장음표시 사용
461쪽
apud Alexadriam agerent,quos Hieronymus' Cliristianos esse affirma de quibus inserius pluri Abus disseremus, tradit his verbis: Commune Seninaeum in quod septimo quoque die couemunt, septo clauditur duplici, separatis virorum di mulierum coetibus mam mulieres quoque simul auscultant ex more,dumtaxat quae institii tum idem sectantiir. Medius autem paries a solo surgit tribus quatuorve cubitis in minium loriculae. Superiora usque ad tectum patent: unde gemina prouenit commoditas & quod pudori seminei sexus consulitur,& quod verba doctoris exaudiunt facile absque ullis obstaculis,quae vocem eius intercipiant. haec Philo. Eadem apud Clementem hac magis distincte leguntur: ait enim ecclesiam construi solitam longo situ instar nauis,in cuius medio quod gremium dicimus Episcopus una cum clero ad utrumque latus posito sedeat; ex altera ecclesiae parte viri, ex altera vero manerent mulieres:& sicut loco ab inuicem distincti erant, eodem quoque modo portae,ut qua viri ingrederentur,discreta esset ab ea quae seminis tantum pruteret: & sicut virorum portae ost larius praeerat,ita diaconisi, demandata erat cura portae mulierit: Haec omnia, inquit auctor,prout etiam disposita erant intemplo.Jac subdit: Adolescentulae rursu, si sit locus, seorsiim maneant:ceterae,& quae post stent nuptae,di quae iam liberos habent, serisum maneant. Virgines, Sc viduae.& anus, primae omnium vel stent, vel sedeant.Jhaec de locorum ac per vsonarum distinctione di ordine in ecclesia seruari solitis apud Clementem. Sed Gregorius Naziahenus ex his quae scribit in somnio Anastasiae, sit pra ecclesiae porticus mulierum locum fuisse demonstrat cum ait: Sanctae virgines una eum grauibus matronis e sublimi tecto castissimas sermonibus meis aures inclinabant.J Confirmant haec ipsa,quae de S.Ioanne Chrysostomo scriptis mandata leguntur nimirum clericum sacris assistentein, cum muliere sursum in tabulato manentem lcaciter inspexisse ab altari amouiste De loco in seper, ubi virgines a ceteris seminis separatae agerent in ecclesia, Ambrosius d meminit his verbis, quibus in virginem lapsam inuehitur: Nonne vel illum locum tabulis separatu, in quo in ecclesia si abas,recordari debuisti ad quem religiosae matronae & nobiles certatim currebant, tua oseula petentes,quae sanctiores di meliores te erantλ Nonne vel illa praecepta,quae oculis tuis ipse inscriptus paries ingerebat, recordari debuisti8Diuita est mulier & virgo.Quae no est nupta,cositat quae Domini sunt, quomodo sit sancta corpore & spiritu. Tu autem in contrarium vertens dianum,&c.l Procopius ς etiam haec liabet: Sunt duae utrinque porticus,quas fastigiata testudo & aurum venustant: harum una viros orantes, altera mulieres admittit,alias nulla re disserentes .Qui stabit Clata, in quibus versantur mulieres,exponet ZJhaec ille de locorum dii serentia,& sexus & ordinis distinctione. l n Ecclesia q uoque Romana distincta fuisse in basilicis Ioca virorum ac mulierum, vetera Vaticanae ecclesiae monumenta declarant quae incisa marmoribus,deseripta legimus in codice eiusdem ecclesiae bibliothecae ac primum haec ipsa de inseriptione sepulchri:
AD SANCTUM PETRUM APOSTOLUM ANTE REGIA IN PORTICV, COLUMNA SECUNDA QUANDO INTRAMUS, SINISTRA PARTE VIRORUM, LUCILLUS ET IANVARIA HONESTA FEMINA .J
Item illud in Vitis Romanorum Pontificum: symmachus Papa secit oratorium canctae Crucis a parte virorum,&c. l& in Vita Gregorii Papae Tertii: Hic secit oratorium intra basilicam sancti Petri iuxta arcum Truina phalem in parte virorum. & in Sergio Papa: H ic secit imaginem auream beati Petri Apostoli,quae est in parte mulierum. His & aliis memoriis perspicuit redditur, in E clesia Romana seruatum esse ordinem, ut in basilicis seorsum a mulieribus orarent viri, iidemque sinit iram basilicae partem occuparent,dexteram vero seminae: digniorem namquς Partem in s cris sinistram habitam esse, secundo Annalium tomo disseminatis. DSed ad haec etiam spectat,quod sicut olim in templo pauperes stipem mendicantes pro soritactabant vi & ex his quae scribit Lucas i de claudo qui exponebatur a suis ad templi portam Speciosain,est manisestum ita etiam in ecclesiam ad stipem captandam nefas illis ingredi, sed in exteriori porticu,quae post atrium ianuis inhaeret ecclesiae,eos solitos commorari, certum est . Vnde Chry sostomus g: Propterea, inquit,&ante ecclesias & martyrum monumenta pro soribus pauperes sedent, ut nos ex eiusmodispectaciso multum capiamus utilitatis. Cosidera namque, quod nobis terrenas ingredietibus regias, nihil huiusmodi cernere Iicet, sed viri honesti & splendidi de diuites do prudentes passi in discurrunt:ad veras autem regias,ad ecclesiam dico, & oratorias .aedes,& martyrum templa,daemonibus presti,troncati pati peres, senes, caeci, membra scrutes obtori Quid hoc tandem Vt tu docearis.J Ad haec respiciunt quae Gregorius Nananaenus in ca ccle bri Oratione,quam habuit de amore pauperum altri a petitionum clamor internis templi canti buS ex aduerso respondet,atque e regione mysticarum vocum miserabilis luctus excitatur. J Sed non eo quidem is locus pauperibus mendicatibus attributus erat, quod haberentur contemptui sed ne obstrepentes.sacra agentibus in ecclesia, ae ibi orantibus essent molesti: verum eis aeque -c taceteris patebat ecclesia, precum causa; simulque cum Principibus, nullo habito delectu & persio naru in acceptione,ad sacram mensam admittebantur. Hine Chrysostomus h eadem homilia ad populum Antiochenum haec habet: Ad suam spiritualem mensam eos vocare,& illud commui icare conuiuium non dedignatur: sed claudus & mutilus, senex & pannosus, sordidus & n cosius,cuiuuene pariter specioso, bc ipso purpuram induto Sc in capite diadema gestante.fiaturus incla particeps venit,& spirituale petit coui uilina Sc iisdem ambo fruuntur,nee vlla est differrentia dc Christus quidem eos ad mensam cum Rege simul vocare non dedignat unpariter enim ambo Voca tur.Jhaec Chry sostomus. Quod reliquum esse videtur; constat locum ipsum, in quem ad sacros celebrandos conuentus Fideles conuenire soliti erantisti uersis esse nominibus appellatum uiam non tantuni ut diximus diuinae Scripturae auctoritate constat esse nominatum Ecclesiam,sed & Domum oratoriam, a Domino victum est Domus mea,domus orationis vocabitur. J Item aliquando Dominicum rquam
462쪽
A quam vocem usurpat Cyprianus ', de alii Latinorum,ac Graeci etiam, Q apparet ex Concilio bLaodicem de aliis: de quare Eusebius ς reddit ratione in . Dicitur de Basilica qua quide voce optatus d utitur,ctim ait Romae fuisse quadrarinta de amplius Basilicas. Sed via de id nomen Basilicae deductum sit, pluribus egimus in Notationibus ad Romanum Martyrologium In sit r. Memoria, ecclesia appellata reperitur; quae nomenclatura apud Augustinum i frequentiorestaea nimirum occasione, quod eccies ae in memoriam sanctorum martyrum erigi de Deo dicari consileuerantide quibus est emon Concilii Africani S. Ad idem spectat quod Augustinus deis Ciuitate Dei ait hi Nos martyribus nostris non templa, sicut diis, sed memorias, sicut hominibus mortuis, quorum apud Deum vivunt spiritu , fabricamiis.l Dici etiam ecclesia ea de causa a Graecis, Martyrium, consueuit,ut in Concilio Gangrensi,de Chalcedonensi, in cuius quidem Actis frequens est mentio de Martyrio S. Euphemiae,ubi est sacrosancta Synodus celebrata. Aliquado etia idem locus, ncilium sanctorum, nominatus reperitu Teadem sane ratione qua de ecclesia,quae licet Ppria significatione conuentus dicatur,tamen pro loco eum cotinente ut vidimus usurpatur: sie oc2 Concilium sanctorum pro loco, ubi congregatur Fidelium multitudo,*pe positum inuenitum vox quidem Ecclesiastica,& in diuinis Scripturis usu receria, ut apparet in Psalmis Deus qui glorificatur in concilio sanctorum. ac rursum: Confitebor tibi Domine in toto corde ineo, in concilio iustorum & congregatione.lde hac etiam voce pluribus egimus in dictis ad Romanum Martyrologium Notationibus i,ut non opus sit hic eadem repetere. Dicta etiam ab antiquis ecclesia reperitur de Titulus:de cuius vocis ratione suo loco opportunius ac pluribus disseremus. Temptu quoque saepius idem locus dictus est; nequaquam vero a maioribus Delubrum,vel Fanu: licet his v cibus recentiores donnulli,certe quidem improprie,ne dicam improbrius sint quippe qus magis Centilium templis conuenianturam N patres nostros ab iis abstinuisse,certi mimini est. Ceterum illud non omittimus dicere: quod si quando vehemens adeo persecutio esset oborta, ut Chri iliam publicis Impinedictis omnino excluderentur ab ecclesiis atque conuentibus: nihilominus ea parui facientes, quocumque opportunum esset, ad synaxes in unum conuenire non pler- mittebant.Testatur id in primis Dionysius m Alexandrinus Episcopus, haec ad Germanum scribens, postquam de edicto Valeriani couentus inhibentis inem initi Attamen nos iuuante Deo, noC a conuentu consueto internos celebrando abstinuimus qiun ipse quidem quosdam in ciuitate fratres,perinde ac si simul eum illis versatus essem,ad conuentus perstudiose agendos impuli. Jldem& ad Hieracem η,dum exul esset, haec scribit: Cum ab omnibus persecutione exagitati eilemus, di morte inuictati,sestum laetis animis celebrauimus; de singula loca ad singula amictionuiti genera nobis praestituta, ut ager siluestris. litudo deserta natus fluctibus iactata, diuersori Qia publicum, de horridus carcer,opportuna videbantisis,in quibus celebres conuentus in aximo cum gaudio ageremus.JIn carceribus utcuque licuisset sacras a Fidelib. haberi synaxes, & offerri sacris civ consueuisse testis est Cyprianus φ: sed magis id significant ipsa sanctorum martyrum Acta, ac presertim illa fidelissima quae Proconsularia P dicta a publicis notariis sunt excepta; de quibus agemus suis locis. Certe quidem di ad conuentus publicos celebrandos cryptae arenaria, persecutionis tempore, Romae praesertim,ubi in arena fossili subterranei complures latent perampli recessus, facultatem suppeditabant; licet cum vehementior urgeret persecuti ab his quoque excluderentur,ut testantur litterae ' Cornelii Papae ad Lupicinum Episcopum Viennensem cum ait: Publice neque in cryptis notioribus Missas agere Christianis licet. JHis igitur de ecclesijs Christi, D norum Ze publicis conuentibus ex antiquitatis adytis reseratis, iam ad ceteras instim tiones E elesiast i eas ab eodem Paulo in eadem epistola scriptas redeamus. Perseuerabat adhuc in Ecclesia laudatissime rei usus,ut quod Christus vltinia corna secerat, ae in sui memoriam ut faceret, suos monuerat Christiani conuenietes simul in ecclesia,una coenarent simulque sacratissimalia perciperent EucharistianR'uod tamen cum Corinthii,non ut decebat,explerent, Paulus iure redarguit,dicens Conuenientibus vobis in unum, iam non est D minicam coenam manducare. Vnusquisque enim suam coenam praesumit ad manducandunt de alius quidem esurrit, alius autem ebrius est,& JQuoniam ut dictum est utraque simul mensa iungebatur,communis de sacra; quid in unaquaque praestare cieberent,admonuit. In illa priori nimirurum, ut communitas seruaretur seque inuicem expectareiat,unaqtie discumberent,essetque. frugalis. Domi enim potius ut comedant, persuadet,qui non mutuae charitatis,cuius intuitu res instituta esset, sed ingluuiei causa sic conuenirent. De sacra vero menta,quod a communi esset distincta. non persunctorie de absque animi consideratione eam esse adeudam,utpote quod maximum omnium danum incurrat qui indigne eo cibo vescaturi sed magna solicitudine latebras suae quemq; conscientiae disquirere debere, uininum iudicium interminatus, inculcat. E Porro quod ad utramque inensem spectat: etsi Christus communem praemisit, inde vero si- eram exhibuit; quod sic rerum ordo serebat, ut legalia primum consummarentur, ac deinde quae nouae legis essent,mensae apponerenturiApostolorum tamen tempore primum quidem celebrari solitam synaxim, inde communi omnes excipi mensa, Ioanhes Chrysostomus tradit his verbis: Statis diebus mensas faciebant communes; de peracta synaxi, post sacramentorum communionem, inibant conuiuium,diuitibus quidem cibos allarentibus, pauperibus aurem, de qui nihil habebant,etiam vocatis, de omnibus communiter vescentibus,t haec Chry sostomus. Verum de his diuersam fuisse olim diuersarum Ecclesiarum consuetudinem, superitis dictum est. Corinthios autem inter coenandum miscentes sacra communibus quod correxit Paulus Eucliaristiam suinere consueuisse, Α ligustinus amrmat: testaturque communi consensu totius Eccle sae actiim esse ut nonnisi ieiuna Fideles in ecclesia sacram sumerent Eucharistiam, quam do sacerdotes ipsi,ieiuni cum essent,offerrent. Sed enim illud etiam totius uniuersalis Ecclesiae consensione factum est,ut non amplius sacris
Tempore per secutionu omnis locus ec
463쪽
mensis communes commiscerentur,sed inter se essent sicut mysterio, ita aliqua diuersitate tem- Seorsum sacra poris distinctae. Fluxit etiam inde consuetardo, ut eadem conuiuia sicut Apostolorum temporibus a communi. agi vidimus in ecclesia celebrari solerent; de qua loannes Chrvsostomus in sermone indictum. Pauli ,oportet haereses esse testatur his verbis: Ab hac lege S consuetudine tuoleuit in ecclesiis consuetudo quaedam admirabilis. Fideles enim omnes in conuentibus suis postquam audi flent
doctrinas,poli preces,post sacramentorum communionem, soluta concione,non mox domum costendebanti sed diuites d. abundantiores alimenta & edulia domibus suis asterentes,pauperes vocabant,communesque faciebant mensas; communia prandia, communia conuiuia in ipsa ecclesia. Atque ita a communione mensae dc pietate loci undiquaque ad charitatem accendebantur , non absque summa voluptate,utilitateque maxima. Pauperes enim tum fruebantur consolati ne, qualis obtingebat:diuites vero fructum beneuolentiae di ab his quos pascebant,& a Deo, pr
em illos pascebant, assequebantur; sicq.tandem domum redibat. multa hinc igitur eis proant bona.Jhaec Chrysostomus .Quando vero statutum fuerit ne id in ecclesia amplius ageretur,dicemus inserius. n. Cx XXII. Quo vero ordine,quove ritu communes coenae, mutuae charitatis indices atque illices,a Chri, Teu. Apolos. stianis olim celebrari consueuistentiantiquorum auctorum satis multa suppetunt testimonia, ac cap. 3ν. in primis Tertulliani R sic dicentis: Coena nostra denomine rationem sui ostendit:vocatur enim 1ae αγωπι, id quod est penes Graecos,dilectio.Qantis insue sumptibus constet, lucrum est pietatis nomine sacere simplum: siquidem inopes quoque refrigerio isto iuvamus, non qua penes vos parasiti affectant, ad gloriam famulandae libertatis sub auctoramento ventris inter contii melias Laginandi, sed qua penes Deum maior est contemplatio mediocrium. Si honesta sit usa est conuiuii. reliquum ordinem disciplinae de causa aestimate quid sit de religionis officio. Nihil vilitatis, nihil immodestiae admittit. Noli prius discumbitur,quim oratio ad Deum praegustetur. Editur quantum esurientes capiunt: bibitur quantiam pudicis est utile. Ita saturantur,ut qui meminerint etiaper noctem adorandum Deum sibi esse. Ita sabulantur,ut qui sciant Dominum audire. Post aquam manualem de lumina,vi quisque de Scripturis sanctis vel de proprio ingenio potest, prouocatur in medium Deo canere: hinc probatur quomodo biberit. AEque oratio conuiuii ira dirimit. Inde disceditur,non in cateruas caesionum .neque in classes discursationum, nec in eruptiones la- C sciuiarum, sed ad eamdem curam modestiae et pudicitiae .ut qui non tam coenam coenaverint, qua
disciplinam. Haec coitio Christianorum9hucusque Tertullianus de publicis conuiuiis Christianorum;quaecum causa pauperum parari soler , ut egestate pressi exhilararentur aliquando, magna fiebasit impensa. Cetera vero,quae inter illos tantum qui arctioris vitae genu Lexcolerent, certis anni temporibus exercebantur comitui erant omnino frugalissima,verum in reliquo multa habebant cu illis
communia. Quod si credimus Hieronymo h affirmanti Philonem sub nomine Essenorum de Christianis Ecclesiae Alexandrinae esse locutum,de qua controuersia susus suo loco agemus: qualia esse solerent dicta conuiuia,perbelle descripsit. Equidem in mensis a Dei Iaudibus auspicari
conuiuium,et eis vaniloquia non admiscere,ex Iudaeorum tradicione fluxisse, certum est: nam et
Acisteas haec ait Etenim via mensis poculisque incipiamus, recte iussit tum Deum laudare, cumenis accumbimus:in qua ne aliquid quidem ad confabulandum concessit , quod diuini numinis memoriam abiiceret. JSed audiamus Philonem sie illorum plenius cocuiuia describentem :Vbi vero conuenere candidati et laeti ait cum summa grauitate ad signum datum a quopiam Ephemere uta sic huiusmodi ministros nominant priusquam discumbant,stantes una serie decenti,sublatisque in caelum manibus atque oculis, his quomam didicerunt caelestia, illis utpote incorruptis a muneribus et aquaestu illicito,precantur ut placeat Deo id conuiuiti m. Absolutis precib. seniores discumbunt, ac mox alij pro cuiussue dignitatemee enim seniores ex annis aestimant, sed quantumlibet grandaevos habent pro pueris,si sero institutu hoc comploi sunt:honorem vero senectutis tribuunt his qui exercuerunt se a iuuentute in hac pulcherrima diu in . parte conte platiuae philosophig. Adhibentur mensae seminae quoque, iis pleraeque,sed virgines non coactae castitatis, sicut apud Graecos qusda sacrificulae, sed sponte continentes prae amore sapientiae, cuius studio per totam vitam contempserunt voluptatem corporis;nimirum diuinae,no mortalis prolis cupidae quam solae Deo clarae animae ex se ipsis pariunt,excipientes pro semine intelligibiles Patris radios, ut decreta sapientiae contemplando percipere valeant. Discubitus ita distribuitur,ut seo sum viri dextrum latus,seorsum seminae sinistrum teneant.Quod si quis suspicatur lectisternia etsi non sumptuosa, certe molliuscula parari hominibus insenuis et philosophiae deditis: sciat esse tegetes rudes e vili contexta materia,videlicet e papyro indigena, sic humi aggestas, ut emineo fulciat cubitus et paulo post. Ceterum in hoc sacro conuiuio nemo ut dixi seruus adest; ministrat ingenui, et spote qui dopus est faciut, iussa no expectado, sed praeueniedo alacritate volutaria. No enim ubuslibet ingenuis delegatur id officiu, sed habito delectit ex omni sodalitatis huius iuuentute,ut quisque aliqd praeclaru indolis ac virtutis specime edidit: hi laqua germani filii libenter et certatim nun istrat, haud secus ac parensibus publicis,hanc coniunctionem arctiorem ducetes, quam sanguinis;quadoquidem recte sapientibus virtute nihil est antiquius. Discincti autem,et promissis tunicis accedunt ad ministrandum, ut absit omnis seruilis species in hoc conuiuio . Scio quosdam his auditis risuros,dumtaxat qui deflenda lainentisque digna faciunt. Vinum per illos dies non yrabetur , sed anua limpidissim ceteris frigida, calida vero his qui inter seniores tractantur delicatius . Menia pura est a cruentis dapibus: pro cibo panis apponitur,ses, pro opsonio, pro condimento hyssopus in delicatorum fratiam:operantur enim ut sacerdotes sacris abstemiis,tota victus ratione castigata ad eamdem frugalitat am vinii habent pro veneno afferente dementiam; opiparis
464쪽
autem opsoniis aiunt irritari concupiscentiam, IIuam insaturabilem . Haec sunt exordia conuiuii. Dieat aliquis:Quid tum posteaquam coutuis ordine suo discumbentibus adstiterunt ministriclecenter parati ad obsequiumλ nulla ne sequitur compotatio mitio silentium maius, qua antea ita ut ne mutire quidem cuiquam liccat,aut resipirare vehementius.
Proponit quis iam quaestionem e sacris litteris,aut soluit ab alio propositam nihil de solutio AC XXV
ne solicitus: nec enim captat laudem argutiarum aut eloquentiae; hoc tantum agit, vi rem dili aen ''tius peripiciat,tum peripectam non inuideat minus peripicacibus, sed non minus discendi cupidis; atque ita immoratur doctrinae iubinde inculcans imprimensque animis praeclara ς sententia, . φερέμε'
nam expeditam elocutionem, dic una serie continuam, auditorum inen Stron valens alloqui a tercore linquitur, nec satis audita percipit. Totum vero auditorium attentum auscultat in uno eodemn habitu, intelligere se nutu vultuque indicans,probare vero hilaritate ac exporrectis Dontibus. in terdum & dubitare hire reo ire moto leniter capite,summoque dextro digito. nec minori attentione iuniores,qui adstant, audiunt. Enarrationes autem sacrarum litterarum constant ex allegoriis.
nam hi viri totam legem existi inant habere animalis similitudinem,quod pcepta corpus reserat animam vero sententi e retrusiores sub velamine verborum abditae, in quibus rationalis ala erere gie se ipsam contemplatur tamquam in speculo, sub iis ipsis verbis miram sententiarum putari tudinem conspiciens, de explicans e figurarum inuolucris,atque ita penitiorem intellectum in tu ceni producens, dumtaxat apud eos qui per Occasionem admoniti sciunt obscura ex apertis colligere. Ubi vero Praeses visus est rem bene tractando satis secisse auditorum desiderio plausus propalam editur ab omnibus. Tum ille assurgens, hymnum in laudem Dei primus canit,aut recens ale compositum aut desumptum ab aliquo vatum veterum:cxtat enim huius generas carmina prisca versu trimetro,& hymni cum suis accentibus inter sacra canendi ante altaria, vel a stantibus, vel a choreas ducentibus moderatas varijs flexibus atque reflexibus. Praesuleni mox imitantur ceteri decenti ordine,omnibus intente quieteque auscultantibus: praeterquam in fine hymni, extremaque clausula: tum enim uniuersi vocem extollunt sine sexus discrimine.
Absolutis hymnis singulorum, iuniores paulo ante dictam mensam afferunt, in qua rite cibus CXXXVI. ille sacratissimus,panis fermentatus cum sale apponitur de hyssopo,obreuerentiam mensae dedi-eatae in templi vestibulomam S in ea solent apponi panes cum sale absque condimento alio, sed panes non fermentati, sal sine ulla mixtura: conuenit enim sacris pura simplicitas,iegregium diuini cultus praemium, ut potiores priuilegium habeant: Coenam vero sequitur sacruniperuigiliu his ritibus. Vbi omnes consurrexere, tuo chora fiunt in inedio coenaculo alter virorum, alter L mina- sentio psrum: cuique suus incentor prsiicitur, honore pristans,& canendi peritia. Deinde cantant huna nos coamin laudem Dei compositos variis metrorum carminumque generibus, nunc uno ore, nunc alternis, non sine decoris &religiosis gestibus Naccentibus; modo stantes, modo prorsum retrosium ve gradum mouentes,Vtcumque res postulat. Deinde postquam uterque chorus expleuit
se his delicijs,velut amore diuino ebrii unum chorum faciunt promiscitum ad imitationem illius olim instituti in Rubri sinus littore post mirandum prodigium.Jhaec Philo. Haud valde dissimilis ab hac cama est illa,quam proponit Paedagogus Christianus,de ipse patria Alexandrinus, Clemens a inquam: lini vult camam debere esse expeditam&tenuem, ad vi stilias aptam, carnium , - Ale Pe& vini proruis expertem; non tamen ea dantia an S, si quis his sobrie utatur. De ijsdem Christiano- .lag. lit,. x .e. ii. derum conuiuiis rursum Minutius V Felix haec breuiter habet: conuiuia non tantum pudica collia se i
, mus sed de sobrianae cenim indulgemus epulis,aut conuiuiiun mero ducimus, sed grauitate hila h- nritatem temperamus. JCeterum scriptum a Philone conuiuium sacris uidetur admiaetum quale it O lud Pauli ad Corinthios: non enim expressius licuit externo homini secreta nostra mysteria prosequi. Triplici vero ex causa inter Christianos publica conuiuia celebrari solita tradit Gregorius x CXXXVII. Nahi an renus,cum ait: Non insuper ad sacrii in aliquod epulum,uel nata litium vel funebre, vel co ς nubiale cum pluribus currens.Jad hac enim de Episcopulia inuitari Elitum esse significat. Quod Iad connubiales nat,iam sit perii: ς dictum est. Od quod ad natalitium epulum auinet; sic diceba ρ' tur apes,quae in natali ths sanctorum martyrum in ecclesiis celebrari coniuei ierat de qui b. hie ρ Theodoretus di At illos deos soluet C amran Deus cassos stloria vanosique reddidit, suis autem a s ba p.; martyribus honorem illum dedit. Pro Pandijs enim,& Dialijs, ac Dionysiis, hoc est Iouis Liberi .eiu li. a.
que patris solemnitatibus, Petrei, Paulo, Thomae,Sergio, Marcello, Leontio,Antonio, Mauritio, liisque sanctis martyribus solemnitates populari epulo peraguntur:proque illa veteri pompa,pro turpi obscoenitate atque impudentia fiunt modestae, castae, ac temperantia plenae festiuitates, non illae ude in me ro delibutae, non come ilationibus leues, non cachinnis solutae, sed vivis canticis personantes, sacrisque sermonibus audiendis intentae. Sed hac ratione Faustus Manichaeus Christianorum agapes impugnabat,qtita illa sacrificia Paganorum vertissent in amnes: sed eum pluribus ς ε VIR redarguit Augustinus φ. De funerali vero agape haec primum ab Origene t scripta legunturiSic itaque nos diem natiuitatis celebramus quia in perpetuo vivunt hi qui moriuntur: celebramus nimirum, religiosos cum sacerdotibus conuocantes, Fideles una cum clero inuitates adhuc egenos & pauperes,pupil- et ἡ fis biilos & viduas saturantes: ut sat sestiuitas nostra in memoriam requiei de notis animabus,quaru isAudi, memoriam celebramus nobis autem e ciatur in odore suauitatis in conspectu e terni Dei.J hic coespis i. Origenes. Ad hanc quippe consuetudinem alludit Chrysostomus, tum ait g: Cur post mortem lib. a. tuorum pauperes vocas8cur presbyteros, ut pro eo velint orare, obseeras λ Non ignoro te respon g Chioso L in summi Vt destinctus requiem adipiscatur, & propitium iudicem inueniat.J si in his cupis adhuc de occidentalis Ecclesia consiletudine perdoceri: Paulinus h ad Aletium scribens defu- , , -- 'nere uxoris Ruianae filiae S. Paulae, id egregie praestat, sic dicens: Itaque patri nos animarum
465쪽
b Greg. Regist. lib. r.epis . M. . apes inde ducatione ec clesiarum.
nostrarum pauperies qui tota Roma stipem meritant,multitudinem in aulam Apostoli congrega Asti. Pulchro equidem tanti operis tui spectaculo pascor. Videre nini inihi videor tota illa religim miserandae plebis examina illos pietatis diuinae alumnos tantis influere penitus agminibus in amplissimam gloriosi Petri basilicam, per illam venerabilem regiam cerula eminus fronte ridentem, ut tota ta intra basiilicam,d: pro ianuis atrij, dc pro gradibus campi spatia coarctentur. Video congregatos ita distincte per accubitus ordinari,S: profluis Omnes saturari cibis; ut ante oculos Euangelicae benedictionis ubertas,eorumque populorum imago versetur, quos quinque panibus & duobus piscibus, panis ipse verus,& aquae vivae piscis Christus expleuit. J & paulo posideliciem: . Quam laetum Deo & sanctis Angeli eius de hac tua ut dici solet pera spectaculum sacer editor exhibebasZquanto ipsum Apostolum attolebas gaudio, cum totam eius basilicam densis in pum coetibus stipauisses:vel qua sub alto sui culminis mediis ampla laquearibus longum patet,&Apostolico eminus solio coruscans,ingredietium lumina stringit,& corda laetificat: vel qua sub eadem mole tectorum geminis utrinsue porticibus latera diffundit: qua ve protento nitens atrio fusa vestibulo est, ubi cantharum ministra manibus & oribus nostris fluenta ructantem fastigiatiis a solido aere tholus ornat.Jac rursiam post pauca: Quam laetum ergo tunc Deo & Angelis pacis & esidiis Sanctorum spiritibus spectaculum tribuis iZprimum de Apostoli veneratione , cuius fide ac memoriam tam multiplicatam opulentiae deuotione celebralli, sacras nimirum hostias, casta libamina cum accepti si ima ipsius commemoratione Deo deserens,deinde munificentia consequeti te ipsum in corde mullo & spiritu humiliato acceptissimum sacrificium offerens Christo, in cuius tabernaculis verae iubilationis hostias immolasti,reficiens & paseens eos qui benedictione numerosa laudi hostiam sacrificarent Deo. quam bono tunc Vrbs nostra tumultu fremebaticum tu misericordiae viscera reficiendis N operiendis pauperibus ei fundens, pallida esurientium corpo ra ressirmares,aridas sitientum fauces rigares,tremula algentium membra vestires,ta omni u co-sona in Dei benedictionem ora reserares λJ huciisque de agape in lanere exhiberi Romae solita I aut imis. S. Hieronymus R de his agens,illos tantum qui iactantiae causa id sacerent, reprehendens, haec ait: Cum ad agapen vocaverint,praeco conducitur.JSolitas esse quoque exhiberi agapes in dedicationibus ecclesiarum, satis demonstrant a Gregorius Papa h, dedicaturus oratorium Beatae Mariae, pro agape parari mandat sic ad Petrii sub C diaconum seribens: Sed quia cellae ipsius tenuitas exigit debere nos in ipsa diei festiuitate concurrere: propterea volumus, ut ad celebradam dedicationem dare debeas ad erogandii pauperibus in auro solidos decem,vini amphoras triginta, ann et modios ducentos,olet orcas duas, veruccesduodecim, gallinas centui quae tuis possint rationibus postmodum imputari. haec Gregorius. Porro aduersus elusinodi agapes spernentes, haec statuerunt Patres in Gangrens Concilio . temporibus Constantini Si quis despicit eos,qui fideliter agapes,id est,conuiuia pauperibus exhibent,& propter honorem Dei conuocant fratres,& noluerit communicare huiusmodi vocationibus, patralpendens Quod geritur anathema stillia Concilio autem I.aodiceno 4 vetitum est,clericos ad agapen accedentes, partes tollere. Apud c lenaentem vero haec legiatur: Qui ad agapes. siue ut Dominus nominauit ad conuiuium instituerunt vocare presbuteram, quam norunt diaconi oppressam,eam frequenter vocent. Separetur autem in conuiuio quod pastori consuetum est dari:dico autem id quod ad primitias pertinet, veluti sacerdoti, etiam si conuiuio non adsit, in honorem Dei qui ei sacerdotium commisit.Quantum autem unicuique seniorum datur,eius dupludetur diaconia in honorem Christi mresbyteris vero,qui laborant in verbo doctrinae, duplex quoque separetur pars in gratiam Apostolorum Domini,cuius locum sustinent, tamquam consiliarii Episcoporum,dc Ecclesiae corona: sunt hi Senatus & consessus Ecclesiae. Si lector sit capiat,
e Paulin in Natis. saneta Felicis.
partem.&c.JSed quod ad presbyteram spectati illam consueuisse dici presbyteram,quae olim nupta viro, qui postea ad presbyteratum assumptus est caelebs inde remastialias opportuniori loco pluribus diximus. . Qui re itur antiquus usus a temporibus Apostolorum de agape Christianorii viguit in Ecclesia idem nonnullis in locis in hodiernum laudabiliter perseuerat mutatis nonnullis ut quod primum diximus ne illae simul cum tremendo ac sacrosancto sacrificio miscerentur; deinde qd p stea est emendatum he in ecclesia celebraretur. Ambrosio enim in primis id displicuist e,Augustinus t testatur. Paulinus g quoque nec ipse probauit, tolerauit tamen;vnde ait:
Uerum utinam aeru agerent ut gaudia votis. Nec sua liminibus miscerem gaudia sanctis.
Displicuit id etiam Patribus Ecclesiae orientalis. Prohibuit enim hoc omnino Concilium Laodice num ii, quod cauit his verbis: Non oportet in basilicis seu ecclesis agapen sacere, & intus manducare vel accubitus sternere. 4 Statuit id similiter Concilium Carthaginense Concessit tamen Gregorius Anglis recens ad fidem conuersis,ut in tabernaculis iuxta ecclesiam positis. eiusmodi conuiuia celebrarent,sic ad Mellitum rescibens : Qui boves solent in sacrificio demonum multos occidere,debet his etiam hac de re aliqua solemnitas immutari: ut die dedicationis. vel natalitio sanctorum martyrum,quorum illae reliquiae ponuntur,tabernacula sibi circa easdemeectelias, quae ex sanis commutatae sunt,de ramis arborum faciant,& religiosis conuiuiis solemnitatem celebrent, &c. At de agam satis. Cum igitur Paulus Apostolus Corinthios reclarguitiet tiroci tam ea quae aci commvncm tua quae ad sacram coenam essent statuta,negligerent;& ad legitimam rituum obseruationem , quan tum liceret per epistolam,restituere conatus esset: quod res esset quae maiori indigeret examine, longiorique opus esset admonitione; in aduentu suo se omnia quae ad ea nosset spectare,coram pristiturum pollicetur: Cetera, inquiem i, cum venero, disponam.J.maenaan vero ea suerint, qua
466쪽
o Paulus circa sacrum eucharisti eritum praeseias Corinthios admonuerit; licet nec ab ipso nec ab Luca, qui Pauli Acta potistimum est prosecutiis, scriptorum monumentis tradita reperiantur:zamen quod nefas sit dicere ea penitus excidisse, quippe quae de re tanta,ade . illis inecellaria ea esset instructio illa ipsa suisse,qus sine scriptis ex traditione Apostolica uniuersa in pollemni Ibeelesia obseruauit, pari consensiotae Patres omnes affirmant, S: inter eos Alaeustinus - , diuti di cit. Cuin vero ait Apostolus,de hoc sacramento loquens et Propter quod stat res, cum convenitis, Ne . statim subtexuit: Cetera autem cum venero,ordinabo. Vnde intelligi datur, quia multum erativi in epistola totum illum agendi ordinem insinuaret,quem per uniuersu in orbe seruat Ee clesia, ab inlo ordinatum est e,quod nulla morum diuersitate variatur. 5: alibi h diana quidem quae sepe dicta tanti viri repetatur sententia quod uniuersa tenet Ecclesia nec Conciliis institutum, sed semper retentum est, nonnisi auctoritate Apostolica traditum, rectissime creditur. JAt agamus ex instituto de singulis. Vt in primis in hoc admirabili sacrificio vinum aqua mixtum in calice offeratur,quod uniuersa semper obseruauit Ecclesia,licet de hoc nullum expressi imin diuinis Scripturis appareat testimonium: tamen non tam ex traditione Apostolica,quam D B miniea. Catholica Ecclesia in uniuerso Christiano orbe sertrans ut Cyprianus s testatur eam sibi vendicat aucioritatem. Ut idem a ieiunis offeratur atque sumatur, non aliunde certe quani ex Apostolica traditione uniuersa Ecelesia admonita custodiuit. Hinc Ausustinus d cum haec pluribus demonstrasset, subdit haec verba: Numquid tamen propterea calumniandum est uniuersae Ecclesiae quod a ieiunis semper accipitur Et hoc enim placuit Spiritui sancto,ut in honorem tan . ti sacramenti in os Christiani prius Dominicum corpus intraret, quam ceteri cibic nam ideo per uniuersum Orbem mos iste seruatur. Neque enim quia post cibos dedit Dominus, propterea prasi vel emati fratres ad illud sacramentum accipiendum conuenire debent,aut sicut faciebat tuos Apostoliis arguit Ze emedat, mensis suis illa miseere.Jhaec Augustinus. Moris etiam fuisse Et charistiam aieiunis sumi, Tertullianus ς, Cyprianus t,alij l. antiquiores testantur. Sed haec alias superius. Rursum offerendam esse pro vivis atque etiam defanetis,ex Apostolica traditione prouenire, demostratum est superius ex auctoritate Patria nantemq.i I aetymis potius qua in sermentato esse confici edam, Epiphanii testimonio ab Ecclesia traditione dimanare,iam diximus. insuper quaenam esse deberet probatio illa, quam ante sumptionem Eucharistiae praemittendam esse insi-C nuat Apostolus exo nologesn ni initia melle debere,ipsaria videlicet accuratam peccatorum λ- sessionein, Patrum a sertionibus demonstrauimus. sed vi antiquum ridium in conficienda, offerenda, ac in populum distribilenda sacra Eucharistia.ordine repetamus: Populus panem & vinum in ecclesia offerebat, sed non ad altare; id enim muneris erat diaconorum. De his Augustinus S: Ublationes,quae in altario consecrentur, offerte: Erubescere debet homo idoneus, s de aliena oblatione comin unicauerit.JQuae autem a populo offerebantur oblationes,non continuo ab offerente in ecclesiam inserebantur, sed soris in loco huic ni inisterio adscripto ponebantur; vidisquiri antea pollet, an illae dignae essent quae Domino offerenturinon enim omnium recipiebantur oblationes, sed eius tantum qui primum Catholicae esset communionis,de vitae integritate polleret. Locum ipsum, in quem oblationes inferrentur, veinde postea ad altare exportarentur, GaZophylacium, ac etiam Secretarium Possidius ii nominat His igitur per diaconum sacerdoti Deo offerendis ad altare portatis praemissis praecibus,aliisque ritibus, qui in antiquis Litiirgiis descripti haberetitur ipse sacerdos Chisti personam serens, preseriptis verbis,quae Apostolus i benedictionem appellat hac ipsa prima quam ad Corinthios D ribit epistola dicens: Calix benedictionis,cui benedicimus,none communicatio sanguinis Clirini estΘJ sacrificium conficit,de cuius veritate iam fatis antea dictum est. Prolatis igitur his,que ad consecrationem spectant,verbis, sacerdos in altum eleuat sic risi .cium. Unde de his agens Anastasius ν; Postquam,ait. acrificium tremendum illud sanctificauit. panem vitae sustollit eumq. omnibus ostendit. JSic itaque oblato sacrosancto illo ae per omnia admirando sacrificio, sacerdos prius, ac mox deinde cuncti Fideles participant atque commicant. secundum illud eiusdem Apostoli ibidem addentis: Pariis,quem frangimus, nonne participatio corporis Domini est8Jde qua participatione haec egregie Augussin ' Quadomaducatur, reficit, sed non deficitmon ergo timeamus, fratres, manducare istum panem ne sorte finiamus illum, de postea quod manduceinus, non inueniamus. Manducetur Christus: vivit manducatus,qui surrexit occisus. Nec quando manducamus,partes de illo facimus. Et quidem in sacratnento sic siti de norun Fideles,quemadmodum manducent carnem Christi:unusquisque accipit partem suani runde di ipsa gratia partes vocantur et per partes manduc. tur et manet integer totus: per partes manducatur in sacramento,&manet integer totus in caelo , manet integer totus in corde tuo.JE sumpturis sacram Eucharistiam tabellae quaedam apponebantur, velut mensulae, sicut hodie linteamina. De his tabellis Ioannes Chrysostomus meminit, sic dicens: Nonne vides ministrum spongia mensam circumlinientem, & expurgantem domum, S: tabellas ponentem hoc post preces efficitur per praeconis vocem, dec.Jhas quoque intelligit Athanasius Π, cum de facinoribus Α-rianorum agens,haec ait:Subsellia,thronum, mensam ligneam,tabulas ecclesis, de cetera quς poterant, ras elata combusserunt. JInsuper postquam illa,tamquam voce praeconis,acclamata essent verba: Sancta sanctisJ sacerdos sacram Eucharistiani impartiens , quid daret contestabatur, dicens: Corpus Christi.J de a cipiens, id ipsum verum esse profitebatur, dicens: Amen.JSed qiiidlioc Amen Audi Ambrosii': Dicit tibi sacerdos: Corpus Christi.& tu dicis: Amen hoc est,Verum .Quod confitetur lingua, teneat affectus.JVetus plane erat eiusmodi traditio in Ecclesia tam in Occidente, quam in Oriente.ad hanc plane alludit Tertullianus in libro de Spectaculis,eum ait: Ex Ore, quo Ame n protuleris, gladiatori testimonium reddere. J α Cornelius Papa P ad Fabium Antiochenum de Noua.
rvr acestiens . . Anabrosae sactam. lati. ea. s.
467쪽
CLI. Eucharinia ferri solita in
tiano pro Amen quod dicere debiterat, reeipiem Eucharistiam sciticet, hoe dixit: Non deinceps ad ACornetrum reuertar. De consuetudine vero Orientalis Ecclesiae fidem sarit Cyrillus, de quo inodo dicemus. Haec quoque omnia in antiquis laturgiis, Spenes veteres scriptores Ecelesiasticos scripta habentur. Dalbit sacerdos in manus cutiisque sacram Eucharissiam quain sc ille senima cum reuerentia ori admouebat. suppetunt de ea re quam plurima h testimonia sanctorum Patrum sed ne lon iores inna percensendis videamur, Cyrilli Hierosolymitani afferre hic sentetiam,satis esse exitii manvisi ea est huiusmodi i Accedens ad communione, non expansis inanitum volis accede,neque dis unctis digitis, sed Gnisi iam veluti sedem quamdam subiicias dextrs qua tantum Regem susceptura est; di concaua manu suscipe Corpus Christi,dicens: Ainen . Sanctiscatis ergo oculis tam sancti corporis coni et ii,communica:caue ne quid excidat tibi. Eiusmodi consuetudinem in Ecclesia Orietati diuti uxperdurasse constat siquidem Maximus egrenius propugnator Catholicae veritatis aduersus M nothelitas qui claruit circa annum Domini texcentesimum quinquagesimum, cum de his agit,lixe ait Omnes viri,qui tranannicare desiderant prius lavent manus suas; ut mente pura, di nitida conscientia Christi sacramenta suscipiant. Similiter di mulieres nitida exhibeant linteamina, a bi corpus Christi accipiant pura mente,& munda conscientiai Vitis tantum nuda manu sum re concessum seminis vero nonnisi linteamine, uod dicebatur Dominicale notauimus in Romano Martyrologio a plantino typis edito sed di in Sexta synodo, ani celebrata est anno Domini sexcentesimo octogesimoprimo haec saluta leguntur: Antequam fiat communio, Eucharistia a cepturus, manus in crucis formam fgurans,sic accedat,& gratiae communionem accipiat . Eos enim qui ex auro vel ex alia materia quaedam loco manus receptacula esseiunt ad diuini muti ris susceptionem, minime admittimus ut qui inanimatam subiectamque materiam Dei imagini praeserant. Si quis autem deprehenses fuerit immaculatam communionem eis imparties qui huiusmodi receptacula afferunt:& ipse segregetur, di is qui asteri. haec Synodus L seu potius appedix addita. Sed S de his saepe inferius. Sed di illud circa v sum sacrae hi charistiae introductum fuit, in minus liceret ad sacras synaxes tempore persecutionis Christianos in unum saepe coire: ut qui quotidie de vita periclitarer tur,quotidie sui uerent sectinduin quod ait Cyprianus . scribens ad Tibaritanosi Consideran- Ctes se quotidie calicem sanguitus Christi bibere, ut possint S ipsi propter Christum sanguinem
fundere concessu in suit, ut cum in ecclesia,vel alijs in locis abditis sacrae peragerentur Miisae , qui ad eas conueniebant Fideles,non tantum de ea lus oblata erat sacratissima hucharistia communicarent. sed S: ex eadem particulas a sacerdote acceptas domum ferendas sumerent: quas reti c- renter asseritatas, singulis diebus summo mane ieiuni participarent. Sunt de eiusmodi consueti di ne complura antiquorum patrum testimonia: nam id Tertullianus ς in primis his monstrat verbis: Non sciet maritus quid secreto,inrisiilicet,ante omnem cibum gustes: At si sciuerit, pane
non illum credit esse qui dicitur.JEucharist iam quod in partes diuisa esset, Buccellas alibi idem auctor nominat: sed Augustinus di alii Particulas, ut apud nos frequentiori usu retentum est. Sed haec euidentius Cyprianus demonstrat,cum hac ait in libro quem de Lapiis inseripsti Cum quaedam arcam suam in qua Domini Sanctum fuit,manibus indignis tentasset aperire: igne inde surgente Aeterrita est ne auderet attingere.l& alibi s: Qui festinans ad spectaclitum, limissi is de adhuc gerens secta ut assoleo Eucharistiam, Sc. JGregorius i3 Narian renus de sua sorore Corgonia testatur,eam apud se in cubiculo sacram Eucharin iam asseruatam super altari habere soli Diani qua venerata,vehementi morbo,quo aegrotabat, licit esse sanatam. Testatur id ipsum Bassilius scribens ad Caesariam Patriciam Muana epistolam non tantum recentiores e Graeco nuper translatam citant, sed N Anastasius Nicaeniis i Episcopus, licet non ad Caesariam, sed Caesari u Patricium legat. sint ii eius verba: Necesse autem habere aliquem, inon adsit sacerdos,communionem propria manu sumere ni inime esse graue,est sit peruacaneum ostendere,propterea qnod longa consuetudo etiam per res ipsas probetur.Omnes enirn qui sunt in desertis monachi ubi non est sacerdos illic habentes communionem , ex se ipsis eam inmundeam videlicet quam secum domum tulissent unde & sibditi Alexadriae autem eu in AEgypto virulquisque ex laicis qui illic degunt maxima ex parte habent communionem doma sua. Nam cum Lacerdos semel consecerit hostiam di dederit:eam accipiens Se communicans,tamquam a sacerdote sumptam participare se debet credere. Etenim in ecclesia sacerdos tradit particulam, de cuomni potestate ac libertate eam tenet qui accipit,& sc sua manu ad os eam adducit. Idem est ergo potestate,sue quispiam unam particulam acceperit a sacerdote, sue multas simul.J haec ex Basilio Anastasius. At haec non tantum in Orientali Ecclesia, sed N in Oecidentali iisdem Basilii rem Eporibus in usu erantiquod plane demonstrat s. Hieronymus , in Apologia aduersus Iovinianum verbis illis Quod in ecclesia non licet nee domi licet. N S. Augustinus agens de oratione, ait: Accepto corpore Domini & reseruato, utrumque saluum est & participatio sacrificii,& executio os- scis . perseuerasse videtur eiusnodi consuetudo saltem usque ad Hormisdae papae tempora, luando in Synodo Casaraugustana in Hispania abrogatia cognoscitur dum lioec in ea i satiata leguturi Eucharistiae gratiam si quis probatur acceptam non consumpsisse in ecclesia, anathema sit in perpetuum.J In orientali vero Ecclesia etiam post diei a tempora adhuc eam consuetudinem via gulisse,plura exempla declarant,quae in Prato spiratuali descripta habentiir: sed breuitatis causa ea hic referre praeterim trimus. In itinere etiam secum Eucharis iam serre, aliqua loconcessum suisse eaque s. Ambrosius mseribit de Satyro fratre manifeste significant. Si enim id permissum est catechumeno, quom ono penitus Christianes Testatur id ipsum Cregorii is de Maximiano Episcopo furacusis N eius sociis mare Hadriaticum nauigantibus. Eam quidem consuetudinem alicubi vigui se etiam tem
468쪽
1 poribus Alexandri Papae Tertii. Actas. Laurentii η Episcopi Dublinens, testantur, in quibus .a vii. s. Lisnaee legunturiQuatuor sacerdotes cum magna turba hominum transire comperiunt ,qui Eucha- rentii Epilo. .rissiam sicut tunc moris erat pluribus secum pro tuto viatico ac securo duce itineris publice de apud Sur tDm .serebant . J At non putet quis tepuisse apud maiores nostros erga faciam Eucharistiam vene- - ι Nψ m rationem & cultum , quod praedicta concesserint , quae nostris temporibus penitus inconcessa noscuntur. Immo quia maior penes cunctos fides vigebat, animisque propensioribus in eamdem erant assecti, hac in hunc modum fieri permittebantur. Quanti enim putas secisse sanctissimam Eucharistiam maiores nostros,q ui,ob eam videlicet caulam quod ex pane vinoq.conficeretur, easdem species,qu1tumlibet comunes,in honore habebant Ad hoc enim spectat illud Tertulliam p. quo ait de antiqua consuetudine Calicis, aut panis,etiam ebstri, aliquid decuti in ter b Tertul. de --
ram,anxie patimur. . ron mi a I.
Ex his igitur de antiquis Ecclesiae moribus reseratis,illud in primis necessario insertur atque LII deducitur,shmper in Ecclesia asseruandi sacram Eucharistiam siue in Ioeo sacro, siue in priuatis φθς domibus, ad illorum usum qui accepissent,consuetudinem viguisse. Cur quaeso,quod domi lice- M se Daristi B ret in ecclesia non liceret Sed nec de ecclesiis desunt exempla . Non enim nisi de assemata in ecclesia Eucharistia Don .it istae execrandum scelus illud quod paucis scribit optatiis , linia e optate uapudentissime admiserunt: Iusserunt:inquit, Eucharistiam canibus ti indi, non sine signo diuini iudiei imam iidem canes accensi rabie , ipses homines sitos, quasi latrones, sancti corporis reos,dei te vindice ,tamquam ignotos & inimicos laniaverunt. Ampullam quoque crismatis, Sc.JEst distichon i illud Paulini superius iam citatum,positum a dextra parte apsidis ecclesiae S. Felicis, 4 Pauli ad se
ubi asseruari solita esset Eucharistiar aer.ePin. I . Hic loc in eli veneranda penus, im conditur,o qua. Primitur alma aeri pompa nimiierk.JItemq.est de his canon Concilii Turonens s ς in haec verba rem aliter disponentis,nimirum, .ut LTum no in armario, sed in altari Eucharistia asse merer,dices: Vt corpus D ni in altari, no in armario, I Vel ut aliter legitur imaginario ordine,sed si. b crucis titillo componatur.J In altari ite m intra columbam auream reponi solitam Eucharistiana, legitur in Actis S. Basilii quae Amphilochii nomine inscripta habentur. Ad idem officium positas super alteria columbas aureas, di alias argentea; super baptisteria suspensas,Seuerus impius haereticus sustulit,ut questi sunt clerus S mon
chi Antiocheni libello supplici, que Quinis Synodo obtulerant. Redai guit Cyrillus Alexadrinus
errorem tunc primum emergentem illorum Mui putarent Euchariniam non seruandam in s sim testac. quentem diem sic scribens ad Calosyrium Episcopum Arseniolent: Porro alios etiam esse au- Ioniae apud Cadio qui mysticam benedictionem nihil ad sancti fieationem proficere dicant, si quid ex ea fiat re lenium anno Doliqui in alium diem. Insaniunt veroqui haec asserundineque enim alteratus Christus, neque san- in ctum eius corpus immutatur, sed benedictionis vis & facultas de vivificans gratia perpetuo in ip Ἀ-j semistit.Jhaec Cyrillus, Anthropomorp. Sed ex his adhuc illud certum exploratumq. redditur' uod etsi Fideles sacrificii tepore olim CLiii. in ecclesia sub utraque specie panis de vini sacratistimam Eucharistiam sumerent tamen cum vel communi. sub priuatim in suis domibus ut vidimus illam acciperent,vel aliter in ecelesia extra sacrificii tem- - luete. pus, sub una tantum specie, nempe panis,ut asseruata erat aliter enim numquam reposta alicubi reperitur sumere consueuerant. Qua vero ratione in Ecelesia Catholica v se receptum sit, ut etiam in ecclesia , cum diuina sacrificia peraguntur , nonnisi offerens sub utraque spe-U cie communicet, ceteri autem sub una tantum . nempe panis , suo loco dicemus uberius. Multa adhuc alia, ae ad ritus offerendi vel ministrandi pertinent , dicenda essent ex antiquisae plane Apostolicis Liturgiis; sed cum illae a Plerisque collecte pre manibus habeantur, aliique eodem argumento commentarios ediderint libentius abstinentus, ne ab instituto longius eu VAttamen quod ad frequentem eius usum pertinet; dicere non prstermittimus, ex institutione CLIV. Apostolica seequentem usum esse in ecclesia commendatum . Fidem facit eius rei Inratius Ε, i is epici εἰ
qui iisdem cum Apostolis temporibus prout sepius antea diximus vixit iam ad Ephesos stri- --μι Iubens,haec monet: Date itaque Operam ut crebrius confregemini ad Eucharistiam di gloria Dei.Jει inserius: omnes nominatim congresamini mentemdiuulsa rigentes panem unum qd phar- i. t/m υ- maeum immortalitatis est, mortis antidotum,uitamq. in Deo concilias per Iesum christum, inedicamentum purgans vitia,& omnia pellens mala. haec Ignatius. sed quod dicit: Mente indiuulsa
frangentes panem unum J haud dubium,id ipsum fieri debere admonet,q . od ipso initio nascenω tis Ecclesiae mox post missum diuinitus Spiritum sanctu in Fideles facere consuet erant: de qui-- bus Lucas v: Erant,inquit, perseuerantes indoctrina Apostolorunt,&communicatione fractio, λεά nis panis.Jac rursum paulo post:Quotidie quoque perdurantes unani in iter in templo, S. frangentes circa domos panem, suiuebant cibum cum exultatione . de si mylicitate cordis, collaudantes Deum.JSic igitur maiorum admonitos consuetudin e posteros Fideles conatos esse quotidie sumere Eucharistiam, Patres tam Latiniquam Graeci facile demisstrarunt. Cyprianus enim haec in oratione Dominica: Hunc quotidie dari panem nobis postulamus,nequi in Chriso sumus , &Tticharistiam quotidie in cibum salutis accipimus , intcrcedente aliquo grauiore delicto,dum absenti de non communicantes a caelesti pane prohibemuria Christi corpore separemur.J quod ne sacere praetermitterent Christiani,cum non esset liberum quotidie ad ecclesiam conuenire ut nuper dictum est)particulas domum portandi atque sumendi, absque dubio licentiam ob tinuisse ex institutione Apostolica, maiores tradiderunt.quis enim absque Apostolorum exemplo haec sacere praesumpsisset λ quare Petrum Romae haec docuisse, facile persuastetitur. Romae enim antiqua seruatam esse consuetudinem,ut Fideles quotidie sacratissimam sumerent Eucharistiam, Hiero. nymus
469쪽
cram lib. s.ca. 4.to. 4 Ronti edit.
numus saepe testatur, ut cum dieit i scio Romae hanc esse consuetudinem , ut Fideles semper j Christi corpus accipiant: quod non reprehcdo, nec probo.Jhaec idcirco ille, quod ut mox subdit nec qui se nocte admiscuis let uxori,a sumenda Eucharistia temperaret. Idem ad Lucinium bt De Eucharistia,an accipienda quotidie,quod Romanae Ecclesiae de Hispaniae obseruare perhibetur, dic. JIn orientali vero Ecclesia non eamdem viguisse consuetudiuem,ut quotidie Fideles commvniearent, Ambrosius yde Avetustiniis diei latur. ille enim sic ait; Si quotidianus est panis, cur post annum illis sumis, queadi nodia Graeci in Oriente sacere consueuertit Θ Accipe quotidie,qd quotidie tibi prositi sic vive, v t quotidie merearis accipere,qui non meretur quotidie accipere,non meretur post annum accipere Augustinus vero: De sacramento,inquit orporis Domini, ut illi nomoueant quaestionem,qui plurimi in Orientalibus partibus non quotidie coenae Dominicae communicant,cum iste panis quotidianus datus sit. J Vetus est quaestio haec: De qua inquit Hieronritius ς scripsit quidem dc Hippolytus vir dissertissimus, de carptim diuersi scriptore se variis auctoritatibus edidere. Sed ego illud te breuiter admonendii puto: traditiones Ecclesiasticas, prisertim quae fidei non osticiunt, ita obseruandas,ut a maioribus traditae sunt; nec aliorum consuetudinem aliorum contrario more subuerti. haec Hieronymus: cade & August inus L, atque Chrysostoinus g, qui haec de Grscorum moribus: Multi,ait,huius sacrificii seinet toto anno sunt participes, alii autem bis,alii vero saepe,dec.JDe his qui saepe, haec Basilius in nuper citata epistola ad Caesariam Patriciam habet: Communicare singulis diebus, de sanctu Christi corpus percipere , praeciarum est de utile: cum ipse aperte dicat: Qui manducat meant carnem, di bibit meum sanguinem, habet uitam aeternain. Quis igitur ambigat vitam assidue participare,nihil aliud esse quam multifariam vive 3 Nos autem quater in singulas hebdomadas diuina sacramenta participamus, Dominica die,quarta seria, in parasteue, de in sabbato, de aliis diebus, si quando Dominica memoria, vel sancti alicuius fuerit.Jhaec Baslius. Ceterum abusionem fuisse potius quam laudabilem consuetudinem, in annum Eucharistiae participationem differre, satis docet idem Ioannes Cbrisostomus, dum acerrime inuehitur in illos qui ex consuetudine certis diebus nimiri ini Epiphaniorum die, Quadragesimae tempore , nempe in Paschate,dd Aduentus Domini solemnitate,nimi rirna Natali ipsius die, latum communicarent; atque haec exclamas ait; O consuetudinem, O praesenaptionem, sacrificium mistra quoti idi .inum. Incassum assistimus altari, nullus qui communicetur. Haec,non ut temere communicemini dico, sed ut vos dignos reddatis. Non es hostia dumis vel communione rigitur nec oratione. de paulo post: Cum omnibus consellus es de dignis este,cum indignis non secedendo:quomodo inasisti non participans de inen Z atque alibi , quod putarent illi ,reuerentis causa liuti iis a communione abstinere esse consultius ac minus periculosum, haec ait:& Quomodo inquies, ista perpetimur,cum sicinet tantum per annum ea sacramenta sumamus λHoc nempe est quod uniuersa Mturbat: quia non munditia animi,verum interuallo temporis longiore constare meritum putas; summamq.arbitraris reuerentiam ac religionem esse, si no lapius caelestem illam adeas mesam. Ignoras quoniam indigne accedere etiam si semel latum fiat,te supplicio tradit; disne vero etiasi saepe accedas, salutem inde conquiris p Non est audaciae saepius accedere ad Dominicam mensam, sed indigne accedere, etiam si semel tantumqHispiam toto vitae tempore accedat. J hic ille . At vero non ipsi tantum Orientalis Ecclesiae doctores, haec tractando,redarguerunt infrequetem Eucharistiae sumptionem, sed Ze sacri canones grauioribus poenis eos affecere qui differrent. Et vi pretermittamus dicere de canone Apostolorum x, animaduertente in illos,qui ingressi ec clesiam,iacram communionem non percipiunt est canon Concilii Antiocheni i praecipic ntis iti- Αdem ab ecclesia eiiciendos, qui accedentes ad eam non communicat. Porro testatur Epiphanius m communiones & synaxes ab Apostolis ordinatas, ut fierent seria quarta, pro sabbato, di D minica in quibus populi ad eas conuenientes communicarent. Ex his igitur,alijsque multis susin eamdem sententiam essent adducenda liquido constat non quidem ex laudabili consuetudine sed oscitantia ae potius negligentia in Orientali Ecclesia egisse illos qui semel tantum in anno,vel paulo frequentius sacram sumerent Eucharistiam, clamantibus in eos sacris ipsorum Conciliis de antiquis scriptoribus Ecclesiasticis. At quod eiusdem argumenti esse videtur, Si ad Ecclesiasticas res festas maxime pertinet: discere non praetermittimus,olim,quo tantae rei de occcultioris mysterii fides certior haberetur, frequentius accidisse,eos qui indigne ad sumptionem sacratissimae Eucharistiae accessissent vel morte, Deo vindicate,mulctatos, aut a prauo daemone arreptos,aliisve miserabilibus cladibus esse affectos. id quide in primis Apostoli verba indicant,quae sunt eiusmodi ' i Io inter vos multi infirmide imbecilles,de dormiunt inulti. Quod si nos ipsos iudicaremus, no utiq.iudicaremur. Dii iudica Amur auda Dno corripimur,ut non cum hoc mundo danemur.J Diony sius quidem in Ecclesiastica Hierarchia alisce de causis multos solitos esse a daemonibus vexari testatur: Sunt de his pleraque exempla apud Cyprianum in libro de Lapsis: Se de suis temporibus testatur Chry sostomus Q,co plures qui imparati ac indisne ad communicationem corporis Christi accessissent, a satana vexatos sic enim ait: Plurima huiusmodi nunc quoque contingunt. Qitia enim sacerdotes ignorat eos, qui peccatis obnoxii indigne mysteria veneranda percipitat: Deus saepius facit, eosdemq. satanae tradit.quoties denique morbi,quoties detrimenta, quoties luctus calamitatem .contingui, huius rei gratia fiunt id Paulus quoque signanter expresiit; Ideo inter vos, inquit, multi infirmi, doc. I Sed id omne ex Dei misericordia: ut sie correptus, non cum hoc in udo damnetur. Vnde de Pacianus p in eadem Apostoli verba: Laetare peccator, si in hoc saeculo aut morte interciperis,aut morte consumeris ne puniaris post saeculum. Intellige quantum sceleris admittat qui ad altare venit indignus,cui pro remedio computatur,cum aut morbis laborat,aut morte diit oluitur.J Sed de his satis
470쪽
satis iam prosequami r cetera.
Aliam adhuc insuper celebrandi conuentus Ermam iisdem Corinthiis Paulus praescripsit, di CL ix.
cens δ: Cum conuenitis,unusquisque vestrum psalmum habet,doctrinam habet, apocalypsim a i GL i habetainguam habet, interpretationem habet miniata ad aedificationem fiant. Sive lingua quis lo- De atie commquitur, secundum duos,aut ut multum tres,& per partes, S unus interpretetur. Si autem non e- tu Ecclesiaβι rit interpres,taceat in e celesia, sibi autem loquatur & Deo. Prophetae autem duo aut tres dican co.
de ceteri diiudicent. Quod si alii reuelatum fuerit sedenti prior taceat. Potestis enim omnes per singulos prophetare: ut omnes discant,&omnes exhortentur:& spiritus Prophetarum Prophetis subiecti sunt. JEx conuentibus Iudaeorum hanc λrmam in Ecclesiam Paulus tras dat, ac docuit Gentes. Unde apud Ambrosia in h: Hac traditio synagog e es , quam nos vult sectari, quia Chri b Ambinsint. stianis quidem scribit, sed ex Gentibus factis,non ex Iudeis: vi sedentes disputent seniores digni ais in. late in cathedris, sequentes in subselliis, nouissimi in pauimento super mattas.' Eiusmodi erat co tuentus illa,cuius Lucas meminit ' dicens: Intrauit lesus secundum cosuetudinem se ain die sabbati in synagogam,& surrexit legere,& traditus est illi liber Isaiae Prophetae,&c. J In iisdem con- . Lue uentibus saepius ipsit in Pauluin concionatum esse,iam diximus: ut cum venit Antiochiam Pisidiae in synagogam, ubi post lectionem legis& Prophetarum inquit Lucas 4 miserunt Principes synagogae ad Paulum & Barnabam,dicentes: Viri fratres, si quis est in vobis sermo exhortationis ad plebem,dicite.JAt quoniam nouis charisinatibus aucta fuit Ecclesia hisce etiam huc Christianorum conuentum Apostolus voluit illustrari: nimiruin vicum accepissent linguarum munera ,
necnon datus illis esset sensus per Spiritum sanctum, ut intelligerent Scripturas; eadem Spiritus
dona ad aedificationem Ecclesiae conlaniniarentur: ut tunc linguis loquerentur,cum qui interpretaretur adesset.
At vero eiusdem conuentus ab Apostolo in EccIesia instituti celebrandi ritum,licet aliqua ex parte sit imminutus, nimirum in linguarum munere, prorsus tamen desiisse, nemo, puto, sapiens ' idixerit:quantumlibet signa potius atque vestigia eius Apostolicae institutionis in Ecclesia remansisse, Ioannes Chrys stomus testetur his verbis: Nunc illorum donorum symbola ac signa tantu- ij-α nemus: nam nunc quoque duoaut tres dicimus N vicissim,& alio tacente, alius incipit. Sed sunt stea tantum tantum illorum signa & monimenta. Propterea qliando inceperimus dicere,populus respondet I ,eliqua. Spu tuo. ostendens quod olim sic dicebant,non sua moti sapietia, sed Spiritu, Sc.J Deplorat summopere sua tempora, quibus cum eaedem res agerentur quae olim in illa Apostolorum tempore Ecclesia florentis lima: non tamen ea diligentia eaque industria: adeo ut potius imago quaedam illarum rerum,quam res ipsa representaretur. Plures enim, sed alternis sermonibus, in conuentis bus Ecclesiasticis olim loqui soli sinermone inque exhortatorium vnvitiquemque eorum habe
re ad populuin, iam superius dictum est dum de conuentu illo Antiocheno,ubi Paulus & Barnabas rogati sunt dicere, historiam recensuimus. At dum de his agentes, ulos circumducimus ad cuncta officia Ecclesiastica contemplanda, CLYLs quae reliqua sitntque ab Apostolo sormam conuentus Praescriptam referant: occurrit in primis illud quod dicimus Matutinum officium: quod si attentius inspexerinius,plane intelligemus, qcria formam spectat,eadem in ipso peragi quae &olim in illo. Sed per uestigemus singula: Cum con MatutinAmuenitis inquit Apostolus unusquisque vestrum psalmum habet. JApsalmoru enim cantu inchoa qaidi ridictos qui in ecclesia celebrantur conuentus,oinnes norunt. Exhiberi post haec in illis mandat repra niti. Paulus doctrinam, nempe ut vidimus legis & Prophetarum lectionem, qualia quidem post psalmorum concentum recitari hodie in ecclesia videmus. At loco linauarum est noui Testamenti lectio subrogata. Apocalypsis quoque statuto tempore in ijsdem ossiciis recitatur. Et quod Paulus monet. quq dicta sunt linguis interpretari; huic muneri optime satisfaciunt sanctorum Patrum homiliae,quas itidem post diuinae scriptum lectionem eam interpretantes recitant At in eo hi couentus,qui apud nos fiunt, ab illo potissimum differunt,dum haec omnia a nobis ex scrinio recitatur, ab illis autem non item,praesertim cum linpuis loquerentur. Videas insuper, quod docet Patilus, ut spiritus Prophetarum subditus sit Prophetis;quam egregie huic rei respondeat, quod qui obeunt munera Prophetarum lectiones legentes,non illas antea auspicantur, quam ab eo qui couentui praeest,tam ipsi quam ceteris reuerenter submisso capite,accepturi dicendi licentiam, illa verba praefantur, licentes: Iiibe Domine benedicere. quibus Praepositus benedices, dicendi facultatem impartitur. Nec his omnino aduersatur,quod eiusmodi conuentus in ecclesia noctu sancinam Nde Paulo testatur Lucas in actis, sermonem in eiusmodi conuentu Troade celebram pro- ' dux ille usque ad mediam noctem. Ceterum ut eadem dicamus cum Chrysostomo nuper a nobis citato, ni haec potius imago quaedam ac signum antiquae illius Apostolicae institutionis, qua res ipsa in omni biis illis similis. . . Sed diuino plane consilio factum est, ut nostra aetate, ante annos triginta, d crusmodi Apollo LXII. lici conuentus formam, magna ex parte,ea potissimum quae ad audientium aedificat: onem ex re- De orator rum diuinaru sermonibus comparata ad prosectum Ecclesis peragi mandauit Apostolus, in Ur- tinuit Mno e be suerint instituta,opera in primis R. P. Philippi Nerii Florentini, qui tamquam sapiens archite Apostolico coctus posuit fundamentum,& eius in Christo alumni R. P. Francisci Mariae Tartu si Politiam,qui da in his videbatur esse dux verbi. Horum igitur studio & industria insiturum primitus fuit, ut per dis iii singulos ferme dies,qui ardentiori studio Christianam vitam excolerent, ad oratorium S. Hieronyini contienirent ex eo namque & nostro pollegio nomen est inditum,ut Oratorii congregatio diceretur, ubi hoc ordine religiosus hauretur conuentus: Praemissa in primis silentio tacta precatione, ex fratribus aliquis lectione auspicaretur,ad permovendos animos ad pietatem accommodatam. inter legendum etiam,idem qui praeesset Pater, solitus esset interloqui: ac eadem triae dicta essent,accuratiu*explicando,amplificado,di ardentiori studio in audientium corda insinua