장음표시 사용
501쪽
Subdit idem de ciuili discordia eon stata inter ipses sacerdotes atque Pontifices, sic dicens: Per Α'. idem tempus Agrippa Rex silminum sacerdotium Ismaelico tulit Pliabaei filio:& ipsi summi Potifices disii de re coeperunt a sacerdotibus de primatibus Hierololymitanoruni ciuium: singulique incedebant stipati manu audacissimorum S seditiosorum hominum:conflictantesque inter se mutuis certabant conuiciis & lapidationibus mec erat qui compesceret,quasi vacante urbe magistratibus. In tantum autem exarsit lunamoria Pontificu impudentia, ut auderent seruos suos in areas mittere,qui auferrent debitas sacerdotibus decimas, ita ut aliqui Pauperiores e sacerdotum ordine alimentorum inopia fame descerent. Tato plus tum pollebat v iolentia seditiosorum, quam iustitia.Jhactenus Iosephus de miserrimo itatu Iudaeorum huius anni,quo ex Felix ut suo loco dic nuis e magistratu abiit. Sed iam ad Paulum redeamus: sui ut vidimus hoc ipso anno venturus Hierosolymam, col- Iectam pecuniam allaturus ad Christianos qui ibi erant paupertate pressi,recessit Corintho r illi eque remanente R Erasto,ceteri comitati sunt eum; nimirum ait Lucas Sosipater Pyrrhi Bercte sis.Thessalonicensium Aristarchus,& Secudus,& Caius Derbeus, de Timotheus, A siam vero Tychicus & Trophimus. Hi cum praecessissent, sustinuerunt nos Troade. J haec de pro et ione Corin Vilio, de de Pauli comitibus Lucas h: qui praesens his omnibus,quippe qui erat unus ex his q Paulum comitabantur,exacte relegens non solum res ipsas in itinere gestas, sed & dies sere singulos numeransduculentam satisque perspicuam eius peregrinationis nobis reliquit historiam: quam in haec verba prosequitur. Nos vero nauigauimus post dies Azymorum a Philippiv, di venimus ad eos Troadem diebus quinque, ubi demorati sumus diebus septe.JQuid vero ibi acciderit,mox subdit his verbis: Una autem sabbati cum conuenii lemus ad frangendum panem, Paulus dii putabat cum eis prosecturus in crastinum, protraxitque sermonem usque ad mediam noctein. Erant autem lampades copiosae in canaculo ubi eramus congregati. Sedens autem quidam adolescens nomine Eutychus super senestratu, cu mergeretur somno graui,disputate diu Paulo,ductus sem-no,cecia it de tertio cinnaculo deorsum,& sublatus est mortuus. Ad quem cum descendisset Paulus,incubuit super eum, & complexus dixit: Nolite turbari,anima enim ipsius in ipso est. Ascendens autem, angensque panem, & gustans, satisque allocutus usque ad lucem, sic prosectus est. Adduxerunt autem puerum viventem,& consolati sunt non minime.J haec Lucas de rebus gestis A Troade. CSacram synaxim hunc conuentum fuisse, Augustinus V in primis sugillans Priscillianistas re lanichaeos,testatur his verbis: Nec illud moueat,quod Priscillianistae Manichaeoru simillimi adieiunadu in die Dominico solent testimonium de Apostolorum Actibus adhibere, cum esset Ap stolus Paulus in Troade. Jde in serius de ipso Apostolo Paulo sic loquitur:Ascedens autem, inquit, cum fregit latranem,atque gustasset, satisque esset allocutus usq; ad diluculum, sic profectus est. Absit ut hoc sic accipiatur, tamquam solerent Apostoli Dominico die solemniter ieiunare. Vna. n. sabbati tunc appellabatur dies qui nunc Dominicus appellaturiquod in Evangeliis apertius i uenitudinam dici resurrectionis Domini, Prima sabbati a Matthaeo, a ceteris autem tribus Una sabbati dicitur;quem constat eum esse qui Dominicus postea appellatus est. Aut ergo post peractum diem sabbati, noctis initio suerant congregati quae utique nox iam ad diem Dominicii, hoc est,ad Vnam sabbati pertinebat:& ita eadem nocte fracturus panem, sicut frangitur in sacramento corporis Christi,produxit sermonem usque ad medium noctis, ut post sacramenta celebrata, rursum usque ad diluculum alloquens congregatos,quoniam multum sestinabat, ut lucescenae,p- Misceretur Dominico die. Aut certe si in Vita sabbati non per noctem,sed per diem hora Domi- . Inici fuerant congregati:eo ipse quod dictum est, Paulus di mutabat illis exiturus alia die, expressa est causa producendi sermonis:quia fuerat exiturus,& eos semesenter instruere cupiebat. No ergo Blemniter die Dominico ieiunabant: sed necessarius sermo, qui studii sementissimi audiebatur ardore, reficiendi corporis causa interrumpendus esse non visus est profecturo A postolo, qui eos propter alios suos v squequaque discursus,vel numquam,vel rarissime visitabat: praesertim statunc ex illis terris sicut consequentia docent ita discessurus erat, ut iam non esset eos in carne visurus. Ac per hoc magis osteditur Dominicis diebus solita illis non fuisse ieiunia; quia ne hoc crederetur,curauit sic raptor libri causam producendi sermonis exponere: ut sciremus,si alisua ineces sitas oriatur, gentiori actioni non est e prandium praeferendum:quamuis ab istis auidissime audientibus,& ipsum sontem cogitantibus prosecturum atque ideo magna siti non aquae, sed verbi, sine satietate quicquid influebat haurientibus, non tantum carnale prandium,verum etiam cana contempta est. Sed tunc quamuis Dominico die is ita illis ieiunia non fuissent, non erat tamen Ecclesiae lain insignis olfensio, si aliqua tali necessitate,qualem Apostolus Paulus habuit ,die toto Dominico usque ad medium noctis vel etiam usque ad diluculum reficere corpora non curaretii Fhu sunt quaeae eo sacro conuentu disputat Augustinus,cui Beda 4 ac ceteri orthodoxi scripto
Quod autem S. Augustinus eam panis fractionem non tantum sacrae, sed communis etia mense usui applicari posse significat; cum nec de incidendopanem, sed frangedo dumtaxat, in diuinis Seripturis sit mentio:plane iudicatur,viguisse apud Iuaros eam consuetudinem, ut coficientes panes, eos incisionibus In particulas plures signatos crauerent:quod quidem ex Rabbino rem Iudaicarum antiquam in perito accepimus; eos sic incises coquere solitos panes, ut sic ad esum non
esset opus illos incidere, sed solum frangere; sicuti sacere solent etiam hodie in placentis azymia ea plane figura,qua expressas eas hic vides. Indeque
502쪽
Indeque euenin putamus quod de buccellis comedendis in iisdem ditiinis scripturis frequens mentio reperitur.Sicut etiam apud Romanos constat fuisse usu receptum, ut panem quemlibet, . placentam xe, lii Uritida decussatum incisione, ad diuidendum postea in partes quatuor coquerentaeuius singulae Partes, quadrae nominarentur, non quod quadratam figuram referrent , sed - quod quarta pars panis esset. Habes enim id in primis a Virgilio in Moreto descriptum his versibus,cum agit de conliciente panem: Format spuriata H.suum allatat in orbem, Et notat ea press aequo discrimine quadris.J Sed de de iisdem quadris Horatius εi Qui d: est O clamat,Victum date. Acernit alter, Et mibi diuiduo findetur manete quadra. De Martialis h: qec te liba ιη Κηee secta quadra placenta J & alibi i
Sesia plurima quadra de placenta. J & Iuuenalis β:Vt boma siumma putes ahena vivere quadra J licet pro mensa alii quadram acceperint, si
patulis nee parrere quacis.JCeterum,teste Varrone x, tempore dictorum poetarum mense solebant esse rotundae , & non quadratae, unde & complures poetae orbes posuere pro niensis 'uod antiqua marmora docent ex hibentia mensas orbiculares.Sicut & ex itidem dictis errare nulli videntur,qui discos ad desuper incidendum edulia positos,quadras dictos esse putarunt. Ad ea rursus quaedusta sunt, Athenaeus glocuples testis accedit,dum ait Blomilios panes vocari dicunt habentes incisiones, quos Romani quadratos vocant.JAdstipulatii regregie& Hesiodux h, ubi haec habet Graece:
Sed d cribenda hic ex antiquis imaginibus seulptis eiusmodi panis decussati forma, quam
sic exhibent quae hactenus visuntur Romae vetera monumenta.
s Varro lib. de ling. Latit Athen. libr. I. . h H sodus do.
LXV. Ita enim sculpta extat in Sigmate illo quod apud S.Chrysogonum est, se is expresso a Fuluio
Vrsino,ubi astans minister singulis accumbentibus singulos panes ex canistro praebet. In Marmorario apud S. Laurentium in Lucina aliud huic simile metiare licet: sed Ze in sarcophago operis Christiani in ecclesia S. Sebastiani, in coemeterio Callisit,cophini sic ei formatis panibus pleni . . habentur insculpti:& aliis in locis me inini me vidisse, sicut in ecclesia s. Clementis veteri pictura redditos. Quod igitur in iisdem Christianorum monumentis itidem continῖat pan os codem moy do efformatos inlpicere; plane significatur,eumdem Gentilium morem illis signis decussandi panes antequam coquerenti ir, ab ipsis Christianis, quod typus crucis iisdem signis exprimeretur, E religiose esse susceptum:id enim ex iis quae S. Gregorius in Dialogis scribit, satis pcrspicue po- I G, t. n es test intelligi ait enim in Martyrio monacho; Ita iacit. Dum quadam die fratres illius panem subcinericium secissent,eique obliti essent signum im LXVI. primere, licut in hac proii incia crudi panes signo signari solent,ut per quadras quatuor partiri videantum idem Dei famulus affuit,eilq. referentibus,signatu in non fuisse cognouit. Cumq. panis ille prunis esset de cineribus coopertus, lixit:Quare hunc minime signastisὶ Qui hoc dicens, signucrucis contra prunas secit. o signante, protinus immensum crepitum panis dedit, ac si ingens 'in igaibus olla crepuisset. Qui dum coctus postmodum fuisset ab igne subtractus, ea cruce signatus iii uentus est quam non conta tys, sed fides fecit.Jhactenus S. Gregorius. Sed & illud liquet. non selum communes parnes adesim paratos eiusmodi decus latione crucis signum exprimente, ia maioribus consignari consueuisse, sed de eos ad sacrum Eucharistis viam absque fermento confici solitos:cuius tamen diutis in se actione partes . non quadras, sed particulas, seu buccellas obpanis illius exiguitatem appellatas cise. perim dixinius .Factum vero postea est, ut in ijsdem my
503쪽
blioth. vatis.&excusa est inserisia in Act Conci. Ephesedit. Pleti
sticis panibus non erux tantum sed Christia si crucifixus formis redderetur expressus. At de his lia E ctenus,quae oecasione duplicis Dactionis panis voluimus addidisse. I in vero ad Paulum Troade prosectionem instituentem redeamus. Cum igitur quam vehementissimo Pauli desiderio Troes affecti e sent, adeo ut eius audiendi cupiditate diem noctemque pendentes ab eius ore transem lenti non sicut Ephesis postea dixit se non amplius ab illis fore videndum: sed pignus apud illos relinquens spem reditus tribuire reliquit enim apud eos penulam atque libros quos tamen sequenti anno ad Timotheum scribes, ut aci se mittieret,litteris significauit,sic dicens: Ρenulam quam reliqui Troade apud Carpum, veniens asser tecum, Mibros,maxime autem membranas. Sed quaenam esset Pauli penula, instituto obligati, uo glossemata elucidare polliciti sumus, nobis est explicadu. Fuisse in primis penulam,vestem ad frigus ac pluuias expellendas compostam,qua potissimum iter agentes uti con- .sueu issent, satis explicat alius Lampridius h, quod & Cicero M ad Atticum scribens aeque monstrat.& Spartianus in Hadriano. Duplicisque erant generis penula villosa altera,inera vero scortea.de utraque Martialis /, qui villo in Causapinam appellat,agit: sed de penula scortea
Ingtediare viam elio I cet usque reno, i sibitas nusi:ιum scortea delit aquasqde de penula Causapina Is mihι candor inci, villo rcim gratIa tanta ea, Vt me diei media Ampre mes ieris.J Concessisse Alexandrum Imp. senibus Romae ad stigiis pellendum uti penulis,idem qui supra auctor est Lampridius. Cesisse itidem penulas usui oratoriim,duin in foro causas agerent,his traditur apud Tacitum : Quantum humilitatis putamus eloquetiae attulisse penulas istas,quibus adstricti velut inclusi eum iudicibus fabulamur3JCeterum quod ad Pauli penulam spectat alia& ab his prorsus diuersa illa erat. enim, quaeso, ratio patitur, ut in itinere ipse postus, iter agentis vestem adeo necessariam ipso serme initio peregrinationis ibi resiquerit Rursi in quae subiit occaso, ut dum Romae esset in suo conducto libero detentus carcere,ubi mansi biennio eadem tunc egeret penula, ut eam secum Romam ut serret, Tilliotheumi mari se Quamobrem aliae fuerunt de Pauli penula diuersaeque sententiae e cquosdam enim sensile, eam suisse loculos seu theca in qua libri conderentur tradit Ioannes Chrysostomus te alii tamen antiquiores,per id quod penulam vertit interpresarx eo quod Crsce ha- binar, λου, voluinen, Paulum signiscare voluiise senserunt. Vnde g Hieronymus ad Dam sum scribens dixe ait: volumen Hebraeum replico,quod Paulus 4αιλο ν iuxta quosdam vocati seque Paulus ad se deserri mandauit volumen Hebraeum,nempe vetus Testamentum,libros,& me branas licet haec inter se differant. Nam volumen chartae in seipsas reuolutae conficiunt: librum vero dicere consueuerunt,cum multae papyraceae chartae iunctoe simul compaginantur; si autem conscerentur expellibus,tunc dicerentur membranae. Volumen autem dici consueuisse vetus Testamentum,divina Scriptura h saepe testatur:quod screuolutum esset,prouidi hodie in synagogis utuntur Hebraei. Rursus vero penulam dici vestem sacram apud Graecox Christianos scriptores saepius test tum habetur, sic dictam,quod uno interiectu totum ambiret sacerdote na,ae &Mer, quod tota conspiciatur;quam N Latine planetam dicere consuevimus,a πλα-, quod circum errans totii ambiat corpus, sicut esse solentquς antiquiores in ecclesiis asseruantur sunt enim de his complura telliinonia, in primis Nicephori i Episcopi Constantinopolitant,qui scribes ad Leonem Tertium Romanum Pontificem, di dona mittens, haec ait: symbolum autem mediatricis inter nos dilectionis misimus fraternae vestrae beatitudini encolpium aureum, erucem picto νalem scilicet, cuius una facies crystallia in lusum altera picta nigello,& intus habet alterum encolpium, in quo sunt partes honorandi ligni in figura crucis positi tunicam candidam,& penulam castaneam,inconsutilem stolam, di semicinctia auro variegata. hic secundum antiquam transationem, ut reperiamus in codice scripto epistola ui Nicolai Papae. Vertit penulanianterpres,que Graecὰ erat . . ., - λιω; sicut a Philotheo Episcopo Constantinopolitano in commentario x de sacris officiis edito dictum σαιολι ,casulam quod idem est quod planeta vertit interpres,se dicens: Egreditur retro sacerdos demissasti portans casulam. lti inserius voce Graeca Sacerdos aperiens fanctas portas,demisti m phmnolium gestans.JItemque Metaphrastes i in Marcianor Habet selam penula vestem sacerdotalem, quae corpus operiebat. Verum ex his duabus recitatis sententiis, vel de vo- Elumine vel de sacra veste alterutram quam velit lector sequatur sed magis placet ut volumen sacrae te sis intelligi debeat tum quod Grece legatur emλοm,&non patrono tum etiam,quod haud magni videretur esse negotii vel impensae alias sacras vestes eiusdem generis Romae conficere,absque eo quod ex Asia eam velit per Timotheum ad se deserti. Nosc quidem delegis volumine, quod cum sacrosanctum haberetur,haud facile librariis describendum committeretur. Sed iam ad ipsam die Dominico celebratam synaxim Troade reuertamur. Quantumlibet ad noctis tenebras expellendas copiosum numerum, quem Lucas reserti fuisse lampadum in ecenaculo collocatum, uisque iure dicere posse videatur tamen exploratissimum est consueuisse Iudios non tantum aci lumen inducendum,tenebrasque pellendas,lucernas incendere sed di istitiae eausa,cum celebritatem aliquam agerent,ut docet etiam Persius versibus illis alia occasone a nobis superius recitatis,cum ait ne
504쪽
Sicq. non diuitum laetitiae causa, sed te religionis ergo,intendi ab eis consueuisse lucernas, explora si tisimum est. Et ut praetermitamus de candelabro aureo septem infusoria habente re omnibus no . 'tissima; testatur Iosephus φ, cum seruaretur stola pontificia in turri cui nomen erat Antonia, ibi . Potidie solita incendi lucer .Qui quide usus in Ecclesia dimanani ima no ad luce tin inducedad ad piu religionis cultu ampliticandu interdiu vel in sacris adhiberi, vel aliter in honore numinis accendi luminia,consuetudinis fuisse ,co plura sunt antiquorum exempla. Cum enim ab ipso rerum nostrarum initio ordinem Liisse conlicem Ecclesii a Cero rariorii in clericorta, qui & Ac lythi dicebantur,cuius ut diximus mentio est apud Cyprianum, Cornelium Papam, Eusebium. Romanum Concilium lub Siluestro nec non Synodum si ii artam Carthaginensetn:quori: meo ordine initiatorum clericorum muneris erat,ad lacram mysteriorum pompa ferre accessos cereos:
cumq. eadem sacra, licet aliquanta mine,ut in Vigilii saamen clara etiam diei luce peragi consueti iste,certi stimum sit; ire exploratum habetur adhibet I solita in Ecclesia luminaria non ad tenebras tantum propellendara, sed ad sacri quoque cultus celebritatem illustrandam. id equidem in Orientis ecclesiijs neri solitum, S. H ieronymus agens contra Vigilantium fidei disertorem, is xe
Catholicis exprobrantem plane testatur his verbisi Abs lite martyrum reliquijs, per totas orientis ecclesias,q uando legendus
LXXI. um est Euangelium accedunt luminaria, iam Sole rutilante, non; ti-que ad fugandas tenebras, sed ad fgnum letitiae demo strandum.Jhaec ipse, qui agere pergit δε luminum mystico sensu . . De aliis vero locis,quod ad diurnum spectat i umen, sic dicit Cercos autem non clara luce accendimus, sicut frustra caluinniaris sed vi noctis tenebras hoe solatio temperemus,& vigilemus ad lumen, ne caeci tecum dormiamus in tenebris.Quod si aliqui propter imperitiam di sinplicitatem saecularium hominum vel certe religiosarum seminata,cle quibus vere possumus dicere: CO ii stemu-fiteor, relum Dei habent, sed non secundum scientia hoc pro honore martvrum faciunt: quid duariua lumiinde perdis Causabantur quondam de Apostoli,quod periret is etiam: seu Domini voce corre numpti sunt. Neque enim Chinus indigebat unguento nec martyres lumine cereo nardi tamen illa mulier in honorem Christi hoc secit deuoti . mentis eius recipitur:& quicumque accendunt cereostaec unci uni fidem suam habent mercedem, dicente Amsolo. unusquisque in suo sensu abundet. Idololatras appellas huiusnodi hominesὸ No diffiteor, omnes nos et in Christo credi inus de errore idololatriae venisse: no enim nascimur, sed renascimur Christiani:& quia quondam coleba- mus idola,num colere Deum non debemus,ne simili eum videamur,eum idolis honore venerari Illud fiebat idolis,& idcirco detestandum est hoc fit martyribus,& idcirco recipiendum est .llire Hieronum us,qui ad Riparium . scribens,exclaniati Accensi ne anqirit,ante tumulos eorum ce b Him epist. s I.
ret,idololatriae insigna sunt j Haud equidem est dubium,Centiles etiam quod & Iudaei pia religione agebant incendere 1 xvii
consueuisle eadem ex causa lucernas,unde S Iuuenalis s: e Iuuen. satura. Et matutinis ope untur fiet a Leerais JDocet hoc ipsum Tertullianus d sepius ut in Apolo et leo: Nec lucernis inquit , diem infringi- G ntillus eonius.JNin serius Qua elatissmis atque elarissimis lucernis vestibulaenubilabat. N ad uxorem di, his , as iu meminit de ianua lucernata: necnon etia in libro de idololatria de eadem re agit; sed de eo loco mi κώ m. inferius. De his etiam loeuples testis est Dio in Nerone,cum ait .laetitiae ,& honoris eausa Vrbem 4 muniam in repletam fuisse lucernis,& festa fronde, necnon sustitibus. sed cum haec ipsa vividinuis aeque Iu Apsi G 3 .dri faetitarent atque Centiles cur non potius a ludaeis ea, sicut di pleraque alia, quam a Gentili-hus Ecclesiam mutuatam esse dixerimus Et si velimus accepta ab illis esse quid absurdum,s e Udem in veri Dei cultum conuersa suerunt, ut alia multa quae superius recentir imus
Huiusmodi quidem pietatis officia feruenti minio studio a Fidelibus exhiberi solita constat te LXXIII. stimonio etiam Visitantii dicenti molas cereorum,sole fulgente,accendi solere in ecclesiis ilicet Frequens L ipse pium cultum derideat,perinde ac si id Fideles facerent ad martvres illuminandos. In quem num vias. haec tia re Hieronymus: Cereos non clara luce accendimus scut frustra calumniaris nimirum ut hoc pietatis Otacio putemus martyres e tenebris vindicari,quorum lucerna es Agnus. Sed my ι ,- Aetium docet scilicet se facere Ut lad sequitur noctis tenebras hoc solatio temperemus: nempe quod ait Apostolus: Nox praecesiit,dies autem appropinquauit abiiciamus ergo opera tenebra rum & induamur arma lucis. Jae proinde quod subdit vigilemus ad lumeia,ne caeci tecum dominiamus in tenebris. perstat enim in metaphora,qua superius iam quarto eumdem non Vigilantium sed Dormitarium nominarat:& paulo superius dixerat:Tu vigilas dormis,& dormies scribis.J vel adhuc etia indicere possumus quod ait: Cerciri non clara luce accendimus i non ipsen laram intellexisse, sed lumen ipsum quo cerei accendunturin sit sensus: Non filiae diem per lucem claram intellexisse, genti lumine accendimus cereos ut tu dicis ad illustrandos martyres. sicq. nihil de die esse locutum. Nam quonam pacto negasse potuit,interdiu a Fidelibus accendi lumina,qui paulo post de toto oriente, ubi ipse agebat, fise ait: Per totas Orientis ecclesias otiando legendum est Euangelium accedunt luminaria, iam Sole rutilante,non utique ad fugandas tenebras, sed ad lignum laetitiae demonstrandum.l Immo Ec id ipsum factitari solitum in Ecelesia Hierosolymitana, sub qua vivebat ipse Hieronymus, Epiphanius scribens ad Ioannem me temporis eius tedis Episcopum demonstrat,duni ait: Cum venissem in villam quae dicitur Anablatha, vidisseniq. praeteriens ibi lucernam ardentem,interrogassemq.qui locus esset,didicissen .esi e ecclesia,&c.Jaccidit id quidem interdiu.nam noctu non mirum multas vidisse ubique ardentes lucernas: At nec rursum potuit Hieronymus ea dixisse de Ecclesia occidentali, in qua pariter accedi solita lumina interdiu, S. Paulinus ipsius aequalis docet his versibus si .
505쪽
Vndique pro batus sucer ν- ut luminariti.
1 Varro de linia tua Latina li. 6.m Macrob. sa
sic pariter quod idem subdit H ieronymus Quod si aliqui propter inperitiam & simplicitates secularium hominiam,vel certe religiosarum seminarum,de quibus postumus dicere: Confiteor Dei relum habent, sed non secundum scientiam: hoc pro honore martyrum iaciuntiquid inde Pdis 3jidem est ac si diceret: Esto quod tu dicis,id eo modo quo asseris, faciant simpliciores, ut putent cereis martyres illustrandos, sicq. habeant χelum non secundum scientiam:quid tamen inde perdisp Vsitatus est disserendi modus Hieronymi, ut aduersus haereticos pugnans,nec latum vnguem eisdem loco cedat. Ceterum eiusmodi pietatis cultum a se probari,in eodem commetario paulo inserius,& supra,eodem argumento ad Riparium scribens .apertexque ac libere quod dictum est)profitetur,du ait: Accensi ante tumulos eorum cerei idololatriae insignia sensethdic ipse Vigilantii dictum execratus. Commendant di ceteri sanctissimi Patres eius seculi eiusmodi a Fidelibus fieri solitas oblationes di tantum abest ut haec fuerint sinplicium officia tolerata,vel ha- 1bentium zelum non secundum scientiam; ut S. Augustinus ad haec ipsa praestanda pro concione pomalum sit exortatus, sic dices. Qui pollunt,aut cereolos,aut oleum,quod in eicindelibus mittatu exhibeant. J& Paulinus b his versibus
Aa ais pitas accenda ut lumina ceris, illa
Mait foreti7.catiιs hchnos laquearibus aptent, . Vt νιbrest tremotis funal a pendula flammai J Est 3: commentarius Euodit Vralensis Episcopi,euius meminit saepius Augustinus , ubi de cereis asserti solitis ad reliquias S. stephani 4, iisdemq.diuinitus in visone nronstratis agit,d .eo qui obtulit candelam argenteam ς. Deplorat Athanas usi cereos a Fidelibus oblatos, sed ab Arianis sublatos,& idolis incensos. Qir in vero sumptuosa esse solerent vasa aurea, vel argentea, vel alterius generis metallorum affabre facta ad lumina incendenda composta, ut piraticantari lampades cum delphinis, ronae cum liliis,candelabra,cerostrata atque lucem , in quibuς non oleum commune tantum,vel cera, sed interdum opobalsamum vel nardinum oleu in honore Dei vel sanctoru incederetur, satis expresum ac sepius repetitu habetur in libello de munificetia i Constantini,de donis stilicet quae nonnullis a se erectis ecclesiis contulit quod quidem scriptum vi legitimum atque germanum g Ecclesia Romana semper habuit; dicemus nos de ipso suo loco. perseuerasse noscitur id genus vasorum usus etiam Gregorii Papae tepore qui ad Anthemium ii scribens, meminit de coronis cum desphinis,alijsq. lilia habentibus furto sublatis. Nec quis miretur, si haec sacta sint tempore pacis Ecclesiae, regnantibus Christianis imperatoribus cum coniasset urgente adhuc persecutione, ecclesias uti consueuisse argenteis lucernis, atque capitulatis, qsampades erant multa habentes capita quibus lumina incenderetur, quorum apud Augustinumi est mentio ex Actis proconsularibus. At vero haec pietatis officia fuisse Deo gratissima,complura miracula,quae tum oleo dictarulampadum,tum etiam cera e candelabras sumpta peragi consueuerunt quae alibi attigimus, ce tissimam fidem faciunt ed in praesentiarum satis esse putamus, indem ciui supra Palilinum s-delissimu in testem adducere; quem Gregorius Turonensis x ex libro eiusdem quem scripsit de rebus S. Martini,citat his verbis: Factum est autem ut inuidia tentatoris imma sum incendiu d mum voraci flamma combureret,& sparsum per aridas tabulas cuncta vastaret. Interea clamor i ad caelum tollitur,& B. Ma tini auxilium imploratur. Meminit ille etiam rem particulae a sancti templo delat qua reperta,& isni iniecta,protinus cunctum restinxit incendium nou . miraculo cera, tuae ignem alere est selita,violentias ignis vi sanctitatis oppressit. Haec Paulinus in sexto operis sui libro versu conscripsit accepto a sancto perpetuo Episcopo Turones de his indiculo. 3m:ciis'. Gregorius. Certe quidem ac nostra aetate complura his similia constat edita e se miracula ex ceris allis,qex cereo accepta Pascali alijsque puris admixtae.& sacro chri sinate delibuti, ae benedictione sanctificatae sunt quae N eo quod agni, Christi typum praeseseretis haberent impressein imaginem, Agnus Dei dici consueuerunt: quas recens baptizati suspensas ferrent ad collum. Nam cuin suis in pantibus Centiles bullas ad auertendas fascinationes vid et Varro i) rere picula cosignatas,vel aliter superstitiomb.auctas collo appenderet: ad eas aboletas vi de multis aliis accidit)placuit superstitione in religione mutata,ex eiusmodi saeris ceris bullas colici quas agni Christum praeseserentis imagine insignitas geniti in Christo gestarent. Cordis item lina: .nem in bullis suis Gentiles ferre consueuerant,quo ut tradit Macrobius sic noscerent, ense homines si corde praestareian Christiani vero, Christi agni imagine discerent eius exemplo es- inites di humiles corde. Sed in his non immoramur,quod sciamus R. p. vincetium Bonaidum i Mag: stri Sacri Palatii collegam,DOuarum ex officio scriptionum cognitorem, eiusdem argumenti eruditum scripsisse libellum. Ceterum quis prohibet quod saepius diximus)profana per verbum Dei sancti fieata in sacra transferri usumλNonne constat ex AEgyptiorum auro & argento, Dei iussu, sacra vasa ad diuinucultum esse conssata Multa quidem ex supersitione Genita tia in Christiana religionem lauda-hi liter esse translata,pluribus exemplis superius Patruq. auctoritate sunt demonstrata. Sed quod ad lampades ac cereos de quibus est sermo spectare videtur: quis iure calumnietur si quae olim idolis ut ait Hieronymus eadem modo martyribus offerantur si quae etiam diebus sabbatis lucernae accenderentur in templis,non quod ut inquit seneca ' odii egerent lumine sed pietatis ergo:eaede in in Dei Genetricis honorem fiat translat ΘSi insuper qui Saturitalibus p cerei erogabantur, in solemnitatem Occursus Domini de sinctis sinae eius genetricis fuerint permutatiΘQuid inquam, mirum, si inolitas apud Gentiles consuetudines,a quibus cos,quamuis Chri-: 6. stiani
506쪽
I, si iam effecti essent penitus posse diuelli impossibile videretur,ea de in veri Dei cultum trassem, sanctissimi Episcopi concesserunt3Mirificum illum Gregoriit Thaumaturgum id praestitisse, Gregorius Ny ffenus testatur: idq. N alios factitasse , di communi Ecclesiae usu receptum fuisse , Theodoretus h affirmat.Facum usus in sacris origo tribuitur Athenies bus, de quibus haec apud Suidam Lampadis tria sesta agunt Athenienses, Panathenaeis,Vulcanalibus, Prometheis. Ister ait, Athenienses primum iacibus este viss in Vulcani sacris Uii usus ignis primus deprehenderit, de mortalibus demonstrarit. J haec Suidas . At si quis repetat eius rei antiquiore origineni ex AEgyptiis in Graecos, sicut& idolorum cultum,& omnium fere deorum nomina ut Herodotus iu alictor est fluxisse reperiet. Na ut idem testatur ab eisdem AEgypt ijs vetus agebatur anniuersaria die solemnitas quae nominabatur Accensio lucernarum, cum illi noctu circa domos suas si Iebant accendere frequentes lucernas. Cum autem ab in olim tot taculis usu tam AEgyptii, qua ceteri eos imitati, diuelli vix possent; vereranda antiquitas Ecclesiastica,non sine inlimctu diuini numinis, superstitionem in relisionem conuertit; effecit i. vi quod impendebatur idolis, prouidein Dei cultum conuerteretur, nimirum ut in ipsa Ascensionis Dominicae nocte in honorem Domin ni eadem exhiberentur pietatis obsequia: sim . non tantum in AEgyptosed in Patallina, alijsque Christiani orbis Ecclesiis, ut ea nocte plures lucernae accenderentur,suit olim pia consuetudine introductum,quod alicubi hactenus perseuerat. Testatur 3e Beda x, de locis sanctis agens nocte Ascensionis Domini sie montem Oliveti lampadum lumine illustrari,ut mos ardere,& cetera loca supposita viderentur. is insuper inique stratini quae olim complures Christianorum in natalitiis principum consueuerunt factitare, eadem in natali iijs martyrum fuerint commutata pΑt quam faciles essent Christiani complures,ut haec olim Gentilium more praestando,idololatriae crimen incurrerent, fidem certam facit Tertullianus p tui inces inuectus, sic ait exprobras. Sed luceant liquit,opera vestra. At nunc luceant tabernae de ianuae nostrae . Plures iam inuenies Ethnicorii in sores sine lucernis & laureis,quam Christianorum. haec Temillianus ae x quibus poterit quisque perfacile intelligere quam bene consultum fuit,& sicut necessirio, ita di pie effectu, ut sacer usus cereor ni ac luminum a superstitione Gentilium vindicatus, veri Dei cultui fuerit consecratus;quo pietatis officio Fideles non amplius superstitione in Gentilitiam,sed diu in v numen excolerent. At ut tandem rem diuino testimonio obsignatam relinquamiis; haec pia religio-- nis ossicia Deo esse acceptistima,non semel,veria multoties ipse miraculis editis declarauit. Ο- rum ea breuiter hic tantum reseram,quae SGregorius Papa h de rebus suo tempore in Urbe gestis scribit his verbis: Die vero alio cum in ea lampades sine lumine dependurent, emissis diuinitus lumine sunt accenss. Post paucos iterum dies,cum expletis Missarum solemn ijs, extinctis lainpadibus,custos ex eadem emesia egressus esset,post paululum intrauit, dc lampades, q uas extinctas reliquerat lucentes reperit, quas negligeiater extinxisse se credens,eas iam sollicitius extinxitta exiens ecclesiam clausit,sed post horarum trium spatium regressus lucentes lampades quas extinxerat iterum accensas inuenit. ut videlicet ex ipso lumine aperte claresceret,quia locus ille a tenebris in lucem veni siet.Jhaec ille,cum agit de ecclesia S. Agathae ab Arianis vindicata,& Catholicorum usui restituta. Complura alia ac sere innumera his essent addenda exempla diuinitus ostenta; sed quoniam alio tendimus, nempe ad Paulum Troade abeuntem, lite de his ctis sacris atque ad lucem Paulus producto sermone, quod opportunum iam adesse tempus viduretur,relictis suis qui nauein conscenderent,ipse pedestri itinere proquinquum locum, qui Asson est nominatus,peruenit, oppidum celeberrimum, portum habens aggere costructum; V ut ab Homeroidescribiti ir,qui de a Plinio Asson Troadis nominatur.Qui vero antea navigio profecti erant discipuli, Asson appellentes, illic in naui Paulum assumpserim t. Scribit aute iis c Lucas his verbi si: Nos autem ascendentes nauem,nauigauimus in Asson, inde suscepturi Paulu iste enim disposuerat ipse per terram iter facturus. Cuin aut inuenisset nos in Asson ,assumpto eo, venimus Mitylenen ei eruιt, maritima in Lesbo insula porrumi habens. Se inde nauigates sequetidie venimus contra Chiu,de alia applicuimus Samum,& sequenti die venimus Miletu. Proposuerat enim Paulus trasnauigare Ephesum,ne qua mora illi fieret in Asia festinabat enim, si postibile' sibi esset, ut die Pentecostes faceret Hierosolymis.Jhaec Lucas.Quonia enim Paulus expertinento' didicerat, qua in se filii,quos genuerat in Evangelio charitate citent affecti,quippe qui septem Seb.ab illis Troade retentus estet, nec sibi ceteris abeuntibus una cum eis navim conscendere licuisset sed ab illis vi par est credere comitantibus,vix tandem diuelli potuisse Hanc ob rem,' ne Ephesum appelles a Christianis illic agentibus,multis pariter diebus detineretur inuitus, Chio nauigans, relinquens Ephesum,primo Samum,inde Miletum peruenit quae est nobilissima urbs - Cariae ad mare sita. Sed hic animaduertendum,quod Graeca exemplaria aliquid amplius habene a Latinis,nimirum eos,postquam appulissent Samum,commoratos esse Trogyllii,& sic sequenti die venisse Miletu in haec enim in Graecis exemplaribus leguntur: καὶ ii inclis ., τρωγυλλι- Iquae quidem lectio haud est recens: nam de iis additis Ioannem Chrysostomum legisse constat, ac Grecorum ceteros ocs. Porm Trogyllium est promontorium positum contra Samum habes iuxta se paruam insulam,Trogvllium itidem appellata. Distare a Samo Trogyllium stadiis quadraginta, Strabo te statur m. Sic igitur cum proxime adiaceat Trogyllium Samo:cos primo appulisse Samum, ac deinde paulo ulterius nauigantes ea die commoratos esse Trogyliij, sequenti vero constat venisse Miletum. Studebat ille pro viribus nauigationem sic maturare,ut solemnitatem Pentecostes ageret Hierosolymis, .
At quid sibi vult inquit ' Chrisostomus ista festinatioὸ Non propter festum, sed propter mi illitii dinem interim lite Iudaeis dabat S rapere volens inimicos estinabat sermonem annunciare.JSed de plane declarauit euentus, cur tantopere sestinaret Pentecosten peragere Hieres
507쪽
lymis . sciebat enim praecurrisse illuce Asa Iudaeos , qui illum accusarent, calunaniantes ipsum aduersus legem,temolum,& populum a cre : sicque quod& cerunt ) in eum 'uniuersum populum concitarent. Nec insuperipstim latebant, quae di postea sibi, Haerosolymam cum peruenisset, sunt significata: nimirum , allos ipses ludam qui rece erant Euangelium
quorum erat numerus multorum millium omnes legas aemulos , pcne infenso animo esse in
Paulum,quod accepi pent ipsum praedicare discessionem a Moyse . Quamobrem vi tempori inseruiret quod N ipse de se leuatur,factus Iudaeis tamquam Iudaeus,de iis qui ex lege essent,iam quam & ipse sub teste esset ut a udaeos,& eos qui sub lege es ent,lucrifaceret ad solemne sesum Pentecostes Hierosolymam sestinat accedere,quo declararet se patrias leges non adeo auersari. Permissa enim ad tempus suisse legalia, ut iisdem opportuno tempore uterentur, si vellent, Amsoli, satis superius dictum est: licet Epiphanius existimarit,paulum Christiano more peregisse se tecosten. Sed s hoc ipse mente concepis ei; auid opus habitisset, ut illam Hierosolymis ageret, tantopere sessina repitam si Christiano more illud sestum acturus erat non Hieroselymis tantum, scd in omnibus ecclesiis celebrare liberum erat. Ceterum ea ipsa quae egit, cum Hierosi lymam peruenis et euius rei causa ut dictum est illuc prosectus sit aperte declarant. Verum quod pertinet ad legalia: halid diutius ea permansisse, sed hac ipsa aetate magna ex parte fuisse sublata, manifeste apparet:quandoquidem ignatius qui undecimo Traiani anno , quo in itinere politus Romam veniens scripsi epistolas,plane id admonet scribens ad passus est Suasi
ne festum Paschatis agerent cum Iuda is,sic dicens: Ad haec contestor Episcopo
'st ' & pse, byteri, in Domino: Si quis cum Indaeis cclebrat Pascha,aut s=mbola festiuitatis eorum recipit particeps est eorum qui Dominum occiderunt & Apostolos eius.J Porro alias esse introductas in Ecclesiam sessivitate eadem epistola idem ipse declarat,sic dicens: Festiuitates ne deho a a M. ἡ stetis. Meminit& inferius de die Dominico:deqtio& ad Magnesianos d scribens, pos sabba
pia .f. tum, inquit omnis Chrisi amator Dominicum celebret diem,diem resurrectioni consecratu Doe Apoe. r. minicae, restinam N principem omnium dierum .imeminit eius deni di Joannes ς in Apocadyps . Certe quidem ipsti exordio nascentis Ecclesiae obseruari ccxptam ab Apost alis diem Dominica, qua simul ad sacram synaxim conuenirent, argumento sunt quae nuper de senuentu Troade ab
Apostolo habito una sabbati, dicta sunt quod a. Paulus ad Corinthios f scribens una item sabba ti pecuniam pro collecta asseruari praecepit. Porro feri solitas ccllectas die Dominico, iam supe- criux diximus. sed de die Dominico paulo inserius plura dicenda sunt.. v. Vti Quod autem ad P scha pertinetralacuit Petro in primam diem Pascha transferre: non enim iis, scis ιά. palis Papa, et Victor ut alii putant suerunt eius rei auctores, cum quod Beda g te satur)eon ' stet petrum die Dominico Pascha Romae celebrasse,atque id ipsum Marcum, monente eode Pe-' . tro, Alexandriae docuisse.Quod di Proterius Episcopus Alexandrinus scribens ad Leonem I g a. ἡ κὰ L mamim Pontificem ingenue profitetur, cuius fragmentum epis olet idem qui supra recitat Bedati Ati Apistia, . h. Manifeste isitur Socrates i Nouatianus homo hallucinatur, dum ex dccreto Nouatianorutici. confirmat esse aebere in cuiusque voluntatis arbitrio quando velit pascha peragere; quod nullah Beὀ.li de rat. dicat ratione cons stere,quando illud si celebrandum.Sed Nouates Nouatianos libenter ausculus. . ,ris .iant,captantes quamcumque a quouis oblatam occasionem,ne , et in his subiici videatur Catho C: ' φ ν' lieae Eccles i. sici de his alias pluribus. Explosis igitur leualibus caerimoniis, scilla quae praecipua esse videbantur Iudaeorum sessa, pascha atque Pentecos en ,ex parte Apostoli celebrare creperiit: vi retinentes nomina quat noua erant in illis N augustiora atque illa ipsa quae iisdem soletianitatibiit typice erant significata , iamqtie per Chrissum impicta mysteria celebrarent . Haec vero, colori. docui se Apostolum, cum pos hie Romae agens id scripsi ad Colossens s Nemo vox iudi ' cet in cibo aut potit,aut in parte diei sisti aut neomeniae.aut sabbatorum,quae sunt umbra suturorum corpus autem Christi complures existimaruiit. Non enim penitus sessa Paulum abstulisse,
ri, i. ' sed ut dictum est)ex parte tantum, Tertullianus i antiquitatum Ecclesia egregius testis docet
IV his verbis: i omnem in totum deuotionem temporum .ec dierum,& mcnsum, S annorum erast Apostolus; cur Pascha celebramus annuo circulo in mense primo Gir quinquaginta exande diebus in omni excultatione decurrimusλJIXx XIII. At Veronee cum ad Galatas Paulus seribens m dixit: Dies obsecratis,& menses, di tempora, s . ' b 'ann os, Tameo vos,ne sorte sire causa laborauerim in vobis aliud qua Iudaicas caerimonias su-
uauit Nam Origenes,qui et iisdem cum Tertulliano temporibus clamitinxi in Seueri impera
m toris, haud amplius quam centum quinquaginta annis a temporibus ApostolGrum,dextraq. pau. o, , ibisti, ii sint latia agens,ac susus disputans contra Celsum η haec ait Accommodatissime, ad se uos dies A ici .. , ''R' Gentilium scilicet arguendos,illud apud Paulum dictum videntu Dies autem obseruatis,et menses,et tempora,et annos. timco sorte ne sine causa laborauerim in vobis.Qiiod s quis ad haec sortasse obiecerit vel Dominicos dies vel parasceves,et Paschati vel Pentecostes tempora, quae ex diebus utique constant: dicendiim,perfectiorem quemque qui pro verbi Domini ae Dei natura, dictis,factisq. et cogitationibus s. mper insistat assiduo in Domini diebus versari, et Dominicos perseueranter agere dies et ad recte vivendum sedula paratiorem se reddere .eta mundi suavitatibus abstinere,etc. pergit enim agere de Paschate suod celebretur a Christianis quod eo tcpore immolatus sit Christus et de Pentecoste, quod spiritus sanctus caelitus effusus sit in Apostolos atque discipulos. Ac denique monstrat pluribus persectiores Christianos mente sua semper agere dies festos este tamen imbecilliores,qui sensibilibus indisterent ex eptis, iidemque his statutis senis manu ducendi essent ad sublimiorem persectioremq.disciplinam.quamobrem haec subdite Iniusnodi arbitror ubi Paulus cognouisset seni diei partem festum id nominasse, quod preter dies ceteros festos statis die b.celebraretur:et ex istiusmodi dicto aperuisse non in parte aliqua se si diei,sed in integra quadam et indeficiente hunc esseritu pro verba doctrina vitam perpetuo duxerit.
508쪽
Λ xerit.JDe iisdem festis sic ex parte sublatis haec et Gregorius Naxian Zenus': Festos dies Iudaeus a Gree. Ian.
etiam agit,verum iuxta litteram: Lesem enim corpoream consectans, ad spiritualem legem non orat in S. Pol
peruenit. Festos quoque dies Gentilis agit, verum iuxta corpus. l& paulo post. Feriamur psi quo- ue,veru in ut Spiritui gratum est.Jα inferius, cum agit de se sto Pentecostes, deque ratione eius esti diei celebrandi a Christianis inita , haec addit : Ob has sortasse rationes , vel his proximas , veletamn sublimiores quasdam, manisque diuinas , Pentecostes diem Hebraeoriun voce colimus:quemadmodiun ta alios inultos Hebraicos ritus obseruamus apud illos quidem fi b Pasi in Iai gira tenus celebratos,a nobis autem mystice restitutos atque perfectos. JHis consentientia scri-4 .hr. nit Basilius h. eh.deis anet. At in his sie ex parte mutandis, ritus etiam Apostolos Ecclesiam docuisse,quibus celebraren LXXXIV. tur Hilarius ς restatur his verbis:Haec quidem sabbata sabbatorum ea ab Apostolis religione De situ ex
celebrata sunt,ut bis Quinquagesimae diebus nullus neque in terram strato corpore adoraret, ne pa, temulatu. que ieiunio festiuita,rna spiritualis huius beatitudinis impediret: quod id ipserit extrinsiccus e Hilarcin protiam in diebus Dominicis est constitutum,qui ultra sabbati numerum per plenitudinem Euan- log.expostati B gelicae praedicationis accedunt. Namque cum in septu odie sabbati sit At nomen & obseruantia constitutanamen nos octava die, quae & ipsa prima est, persecti sabbati festiuitate laetamur. Jhu usque Hilarius. Sed di Epiphanius d agens contra Aerium nebulonem,primum sacrorum statutorum dierum impugna retia, non aliunde qualia ex Apostolica constitutione obseruatione eius- d Epiphaa re. modi Ecclesiasticam tot saeculis ante praescripta in sibi vindicat. 7s Sed quam erudite Δ eleganter Hieronymus ς haereticorum obiectiones, qui ex Apostoli ver i Uxxv bis captiones quascumque possint calumniose admodum aucupantur,refellat, haec accipe: Dicat . u es ih - aliquis: Si dies obseruare non licet, & menses,& tempora, S annos mos quoque sint te crimen in- ad Gai. e. . currimu quartam sabbati obseruantes,¶sceven, εἰ diem Dominicam,& ieiunium Quadragesimae,& Paschae festiuitatem,& Pentecostes laetitiam.& pro varietate regionum diuersa in honore martyrum Umpora constituta. Ad quod qui simpliciter respondebit, licet, non eosdem Iudaicae obseruationis dies esse,quos nostros. Nos enim non Aχymoru Pascha celebramus, sed Resurrectionis Ee Crucismec septem iuxta morem Israel numeramus hebdomadas in Pentecoste , sed Spiritus lamni veneramur aduentum. Et ne inordinata congregatio populi fidem minueret in Q C Christo: propterea dies aliqui constituti sunt, ut in unum omnes pariter veniremus mon quo cele christiant se brior sit dies illa qua conuenimus; sed quoquacumque die conueniendum sit, ex conspectu mu- βω dici obstr tuo laetitia maior oriatur.Qui vero oppositae quaestioni acutius respondere conatur illud affirmat: omnes dies aequales este,nec per parasceven tantum Christunt crucis gi,& die Dominica resurgere, sed semper sanctae Resurrectionis esse diem, te semper eum carne vesci Dominica. Ieiunia autem Se congregationes inter dies propter eos di a viris prudentibus institutos, qui magis saeculo vacant quam De nec postulat,immo nolunt toto in ecclesia vitae suae tempore congresari,& ante humanos amis Deo orationum suarum offerre sacrificitura. Quotus enim qiiii alie i si qui saltem haec pauca. quae statuta sunt,ueI orandi tempora,vel ieiunandi semper exerceatZJ haec N alia Hie--nymus,ut apparet,in sententiam Origenis. At non hi quidem sic cunctis Christianis dies aequa iles esse dixerunt,ut sesta dies non praestet non sestae, sed quod dies,in quatum dies sunt, omnes ab eodem auctore creati eiusdem sint siderationis:tamen quod in aliquibus grandia inciderint diuina mysteria,ex his eosdem reddi celebriores costat: sicut de capis accidit qui cum omnes aeque sint terra, ille tamen nobilior habetur ceteris,in quo magis egregia sunt sata semina, vel plantatae D arbores .Quamobrem certi dies his muneribus diuinitiis illustrati,celebriori cultu peragi debuerunt cum alioqui ob immensam Dei erga mortales largitatem effusam,cum sufficere illi dies praeseripti ad referendas gratias minime vidcantur, omnibus diebus eadem meditari omnes aeque
sed quod spectat ad sensum verborum Apostoli:complures antiquorum,ae praesertim Crim . v v x Viriim,exposuerunt de Iudaeorum festis Apostolum agere:alii ad superstitionem Gentilium rere te n runt, quod Gentiles passim distinctos haberent dies fastos atque nefastos. In quam sentetiam S. 'Augustinus scribens ad Ianuarium i haec alta Non itaque dies obseruamuς,annos,& menses,&te 'pora me audiamus ab Apostolo: Tlineo ne sorte si neca laborauerim in vobis. Eos enim culpat, j . - adleunt Non proficiscar hodie, quia praeposterus dies est, aut quia Luna sic ferturi vel ,prosciscar, ivt prosipera cedant,qa ita se het propositio siderum. Non aga hoc mense commerciu, quia illa stet ea di,.
ronem consentientem ceteris antiquis rerum Ecclesiasticarum tractatoribus. Nec est quis ino Adimis ei. i ueat qonein, quod praetur illa quae ab eodem Paulo Apostolo dicta sunt,idern ipse rursus scribens i pristit ad Romanos sic dicat: Alius iudicat diem inter diem:alius aut iudicat in diem.Jde cibis enim v v pu . ι illic agi manifestissimum est:id enim communi consensione Patres locum illum explicantes affirmantilicet S. Hieronymus contra lovinianum agens,aliter locum illum explicare videatur. Veruiure dicere etiam quisque poterit, Apostolum de aliis quam Iudaeorum sestis elle locutum. Ex his igitur ex lententia Origenis de Hieronymi recitatis,quibus dicitur, Christianos sanctio LXXxVII. res non hanc vel illam ad diuinum cultum prascriptam habere diem, sed cunctis propensitis diuiniim numen venerari: inserri posse videtur,ea potissimum ratione in ecclesia antiquitus institutu, ut dies hebdomadaeoinnes seriae nomine dicerentur. Non enim recens vel a Siluestro Papa pri- l Te in dota. mum huiusmodi est excogitata nomenclatura, quae ab antiquioribus Ecclesiasticis scriptoribus Psraiiς e. i. reperitur usurpata. Nam de Tertullianus k inequenter meminit de quarta & sexta seria. Idemq. m idem donatim: Nobis certe omnis dies .ctia vulgata consecratione celebratur. de alibi': Nos intelligimus, magis sabbatizare vos omni opere seruili semper tabere,& non tantum sei timo quoque die, sed Qua . Eul. I ON. l. Li per
509쪽
. uictori. Qiῖ. per omne tempusqEt Hieronymus ad Algasam,cum dic illud Pauli explieati Nemo uox itidi, ocet in parte diei se stiJ Vt alios, inquit,dies se istos putentialios non scitos mobis enim, qui in Christum credimus resurgentem, iugis&aeterna sestiuitas est.JAccedit his illa ratio, quod ficut Iudeili Paschalem solemnatatem septem diebus. mederes Myina celebrabat, ita Christi Ecclesiae placuit totidem dies alia ratione post Pascha solemniter agere,eamque ob causam eos serias dicere; quarum quoniam prima erat ipsa festiuitas Paschae, quae inox sequitur, secunda, deinceps cet radi numerarentur codem ordine. At quoniam ut dictum est quolibet die primo,quem Dominicuappellandum elle maiores censucrunt,eamdem Christi reuir rectionis memoriam singulis agendam hebdomadis statuerunt: inde factum est etiam,viscut in prima Resurrectionis hebdomada dies singuli seriae nomine dicebantur, ita sequentibus singulis hebdomadis quod eadem repetita solemnitas videretur,eodem quoque modo ceteri hebdomadae dies etiam seriar dicerentur, cum praesertim Fideles horrerent eosdem a diis Getium nominare,vel Iudaico more a fabbato prima, secundam sabbati, de sic deinceps nomen deducere. . Verum quoniam prima seria,eademque praecipua,preclarissimis insignita mysteriis dies Dominica meruit nuncupari:idque cum factu in reperiatur Apostolorum temporibus vi superius dictum est non ab aliis quam ab ipsis fuisse statutum,atque seruari madatum,omnes qui mente valeant,dicturos putamus.Actum est superius de dici Dominici praerogativis, quaru in Synodo co- . . ram Theophilo sexto Antiochenae Ecclesiae Episeopo sex a sanctis patribus sunt recensitae. Attige-ς O g in P runt ex his aliquas Origenes Athanasius 4, Hilarius φ, Basilius i , Hieronymus gi a S. ἡ 'Albinis. lis Augustino h etiam multae collectae legunturi sed & s. Leo ceteris locupletius de eius diei sacra illud MMihi:, mentis ad Dioscor uin stribit diemque Sextae Synodi adiecti canones . Nec dicere pretermitti omnia tradita mus triplici nomine eamdem primam diem dictam reperirimam non tantum eam dixere maio
sui Vbi res Dominicam,vtpote quia de ea illud praedietum videtur: Haec dies,quam fecit Dominus sed de aeri t. h., bac Mil e in nominati crediem panis,alij diem lucis. Sed cur fuerit his tribus nominibus insignita su s Bisianis. a. sius explicat sancius Ioannes i Chrysostomus: bis modo in his non immor dum. Praeter tot narrho. iam fi n. antiqua de eius diei cultu monumenta,est dica non Magni Nicaeni Concilii Sanctus Augustis Hio. in epist. nus H, qui eiusmodi obseruationem diei ab Apostolis institutam amrmat,de eiusdeni cultu lis es, . h. - π zDominicum ergo diem Apostoli de Apollolici viri ideo religiosa sole limitate habendum es
ii d.' Em, ' se sanxeruiu quia in eo. in Redemptor noster a mortuis resurrexit; quique ideo Dominica a P i tati e in .s i. pcllatur, ut in eo terrenis operibus vcl mundi illecebris abstinentes, tantum diuinis cultibus ser- cap. . utamus. J3c post multa de eiusdem diei insignibus addit: Ac ideo sancti doctores Ecclesiae decreueh Sc t. syη' - runt omnem gloriam ludaici sabbatismi in illam transferre, ut quod resi in figura, nos celebrare-ς ' mus in veritate. Observemus ergo diem Dominicum fratres, de sanctificemus illum, sicut antiusi Cli ostia. d. praeceptu est de sabbato,dicente legislatore: A vesper usque ad vesperam celebrabitis sabbata vexesurre homi l. s. itra. Videamus ne otium nostrum vanum sit; sed a vespera diei sabbativsque ad vesperam Domini Nicem ed. iii dici, sequestratia rurali opere, S ab omni negotio, solo diuino cultui vacemus. Veniat ergo, ' , cuicumque possibile sit, ad vespertinam atque noctii mam celebrationem. & Oret ibi in conuenta, 'r' ecclesiae pro peccatis suis Deia. Qui vero hoc no possit,faltem in dorno sua oret, de non neget Deo soluere votum,ac reddere pensum seruitutis.In die vero itullus se a sacrarum Millarum celebratione separet; neque ciuis domi remaneat,ceteris ad ecclesiam pergentibus; neque ait venatione se
occupet Jhaec & alia de eius diei cultu Augustinus. LYYYix. Quod vero primum dicit,ea die Missas audiendasmon tam Augi istini sententiam quam comn e Abhaia , inui in totius Ecclesiae esum secuta, hoc ipsum monuit Synodus Apamensis Q. De vigiliis noete s. Dbvii. ... Dominicae celebrandis extat canon Concilii Matisconensis P, iiecnon nuper citatus canon in a o bis M. Ati Pendice ad Se tam Synodum ', quo etiam iubetur ut ea die Oblationes more maiorum offerani lieni .ean. 1 tur in ecclesia. Sed non res est recens introducta:quandoquidem de Cyprianus inuehitur in mulier Coaeil. Mati rem diuitem,quae sine oblatione eadem die ad ecclesiam conuetur et, lic dicens Locuples & diues 'minicum celebrare te credis,quae corbonam omnino non respicis;quae in Dominicua tota. ' ΑΔ sino se fisicio venis que partem de sacrifici quod pauper Obtulit, sunt is 3Jhic ipse:& licet alio seu, 'Cnrita osteri se Dominicum alii accie iendum putent, nempe pro ipso sacrificio,tamen illud die Dominica pu-ec eleemos. blico conuentu celebrari solitum,alibi di ximus. Eadem est querela Augustini , dicentis in diuis Aug.de temp. tes: Oblationes, quae in altario consecrentur,offerte. Erubescere debet homo idoneus, si de aliena, tuis isti ., bl ti0 λς'Qmauimcauerit. Est Ecde his Paulini ad plebem pia ad inodum exhortatio, dein relir glosim officium Oimitetes iusta obiurgatio. Sed de collectis de oblationibus dictum est superius. hae e fatis de his quae ad diem Dominicam spectant,quam ex septem ceteris festam nouimus;licet olim ut dictu in est in Oriente de dies sabbati etiam seriaretur. XC. In eos vero qui seriam quintam ab ite operatione agerent,Augusti mis vehementer inue iu ARL- dem, hitur,dicens: Et quia audiuimus,quod aliquos viros vel mulieres ita dia lus circumueniat, ut ς quinta seria nec vita opera faciant,nec mulieres lanislatum: coram Deo di sanctis Angelis eius coco q-in ψ testainur, quia quicumque hoc obseruare voluerint, nisi per prolixam S. duram pcxuitentiam tale lacrilegium emendauerint, ubi arsurus est diabolus,ibi & ipsi damnandi sunt. Illi enim infelices N iniseri, qui inhonorem Iouis in quinta seria opera non faciunt,non dubito quia ipsa opera die D nico facere non erubescunt,nec metuunt. Et loquoscuque tales esse cognoueritis, durissime castigate. Et si emedari noluerint, nec ad colloquiu, nec ad conuiuiu vestrii eos venire permittite Si vero ad vos pertinent, et flagellis caedite; ut vel plagam corporis timeant, qui de animae suae salute non cogitant. Nos enim, fratres carissimi,cogitantes periculum vestrum, paterna vos solicitudine admonemus .lhucusque Augustinus:quibus videas, quanta v igilantia intenderint Patres ne in se ...i riationem dieram aliqua irreperet superstitio. His enim similia scripsit S. Gregorius x aduer, rL.M. se ς qua diem sabbati aestue ac mininicum seriarent,ipsumque Dominicum ludaice celebr citiis. Icnt, quod Olim vetuerat eciam Concilium Laodicen y. Ebionaeos eius erroris redargutos este,
510쪽
quod aeqtie sabbatum ac diem Dominicum colerent, testatur Eusebius ' at de his superius , ubi actum eii de ieiunio sabbati, susus dictum. XCI. Sed ut summatim de ceteris Ecclesiae diebus sestis agamus:eadem sane ratione qua Apost si ea seruanda instituerunt,qui iisdem succellerunt Apostolici viri, reliqua quae sunt pUnca supcr- M isti M.
addita festa introduxerunt,ac posteris tradiderunt. Augustinus enim scribenS contra Fauitum , , haee addit Ea quippe anniuersarie tu Ecclesia celebrantur, quae insignit Cr excellentia certis , Auxu. diebus facta sunt ; ut eorum necessariam salubremque memoriam festiuitas concelebrata custo- Fausta ba i. o. diat.lde alibi M: Beneficiorum Dei solemnitatibus,sestis,&diebus statutis dicamus sacramus alie ri. memoriam, ne volumine temporum ingrata subrepat obliui JHac, inquam, ratione & festa Na Ciuic talis Domini, Epiphaniorum,necnon Ascensonis celebranda in Ecclesia, sunt salubriter introdu- cta. Sed quonam tempore haec accesserini,haud tutum est definiremis qui certam fidem adhibendam ei se Dutarit illis Apostolicis institutis, quae Clementis nomine vulgata habentur. In his d d Clem.Const. enim de dictis tribus hisce festiuitatibus habetur mentio,tamquam suerint ab Apostolis insitu MM 3.ος G:quod & pie credendum est. nam quo tempore ceterae festiuitates agi cs perint, aliqua est mento ' ria:de his autem antiquioribus atque praeclarioribus nullum inuenitur institutionis exordiu. Certe veteres sancti Patres,qui his diebus homilias ad populum habuerunt,de his sellis ut de re antiquisti ina locuti sunt. VCIII'aulinus ς, qui temporibus Theodosj senioris claruit,ea a Deo accepta,nempe diuinitus in- .stituta esse,iestatur his versibuS: Nais. S. Fela E IO Hlut cadum stellis, ut storibus arva, m. Temporibusque annos Domnus sic ipse diebuι Tempora distinxit filiis,utpgra diu νnis
Ingenia obsequhs sustem discrimine ficto
TU interuallum reduces sost mnia voto Sancta libenter agant. J haec Paulinus.
Qui etiam ibidem relegens sacra festa quae suo tempore in Ecclesia agebantur, non tantum nuper diciorum meminit, sed etiam natalitiorum sanctorum martyrum, de quibus paulo inserius pax di faetiis, di cis acturi sumus. Sed quod illa a Domino instituta dicit in eum sensum accipiendum est: Deus il huiuin Decalogo lege in praescriptam dedit,qua festos dies iliberet coli,eosque illos esse postea declarauit quibus maxima quaedam ipse contulisset in Hebrsum populum beneficia:quae ne memoria exciderent, mille aliis monumetis in mentibus vOIuit esse fixa cum vero post ca longe maiora per Filium suum in hunc mundum missum, uniuerso humano generi elargitus est dona, di immuta addidit beneficia; r non videretur ab eo pariter cile statutu ui,vicorum memoria aeque solemniter celebritate anniuersaria coleretur Neminem enim haec adeo perspicua negaturum putamus, nisi qui omnis prorsus a Deo inditae homini rationis est expers: cum praesertim ut pluribus dictu es illa priora, norum quae postea contigerunt, typum gererent: sicque ea etiam ratione, illa ire legitima sempiterna praedicta essent quod licet typice alio uando de ad i. mpus illa, postea vero secundum veritatem forent ab omnibus perpetuo celebranda. Quod vero spectat ad sesta sanctorum,quae a maioribus diei natalitia consueuerunt: etsi haec Atigerimus,quoniam tamen id in praesentiarii a nobis exigit ratio argumenti, de iisdem hic
paucis agendum putamus. Non negligenda in primis omnino videntur quae de his apud Clementem t scripta leguntur, manat se haec lcilicet ex Apostolicis institutis; cum antiquae traditioni de canctorum natalitiis celebrandis complures antiquissimi scriptores adstipulentur. Nemo certe,ni sansi Apostolorum auctoritate, in tantam in noua Ecclesia absque ullo diuinae Scripturae exemplo ctorum rea, irini ucere praesumpsissetuaeq; rursum ab uniuersali Ecclesia recepta est et, nisi id omnes ex Apo- tam ex Apostolica traditione manasse nouissent.Quonam pacto,quaeso cum nondum anni centum ab Aposto notica insitulorum temporibus laps essent, tum ad illud tempus ui perstites adhuc fuissent nonnulli Apostolo tibi . rum discipuli, Ecclesia g Smyrnensis, scripta epistola non tantum ad Ecclesiam Philomitii, sed e Apud Eureta omnes Catholicos Christianos ubique gentium, egregie libereque profiteretur se propediem l . c. H. celebraturam diem festum martyrii Polycarpi solemni celebritate, nimirum cum cessaret dira persecutionis rabies; nisi Apostolorum auctoritate id iure, sancte, pieque facere licuissese Sed reddamus quo haec planiora fiant eius epistolae verba, quae sunt huiusmodi, post enarratum martyrium Polycarpi: Nos postea ossa eius, potiora lapillis pretiosis, auroque puriora, cineribus selecta eo loco reposuimus, qui illis erat decorus consentaneusque: ubi sane nobis in unum aliquando coactis, Dominus praestabit, ut celebrem eius martyrii diem, instar natalis se-sti,cum exultatione & gaudio quantum seri potest maximo recolamus: idque cum ad martyrum
memoriam,qui antea tale certamen consecerunt,tum ad eorum exercitationem, menti'; ad tale
constantiae praeparationem qui postea Christum eo genere mortis i S uc consessuri sinu lim ibi. . i iii. Ex his quidem tum maioram de ea re traditio declaratur,tum etiam quae apud Clementem in 'haec verba leguntur,pmbata magis ac magis redduntur: In die inquit auctor Stephani protomar . . , 4, tyris quiescant,& reliquorum sanctorum martyrum,qui Christum propriae vitae anteposuerunt. Confirmant haec etiam quae Origenes,qui sequenti saeculo vixit nepe sub Seuero, sua in Matthaeu μ' homilia h de infantibus Innocentibus martyribus ait: Bene δά fm volutatem Dei eori in memo , osilio . i. riam sancti Patres celebrari mandarunt sempiternam in Ecclesiis, veluti pro Domino morien- in Matiliatium.JId ipsum est quod dicit Tettullianus ex antiqua maiorum traditione: Pro natalitiis an- i Tere de eotorunua die facimus. 'per natalitia dies obitus sanctorum intelligi, nuper citatus Origenis locus fa- tis expresse signineat. His addimus celebrem Cyyriani locum in epistola ad Clerum Cartha- Ip ginensem,qua admonuit,ut dies eoru qui martyrio morte oppeterent, Ecclesiasticis tabulis adnotarent,quocoru memorias celebrare possent .sent haec eius verba: Deniq; & dies eoru ,ub.excedul