorum,sed Ebi is,atque eiu gregalium partes tenere, quis dubitat λ Catholici enim quotquot fuerunt, eiusdem sacri germinis saecunditate sunt mirum in modum gloriati.& ut de antiquioribus imitar haec Iustinus martyr ad Antonina Pium Imperatorem: Permulti profecto sexus utriusque,dc sexaginta dc septuaginta nati annos . qui a pueris diseiplinam Christi sunt sectati incorrupti de caelibes perdurant: di: glorior me p omne gentis hominum nostrorum tales monstrare posse.Jde Cyprianus r Iam, inquit, resertus est Ortii g,impletus est mundus eorum qui capere continentiam possunt, more spadonum unaentes, castrati ad regnum Dei.Jsed quibus praeconiis tales efferat, audiamus: Flos est ille Ecclesias ieiserta linis ectis atque ornamentum gratiae spi ritualis laeta indoles, laudis S: honoris onus integrum atque incorruptum, Dei imam respondens ad sanctitatem Domini illustrior portio gregis c Christi. audet per illas,atque in illis largiter floret Ecclesiae matris gloriosa foecunditastuat que pluscopiosa virginitas numero suo addit,tanto plus gaudium matris augescit.Jh re ipse. Sed de illud certum atque exploratum habetur,non in Christi Ecclesia tantum post Euante-l j promulgationem, sed de antea, atque adeo ubique Gentium ut pluribus monstrat sanctus Hieronum iis ψ agens adiuersus Iouinimuin)virginitatem in pretio fuisse habitam: licet perrarus eiuὲ Iodi flos appareret,quo post Christi aduentum sexcundsgermine abundarunt Ecelesiae capi. Certe apud Romanos ut omittamus de Vestalibus dicere.cum nostris alioqui in nullo conserendis quod earum,ut ait Ambrosius in Symmachum,virginitas esset emptitia,temporaria, ac fastu plena Augustum constat ita simulatum caelibatum grauissima oratione & edicto insectatum, ut tamen niaxima cum aequitate eos qui perpetuam virginitatem excolerent, auctore Dione e sim nis alaceret praemiis. Sed his omnibus quae a Gentilibus in laudem virginitatis sunt scripta vel facta quoniam non est animus his immorari, adiicimus tantum veluti corollarium Naum, chij Ethnici antiqui poetae nobilis praelaram & cum primis memorabilem sententianu
Tulebrum ne en eorpuo eastum habere utam . Otro . puris semper cogitationi a delectari. eeoaraeirea laboriosa ilia x staηtem, Neque delores trementem sumosos Lurinae. 3Sed permanerequas Reginam imbecilbam mulierin. Oculum Munus olendidum ad eam vitam erigendo, In qua gloriosis veraeque sunt nuptis,ubicom-xta
Diuinis verbis lumine plenas med rationes parat.J Sed haec satis. His igitur de virginitate et continentia stabilitis liquum est ut de Pauli caelibatu paulo susus disseramus:non quidem,quod iusta de eo idipsum pmfitente aliqua positi oriri dubitatio 'senim adeo vesanus ac mente captus haee de se Paulo iuste assi anti non credat, vel alteri cuipia Tauu . contrarium falso asserenti maiorem esse adhibendam fide existimeti Sed suod ex eius scriptis, quae male accepta ac perperam sunt explicata ad errorem patefactus est aditus; idcirco certis frLVII.
445쪽
misique rationibus rem certam testatamque reddere,et absurdum omne,quod ex aditeris propo initur,refellere propositimus. Ipse cnim ut nuper vidimus in hac ipsa,quam ad Corinthios dedit, epistola, saepe multisque caelibatum suum insinuat: quae hic quoque repetere non grauabimur id expresse eo atque patenter profitetur ut nihil lupra: Volo autem, inquit omnes homines esse sicut me ipsum Het haec itinen adhuc planius explicans, subdita Dico aute non nuptis et viduis, bonum est illis si sic permaneant, sicut & ego.Quod si non se continent,nubant. Melius est enim nube Huam uri.JQuibus quid nianifestius,quid apertius dici potui tuqui du hortatur ipsas vim gines ac viduas ut sic permineant, sicut & ipse; licentiam tamen non adimens nubendi, si non contineant, se plane caelibem vitam agere,non ambigue vel obscure significat. priam quidem verborum licet explicatione minus indigeant illum esse legitimum germanumque sensum, Patres plane oaines ne singulos enumerando tempus insumma quotquot fuerunt in Ecclesia Catholi' ea scriptores Ecclesiastici,intellexerunt. Texuit quorumdain catalogum Hieronymus h, qui indictam Pauli epistolam ad Corinthios commentarios edidere, ac de Pierio Theologorum cel berrimo haec ait:Quorum Pierius cum sensiuia Apostoli ventilaret,atque disereret,& proposuis Rset illud exponeret Volo aut omnes esse sicut me ipsumi adiecit: ---ἀγnao raemii quod est Sie dices Paulus, aperte caelibatum praedicat. Jhaec Hieronymus. At Epiphanius e Epipli. haeres ς: omnino quidam glassatores, et ad libidinem conuers,et corruptam opinionem in se ipsis lia. 7 bentes,etiam sanctos polluere volui ad honestam excusationem prauae ac infirmae suae opinionis. ad quos di xit Apostolus; Vellem suidem omnes esse sicut me ipsum. Me ipsum vero quom odicit, praeterquam propter caltilatani ZJIn hanc sciitentiani ceteri omnes eam sunt epistolam in-LY Sed enim unus reperitur Clemens 4 Alexandrinus, qui Paulum coniugatum fuisse salsa eiu
a Clem. Alexa. epistolae interpretatione deceptus, affirmat,cum ait; Paulus quidem certo non veretur in quadam stro in .li 3. epistola suam appellare coniugem,quam non circumferebat, quod non magno ei opus esset minio I. - ', sterio. Dicit enim in quadam epistola': Nohabemus potestatem sororem muliere circvducendi. Din v ρης seu t&reliqui Apostoli 3 Sed hiqi iidem ut erat consentaneu ministerio,quod diuelli non poterat, T ii obuio praedicationi stilicet attedentes,non ut uxores, sed ut sorores circumducebant mulieres, quae una
x cis ς' se in inistrat in essent apud mulieres,quae domos custodiebant; er quas etiam in gynece uin kbsq. Tvlla reprehensione malave suspicione ingredi posset doctrina Domini. haec quidem Clemens, qs tuis hiati, & ex eode referunt Eusebius atque Ni ephorus S. Periclitari posse videretur fortasse apud non lib. ia. ι . nullos veritas ex Clemetis perperam facta verborum Apostoli interpretatione;iusi ipsemet Paux Nicephoa liis ex his quae vividimus scibit ad Corinthiosi', se tanta calumnia liberaret dum se esse caeli- '' iam profitetur. Verumtamen ne quod te litoris est animi ipse sibi contraria scripsisse videa-h ' tur,locum ipsum quo agit de circumaucenda ut volunt etiam Nouatores incontinctes uxore, accuratius expendamus.
LXI. Licet ea vox Graeca,qua utitur Paulus, e uxor,& mulier, Latine aeque dicaturitamen dum ad-me c intue dit sororem, non de uxore intellexisse liquet. si enim uxorem signi lieare voluisset utique qui eam Pu ti . . Luur Graece scripsit,Graeci sermonis resulam seruasseti ec simpliciter indixistet, sed necessitate
οιιectu. adii rictus articulum addidisset, lixissetque Tu γυ-α,ut uxorem exprimeret; cum igitur articu
luna non addiderit, plane constat non de uxore, sed de sorore intellextile. Sed N S. Hicionyuius i H er de his agens,lixe ait. Si autem nobis illud opposuerit ad probandum quod omnes Apostoli v x x' ' i , rem habuerint, Numquid non habemus potestarem mulieres, vel uxores circula ducendi quia μγυιi apud Graecos utrumque signiscat sicut ceteri Apostoli,& Cephas,& fratres Domini 3 vin- . gat & illud,quod in Graecis codicibus est. Numquid non habemus potestatem Brores mulieres vel uxores circii ducendiλ Ex quo apparete uni de alijs salictis dixit te mulieribus, quae iii xta morem Iudaicum magistris de sua subitantia ministrabant, sicut legimiis ipsi quoque Domino factitat liminam & ordo verborum hoc significat: Numquid non habemus potestatem manducandi, o bibendi aut sorores mulieres circumducendiZVbi de comedendo de bibendo ac de administratione sumptuum primittitur,oc de mulieribus sororibus infertur: perspicuum est, non uxores debere intelligi, sedeas ut diximus )quae de sua substantia ministraban. t. Jhaec Hieronymus: eadeli mulati. de ante ipsum Tertullianus xl. Augustinii si vero haec in eam sententianti Hoc quidam non inteli, monog c. g. gentes,non sororem mulierem,cum ille diceret: Numquid potestatem non habemus sororem mui Au et de utare fierem circumducendi3 sed uxorem inrerpretati sunt. Fefellit eos verbi Graeci ambiguitas, quod m uxor & mulier eodem verbo is . Graece dicatur. Quamquam hoc ita posuerit Apostolus, ut fallino debuerint.Qnia neque mulierem tantummodo ait sed sororem mulierem;neque ducendi: sed a circumducendi. Verumtamen alios interpretes non se fellit haec ambiguitas xluia sororem mulierem, non uxorem interpretati sunt.JSic etiam Chrysostomus m , sicut Theodoretus S alii veteres' de sorore non de uxore dixisse Paulum,intellexerunt. Consueuerant enim Iudaei suae gentis seminas sorores nominare,& viros fratres.
Sed quid de hae re scripserit,& eles ter quidem Isidorus Pelusiota ad Isidorum diaconii, hic
describamiis: Apostolorum unusquisque ut ita dicam regionem unam nactus eam optimis moribus informauit. At Paulus tamquam pennatus agricola, uniuersum rene orbem peragrauit atque extremos usque terrae angulos gratiatus est,tum auditores suos optimis legibus instituens, tum iis etiam,quibus eum audire minime contigit, diuinam doctri mani inseres. Quocirca illos oras Tauli quidem mulieres etiam comitabantur,non ut liberos pocrearent aut una cum ipsis vitae consue ei ιdatri. tudinem haberent, verum ut ex suis facultatibus subministraret, ac palmertatis praecones aleret:
hune autem qui ad ipsos usque terrae fines currebat, sequi nec permisi, sunt, nec potuerunt. Quid vero mirum seminas relictas suisse, cum etiam Barnabas, inditii duus alioqui comes, ad infinitu illum eursum at laborem claudico,primas ipsi concesserit Siquidem quo tempore cum eo versa batur
446쪽
1 batur,li e verba habebat Pauliasi Numquid non habemus potestatem sororem mulierem cireuis ducendi, sicut & reliqui Apostoli,5 fratres Domini, 3e Cephas An solus ego de Barnabas non habemus potestatem hoc faciendi Non quod ii qui virginitatem suadebant,& castitatem praedicabant, ac virginum choros moderabantur,cum mulieribus consuetudinem haberent. Quis enim eos virginitatem suadentes tulisset, siquidem ipsi met in voluptatum coeno sese volutantes deprehensi iiiiisent Non igitur hoc ait.nam alioqui mulierem uxorem dixisset quemadmodum notarii in iis contractibus,qui ad dotes pertinent, scribere consueueriint,Alere ac vestire quemadmodum muliere uxore dignum est,pm facultatum captu: mulierem videlicet ob naturam collocantes,vxorem autem ob vitae consuetudinem. sed quia ipsos sequebanturae x bonis suis paupertatis magistros alentes: idcirco sororem quidem dixit,ut castitatem indicaret; mulierem autem, ut naturam declararet. Mulier quippe virgo quoque appellatur,etiam si intacta sit:mulier ob formam, etiam si integra siti mulier ob naturam,etiam si niasculi congressus expers sit. Quod autem hoc ascopo minime aberret,hinc liquet,quod idem hic Paulus,cuius dictum nonnulli subdola interpretatione deprauare minime dubitant,de eo loquens, quod Salitator secundum carnem ex sancta. virgine Maria natus si, his verbis usus est: Factum ex muliere. Quid ais Paule Virginem mulie . - rem appellas Z Ita, inquitinualierem ob naturam appello,virginem autem mente teneo. Mulier
nim eit virgo,etiam si alioqui a virili contactu aliena sit. Mulier ob speciem & emctionem, virgo propter integritatem N puritatem.Jhactenus Isidorus,qui sortasse mente concepit de sanctissima virgine Thecla Paulum intellexisse. Ceterum nihil prohibet eadem Pauli verba non de qualibet extema muliere, sed de sua ipsius sorore,eademque germana,posse intelligi;ctim praesertim testimonio Lucae . Euangelistae constet Paulum habuisse sororem,cuius filius ipsium liberauit ab insidiis Iudaeorun . Alium insuperadinouent arietem, qui in Pauli caelibatum in sursunt; eiusdemque Pauli ve ba in ipsum intorquent, quibus scribens ad Philippenses sic ait h. Etiam rogo te te germane copar,assi uua illas quae mecum laborauerunt in Evangelio cum Clemente de ceteris eoadiutoribus meisqnouus interpres, euerrens potius,quam vertens, loco germane, germanam est interpretatus. At quis umquam Orthodoxorum,etiam si repetas tempora ab initio nascentis Ecclesiae v ; in praesens saeculum ,repeririar,qui germanam putauerit esse legendum3 Equidem non tantum dec hornine intellexisse Graecos omnes certum est, sed de nomen proprium viri cuiuspiani illud esse , Oecumenius L existimauit. Theodoretus d eos item refellens,qui vocem illam, compar, eo ιν communis sit tam masculo quam feminae,coniugem Pauli e se putarent haec ait: Comparem, seu conii. gem,nonnulli stulte existimauerunt esse uxorem Pauli, non attendentes ea quae scripta sunt in epistola ad Corinthios; quod scilicet se retulerit in numerum caelibum: Dico enim his qui matrimonio itincti non sunt,& viduis: bonum, si permanserint sicut ego:quod si non contineant, nubant. Et clarum quidem est, quod siue esset caelebs, siue viduus,vxorem non habebat: uxorem nisi- quam dux ille, verius est. Comparem ergo seu coniuge in ipsum vocat, ut qui iugum pietatis secutrahat:&hortatur ut sit optimarum mulierum adiutor. haec Theodoretus. Existimauit Ioannes Chrysostomus η, per comparem illum, Paulum signincare voluisse fratrem quemdam illarum mulierum quae ab eo ibidem nominantur,vel fortasse alicuius ex illis virum,puta Synthicis , vel Euodiae. Quid insuper Quod moris est omnium qui pertinaciter rem minus veram iustamque defendunt,& manifestam veritatem impugnant; ut quo minus veras habent,quibus fulciantur, rati - nes,eo magis fraudibus nitantur, eoque dolosius imposturas adhibeant: sic o uidem Nouatores,
V vi quoquo modo suae ipsorum incontinentiae Paulum cogant adstipulari , deprauata Ignatii rmartyris epistola ad Philadelphios,inter eos quos ille recenset fuisse coniugio obligatos post Petrum, addiderunt Paulum,& alios Apostolis. Sed rerfacilis est eiusmodi strophae atque figmenti detectio:qui enim antiquiores vel Graecos vel Latinos codices pervestigat quorum alii in bibliotheca Vaticana,& Ssortiana,alij alibi hic Romae sunt, addititiu esse Pauli nomen intelligent. At non tantum nostrates codices vetustiores ab omni impostura liberi id aperte demonstrant, sed Zeperegrini, in quos tamen nulla prauitatis labes irrepsit; ut ille veneranda antiquitate nobilis, cui asseruatur in amplissima bibliotheca inuustissimi Regis Panoniarum Matthiae Comini; haud dubium quod Se alii omnes eidem tempore aequales eamdem sermanam contineant lectionem . non negamus,in quibusdam Graecis codicibus, sed haud antiquitate eum aliis conferendis,addiatum legi Paulum, sed sine dubio ab illis Graecis recens ex scriptis,qui,quod uxores retineant cum sacerdotio, Paulum in defensonem suae ipsorum incontinentiae velint habere consertem. A Atqui appello iudiciuin omnium recte sentientium: ibusnam maior est adhibenda fides antiquioribus,an recentioribus exemplaribus Sed etsi deesset eiusnodi de inspectione codicis argumentum: de germana Ignatii Iectione prouoco ad antiquiores scriptores, non dico ad Patres tantum,qua pro caelibatu aduersus haereticos instituerunt cesensiones, sed ad ipsos haereticos,qui eudem acerrime impugnabant. iniis umquam, quaeso, ad adstruendum coniugi uiri Pauli, Ignatiutestem adhibuitλ non puto certe suisse eos adeo vecordes ac stupidos cum priidentiores sint filii tenebrarum filiis lucis in genere suo,de praesertim Iovinianus hvresiarcha qui omnem lapidem voluit, ut Apostolos omnes coniugatos ostenderet) ut praeclarissimi viri certissimum atque irrefragabile testimonium,cum ea potissim v, quae oculis inspexisset, testatus esset, adeo oscit ter praetermiserint. Sed esto,hoc illos praeterieri num eodem quoque torpore, Binno,ac Ierargo potius absorpti sunt ceteri antiquiores, qui pro caelibatu scri nies,de ex caelibatu Pauli probationes instituetes,tam libere firmiterq. id adstruere potuissent,si unus ipsis instar omniae obstitisset Ignatius
ri obiectio. e Oeeumen. ia is l. ad Philip.
quid in primis Tertullianus g non tantum de Pauli, sed de aliorum Apostolorum caelibatuὶ Motitie a.
447쪽
in fis es es Petrum, inquit, selum inuenio maritum per socrum, monogamum praesumo per Ecclesiam, quae Λι hiis, sciti t. super illum aedilicata,omnem gradum ordinis sui de monogamis erat collocatura. Ceteros autea Eod lib. e. a.' cum maritos non inuenio, aut spadones intelligam neccese e ii aut continentes. hic ille plura addit de calibatu ceterorum Apostolorum ac de Paulo specialiter superius R,dum eu in ordine spadonum adnumerat,aitque: Ad quem spectans Et Apostolus,propterea N ipse eas ratus continen-
- ' , ' . tiam mavult. idem . S alijs plerisque in locis eiusdem Pauli cotinentiae est firmus ac fortis ad-hrim. .i i '' stipulator. Eadem non tantum de Paulo, sed di ceteris Apostolis Hieronymus qui ait Quonia,e Hiero aduris excepto Amsolo Petro non sit manifeste relatum de alijs Apostolis quod uxores habuerint: Nacum lib. i. cum de viro scriptum st,ac de ceteris tacitum: intelligere debenuis, sine uxoribus eos suillh, de
si Ad Eustoch, quibuΑ nihil tale seriptura significat. idem ad Eustochium/: Neque audiendi sunt,inquit, qui xi euin uxorem liabuisse confingunt. Haec cum dicat ille,an non nouit quas ipse recenset ignatii coi' stolas eam r. ad Philadelphios,vbi Paulus & ceteri Apostoli coniugati dicerentur λ sed quid de Chrysostomodica,ciue ac presbytero Anthiocheno,cuius Ecclesiae Ignatius fuit Episcopusλ P tuit ne ipsum praeteriisse quod de contusio Pauli idem scripsisset Ignatius,cum ta intrepidus con. - , iubi Pauli caelibatus assertor λ De Theodoreto etiam quid existimandiim 3qui eum Igna uiriti. lbes, . tiuin i citet,se earumdem epistolarum lectioni assuevisse, ne quidem ostendite an non Theodoret in bore saltem suffundi debuisse tam firmiter Pauli calibatum attestans, s Ignati, tanto testimo- immutab. lo. nio confutari potuisses Sed praetermittimus alios, satis superque existimantes ex his quemquei 3- prudentem Isuatii epistola impossuram latentem detegere,atque perspicue intelligere Posse.
Lxvii At certe etiam Pauli insensissimus hostis Ebion temporibus Apostolorum haeresiarcha nam ibit, hia , de eo meminit S. Ignatius g lauatum libet taria ipse quam sui Apostolum pluribus ealumnii, vetiori ., Dauit hcnaenter exagitent,tamen abique udiore Christianum eum fuisse demonstrant dum ipsum qui- age ιι divi dem tentasse uxorem acccipere, sed quoniam quam cupiebat non accepisset, idcirco Christanis .. iba M. adhaesisse,ac sic aduersus Iudaeorum lege plura scripsse, tradiderunt. Reddam verba Epiphani, . Epiphi. litheia haec narrantis ii, cum aduersus Ebionaos haereticos scribit: Paulum inquit,hie accusare non erus iv. bestiit, perco ficta quaedam verba ex malescio & errore pselidoapostoloruin suoruna, Tarsensem quidem ipsum velut ipse et confitetur, & non negat)dicentes; verum ex Graecis ipsum sutile asseretes ,occasione accepta ex loco ob veritatis studium ab ipse dicto nempe Tarsensis sunt,no i nobilis urbis ciuis. Deinde alterunt ipsum esse Graecum. N ex Patre Graeco: ascendisse autem H iero C solymam, A. per tempus illic mansisse, cocupiuisseq. filiam lacerdotis in uxore accipere. N huius gratia proselytum N accessorium factum esse, & circumcisum ei se deinde eu puella a se ius nues et, ira concitatum esse,& contra circuincisionem scripsisse,& contra sabbatum & legem.J haee
de Ebione di sociis Epiphanius.
Sed etsi proprium sit nae reticorum mentiri: non piato tamen hac saltem ex parte Fbionem adeosuisse dementem,ut si nouisset Paulum habuisse coniugem. eum caelibem ad Christianos desecisi se, fateri voluisset:quippe qui eam ansam in eum obloquendi ex caelibatu insus accepisse credatur: At vero haud tantopere quempiam insanire credo, ut velit paulum cslibem vitam egisse, dii iludius permansi, ad Christum vero con ierso, se coniugio obligasse. Nam cum ipse dicat rQui sine uxore est, licitus est quae Domini sunt,quomodo placeat Deo: qui autem cum uxore est solicitus est quae sunt mundi,quomodo placeat uxori, & diuisus es a quis adeo mente captus existimet eum qui ad tam ingentem molem agitandam, nempe Apostolatum Gentium omnisi administrandum delectus erat, voluisse insolubilibus coniugii vinculis deuinciri ,ac negotiorum domesticorum cura perserin i cum ipse etiam Timotheum monens dicat Labora sciat bonus I
miles Christi Iesu. Nemo militans Deo,implicat se negotiis saecularibus: ut ei placeat, cui se probauis J Sed facessant commenta hac. Quod si denique de Pauli caelibatu asere etiam volumus coniecturis: sortissima quidem ea estri δ hctu is quae ducitur ex eius vite instituto olim inito, antequa Christ fidem capesseret, elim Iudaeus inter ludaeos esset. pharisaeus i quidem secta erat, ac non remissiis sane vel mollis, sed quod de ipse mi Philipp. a. ait)proficiebat in iudaismo supra omnes coaetaneos suos, abundantius existens aemulator paterm Galat. i. narum traditionum. Qirali aute inesset Pharisaeorum vitae ratio de continentia solicite conserua, gh ,ha Lb. i. ' docet,nosque superius recitauimus,cum de sectis Iudaeorum egimus trahis .i .... ditenilia inter alia, alios ex ipsis octo,alios decem annorum spatium ad continentiam ab omni labe earnalis voluptatis sibi solitos esse praeseribere. Iosephus Iudς iis rerum lud licaru his oricus,
di ipse vi prosterur secta Pliarisaeus de se ipse ages ac de alio itidem Pharisaeo qui eum institue V ' bat ad eastitatem semiandam haec scribit 'i Cum audissem inquit, Barium quemdam in solitudine 'iuere, amictuin sibi paratena ex arboribus,& alimentis sponte prouenientibus utentem crebris ue nocte & die lauacris frigidis leti ad eastitatem tuendam: coepi eius in si itutum imitari Ex Eactis i. in eius conturbernio tribus annis, postquam cupitis satis potitus sum,in urbem redii. Jaddit deinde, se nec postea, licet iam in suae aetatis annum in sinum peruenisset. vllis carni v illecebris esse vactum,nec nisi matura aetate nuptias expetisse. Si hic agebat Iosephus, sque his multo maiora complures aliorum Phari orum praestitisse noscuntur:quid de paulo existimandum putamus,qui eo in genere omnes facile superauit,ac aequalibus antecellules Esto igitur de caelibatu Pauli firma sententia, sua in primis prosessione testata Patrumq.omnium consensone fimia-ta,hostium quoque probata assertione, ac coniectura denique ex certis deducta exemplis patia LXV. ter declarata. ν i. t. . Iam cetera, que paulus Corinthios monuit. videamus sunt enim hae Gerae lates quas non illi ob luitiis pra solum, sed quod saepius diximus uniuersali Ecelesiae seruandas proposuit,& edixit: nam addit pipuritim ad u- unumquemque sciat vocavit Deus, ita ambulet, e sicut in omnibus Ecclesiis doceo. Circumei-ιeata s. sus aliquis vocatus ectyn inducat prsputium. In praeputio aliquis vocatus estὶ non circumcidaturit
448쪽
LXXI. A in die quida apud ludos a pratiis finibus ea vigebat malis artibus excogitata perfidia,
ut ad libitum, cum vellent a patriis legibus ad Gentiles deficere, praeputium super circumcisi one
2icis dissimiles: a: contemptu omnibus patriis ritibus, imitabantur mores externarum gen- Quomodo autem id fieret, Epiphanius,qui res Iudaicas maxime calluit,docet his verbis,cum
agit de Syinam cho interprete,qui secundo est circumcisius: Accedit, inquit,ad Iuda os, hi or scirius,5: circumciditur secunda circumcisione. Et ne mireris de hoc,optime auditor: continetie enim hoc. Qui enim a Iudaeis ad Samaritas profugiunt, rursus circumculiuitii risimiliter Numa Samaricis ad Iudori transfugiunt. At hoc adhuc grauius est,quod etiam a circi: mcisione praeputiati irimi, arte qu dam medica,per instrumentum attractorium spathisterem appellatum, inhr-B niam membrorum cuticulam attrahi sinentes, suturamq admittentes di glutinatoriis circumdatis, praepari ini rursus superinducunt. Habes & testimonium apud sanctum Apostolum, ubi haec verba hoc modo dicit: Circii incisus aliquis vocatus est Z ne attrahatiar ipsi praptatium. Hanc traditionem vero diabolici uisenti Esau fratrem Iacobi reperille aiiant ad abnegationem Dei, de ad celetionem characteris patrum ipsius.Quapropter at ut, laeum dixi ile: Odio habeo ipsum Esau, e Apud Mari Iacob vero dilexi. hucusque Epiphanius. Inde.putauit interpres ς' apud Martialem illi d expli i 7 p si
Sic igitur Paulus Apostolus,ne Iudaei credentes in Christum. idem facerent quod ceteri consueuerant cum ad Gentes delicerent; neve Gentiles in Christum credentes, id ageret quod alii ad Iudaeorum religionem transeuntes, dc inter proselytos profitentes circum ciui hi lbliti erant) dictam tam a Iudaeis quam a Gentilibus ad Christum conuersis legem seruandam constituit. I Iurac deinde sibinfert de vescendis idolothytis: s de his superius aetum est. LXXII.
Post haec vero cuin multa disseruisset de victu ministrando i1squi an nunciant Euangelium : tu e i Cor mdem sancitam a Domino legem promul ans, ait φοῦ ita Dominus ordinauit his qui Et angelium Obruta' , ινδε nunciant,de Euangelio vivereὐ Ex FiVelium oblationibus, Ecclesiae ordines A. officia si lita .i Iuste viatι Deicium accipere uam ab ipso Ecclesiae nascentas exordio, certum est: imino cum adhuc superstes Do ministri . minus munus praedicationis obiret,ex his quae dabantur una cum siris victum capere consueue- t0 rat: ludas enim inquit Ioannes loculos habens ea quae mittebantur, portabat.JPers uerauit, auetu'. est idem usus temporibus Apostolorum ad quorum pedes si orum bonorum credentes, i, i '' d. rbis. . oblationem libera spotaueainq. diebant, simulq. deserebant: ex quibus cum ipsi, tum ceteri qui ct He C. The egerent,victitarent. At sicut fides est amplioribus spatiis propagata,ae proinde sicut Christatim i eodem rum,ita etiam iisdem inseruientium coagmentatus est numerus clericorumuta auctus est pariter H VP ρ' maior oblationum Prouenms; usque adeo, ut Gentilium inuidiam r,de imperatorum quantumli , rahet Christianorum, in se odia concitarent; qui verentes ne profusioribus viduarum largitionibus ei um. illi locupletes nimis, filii vero ipsarum pauperes redderentur,eas restringere di cohiberi. arbitrio D voluntatis potius, quam recti iudicii ratione saepe conati sunt h. LXXIII. Erogabat vero eas Episcopus cuique Ecclesiae ministro, prout opus ese videbatur di sumebat i Cypr π st 34 quisque menstrita in sportulam, de qua haec Cuprianus ii Ceterum presbyte i honorem de si εψ'gnisse nos illis iam sciatis, ut & sportulis iisdem cum presbyteris honorentur , didit: isones .es menstruas uatis quantitatibus partiantur . ' Qui haec capiebant ab Ecclesia uictus stipendia cIericos sportulantes id ira Cuprianus appellat cum ait : Haec nunc ratio & sorma in clero tenetur, ut qui in Ecclesia Doniani ordinatione clerici promouentur, in nullo ab ad ni inistraticne . diuina auocentur,nec molest ijs N negociis secularibus alligentur ; sed in honore sportulantium .. 2' fratrum laquam decimas ex fructibus accipientes,ab altari 3c sacrificiis non recedant, sed die di i Gen ii . nocte caelestibuq tebus Se spiritualibus serviant.Jhaec Cyprianus. Quod vero ad decimas pertinet,quarum meminit:etsi iure diuino in lege veteri primitus im- LXXIV. re rate noscuntur; tamen sicut ante legem seripta meas Abraham i de puena quinque Regum Dic aetis victor persoluit magno sacerdoti Melchisedech. ita etiam de Gentiles,quodam religionis ini pul- a Gentilibu sit, saepe in Bello de in anui, ijs vovisse decimas doeddidisse, scriptorum veterum monumenta t . pisim si si L stantur. Ida Post humio factum obtenta belli Latini victoria,necnon ab alijs Ronianorum duci- t . bus,Romanarum rerum historici m: tradiderunt. Habes de de decimis illud apud Plautum: Vt decimas Hereuli solueret ire illud ' Decimam nartem Herculi pollucere .l de Cicero D: Hercu l'h,4. . Ii quispiam decimam vovit umquam, si sapiens faetus effete Herculi namque persoluere consue- ripa uis inuisse decimas Romanos, Plutarchiis p testatur. Herodotus in Clio: Siste, ait,ad singulas portas ali Micho. T rex tuis satellitibus custodes,qui vetent ex pol tari opes ut earum decimae Ioui necessario red . Oceae tur. Ita nec tu illorum odist contraes, vi opes excipiendo & ipsi agnoscentes se iusta agere no η '
inuiti facient. Jhaec Croesus ad Curum Regem Persarum. Apud Xenophontem ' haec quoque re ita Risit
periuntur: Hie etiam pecuniam de captiuis collectam parti ri,eamque quam decimae nomine aut o Xenophon in Apollini aut Ephesiae Diane voverant,consecrandam Prstores accc perunt.Jde alibi . Agis Dei Cym ιb s.
phos prosectus est, ac decimam Deo obtulit.Jac rursum : Hostru vero ita fruitus agro est, Vidi Ac Ophv' ις bus annis centum talenta di amplius Deo apud Delphos decimam dedicaret.JAt vero non immo 's β' - rabor diu tius in singulis exemplis recensendis. Constat quidem apud omnes sere gentes, Veliat . x fodihon de
449쪽
Quodam iure naturae evigente decimas numini deuotas ac redditas: quas ut diximus lege lata oper Moysen Deus sibi addicto popuIo imperauit. Porro de ratione decimarum , di denario numero, pluribus agit Philo h. . At vero licet Christi Ecclesa legalibus non adstringatur nam ea ex parte lex A: prophetaevsoue ad Ioannem Baptistam tamen iure quodam naturae,quo praecepta moralia sunt Ieruanda, immo & diuino,illae debetur etiam sacerdotibus Christianae religionis .ini id enim tam naturale, ouam ut quod ait Paulus s ) qui plantat vineam,de fructu eius edatiqui pascit gregem, de lacie manducet qui seminat spiritualia, saltem metat carnalia:& qui malitatistipendium acci prat Ce te nuidem nisi paulus voluisset eiusmoda legis praecepta in Christianam religionem transferri,nenum uam inde mutuatus esset exemplum S auctoritatem mandato etiam Donaim confirmatam, dum ait di Nescitis quoniam qui in sacrario operantur,quae de sacratio sunt,edunt; & qua altari deseruiunt,cum altari participani3 Ita di Domanus ordinauit als qui Euangelium an nunciant, Euaneelio vivere.' l n necessarium enim usum Levitarum decimae offerebantur in templo, secundum illud Numerorum η: Nihil aliud possidebunt,decina arum oblatione contenti, quas in usus eorum di necessaria separaui. Quae sunt igitur ad necessarium usum sacerdotum, ius nature in pra semis prastanda admonet, lex Dei praecipit ac Christus denique iubet esse seruanda . sacerdotibus enim, perinde ac Regibus Dei iudicio,tributa esse pendenda, Philo i declarat his verbis: Alios,innuit,non mediocres redditus iura sacerdotibus tribuunt,dum a singulis exiguuntur declinae frumenti, vini,olei,saturae pecudum ex armentis ac gregibus quanta vero hinc quoque prouei; sat copia, licet ex numerosissimae gentis frequentia coniecturam sumere. Ex his rebus laquet iuxta Iesis iudicium sacerdotes aequiparari honore ac male sate Regibus.Siquidem illis tamsuam principibus conferri tributa imperat ad quod si longe aliter quam in ceteris ciuitata bus subdunastis denentibus. Nam hae gementes N coactae vix tandem conserunt, perosae quaestores ceu penem publicam nunc has nunc illas causetiones etansendo,ne ad praestitii turei tempui tributa repraesentent. At haee gens sacerdotibus debitam pecuniam lubens gaudentque depromit,quasi non daret, seclacciperet addens saustas ominatioi es di gratiarum actiones populariter; idque qLotannis, nec viris cessantibus,nee mulieribus sed alacritata spontanea quanta nullis verbis exprima potest, coserentibus;& haec quidem contribuunt ex priuatis possessionibus.Jhucusque Philo. . Si i itur talia tantaque antiquae legis sacerdo odebebantur;quanto maiora essent tribuenda Christianae religionis sacerdotio quod antonomasti e Regale appellatum,tanto est illo excellentius atque sublimius,quanto umbra veritas, & typo i s magnificenti uinae absolutuΘSane quide per Melchisedech Regem ac sacerdotem Christianae reli Pionis sacerdotiama praefiguratum;& per Abraham,qui illi decunam dedit, laicos omnes adumbratos esse figura sgnante nimirum prestadas alaicis Christi sacerdotibus decimas Ioannes Chryses milvis disputans aduersus Iudaeos, pluribus docet, atque ait: Considera quanta si excellentia nostrstis sacerdotis: qn quidem Abraham Patriarcha Iudeorum progenitor Levitarunt,comperitur bei edacilonem accipere a Melchisedech, illique dare decimas. JSed & longe ante id dixerat Paulus h r Intuemni, inquat, quantus si hic,cui A: decimas dedit de praecipuis Abraham Patriarcha.Jquae in eamdem sentetia expli2tidem Chrysostomus i , locum illum inteipretatus .Haec igitur cons derantes primitiuae allius Ecclesae Christi fideles non modo decimaan partem frugum, sed ipsas uniuersas,ac etiam riara,ex ubus colligebantur,distrahentes eoruna pretia, portabant x ad pedes Apostolonim :praestiterunt hoc ipsum,donec infidelium Iudaeorum inuidia exagitati, nis omnibus spoliati, pauperes adcoredditi sunt,ut ips aliorum credetium indigeret auxilio: cuius rei causa Paulus bas,Antiochiae pri Hmum,ac demum in Achaia & Macedonia ad illos iuvandos, cuniam collegit. Quod vero ad Gentes pertinet eis iure legitimeque se ab illis et i smodi debita stipendia requirere posse. Paulus ut videmus ) ad Corinthios seribens, testetur; tamen ne ostendiculum aliquod illis inferret, ab eiusmodi exactione temperasse se dicit. Vsi sunt & alii in posterum eadem modestia; ne quod ait Tertullianus i) redempta pretio res et iovideretum arbitrio nimirum relinsuentes cuiusque,di quid de quantum vellet,osterre. sed profusas illorum fuisse oblationes,ex quinus non modo ecclesarum ministri, sed pupalli viduae,aegrotantes peregrint,in carcere deleti, exules causa fidei N ad metallum damnati,copiosissime alerentur,idem audior testatur; nosque tum ex ipso,tum ex aliis antiquis scriptoribus superius,cum egimus decollectis, satis
Ceterum ad haec subsidia sacerdotibus ceterisque sacrorum ministis impartienda laacos reneri non tantum Dominus sua quod ait Paulus ordinatione instituit,ae idem Apostolus iure id seri demonstrauit,sed de Patres omnes saetendum admonuerunt. plura enim de decimis praestandis testuntur apud Clementem m, tum maxime Origenem ', qui haec habet de primitiis, ac pro- ninde decimist Sicut & in hoc sermone quem habemus prae manibus, arbitror conuenirer decet enim & utile est etiam sacerdotibus Euangelii offerri primitias. Ita enim N Dominus disposuit, ut qui Euangelium annunciant,de Euangelio vivant:& qui altari deseruiunt,de altari participet. Et sicut hoc dignum & decens est,se e contrario indecens N indignum existimo & impium, ut is qui Deum colit,& ingreditur Ecclesiam Dei, qui scit sacerdotes & ministros assistere altari, de aut verbo Dei,aut ministerio E est deseruire,ut de fructibus terrae quos dat Deus,solem suum producendo,& pluuias suas ministrando,non offerat primitias sacerdotibus: no enim videtur huiusmodi anima habere memoriam Dei, e cogitare,nec credere quia Deus dederit mictus quos cepit. J di in serius de decimis agens, multo plura a Chrisianis praestanda in eo genere Dominum voluisse,quam a Pharisaeis,qni decimabant mentam & anetu, secundum quos scriptum est 'Nisi abundauerit iustitia vectra plusquam Scribarum de Pharisaeorum, non intrabitis in regnum
450쪽
Eadem di Hieronymus in haec verba: Quod de decimis primitiisque diximus, quae olim vivdabantur a populo sacerdotibus di Leuitisini Ecelesiae quoque populis Glligite: quibus praece- ,
ptum est, non sol ina iaci inas dare de primitias . sed di vendere omnia quae trabent, di dare paupe- uehae avibus δε seqvi Dominum S uatorem. Quod ci facere nolumus, saltem Iudaeorum imitemur exor Pati k consuit 'ul ri Dus partem demus ex toto, de sacerdotibus ac Levitis honore debitum deseramus. βs desolatio- nae dicit de Apostolus: Honora viduas quae verae viduae sunt,& presbyterum duplici honore ho ne decimariunorandum,maxime qui laborat an verbo M doctrina Dei quod qui non secerit, Deum fraudare, 'di supplantare conuincitur. JRuffustiuus saepius seipsum inculcat, ut cum ait b: Decimas de fru- . ctibus vestris eccie ius reddite. idemque s alibi eodem argumento de reddendis decimis strino i δμz ''ῖ' nem integrum perorauit, in quo haec habet ad finem: Decimae enim ex debito requiruntur, S: qui e Auid: lemmeas dare noluerit,res alienas inuasit.Jac denique decimarum solutionem non ei larecenter in Ec- s Uesiam in ductam sed a maioribus praestari litam, alibi his verbis inculcat di Maiores no- 4stri ideo copiis abundabant,quia Deo decimas dabant,& Caesari censum reddebant. Modo auia ἐς 4 rem,qiua discessit deuotio Dei, accessit indictici s sci. Noluimus partiri eum Deo decimas: inodo autem totum tollitur. Hoc tollit fis,quod non accipit Christus. haec Augustinus.
lac, minorI partC cum Ueo partiatur. Neque enuia magnum ouid peto: sed tantum quantia ἡ
Iudaeorum liliantes&mille malis pleni, tantumno qui caelum expectamus iaciamus. Hee aure lico, ea legem ferens neque prohibens ne plus eroges, sed a qui in censens vi non minus depo- 'na quam partem decimam. Hoc autem fac non solii in vendens, sed etiam emens. Hanc etiam legem seruent qui predia possident in prouentibus.Jhie di alia plura Chryseiloinus. Sed in his amplius non immorandia ira liquet enim,ex omnibus qui fuerunt antiqui Catholici Ecclesiae scriptores, qui de has meminerint,neminem reperiri ab his essedissentientem, sed aeque eosdem illos omDes in eam sententiam conspiras te eamdemque multorum sacroruna Concilioriim,deqiubus in . ferius erat menti canonibus confirmasse.
e Fuisse quidem profusas Christianorum largitiones in ecclesias,tum ex dictis colligi di ten,q, LYYYIem his non esici tantum victitaret sed & pauperes omnes ut dictum est) diuerss preui miseriis 'leuarentur: tuin etiam quod ex iisdem pretiosisma ecclesiae supellectilia licet Christianos vexaret persecutio)acquirebantur. Nam qualia essent cetera ecclese vasa quae ad sacrificii opus ad at Argent siptare admouerentur,inde argumentum deduci posse videtur,quod etiam lucernae argentee erant, pestem ut ex fictis Proconsularibus apud Augustinum i legitur de temporibus Diocletiani. Ab indasse i 'Vg ecclenas vasis ex auro & argento conflatis, optatus g etiam tradit,nec non idem qui supra δε usu fumus alibi h ex aliis Proconsularibus Actis. 1 Mib. I. Ceterum sicut nec Levitis oli indicet decimis ditarentur, interdicta erat omnino rerum immo LXXXII. bilium possestio quippe qui ex mandato Dei in singulis tribubus urbes sacerdotales ad habita h Augu. cotura in habebant, suburbanaq.earum ad mille passus nec erant illae numero paucae, eum in ea pro- C esco . ivb I uincia no adeo ampla numeratae sint Levitarum ciuitates quadraginta ob ita etiam nec Chri
nia legis sacerdotibus corudem bonorum possessio interdicia probatur Ecclesias enim Chri t i l:
stianorum etiam possessiones otiin sub Gentilibus Imperatoribus possedisse,non tantum P ij Pa sona rumobio pae Primi de Urbant ' Item Primi,quos alia citant,epistolae declarant, sed ipsa Imperatorii edi- tia νο&Δι gecta,quibus eas illis ablatas reddi mandarunt. In edicto ' enim Constantini atque I icinii haec scri ei sita. pia leguntur: At quoniam ipsi Christiani non soluin ea loca inqiae conmenire solent , sed etiam I Pim epistoIMalia habuisse cognoscuntur,quae non priuatim ad fingulos, sed au ius totius ipserium communita- vita ad om tis,id est, Christianoruin, spectabant: singulis qui ea postident, mandes velim,vi omnia per lege, Eptist quam supraposivimus,absque ulla controuersia Christianis, id est, societati ipsorum & eonventiti l . 68-- LRMi reddant,&c. Porro ea omnia loca quae dicit spectare ad Christianorum communitatem, bona Ecelesiastica suilla, sequens eorumdem edactum ad Annulinum conseriptum mani seste declarat his verbis: Quare volumus, ri silmillac hasce litteras a nobis acceperis, si quae ex his possessionibus, qad Catholicam Chrillianorum Ecelesiam in quibusque ciuitatibus aut aliis locis pertinent, etiaadhue a ciuibus aut ab aliis quibusdam retineantur,eas quamprimum eisdem ecclesiis facias resilui:quandoquidem animo institutinus, vica,quae ecclesiae antea possederunt ad ipsarum ius denuo reuertantur. Cuiu igitur tua pietas animaduertat decretum lioe absque dubio de nostra sententia esse publicatum:enitere atque labora, ut siue horti, siue aedes, siue aliud quodcuque aliquan. do ad ius ipsarum ecclesiaru spectarint,omnia illis quam celerrime reddantur.J hic illi sublata enim illa saerant temporibus persecutionis Diocletiani atque Maximiani Inipp.
Post haec,reddita pace Ecclesiae, regnantibus iam Principibus Christianis ecclesias omnes Io LXXXii I,
pleratas esse longe lateque amplisiimis latifundiis, non est credo,qui dubitret. At sicut olim pos , . . sessiones,q ras alii Deo vovissent, ea idem sacerdotes Q possidebant,quantumlibet portio eorum tantummodo Deus esse deberet: ita etiam rura, vel alia bona a Fidelibus elargita ecclesiis, in v - .sum cedere sacerdotum, aliorumq. ministrorum,certum est. Nam licet missis a se discipulis D '' minus dixerit: Nolite postidere aurum,neque argentum,&c.Jramen clam mox subdit 1 Dignus est operarius cibo suol illis quae sunt ad vitam necessaria. Saluatoris sententia, ministrari debere, quis non intelligit 3 Sic enim illis inhibuit aurum S argentum, non ut eorum usu necessario interdiceret etenim constat aurum & argentum,ipia rerum pretia, allata esse ad pedes Apostol rum, illorumqtie arbitrio dispensata sed ut affectit in temporalium rerum reprimeret, ne quaestu
Letatem putarent. Sicut cum etiam iisdein dixit: Neminem per viam salutaueritisJ illis haud inbuit consueta humanitatis officia; sed ut ad praedicationis opus, ad quod dirigebantur, soliciti