장음표시 사용
451쪽
res & attentiores redderet, voluit admonuisse. Sed de his satis dictum putamus; quae quoniam Aad Ecclesiasticam coli omiainspectant, ratio instituti nostri sicut non patiebatur praeterinittere, ita in iisdem paulo diutius nos immorari permisit, di pene coegit. Age igitur, iam ccteras ab Apostolo Corinthiis in primis traditas. ac proinde vnniersae Ecclesiis p scriptas leges inuesti
Sicut enim optimi legissatoris officium ac munus est,non tantum egregiis moribus rempublica um instituere, sed eiusdem populi decentem corporis habitum simul cononere: eodem sane in do Paulus Apostolus illa,quam ad eos primam scripsit,epistola,cunt eosdein optimis legibus imbuisset de mulieribus illud statuit, vinconnisi velato capite in ecclesiam conuenientes orarent: sicut econtra viros operto capite orare vetuit. Ceteruna quod ad mulieres velandas pertinet: licet ipse primus Fideles id agendum monuerit, non tame eius rei primus est auctor: siquidem tam Iuvaeorum quam multarum Gentium seminas olim,etiam ante Christi aduentiani, velatas incedere consueuitle,exploratissimum est De Iudaeis fidem facit Tertullianus - , qui dum agit de veterbbus traditionibus,ait: Apud I udaeos tam solene est seminis eorum velamen capitis,ut inde noscantur.J De Gentilibus, ut de Creusa Eneae uxore ,habetur nobile exemplum: dicunt enim . eam P upter insignem honestatem, ne cum Troia quidem caperetur,perterritam, sed velamine detexisse; sed etiam dum ab incendio fugeret, mansiste velo tectam. Dc Romanis mulieribus id aeque docet Valerius , dum ait: Horriduni C.qitoque Sulpitii Galli maritale sit percilium uiam uxorem dinii sit, quod eam capite aperto foris versatam cognouerat.J Tacitus d item haec de Poppaea Sabina: Rari in publicum egressus,idque velata parte oris,ne satiaret aspectum, vel quia sic decebat.J De Graecis haec Apuleius ς: Mulieres candido splendcutes alii icimine .l De Arabibus haec Tertullianus il ludicabunt nos Arabiae seminae Ethnicae, quae non caput tantum, sed faciem quoque ita totam tegunt, ut uno oculo liberato contentae sint dimidia frui luce,q uam totam faciem instituere. JDe Lacaenis mulieribus omnium laudatissimis illud a Plutarcho g scriptis mandatum habetur: virgines aperta facie, viris iunctas mulieres velatas prodire solitas: ea nimirum ratione, ut sic illae maritos inuenirerat,iliae vero viros habentes, alijs placere non curarent. Sed sicut & probro adscribitur h Lacaenis virginibus, quod supra genua tantum velles deductas induerent,ita nec laudantur,quod sic virgineus pudor quasi venalis expositus proderetur. At quoniam inter Graecos Corinthiae seminae patria lese atque consuetudine cultui Veneris Cerant agdictissimae ac proinde ut superius dictum est omnium in apudicissimae, quippe quae pietatem putarent sua corpora prostituere' his cum Apostolus Euangelium prςdicallet, N. complures illarum ad meliore frugem adduxisset luod olim prisens tradiderat,absens litteris monuit: nimirum ut mulier honesto incedens habitu capite velato procederet,sicque in ecclesia oraret clam ceteris.Quam quidem legem no nuptis tantum praescripsit.sed & virginibusnnulierum enim nomine quod pluribus disserit Tertullianus i) etiam vira ines suisse a Palila comprehensas, certi minueti nam di sic ipsi Corinthii intellexerunt: aui, inquit,hodie denique suas virgines velant. J sed de his superius. Ceterum id non latum in Ecclesia Corinthiorum seruatum est, sed& in ceteris Christiani orbis Ecclesiis , quas vel ipsi Apostoli , vel eorum successores viri Apostolici erexe
Redarguerunt maiores nostri y veli genus illud quod velut aranea tela contextiim vel purpureo colore, reuelaret potius quam velaret pulchritii line incirritamentumque esset magis libidinis,quam tegumentum pudoris,Gentilium potius seminarum usu quam Christo credentilina co- parat uni. Reprehendit de illas Tertullianus m quae neque tectae,neque nudae incedentes, Matris, in inquit, de lanis non velant caput, sed conligant,a fronte quidem protectae; qua proprie aute caput est,nudς. Aliae modice linteolis,credo ne caput preniat, nec ad aures usque demissis,cerebro tenus operiuntur. Misereor, si tam infirmo auditu sunt, ut per tegmen audire non possint.J ac iterum inserius:Quantam autem merebuntur castigationem etiam illae quae inter Psalmos vel in quacumque Dei mentione retectae perseuerant Z Merito ne etiam in oratione ipsa facillime fimbriam, aut villum, aut quodlibet filum cerebro superponunt di tectas se Opinanturλὶ ci mens equidem Al xandrinus ' sic interpretatur de velandis mulieribus praeceptum Apo icit,ut non tantum velamine capita tegerent, sed eodem in frontem promisto vultum obumbrarent. Ceterum non tantum Paulus haec scribens, Christianarunt mulierum sic voluit capita esse coposita,ut velamine tectac sient; sed de Timotheum Q monens omnem illum a seminis superfluum lasciuumque amputauit ornatum,qui esset concupiscentiae somes, sc dicens: Volo similiter di mulieres in habitu ornato: cum verecundia ta sobrietate ornantes se,non intortis crinibus, aut auro, aut inargaritis, vel veste pretiosa, sed quod decet mulieres promittentes pietatem per opera b na. J Docuit eadem & Petrus P. Sed quid Christianae religionis Paedagogus quonam modo ori Enatum temperat ut luxum etiit et ZMulieribus,inquit crines mollire susscit, e tenui aliqua fibula comam alligare frugaliter, simplici cultura pudicas comas in veram & germanam pulchritudine alentibustineretricii autem pilorum Plexus,& catenarum nexus cum eas deformes reddunt, tum etiam pilos discerpunt,artificiosis insertis vinculis euellentes. Jprobat idem album colorem in vestibus:Quot si, inquit oportet alium aliquem colorem quaerere, naturalis veritatis per se in eiura susticiat. l& post nonnulla: ocirca Csum Sophistam iure Uprobo, qui Virtutis & Improbitatis aptas describit imagines. Quarum hanc quidem, impe V mutem, fecit simpliciter stantem,candida veste indutam & puram,sila verecundia ornatam. Talem oportet esse mulierem fidelem, nempe virtute praeditam cum verecundia . Alteram autem contra inducit, nempe Impi obum n, superflua quidem de varia ueste indutam,alieno autem colore exultante In: motus au- tem de habitus comparatus ad delectationem describitur,non secus ac meretricis. Jac riirsum, de uest tum prolixitate agens, cum eas ad talos usque productas uelit,eas danai quae prolixae nimi ulla per terram
452쪽
o per terram effusae trahuntur, se dicens: Trahere alitem vestes ad summos usque pedes demissas valde est arrogans di superbi ina: auod ambulandi actionem impediticum vestis instar verriculi' cluae in soli sunt supersicie sordes secum atrahat ne fractis quidem di enervatis his saltatoribus, o
cinaedicam turpitudinem mutam in scenam traiis ferunt, vesteria cum tanto dedecore dissuentem conspicantibus,qiubus exqtu sitae vestes.'mbriarumque dilatationes,& curiosi figurarum numeri illiberalem ac sordidam syrmatum molliciem indicant. haec Cleinens. Vix credi potest,quantum post Apostolos, quos recensuimus,laboratierint Apostolici viri, ut LXXwChristianas femina Muod ad ornati: spectat corporis in modestiae osticio coiitinerentiat nec eas Ii I. dicimus tantum,quae ut ait Paulus R) abierunt retro post satanam, sed pudicas de castas unde No Feminae ornamerito de his Hieronymus h: GM σμον, inquit, genus femineum est: multasque etiam insimus ira rvpidae. Pudicitiae luamuis nul Ii 'irorum, tamen scimiis libenter ornarii atque adeo ut nec persectili om) a 3τι - - temporibus ab his nouerint temperare:vt de his merito illud scripserit Tertullianus Ceterum ν H p λnescio,an manus spathalio circudari solita, in duritia catenae stupescere sustineat. Nescio, an crus τμ, ii a- ide periscelio in neruo se patiatur arctari. Timeo ceruicem,ne margaritarum & smaragdorum Iad queis occupatadocum spathae non det. J Declamat de Iustinus martyr in eas cum doli, si arte tῆ d tuti πιι tarent quae Christianis essent mulieribus interdicta: sic enim ait Vsu venit quibusdam se ipsas sal 'dς V lentibus,ut cum aperte vultum pigmentis fingere non audeant, arte id iaciant. Nam in undam aut ς oleum facie inclinata desipicietes,de se ipsis iudicant, an aduersus castitatem belli erare possint qhate Iustinus ex quibus viam possiimus intelligere, Christianas pudicas seminas kaud liceter spe e Tertuli iamiacuIO uti solitas; cui nil lx, inquas scribit Iustinus,ea arte usa praescriptam legem eluderent. Quasi dς Hira Wi-Π enim pudicitiae nundinatrices eas habet Tertullianus quae ut ait con silium sormae aspeculo ' ipetunt. J Reprehendit alibi & in vulsinpeculii in omni occasione considere, anxieque iniicere. ' Sed tamen ut ad capitis velum,unde digressa est,tadem reuertatur oratio: haud alienum ab in I xxx Iusinito putamus, si etiam de sacro velamine,quo Deo dicats virgines uti solent, agamus. Nisem in UM uero ve- erat illud commune cum ceteris mulieribus; quod densiori tela contextum, nulla erat ex parte per lospicuum: de quota Ambrosius g: Attollant mentis&corporis oculos, videant plebem pudoris, o Ambios. -- populum integritatis,concilium virginitatis. Non vittae capiti decus, sed ignobile velamen usu:no Nymmach.
bile castitatis,non e uisite seres abdicata lenocinia pulchritudinis. e eiusnodi velaminis et e re haeeti olim Tertullianus hi Vera,& tota,& pura virginitas nihil magis timet, qu i semetiosain: etiam feminarum oculos pati non vult,alios ipsa oculos habet confus ad velamen capitis, quasi tam ciad galeam quali ad clypeum,qui bonum suum protegat aduersus ictus tentationunt, aduersius ia- i s.cula scandalorum aduersus suspiciones ta susurros.J illud etia in amplius habuit velamen sacraria virginum quod a sacerdote benedici consueuit. hinc Hieronymus ad Demetriadem : Scio ad . am precationem Pontificissam meum vir nale sanctum operire caput. s ubinsert& Verba non ut est latunc temporis tum a sacerdote iam a virgine dici solita Si N Ambrosius Deo sacrandae vir h Ambros ad girutatis ritum memorans, inter alia haec de velamine:Saci liquit, velamine tecta es.J Solemni virgi picem in ritu id fieri moris erat, Senonnisi certis diebus, ut Gelasius i monuiti & ad iustae iseus, i GOO4 Ep crium nuptiarum, magna erat celebritas velationis Deo dicandae virginis. Augustinus Demetriadis nobili silinae virginis dumine minit,poth multa haec adiunxit: Velationis apophoretum gra- '.. disti tissime accepimus.JApophoreta enim nonnisi in sumptuosis limis conuuujs,quae poli coena in conuiuae domum reserrunt,exhiberi consileuerunt.
Nuptiae enim, haec solemnitas quod illae si iritualiter mi berent,dici solita erat. Ni bere enim XC. Chri ito eas quae ipsi dicantur vi retines, antiquo in Ecclesia loquendi usu receptum fuit. Unde& n Te illian. de Tertu lianus ': Nupsisti enim Christo: illi tradidisti carnem tuam, illi desponsasti maturita vi*- ςunς 36.tem tuam. Incede secundum sponsi tui voluntatem. J Ea de causa Cuprianus v eiusnicidi Chri- P sto perpetuo aras, si fuerint praeuaricatae, Christi adulteras este dicit: quem dicendi modum ' , hi sita
Basilius,Gregorius Nahi antenus, Nysseniis ac Graecorum ceteri, di Latinorum Hieronymus, viret. Ambrosus Atinistinus,ac denique reliqui sunt imitati. nam de his N Optatus Milauitanus p: Spi apirituales rituale inquiti nubendi hoc genus est in nuptias spons lain venerant voluntate & professione sua: nuptie.& Qt Leenlaribus nuptiis se renunciasse monstrarent, spiriti tali sponsis soluerant crinem Iam exle- sescelebrauerant nuptias.Jid ipsum quoque Innocentius Papa ad Victricium: Quae inquit, pchristo spiritualiter nubunt,& a sacerdotibus velantur,&c. eaque ratione Hieronymus eo T ressus est,ut matrem virginis Deo sacratae, Dei socrum nominaret: quod tamen Rustino s no Ei, ' 'dum in scirpo quaerenti displicuit. t Hie epist.
porro eius nominis, ut virgo sponsa Christi diceretur, ea potissmum ratio sippetiti quod XCi Dciat iuncta coniugio cogitat quae viri sunt,quomodo ut ait Paulus placeat , iro: ita ista veluti al- Virgo Deo di A tero coniugio oblistata, Christo nimirum opplenerata,cogitat tantum quae sunt Dei, nempe vi sit cata, sponsa sancta corpore di spiritu. Erant hae voces Christianarum virginum quae ne dispendi iura pateretur re si cur divi ginitatis libentius martyrium oppeterent: nefas clamantes Christo semel desponsatas. homi- catu .nis cuiuspiam iungi consortio.ex quo his Ambrosus Ceterum quae seta,pondit Christo, & f Rusinam cinctum velamen ascepit iam nupsit, iam immortali itincta est .iro S iam si voluerit nubere com ' ζηζ' muni lege conirigit,adulterium perpetrat,ancilla mortis emotur.JAd haee, Deo sacratas viretines P, non tantum tegi sacro velamine, sed nigra indui veste di operiri pallio olim in Ecclesia conuictu - . Coaed Num eo fuit. Qua de causa apud S. Asterium V des. Esphemiano illissima martvre Chalcedonensi, coram iudice assistente id habes: Adstabat virgo pulla veste & pta Aphilosophiam prosessa. 4 de IHieronymus Solent quaedam cum situram virginem spo onderint,pi illa tunica eam incirς- Τ' i . . re,& suruo operire palli J& alibi y: Visitusica induitiar.viliori regitur pallio. & ad Marcellam Assiti essa*: Pulla tunica minus cum humi iacuerit, sordidatur. ibi di de cingulo : Cinaulum lansum, de to epist. 3.ta simplicitate purissinu:n,quod possit magis adstrinae re vcstimetita quana scindere. Annis tacta Tom. i. ri a In aliqui
453쪽
xcit. In aliquibus item Ecclesiis, praesertim Syriae .sgvpti,tam virgo quam vidua, quae se Deo vo A. Hi Eri estis q. trissent, dc saeculum calcassent inquit Hieronymus - crinem monasteriorum matribus otiarunt desecandum,non intecto postea contra Apostoli voluntatem, incessi irae capite, sed ligato pariter re velato. nec id quidem, ut Vestales imitentur Romanorum virgines, quae incisos sibi capillos ad Plimsi r si' arbore in totonb suspendebant: sed aliis ex causis, qlias Hieronymus recitat: immota propter myvi A . . sterium Cum enim in signum subiectionis dati sint illis capilli: Christo iam desponsatae in liberta De u is Matio tem vindicatae,nequicquam amplius viris debent. Nec de his dicit Apostolus M: Mulier si comam ne capillora nutriat gloria est illi:quoniam capilli pro velamine dati sunt illi.Jde illis enim quae viro sunt obli- ritus diuersi. gatae, Paulus I iratur. Porro quod superius ait si turpe est mulieri tonderi vel decalvari velet caput suum.J sacro iam velamine illarum cum caput obducatur,capillis,quibus tegantur, non indi - en de cum nec capillorum culta viris placere cupiant,qtis Chtallo tantum morum probitate stuent esse grata ,eo dispendio pulchritudinis caelesti sponsis magis redduntur accepte.Quam displiceat Deo ornatus capillorum de corporis cultus in virgine, quae propositum virginitatis arripuit, ta afferre possemus pauendum plane exemplum de Praetextata nobili istina Romana femina, quod Hieriad Lama ,
epist. . Hieronymus d scribit ad Laetam: sed ad eum lectorem remittimus. Quod reliquum est, illud nopraetermittimus dicere,de incidendis crinibus non fuisse omnium eamdem consuetudinem in Ec. Ams . . a kii clesiam ana apud alios in poenam delicti,si lapsa virgo, in poenitentiam redacta esset, crines eidem x fi lii, i ei p. 8. amputari solitos,res latur Ambrosius ' quod & in Capitularibus Francorum i habetur exprest In Capitulari sum. At de his pluribus e imus in Notationibus g ad Romanum Manyrologium,obiectionern Krgi Vc si que ex Gangrens Concilio,permanum sensum conciliando, soluimus. De habitu itaque muliebri ex constitutione Pauli primitus composito, hactenus. i. sis, iaR, Sed quod de semineo cultu actum est; ad institutum pertinere existimavimus, etiam de antinian Mire die r. quo Christianorum virorum cultu de habitu qtiantum ex veteribus monumentis colligere licuit, M.tis II Se ια Se narrationein instituere. Atque illud in primis,quod Aeoliolus monuit, ne viri nutriat coma : quoptemb si, quidem,eos ab effeminato mulierum cultu remotos esse debere, satis aperte significauit. Proinde Decinu . barbam,quod sit virorum insigne, more androgynorum vellere,aut cute tenuS radere, minus consueuisse olim Christianos, facile persi ademit r. Nam de Christianus Paedagogus haec ait h: Deus h fvoluit femina quide esse glabra ac leue, sola coma, sicuti equia iuba, sponte naturae exultante: vitu 'i eum sicut leones barba ornasset, virilem et secit hirsuto pectore,quod quide c si roboris de imperii Cindictu .Jac deinde: Hoc viri signum, barba stilicet per quod vir apparet, si Eua antiq ius,& signumelioris naturae. In eo ergo violando,quod est virilis naturae signum eo scilicet quod est hirsutum, i Eo4-bita xx contra legem facere est impium. Jac denique post multa Si quis aut e barbae nonnihil tondeat, ea tamen non est omnino denudandareit enim turpe spectaculum;barbaque ad cutem usque ton sus,non videtur multum abesse a vulsio ae de leuore.lde post pauca:Qui in superiori labri parte inter comedendum polluuntur, pili tondendi sunt,non nouacula est enim illiberale sed tonsorum Brficibus. Barbae autem pili,qui nihil molestiae atterunt non sunt vexantii, qui cultui grauitate afferant de quemdam paternum terrorem incutiant. Jhucusque Prdagogus Christianus de coin- . muni usu barbae.Sed quod pertinet ad barbam tondendam secundum antiquum religionis cultu, pluribus agemus suo loco cum de tonsura capitis erit sermo. XCIIII. Quod vero spectat ad eorporis indumentum: Christianos,abiecta toga,ves consueuisse pallio. v Temiliaila de ex his quae Tertullians scribit, satis exploratum habetur. Cum enim verae sapientiae Christiani P-li Q, Omnes se esse lectatore profiterentur,decentem professioni habitum induebant,nempe pallium, quod sapientiae studiosi induere soliti essent. Vnde idem Tertullianus Eni inverociam hac prii sὰ μ 'φ mum sapicntiam vestit,quae vanissimis superstitionibus renuit,tune certi sit me pallium luper omnes exuuias & peplos augiis a vestis, superq: omnes apices do titulos sacer suggestus deducit oculos. Suadeo reuereri habitum unius interim erroris tui renunciatorem.Jhaec ille, quibus declarat, Christianos homines simul cum impietate togam exuere,atque una cum pietate pallio amiciri sossis ' vitos: re merito de illis, par miam in dicterium conuertentes,Gentiles dicerent M: De Nga ad palfi godyle, . e. .ci lium. Ceterum quod Christianorum genus religione de moribus distinctum esset, indumento de L placuit de ieeur discretum: hinc idem illud exprobrat dicens 'r Vespillo, leno, lanista tecum vestiuntur. Jac rursum: Verum de cerdones, de omnis gladiatorum ignominia togata producitur .
haec nimirum indignitas: Vir de toga ad palliumλJxcv. Quale autem Gisio et smodi indumenti genus, sic in primis describit In viris autem palo pia lib. eap. i. lil e trinsecus habitus,dc ipse quadranStilus,ab utroque laterum regestus, S: ceruicibus circum-ν Τmullian .de structus,in fibulae morsu h aeris acquiescebat.Jac rursus inserius it de quatuor pallii angulis: Pall. -6. Omnis inquit,liberalitas studiorum,quatuor meis angulis tegitur.JQuatuor item angulos habe
est ι- re consueuisse pallium quo utebant. r Iudaei,diuina Scriptura demonstrat,duin est q: Funiculos in Epi fimbriis facies per quatuor angulos pa 'lii tui.J Vnde facile adduci inur,ut credamus, Christiano sicut a Iudaeis hominibus, Apostolis nimii na, ad pietatem sunt instituti, ita etiam ab iisdem p tius quam a Graeciae sapientibus indumenti tormam esse mutuatos, illis tamen reiectis qua ad antiquae legis Cerimonias spectare viderentur. , d de eiusdem forma pallii rursus idem Tertullianus in haec verba: At enim pallio nihil expediciu .etiam si duplex, quod Cratetis more nusquavestiendo componitumquippe tota molitio eius operite est sClutina,id est, uno interiectum, licet equidem nusquam inhumano, ita omnia hominis simul contes t. Humerum velans exponit, vel includit:cetero qua in humerum adhaeret, nihil circumsulcit nihil . icum stringit, nihil de tabul rum fide laborat, facile sese regit facile reficit:etiain ciun reponitur, nulli cippo in cras linii demandatur. si quid interulae superest vacat zonae tormentum: s quid calceatus inducitur, mundissimurn . opus est,aud pedes nudi magi certe viriles magis quam in calceis. Jhάc Tertullianus aut haec tandem de stipi quod relicta Gentilitate, ad Christi iidem se contulerit, abicctaque toga pallium sumpserie
454쪽
sumpserit ait At ego iam me illi etiam durinae sectae ac disciplinae commercium consero. Cau- , Eoa liba de pallium. e exultat melior iam te philosephia dignata est, ex quo Christianu in vestire coepi sti. Jhucusque ille. Quod autem ad calceos pertinet consueuisse Christianorum nonnulas sine ealceis, sed nudis XCVI. pedibus, vel tantum soleis incedere,demonstrat haec dicens Clemens Alexandrinus b; Viro auia Tet iis M. tem pulchre conuenit nullos habere calceos, praeterquam si militet. Calceatum enim esse, no par '' U uam habet a tinitatem cum eo quod et tesse lagatum. Optimu est exercitationis genus nudis rei ζ' pedibus de ad sanitatem, S ad expeditam facilitatem. ubi non prohibeat necessitas. quod si iter 'non ingrediamur,nec nudis inceuere pedibus pati possimus, soleis utendum est: eas autem Attici vocant xcisi i quod pedes quantum ego conijcio terrae appropinquarent. Tenuis ac simplicis calceaturae testis sufficit Ioannes,qui dicebat, se non esse dignum soluere corrigiam calceamentorum Domini. non enim curiosos is habebat calceos,qui verae philosophiae typum Hebraeis ostendebat Jhaec Clemens. Certe quidem Lucianus ς, instar horum quae dicta sunt, habitum Christia elumnia aliani hominis describens, sic ait: Pallium putre, sine calceis & tegmine, capite incedens deton ac
ma. JSed ut redeamus ad pallium: de Porphyrio martyre Eusebius 4 meminat, uti consueuisse i habitu philosophico.
At vero non tantum antiquitus, sed postea etiam, Christianos incedere solitos palliatos, gu- XCVII. mento sunt quaesie Hieronymus η scribit ad Furiam: Ubicumque viderint Christianum,statim e Hiet .epist. 1 illud de triuio: n γ Hir . . Mor: vocant impostorein, tetrahunt. J Idemque etiam, de illo dicte- -
rio Gentilium in Christianos,ad Marcellam sic scribit si si tunica non canduerit, statim illud e t ii ς π R 3. triuio: Imposior & Graecus est.JSed cur & Graecus Zcerte di illa ex cau se , quod pallium philoso- christiani palphicum iurei coloris, qui haud gratus erat vel usitatus Romanis, induerent. unde Suetonius de his Augusto gi Etiam habinim vellitumque pristinum reducere studuit. ac visa quondam procon- e Suetonius iacione pullatorum turba, indignabundus de clamitans; En,ait, Romanos rerum dominos, gentem- .c. o. que togatamλ negocium T. dilibus dedit,neque in posthac paterentur in foro,circove, nisi positis lacernis, togatos conlisiere. Ceterum videtur allium paulatim a communi usu Fidelium desciuisse.& monasticam vitam profitetibus cessisse, sicque dicta a S. Hieronymo de monacho intelli- h Cone l. G. .. gen d i: siquidem haec in Gangrensi h Concilio scripta leguntur: Si quis virorum putauerit sancto pren.cia. proposito id elicontinentie,convenire,ut pallio utatur,tamquam ex eo iustitiam habiturus de reprehendat alios qui cum reuerentia birris utuntur,& alia veste communi quae in usu est; anathem a sit. Sed quod vestis genus fuerit birrus licemus insectus in martyrio Cypriani, ubi locus ille Ponti j explicandus venit quo dicit: Exuit se lacernum birriim,que in indutus erat. J Ceterum de de pallio saepe inferius dicendum erit. His igitur de antiquo Christianorum habitu enarratis; ad cetera quae a Paulo instituta salubriter sunt,pergamus. Compositis iam his omnibus: quod reliquum videbatur,quid cum in ecclesiam conuenirent, XCVIII. agere deberent,instituit: sed redarguit eos ante,quod inuice in dissiderent, sic dicensi: Primum q- dein, nuenientibus vobis in ecclesiam, audio scissuras esse inter vos,&c. J Ta ex his qus hic scri 1 L r. r. bit Paulus,quam iis quae in serius tradit,cuni amSi ergo cii veniat uniuersa Ecclesiam Vnumis, r. 14.tis perspicue intelligitur,suill e etiam Apostolorum temporibus loca quaedam, quae ecclesias ρο- ...
minarent, in quas Christiani ad synaxim in unum conuenirent. Antequam aute eas nouas licuis
et erigere, priuatae domus,ampliora videlicet eariun mein bra,quae coenacula dicebantur,eiusmo
di ministerio inseruiebant. Sic incam aculum nouimus conuenis te i primum Ecclesiam post Do mini ascensionem: pariter etiam in domum Mariae matris Ioannis , qui cognominatus est Marcus,collectos esse credentes orationis causa, idem testatur Lucas m. Quarumn libet enim templin Dei quiuis dicatur esse Fidelis,& in omni locoturas leuare manu S, Apostolos ' moneat: o Tim, tamen ad sacros agendos conuentus loca quaedam fuisse deleeta, tum ex his,qua sunt demonst*ta,tum etiam his quae dicemus inserius: de conuentu Troadas P, cum Paulus eodem loci in coena pAst. μculum cum omnibus Christianis ad fractionem panis, ec sermonem habendum,cum Populo conuenit, satis superq. monstratur.
S. ignatius,qui iisdem Apostolorum temporibus Ecclesiam resebat Antiochenam ad Ma- XCIX. Desianos scribens l, haec habet: omnes ad orandum in idem loci conuenire; sit una communis q Ianat epist. si precatio, una mens, una spes in charitate & fide inculpata in Christum Iesum,quo nihil pristantiu ς est. Omnes velut unus quispiam ad templum Dei concurrite, velut ad unum altare, ad unum Iesum Christit in sacerdotem.J idemq. frequenter esse conueniendirin, scribens ad Polycarru,admonuit, dicens : Crebrius celebrentur conuentus, synodique nominatim omnes inquire.J di ad
Heronem': Synaxes ne negligas,omnes nominatim inquire.J Sed etsi de erediis olim ecclesis r ' ' nullum aliud suppeteret arguinentum, vel ratio ; ipsa saltem Imperatorum edicia de demolien 'rdi 'as , dis Christianorum ecclesiis,quorum Eusebius meminit,promulgata, plane eas iam ante Crem n Hi οὐ etas sutile,certissimam fidem iaciunt. Addit idem auctor,tam a Christianis, emut maior in dius L. Qiata
numerus augeretur credetium, ampliores augustiore'. antiquis allis esse excitatas ς cclesiaes,qitae demum editio Diocletiani sunt demolitae. Reddam,quo haec certiora habeasntur, eiusdem aucto- u Terti dei dotiris verba: Cum in antiquis illis aedificiis non satis loci haberent; ampliores ecclesias in x niuersis ea. . Ad uxor. ii. urbibus,fundamentis earum ad maiorem laxitatem dilatati erexerunt. hac Eusebius. Si igitur ς ' Pς
longe ante Diocletiani tempora antiquitus crectae ecclesiae sunt dirutae ut exile amplioribus spa- n f bis. iniittiis aucte excitaretur, eaedemq. lic restitutae,tandem ab ipso Diocletiano si int prostratς:quis nonie. s. Collicit Pa- intelligit ab ipsis pri inordiis exorietis Christianς religionis, ad Ecclesiasticas obeundas functio inel. v bisuri. de
. nes accomodatas,fu isse erectas sacras aedes, quas nominamus ecclesias Ea quidem voce inter idolς 7-nς malios frequenter utitur Tertullianus v.quae primitus ab Apostolo Paulo, sed ex antiquiori diuina
Scriptura . communi I. usu loquendi tanae inest ab Omnibus usurpata,vi nomine ecclesiae, Hiei. Threa. t.
455쪽
. Au I s quἡc tus quidam locus,quoad syna es celebrandas i id cles conuenirent, significaretur; de qua Aligusti in Leuit. iiiij mis: Et hoc, inquit luot lianus su s loqueda obtinuit,ut in Ecclesiain prodire,ad ecclesiam coecatur a Beda in fagere, non dicatur, nisi ad ipsum locum parietes .prodierit atqucco fugerit,quibus Ecclesiae coepi. I .ad Cori it, gregatio continetur.JC- Sed ut de ecclesiis Vrbis agamus;eo ipso tempore quo fides Christi ibi est pris dicata ecclesiash , ibidem esse coeptile, earimi latui incrum ut Opus fuit in dic, magis magis'. Christiana religione εν Putast amplioribus spatijs propagata, auctum esse, exploratissinium cst . Nam constat Pudentis Se ad I i. io m i. natoris h Petri diicipuli domum in ecclesiain ad sacra obeunda esse mutatam; is est Titulus P, Biblioth. sanct . noris,de cuius vocis Latione suo loco dicemus pluribus. De Euprepta matrona liquet , domi aDe erectu a suam in Titulum ad Missas celebrandas eam erexisse. Alias insuper ab alijs eodem tempore e principio inur sectas ecclesias ni iste constat: nam de Euatasto 4,qui quintus a Petro muneratur Romanus Ponti, he GH sitis, ex testatum habetur, ecclesias dii iis isse presbyteri S: lum reporibus Cornelii Parae extitille nu-ς P. PAEP ςp si mero quadraginta sex, eiusdem epistola ς ad Fabium Antiochenum Episcopum fidem facit: totid Lirti Lisis. demq. in Ur fuisse ecclesias, optatus i etiam testari videtur, dum ait, quadraginta, di quod ex- BPovi in Euxidi. curri on Urbe fuisse ad Christa anitin usum basilicas excitatas. Cl. Sed quo olim sumptu,qua impensa & ornatu;ex his certe,quae Christianis inseresistimus h ορ tus eccle stis licet res nostras deridens ac carpens Ethnicus S aucωr, qui Apostolorum temporibus, ac farum. etiam Traiani vixisse cx suis ii ius scriptis cognoscitur, tradit,aliqua saliciti ex parte intelligi pose Apud Euseb. se videtur:ac proinde qualis esset cultus rerum nostrarunt, qualmina labct persecuti undique umbisti ε 3 geret, idem auctor,licet aliud agens, penicillo quodam figurare videtur nuc adeo obscure, ut nouo liceat velut per rimulas quasdam rem ipsam aliqua ex 'arte cognoscere. Critiam enim quenadae 'Αjua ii L. introducit,qui cum ab aliquo Fidelium persuaderetur fieri Christi Maus ab eodem, ubi Christi . - --. norum conuentas ageretur,esi deductus: quem quide locum his verbis describit: Pertransiuimiis inquit ferreas portas, &.aerea limina: multi'. tam supcratis scalis, in domum aurato fastigio insignem ascendimus,qualem Homerus Menelai fingit esse:atque ipse quidem omnia illa contemplabar,quae insularis ille adolescens. Video autem non Helenam, sed inehercle viros in faciem mclinatos de pallescentes, deciJhaec quidem apud Lucianum & alia de Chri inanis derisionis causa dicta legantur. CSed nec q.:od ad hanc ipsam rem pertinet praeterminimus, etiam Etlinicum illum historicii Lampridium inquam aestari, Alox andrum. imperatorem, locum in quo a Christianas erigeretur ecclesia,eisdem adiudicasse, pro iisdemque rei cripsit lemam am Cum Christiani quemdam locum, qui publiciis fuerat, cupassent, contra popinacij dicerent ibi eum deberi: rescripsit, meliusci se ut quomodocumque illic Deus colatur,quam popinariis dedatur.J Est S apud Flauium V piscuiti Valeriani Imperatoris de ecclesia Christianorum eiusmodi testimonium, dum haec ad Senatum rescripsit: Miror vos, Patres sancti,tamdiu de aperiendis libris Sibyllinis dubitasse,perinde quasi in Christianorum ecclesia,& non in templo omnium deorum tractaretis.Jhaec ille. Cum Solutio obic- haec igitur de ecclesis Christianorii in tam nostrorum quam etiam externorum te uilicationibus,
adeo certa firmaque necnon in Omnibus exploratisima habeatur: a uillnam est,quaeso, auod obiliaci I ssit ex Origenis libro octauo eontra Celsuim,dum dicit, Christianos delectari insensibilibus templis,eo cinii te defugere simulacrorum S templorum fundationes:cum haec ille obiaciat co-tra illum qui vi superatis ait arguebat Christi ancis,quod auersarentur aras,simulacra,& temploriana scindationesλ ad quem refellendum Oripenes pluribus docet, quam praestet templum Dei animatum,daemoniorum delubris,q us auersari merito i ideles ait ac proinde ibi nonnis destrue dis idolorum templis agi. Nec est etiam quod haec ipsa adeo testata vacillent, quod apud Minutium Felicem aduersus Christianos Caecilius obiiciat dicens: Cur nullas aras habent, templa nulla,dulla nota si me lacra numquam pala loqoi,ni inquam libere congregariὶ J di quod paulo post ait, lud os Deum coluisse in templo atque palam, Christianos autem secus . Nam di nos utique dicimus, caruisse Christianos crebro perseeutionibus agitatos, templis illis instar fanorum Gentilium,vel templi Iudaici: temporum enim ratio id n inus poste fieri permittebat;cum clanculum pius, siue in priuatis do inibus siue interdum in eryptis ut docent fidelia sanctorum martyrum Acta eos oportuit conuenisse quibus cessantibus, habuilla eos loca publica,quo aeque omnes conuenirent,citata a nobis nuper principum rescripta testantii x:quae tamen non dicebantur templa, sed more maiorum,& Pauli exemplo,nomiliabatur ecclesiae, trinc instar domorum potius quam
sed iam,quae earum striictura esse soleret, iiii est themus. sitium illarum ad Orientem spectant Tertu. adii erc. tem disponi solitum quae seribit Tertullianusi manifeste declarant. sic enim ait: Nostrix colluubs Valentin domu simplex etiam in editis semper,& apertis.& ad lucem: amat fixuram Suiritus sandat,orie De ii utre rem Christi spuram.Jh re Tertullianus seeundum quod & apud Clementem legitur de eccle-Ecci se forma,ac ce situ in primis his uerbi Primum sit longa & ad Orientei a conuersa. Justatiore har I. ' hunc e citae situm, ut Orientem versus spediaret, Paulinusi ad Seue rum scribetis aserat.1 Paut ii . it. Nam di salomonis templum ad orientem Solem conuersum fuisse. Apineas testaturiad cuius m Aristat . de fortasse imitationem, sicut S cetera multa, Vel quod Christiani ad Orientem conuersi precari co' antet pre. sueuerint,cuius antiquae traditionis usus rationem inseritis suo loco semitabimur lim ad Orictem conuersas aedificare maiores nosti consueuertit ecclesias, in quibus S altaria essent ad Orietem aeque conuersa. Haec quod ad situm.Quod Vero ad structuram ecclesiarum pertiaret: sc erant carum singula membra disposita, ut quantum licet in re parita maximam omnium repraesentare, similitudinem quamdam Hierosolymitani templi redderentiquippe quae porticum. atrium, san Oa,ac demum sancta sanctorum, membra templi praecipua continerent,ad diuersorum ordinum Nucia accommoda taminiiciam ut alicubi e sent poenitentes,s: alii quibus ad ecclesiam non pateret accessus, CIII.
456쪽
tat accessus,alibi populus seorsum ab eo sacerdotes, atque ab his omnibus distinctus locus, ubi ad inneia sanctorum ingrediens sacerdos, incruentum ac per omnia venerandum Deo offerret sacrifici lim. Hanc quiderii formam in iisdem hactenus intuemur ecclesijs,quae temporibus Constatini fuerunt a fundamentis extructae nam in antiquioribus haec monstrare non licet, cum ut nuper dictum est omnes quotquot in orbe Romano erant Christianae religionis ecclesie, Diocletiam N Maximiani Imperatorum edicto suerint ad solum prostratae, Polio etsi reddita Lub Christiamo Principe Ecclesiae pace, aliae denuo fuerint amplioribus spatijs excitatae: tameni non nisi secundum pristinam formam cum eadem,quae olim,essent in eis osticia Obeunda,exercendae functi nes, ac mysteria consummanda suisse constructas, perfacile ut credamus,inducimus: in praesertini eadem prorsus forma erigendarum ecclesiarum tam in Oriente quam in Occidente ubique locorum obseruata noscatur. Sunt de his praeter illa quae adhuc extat antiquissima exeplaria a quam plurimis antiquis scriptoribus graphice exarat quae cum pristina in illam reddant ipsarum imaginem, easdem ab iniuria temporum quo omnia consumuntur,facile vindicant. Euseo ius enim dum describit ecclei siam Tyri a Paulino Episcopo erectam, eamdem quam diximus, forma egregie representat enco mi astica illa, i ea de ca habuit oratione; ea et qua a Costantino H ierosolymis excitatam tradith, eadem prorsus reddit imaginem. Gregorius Nazim henus ς, S ipse dum a patre nobilissimam
Forma Ecclesiarum ab antiquis descripta a Eusebalistori
Parent. Paulinus enim tum d Petri Principis Apostolorum basilicam in Vaticano Constantino constructam, tum ceterasalibi ς efformatas eodem plane modo suisse demonstrat. Idemq. etiam hincinde cubicula quaeda,quae capellas dicimus,construi in eis solita,orationis causa, tradit. Duo praeterea pastophoria in eisdem extrui consueuisse, apud Clementem legimus quae a Paulino g nuncupantur secretaria, hic inde apud apsidem posita:quoru quis esset usus, duo haec disticha ab eodem desuper ipsa scripta declarant. A dextra apsidis:
bi quem sancta tenet meditanda in lege Nolanto, Hic poterit residens sacris intendere libris.JAtque hoc quidem secundum ea quae habentur apud CIementem ' NeecIesia duo habeat pastophoria quae vox ut explicat Hieronymus idem est quod thalamus, seu interius cubiculum.At vero non omittimus dicere, non indecens visium esse in eadem ecclesia plura constitui altaria . nam cum ea essent sepulchra martyruin ubicumque esset marty r condatus, illic altare erigi comsueuit. Sane de tredecim altaribus in ecclesia una erectis Gregorius meminit. Nec vero praetereundum putamus,quod sicut olim ad emundationem positum fuisse in templo labrum aeneum haec leguntur in Exodo it Facies Sc labrum aeneum cum bali sua ad lauandu, pone . illud inter tabernaculum testimonii,& altare: & missa aqua lauabunt in ea Aaron & fi lii eius manus suas de pedes quando ingressuri sunt in tabernaculii testii nonii, di quando accessuri sunt ad altaret ita etiam praeter aquam precibus sacerdotum benedietam, de qua inferius dicturi sumus, pro ecclesiae soribus positam fuisse aquam ad purificationem, complures antiquorumri scriptoru, qui Constantini saeculo clariterunt testantur,dum structuram antiquarum ecclesiarii P suis ipsi scriptis representat, atq; ob oculos ponui: inter quos Eusebius η',qui nobile illud a Paulino Tyrioru Epo extructum templia describit haec de eiusmodi aqua pro tribus posita Deinceps fontes ex aduersa fronte templi pros uenti aqua redundantes positi,nuibus omnes, qui in sacros templi ambitus introeunt, sordes corporum abluantiqui sentes sacrosancta baptismatis lauacra repraesentant. Atque hie locus,in quo singuli introeuntium priinum,ut se lavent, morantur,sicut
cuique ornatum & splendorem affert, sic illis qui primis fidei principiis instituendi sunt, uiansio Percommoda est ad acquiescendum.Jhςc Eusebius. Huic etia ministerio inseruiebat sons ille in atrio basticae Vaticanae Romae positus,cuius Paulinus η hisce meminit ad Aletium scribens: In velit bulo cantharum ministra manibus & oribus nostris fluenta rectantem fastigiatus solido fre tholus ornat Se inumbrat,non sine mystica specie quatuor columnis salientes aquas ambiens decet enim ingressum ecclesiae talis ornatus, ut quod intus mysterio salutari geritur,spectabili pro foribus opere signetur.Jdo ad Seuerum v in hunea modum de alia ecclesia. sancta nitens famulis interluit atria lymphis
Ombarus utrantumque manus lauat, ne ministro. Jacriirsus eadem in Natali decimo sancti Felicis. Fluxisse haec consuetudo videtur e Iudaeorum rietibus, sicut&multa aliam an non tantia in ut dictum est ipsorum sacerdotes, sed& ceteros Iudaeorum nonnili manibus lotos adorare consueuisse, tradit Aristeas de Septagintaduobus interpretibus, haec scribes: Rege consalutato,ad consueta loca diuertuntiatque ut mos est Iudaeis omnibus )manibus prius in mari lotis, Deo preces effunduntat& paulo post: Interrogaui equidem de illud quoque:euius grati cum vota facerent, nus prius lauarentZQuaerenti talia,demostrarunt,illud testimoni uin esse, ne quid perperam agant, sed pie sancteque perficiant, quandoquideuniuersa opera manibus exerceantur: recte singula ad iustitiam de veritatem se rentes. lVerum quod naturalis quidam instinctus docet, nonnisi puros ad Deum ac cedere debere, mundosque numini supplicare: inde euenit ut apud Gentiles quoque usu receptum effet, saepius se aquam undare,antequam templa adirent,r c numina precarent ir . De AEgyptiis & Graecis id
457쪽
testatur Hemdotus in Euterpe. De Romanis I)ersius yliis versibus.
h Tulldib. t. de Tradit etiam Tulliush, aspersione aqua labem corpoream trulli, dicastimoniam corporis praestati. Sed de illud notum 'cassa placent superis: pura cum veste venite, Et manιbus putu IAmite fontu aquam. J Sunt & de his alia complura apud illorum scriptores exempla.CIX. , Sed quod ad Christianos pertinet: constaeuisse eos ante precationem manus abluere, secundad raim. . quod monet apostolus 4: Volo viros orare in omni loco,ieuantes puras manus non latitumque Turdi cotio an diximus docent, sed Se antiqua Ecclesiasticorum scriptorum testimonia confirmat. Nam di apud repVce . Clementem ς legitur,ut Christianus lotus oreti sed de Tertulli amas hoc ipsit in demonstrat, dumeta ait s. Ceterum quae ratio est,manibus quidem ablutis, spirini vero sordente,orationem obire Θ J
Tinu. Eho M. & Chrysostonius S: Ingressuri templum, nanus lauamus.Jde alibi hi In nonnullis iam Ecelesi,
eaν. ii. hunc morem corroboratum videmus, ut diligenter multi studeant,quomodo manibus lotis caim ill Cht ysosto. in didis induti vestimentis in ecclesiam ingrediantur.Jac rursum : In consuetudine nos constitui- ολ hom 7 . nius lauandi & orandi nec illotum hoc facere datur. Ideo libenter non oramus, si non lotis hoch Ch .sisto. iis manibus faciamus, tamquam Deum offensuri. JAt dicti Omnes auctores pariter in eos dcclama Matti homi. si. qui manuum ablutione putant etiam grauia cilicia abstergnin quos haec de Anastasius Sinaita xii Chu solio. ia Quid enim grauius his quibus utimur moribusὸ Etenim rarinis, sceleribus,peccatorum multis p pui. An i h. tudine cooperti, isntula modo aqua ablutis ii nibus, sanctissimum illud corpus diuinumque sani 'Aniit, c. i. guinem pro mundi salute largiter olim est ustitia, i inpuri sordidiq. ori admoueamus J & paulo inti siet. Sylla,c ferius Nec enim ingredi in ecclesiain,ac diuinas imaginum sanciarum formas,pretios sq. ac ve-- ua tantis nerabiles cruces etiam salutasse fuerit satis . non stigiila manus ablui se dest, esse purum mun- non expiari de duinque: sed sordes peccatorum abluisse, ac sugisse; sed confestione & Iacrymis, sed contrito de hutiva. miliato animo,& demisso contractoq. vultu peccatoriim, quibus tenemur,catenas exolutile , α tunc demum ad illa sancta musteria accedere hucusque iple.
CX. Ad eiusnodi lauacrum alludit Gregorius Papat, diuti scribens ad Augustinum haee ait: Rox Hieronymi dicentis pus aceipiat.quod nec reprehendo,nec probo: unusquisqueenini in silo sensti abii det. sed ipsorum conscientiam coitu o,qui eodem die poli coitum communicant, & iuxta Persium,
Quare ad martyres ire non audent Θ quare non ingrediuntur ecclesiasλ An alius in publico alius in domo Christus est Quod in ecclesia non licet, nec domi licet. Jhaec Hieronymus quod adhuc filolpe vsiis ille vigeret,utiacra Eucharisita semenda, domu de serret. Aperitur adhuc ex his etia cauus i. - si, cur quod idem qui se pra Gregorius narrat ' matrona illa,quae cum se a viro sito noctu no i o id mDialo: peras let,ausa mane ecclesiam in3redi, continuo a daemone est arrepta Vel quod idem tradito de
curiali sacrilego qui post turpisiimum si eius Pascali festo admissum,aqua male expiatum,egre L sus ecclesiam tandem ultionem diuinam miser expertus est. At postea et iisnodi lauacri loco successit,ut aqua sacerdotis precib. bndicta, qua Fidelibus usili esse consueuit in eorum domibus cmi Alexandri Papae res geliae significant in ipso ingressis ecclesiae ponerentur,qua ad leuiorum peccatorum expurgationem, acie litus ecclesiam,aspergerentur. Sed quanta sit vis eiusmodi aquae,&eius usus antiquitas in Ecclesia, opportuniori loco dicemus. Quod vero spectat ad ecclesiarum antiqi iunio matum: Christi Redemptoris nostri imagine decorari solitam v namquamque illarum, vetus canon Synodi Antiochenae Apostolorum nuncus, iidem facit, ius haec sunt verba: Ne decipi palae,de qua in serius in Clemente dicturi sumus, itur saluati ob idola: sed pingant ex opposito diuinam humanamq. manii factam impermixtam es figem Dei veri ac Saluatoris Domini nostri Iesu Christi ipsius'. seruorumcotra idola & Iudeos, neque errent in idolis,nec similes sint Iudaeis .haec canon,qui ne imposturam este existimes cita ν Cone. Ni . tus inuenitur a Gregorio Episcopo Pessinuntis in Concilio p Nicaeno secudo, licet in editione La
ipso etiam Christo vivente,eius imaginem quod superius pluribus dictum e si Paraneade a Syro . phoenissa muliere aere fusam constari iussam Gamdemq. integram ad trecentos di amplius annos, nimirum ad Iuliani Apostolatae tempora, perdurasse,quantumlibet inaniensis ac prope innum ris Palaestina fiterit deformata cladibus. Nisi enim pie, sancte, ligioseque ab ipsis Apostolorem temporibus sacra imagines in Ecclesia suissent in usu; pasturi ne fuissent Fideles per tot annorum spatia illam solain se intactam illibatainq. seruari di excisa licet bello Iudaico Prouincia Palaestinae. st tot nobilissimarum ciuitatum busta, ipsam nisi magno in honore habuissent,ac fideliter clistodissent integram permansissetu i ii diaconia ecclesiae Panneadis sitae collocatam Christiani semper cultu conuenienti prosecuti sunt . Addit ni sebius ': Nec plane mirum, eos qui ex gentilibus prognati a Saluatore dum e Nicephur ii, inter homines vivebat beneficiis at secti suissent, ista fecisse:cum S nos Petri & Pauli Apostolo-i , , . rum, vel christi etiam ipsius imagines in picturis colorum varietate expressas,conseruatasque asii . Pexerimus idque propterea,sicut verisimile est, quod maiores nostri ad Gentilis consuetudinis
458쪽
similitudinem quamproxime accedentes,eos qui tamquam saliratores illis fiuisent, hoc est , qui aliquid salutis & subsidii illis attulassent apud se honore in hunc modum afficere consueuerant. Jhaec Eusebius. At multo minus quis mirabitur in Christianorum ecclesiis esse effigiatas sacras In ginta δε- imagines; cum eas etiam in sacris vasis Catholicos sculpere solitos esse, auctor sit Tertullianus: R cra eruim intestatur enim, Christi Domini imapinem praeseserentem pastoris effigiem, ovem deperditam se Vasiu μν M. Per humeros gestantis,in saeris calicibus effigiari consueuisse: ius quidem generis imagines cci uda b de Plures inspeximus in antiquissimo Priscillae coemiterio via Salaria anno Domini millesimo quin PV- sentesimo septuagesimo octavo, Vrbe teste,eaque admirante, refosso. Sed de consueuisse se ab irtis Apollo runt teporibus,cum quaelibet erigeretur ecclesia,eo in loco primum omnium in memoriam Chri iti Redemptoris nostri, qui pro saluando humano genere crucem subiit,quasi nobile trophaeam victoriae,crucem poni in titulum dicemus suo loco, cum agemus de Titulo. Modo autem ad eamdem Apostolicam institutionem infirmandam, satis est afferre memorabi Cxiis. Ie quidem &plane admirabile illud antiquitatis monumentum, quod de sculpta cruce a S. Tho-- ma Apollo lo in ecclesia,ubi preces ad Deum si indere consueuerat,apud qtiarn etiam caesus, martyrium consummauit Hieronymus Osorius Siluentis Episcopus, qui res Indicas fidelissime est
Prosecutus,ut rem egregie testatam,& si quam aliam fide sincerissima obsignatam memoriae prodit. Ad finem enim tertii libri historiae a se coscriptae haec ait: in eadem ciuitate,quam diximus appellari Malipitrem,& nunc postquam a Lusitanas frequentari coepit, S. Thomae ciuitas appella- De Ecclesia Ltur,erat in colle sacellum aevificatum,eo quod affirmarent incolae, in eo loco Thomam fuisse a re- Thome apud Iigioni s hostibus inbersectum. Erat autem hoc solemniter institutum, ut in eo saccello, octo die b. Indos. ante diem natalem Christi,res diuina fieret,& omnes Christiani eo conuenirent . Fuerit quoque ante quinior lectin annos in illo colle inuenta crux in lapide incisa, in cuius fastigio collimbς imago insidebat: basis vero erat in specie quadam herbarum, quae diffundi Iati sitime videbantur,collocata;& tam fastigium quam basis ti brachia in liliorum formam desinebant. Arcus eam ex emdem lapide factus undique muniebat. In arcu erant incist littere,quas nemo legere poterata Totu hoc opus integrum,quod erat satis masnum,fuit super altare eiusdem sacelli multorii operis statutum. In cruce eminebant notae sanguinis insignes..C Accidit autem, lie quo Christiani conueniebant,ut in eo sano salutationem ab Angelo facta CXIV.
sanctissimae Virgini, octo dies antequam Christi natalis adueniret,celebrarent: m sacerdos, qui rem diuinam faciebat, Euangelium inchoaret,ut crux in nigrum colorem verteretur,& liquor ex mi Gilla incredibili copia dimanaret,deinde color ceruleus pro nigro subiret. In locis autem, ubi notae si sanguinis extabant, rosei coloris splendor eluxit Sequentibus deinde annis eodem die idem sena-Per eueniebat. Nec enim alio die quod masna admirationem commouebat id in illa cruce ce nebatur.Fuit tamen aliquo tempore eius rei,suae admirabilis omnibus videbatur, intermissio . Anno autem M. D. LXI. cum Christiani in eumdem locum cum eadem pompa,&celebritate conuenirent,eo die quo mix,dum sacrificium fieretatillare solebat,& sacerdos Euangelium inchoaret idem etiam admirandum videbatur,quod numquam prius quam Euangelium legi coepisset,ea crucis mutatio feret)criix repente nigris maculis splendidis tamen, infici incipiebat, donec tandem aliis atque aliis subeuntibus,tota nigresceret: ita vero splendebat,atque si fuisset oleo delibuta. Tum instar roris guttae fluere coeperunt,quae paulatim grandiores effectae, totam cruce humore largissimo compleuerunt. Peregit sacerdos cum multis lacryinis Sc crebro singultu sacri D ficium. Deinde ascend it in altare; & linteis,quibus in rebus sacris de more procurandis viis Iebat,crucem extersit. Lintea maculis sanguineis tincta repente sunt. Ciuitatis Praesed iis, & reli qua multitudo,quae conuenerat, manus in caelum tendere, Christi nomen implorare, flagitiorum veniam postulare,& ad studium religionis ardentius excitari. Crux aute postquam multo liquore fluxit .clarius splendere coepit,& color sanguineus euidentius eluxit . Hoc signum commouit di Praesectum urbis, de primarium sacerdotem, ut diligenter inquirerent ecquis esset qui litteras illas interpretari posset. Aiunt incolae, in Narsingae regno esse Brachmanam inter omnes Brachmanas litteris & em - in .ditione praestantem,qui varias linguas tenebat. Hominem continuo accersunt,& interrogat an illas litteras nosset. Respondit,litteras esse priscis,quibus antiqui sapientes utebanturinegligentia vero hominum factum esse, ut earum cognitio interiret;quinetiam linSuam,qua erant descriptae, a paucis admodum teneri. Admonent illi Brachmanam,ut in altare alcendat. Restitit ille, nefarium facinus esse dixit, altare in quo res diuina fieretiliumanis pedibus conculcari. Inuitus tamensibiit,& litteras perlegit,quarum Se vim eam esse dixit,ut una nota decem et quindcim et viginti litterarum officio fungeretur. Sententia vero litterarum in summa haec erat:Thomam,diuiniim Σ virum, fuisse a Dei Filio,cuius erat discipuIus, in eas oras Segami Regis tempore missiuia, ut Dei Hotyrio semini notitia gentes illas erudiret: ibique templum extruxisse,et res admirabiles effecisse:atque s. Thoma π tandein,cum genibus flexis ad crucem illam assi xus,orationem ad Deum funderet,a quoda Bra- t in μα--chmanaeDisse hasta transfixu crucem vero eiusdem viri sanctissimi cruore tinctam, ad memo- τὸ riam virtutis illius sempiternam,relictam fuisse.Haec erat sententia quae litteris continebatur . Fecit autem maiorem fidem alius eiusdem sectae vir aliunde accersius, grandis admodum natu, et sapientiae opinione praestans,qui litteras in eamdem sentetiam interpretatus est. Huius autem 'cis exemplum in eodem ligno,ex quo templum aedificatum perhibent, insculptum, cum liti his publicis multorum virorum testiinonio consignatis, retineo:cuius fides tantis tunc argumen iis explorata fuit,ut nemo possit de tam claris atque testatis viri diuini monimentis ambigere. Ihiicuique Osorius:qus licet prolixiora, tamen haud incongrua videri possi inr ad Apostolicas traditiones,tum de ecclenarum erectione tum etiam de cruce in ecclesia statuenda, tanti Apostoli
exemplo,dcmonstrandas pariterque firmandas. Perseuerauit in Ecclesia idem pristinus usus. ve
459쪽
cum novit erigerentur ecclesiae,cruces in titulum ponerentur,eaedemque de sacris imaginibns odi A
CXVI. Certe quidem qui ex Redemptoris nostri estigie aerea usus imaginum,adhuc ipso vivente est De UM ira- se liciter inchoatus numquam in Ecclesia Catholica fuit postea intermissus.Quod si in antiqui νμm rana in ribus ecclesiis h. ec nonstrare non liceat,qiuippe quae omnes a Diocletiano Imperatore ut nuper antiqvs mcmὸ dictum est demolitae sunt; in eis tamen quae tum a Constantino,qui eius Imperio potitus est post 1'. Maxentium tyranum,tuati ab aliis qui eodem staculo vixere,instar priorum sunt erectae, haud diea in de RQ ficile erit multis exemplis ostendere. Nam in rebus gestis ipilus R. cum Siluestro,&in libello destis ἴὸ tauis c eius munificentia h in ecclesias a se erectas collata, habetur, argenteas complures ab ipso iussas fisi Mini. conssari statuas, in primis Christi Domini Nostri, Ioannis Baptissae, duodecun Apostolorum, e Lactra .raran. gelorum,de alia id genus multa. Apud I.actantium V etiam de imagine Redemptoris cruci af
et2δε - xs,haec adeuntes ecclesiam admonente,lia versus sicripti leguntur: ut qxis ades, edt q. fabra ad limina templi, silic petrum,lέonlemq.tuo pro crimine pessum. R licem me conde animo, me in pectoreserua. nIlle ego,qui casua bominum mis ratus acerbos, Huc veη.J CYvir. Et ne nimis morer singula exempla retexedotest de his locuples testis sanctus Paulinusst quid Pact epis .ii. eodem quo Constantinus,vixit saeculo:ad Seuerupi enim scribens sacras ac venerandas cruces,
liasque irpicas imagines in apside ecclesiae easdem enim ipse secit similes, quas in antiquioribus basilicis musitio opere contextas in hanc diem a icimus pingi solitas, versibus,quos illis suis asfixit, exacte declarat;quorum aliquot hic subi jcimus, di in primis qui in camera fidis, mustuo
pere contexta,erant nis verbis conscripti: Mystica ima- Fleno ec stat Te nitas mystersor xii. O pιui lo- Stat Christus agno vox Patris csto tonat, sits. Et pe1 eolambam Spiritus sanctus Dii: ciscem corona lacido cingit globo, cui coronae sunt eorona Apo oti, &c. JAe sursum de alia in eadem basilica cruce super ingressum ex more pictat ei ne coronatam Somini sexper at 1ia cbi iliιὸ S are erucem, duro londentem cessa labor ι
τ m a. Tolle crucem, qui via auferre coronam.J
In frontibus quoque dextrae laevirq.porticus depictis crucibus hoc erat inscriptum epigram
Arduaporifera crux cingitur orbe corona, Et Domιni fusio tincta cruore rubet.
Quaeqsi per signum resident caeleste columba, simplicibus pridunt regna fatere Dei.JEt in apside Fundane basilicae eodem ferine argumentor ,
Sanctoium labor cy merces Itbι rue coharent: Ardua crux, pretiumque crat is sublime orona. Ipse Deus nobis princeps c vcis atqtte corona, Inter florifera esse te nemra Parassi, Sub cruce sanguinea niueo stat Christud magno, D. Agnus ut ιnnocua ι musto datas hostia leto: Abie quem placida sanctus perfundit hiantem Spiritus, ' ν utila Genitor de nube corona . . D q ia praecelsa, quos Iudex, rupe superstur, ς . Aue de λη- vi Acm se dis, scors agηis genvis, hactsen Euane. lib. circμ flant solium;laeuos auellis ιν haedorr.e. o. Pastor,est emeritos dextra complectit ιν agnoi J .
CX VIII. At non his tantum picturis ecclesiarum apsides, sed de ipsos ecclesiarum parietes dextra & G Autus. eontra nistra dispositos, diuersis historiis veteris vel noui Testamenti ad Pietatem aspicientes instituen ii iiis c tibus ibisse e regie exornatos,idem auctor in nono & decimo Natali sancti Felicis,quae praeclaro i)sic.. ,i;. ;is poemate illustrauit, Opiose describit. At certe Au gustinus G qui codem quoque vixit tempore,, B, ilthim. certissimam fidem facit, in parietibus passim depingi consueuisse Christum hinc inde Petrum aeh Grex Nisse n. Paulum laterales habentem, atque etiam L A brah.umina filium sitim immolantem. Sed & marini i. tyrum sortissimos agones in ecclesijs etiam effigiari selitos , testantur Basilius g, Gregorius Es.c,w. α iit Nysienus h, lii complures qui omnes eodem quo Constantinus vixere saeculo at permulta s.Hipprilrti tos taceo, quos enumerare,nimis PM corum multitudine longum esset qui sinuentibus tempori- itemque Eued. bus claruere. Cum iῖitur qualis fuerit in exornandis ecclesiis usus eius staculi quo imperauit Co Glenslib a.de stantinus,tam in Oriente quam in Occidente, tot Patrum testimoniis compercissimum habeamuM S ςPh turiquid existimandum sit de illo canone qui in Concilio x Eliberinose positus legituri Placui et c.ita. tilia . picturas in ecclesia esse non debere,nec aliter ne quod colitur aut adoratur, in parietibus depin-e.ιε. gatur qualis inquam quantari ille sit iideiari ditos omnes appello. CXIX. Anne potuit,vel debuit decem dc nollem Episcoporum conuentus in orbis angulo congrega Ex A cotio E tus aliud statuisse,quam ubique locorum uniuei salis profiteretur Ecclesiaλ Constat quidem Jiolo oo ιιι e- ctum Concilium paulo ante Constantini Imperium cum persecutioi.Ondum penitus ubiquet Lith. corum extincta esset,est e celebratum. Nam eidem de Osos Cordubensis legitur intersuisse, ne
1 Concit, Aresti non Liberius Episcopus Emeritae, qua etiam scriptus reperitur in secundo i concilio Arelatesi . sub
460쪽
Lib eiusdem l moeta j anno nono conuocato, Volusiano & Amano Coss. Porro ipsum in multis esse irritum, multa suntque manitate declarant:pleraque enim in eo sunt,quae fines Nouatiani erroris visa sint prope attigi sie; dum eis qui capitalia quaedam crimina perpetrassent,nee in fine commvn:onem esse dandam, pluribus canonibus ' stat iritur. Sapere haec haeresim Nouatianam , qui , chia pisti Cypriam de aliorum de ea re scripta legerint, facile cognoscent. Ab Ecelesiae enim Catholicae usu illud omnino alienum esse reperitur quod in eo statutum est, ut nee in fine communicet, qui post 12. poenitentiam natachatus fuerit Ceterum quod sciamus eius conuentus Episcopos fiuste Ca- b I olims,de Nouati an a haeresi nulla suspicio esse debet: cum praesertim hi,licet communionem tamen poenitentiam non negarent, ut de eo innocentius Papa tradit scribens ad Exuperium. Sed nee in eo quod de imaginibus flatu ille videtur.aliquam obtinuis te firmitatem, mim est: CXX. quandoquidem prudentius, Nipse etiam Hispanus.& eiusdem saeculi scriptor, quem citauimus, canon de una laudat pingi solitas et se venerandas imagines:qui primum in Cassiano haec ait: ginibus non re
Erexi ad calum faciem: ierit obuia contra ceptus. Fucis colorum picta imago martyris, P agasin:llegerens, totos lacerata per arim I Dptam minutu praeferens punctis tutem. Innumeri eιrcum pueri miserabile νζ.
confossa paruu membra figebant Πγlis. JEt in Hippolyto.
Eximplar sceleris paries habet illit Mon quo
Eualticolae sucus digerit omne nefas. Pictasper tumulum specus Iuluidis riget υmbris, Egilitans ti acti membra cruenta νινι. JAn non Paulinus Nolanus Episcopus,tam egregius sacrarum imaginum testis,quem citauimus, ta ipse fuit quod fatetur presbyter Barchinonensis Ecclesiae,& in Hispania diu versatus, & ta- P sin episRmen imaginibus resertas plures erexit decclesiasλ d PMaepi . Sed non tantum ex iam dictis adducor ut e xistimem Cociliu illud in his irritu factu esse; sed eo ' ' ροζέ i.
maxime, pcanonum antiquissimi collectores, Ferdinandus diaconus, DionysiuS cognometo Exi m. .mbor guus,& Cresconius,quantulit tegregia nauarint operam, ut stam Graecos quani Latinos ca- nriti 1 tussim nones colligerent,nullus tame ipsorum eiusmodi Concilij Eliberini canonis vel salte nomine te- , Enus meminit. Itaque nonnihil suspicor in illo canone imposturam .Qui enim fieri potuit, vi cu no 'tantum complures Orientali uin, sed& Occidentalium tu ruat adiuersiis sacras imagines bellis mouerent, de ad eas impugnandas arma undique compararent a potissimo omnium telo,s extitisset, abstinuissentes Anne latuit eiusmodi decretum Concilii vigilantium,& ipsum Hispanum, sacrorurituum Ecclesiasticorum euersore trapqui ciuia,quae erant Ecclesiasticae oeconomiae,peruertebat antiquas consuetud mes,cessasset ne in sacras imagines potissimum inuehi, si aliqua praetensa saltem Ecclesiasticorum virorum auctoritate id se posse efficere conspexissetὸ An non caltem unius vel alterius eiusdem Synodi canonisς auctoritate stabilire sua ac roborare potui siet, ut quae ipse primus e Cam de non incendendis cereis in ecclesia ausus est fata aret An etiam praeteriit ea non ille Claudiit L H iv si praeteriit canon ille Claudiuite Hispanum g presbyterum, inde vero Episicopuin Taurinensem,maximum omnium leonocla I 'LU, Astam Felieis Vigelitani discipulumΘQifod vero canon ille eos omnes praeterierit ut qui nec exta- in praelata com
o ex eo etiam exploratim multi redditur,quod catholici scriptores Ecclesiastici lconoctastaru mentim Claudi. commenta refellentes,quod de eo nullum factum est et negoti uin, per nutum qii idem eiusdem Mirieminisse reperiuntur.
Equide diu haec paulo accuratius apud ipsum p do, in ea suspicione adducor, vi aliquis Claudii discipulus atri. sectator quod propriu est haereticora, partus supponere eiusde canonis auctor
fuerit, de talis imposturae egregius cocinnatormec sane qui haec niecu accurate perviderit, me salsum coniectore temere arguet.Sed esto,absit fraus Se impos iurat Ecquam tande fidem meretur tapaucorii Episcoporum eanon, que totius Catholicae Ecclesiae usus contrarius continuo aboleuit, Immo antequa nasceret ar extinxit scimus & alios eruditos viros ad itersius recentiores Iconoclastas prosi de Catholica de emone illo alia dedisse resposaarimim sic pingi imagines in pariete S. ' .synodum vetuisse,ut tame eas in tabulis estigiari sineret: qui quide .sus .sque hodie in Hispania My 'dicitur esse retentus. RO aut diuersitatis illa praetexitur,l quacuqtie urgente persecutioiae, tabulas illas Chris iani possent secta quocuque ferre & occultare:non sic de parietib. quoru Ecrae imagines expositi remaneret iniuriis atque derisioni Gentilium. Sed in his la diutius nobis immorandum non et . illud ad postremum non praetermittinriis; tatu abesse, ut eo canone sacrarum cultus M i inaginta infringat itavi ex eo magis magis l. roboreturmam si non viguisset usus pingendi sacra imagines in ecclesiis eas prohibendi nulla tuisset occasio. Etenim si quod patet priuatio praesupponit hibidia: ia eas in ecclesiis solitas pingi usque salte ad illud ips, liquido apparet: sed & eudem . svsim perseueraste post editu canonem illis, satis dein nitratu est. At vero ta paucos Episicopos iure damnasse,quod vividimus)ta Orientalisu Occidentalis Ecclesia maioru exemplo conseru ret,quis dixerit Z vel certe quod ijde quoquo modo stati iis senticeteros,si tum erant,vel postea suerunt in Ecclesia Epi, contrario usu potuisse abolere,quis poterit dubitare Sed de sacris ima intibus pluries agemus inferius: haec modo, rasone ornatus ecclesiarum obiter attigisse sufficiat. Sed quod ad antiquum ecclesiae parti imi usiim spectata nec illud dicere praetermittimus; sicut cxx rit. olim in templo Hierosolymitano quod attigimus sit perius in Apparatu in loco distincti erant sa- Mai vita incerdotes a populo, viri a mulieribus,atque a nuptis virgines uta eodem sere ordine di dissensatio hiat sta ista. ne in Christianorum ecclesiis cum agerentur sacri conuentus se ille lideles ab inuice in i corradi s rsilis iis stinctione separatos. Id quide in primis Philo h Iussieus seruari solitu ab Egeris,qui in AEgypto viti Gisi silia.