장음표시 사용
141쪽
GEORGII OB RECTI J C. Eui in defensione adversarium mutilat, velinterficis, nec de expenses, nec de usio damno tenetur. Occiso, se non Defensori damnum datum es imputandum. Defensor non tucurrit famamfracta pacinXPLICAT is defensionis tribus prioribus causis. F is Cicnte nimirum materiali & formali: sequitur ut de ejus fine de effectibus agamus. Sicut autem unius actus, ex rhomae Aquinatis icntentia, duo possunt esse fines: unus ex intentione ipsius agentis: alter pI aeter intcntioncm c jusdem : ita etiam defensionis nobis duo videntur 2. eis e fines. Primus & principalis Defensoris finis est tui cla
Ly.D.deIU. Mur.in ver ob tutelam : quia iccirco vim atquc injuriam propulsat, ut se, suos, & sua tueatur d. s.lue, σdiximus -- p .capta. 293. Dum Cnim alter me, vel nacob, vcl mea per vim& injuriam invadit: ego in id, dictante & iubente natu Ia, praecipue incumbo, haecque principali, mea est intentio, ut me, m OS,&mea, contra vim & injuriam alterius tuear atque defen-3. dam. At finis praeter agentis seu Defensoris intentionem est occisio aggres loris. Dum enim Dclensor animadvertit, ic non aliter vitam suam tueri posse, quam ut aggrcisorem interficiat.' jam praeter i latentioncm primam, eo suam defensionem dirigit, ut in vad cntem occidat.
Ex quo a Scliolasticis movetur quaestio: Si quis re arma
ta manu & tanta vi invadit, ut metuas nisi alterum interficias, ne mortem evadere possis, an ne tum eo animo eaque intentione te defendere
possis, ut aggressorem occidas Z
. Et qui dona I homas Aquinas, Cajetanus, Turre cremata, Franciscus Victorial Abulcnsis opinantur, non licere Defensori ita se tueri, ut occisionem, tanquam necessarium defensionas medium, sibi proponat: quia tum hic actus a malo occisionis fine malus. de ita illicitus esse videtur not. Par .Pimselaeintram. e
142쪽
DE DEFENs Io. NEC EssΑR. CA P. u. I3Ide injurio damno dat. cap. I. qirae i. s.concta . vers.creta hanc quasionem. At contrarium statuunt Dominicus a Solo, Sylvester, de saluteste Mn elae aeq.f. conta s. vers.partem si mantem. Et recte: quia utique omni jure vim vi reppellere licet de quo supra cap. I. O . Et hoc a natura omnibus animantibus, ctiam ratione carentibus, est tributum : ut se,& vitam suam defendant, d. cap. r.& 4. Itaque si occisio est medium, sine quo ad Conservationem vitae quis pervcnire nequit: quin illo uti quis possit, non est dubitandum. Si enim re latro per vim invadit, non peccare videris, si in ea parte corporis cum laedere cupis, qua l.zba salvus evadere possis : quando non occurrit melior evadendi modus: quia hoc modo. natura iubente, te defendist & ita illud medium eligis, quod ad finem descii sic nis,ncm pCadialute in tuae vitae, pertinet. & quia si ita te non defendis, vitam tuam negligis, qua in re non leviter peccas, ut ostendimu usiri cap. r. Nec lanc ficti potest, ut Defensor, qui ob metum necis, & vitae periculum cst alienu, a mente Iuxt. l. h.re constit ima δ. in verb)Fdcum humana fragili C. taut remm fac. p . curioso & subtiliter perser aripollit, an tua intentio in occisionem, ut finem, an vero in pro . priae vitae conservationem dirigatur: sed ei omnino sitfficit: ut quocunque modo se in culpate defendere potest, ne id intcr-
mittat. Et propterea cum hoc & ratio do istis,&ne
cessitas barbaris, & mos gentibus, dc feris natura ipsa praescripsit, ut omnem semper UIm, quac-que Ope possent, a corpore, a capite, vita sua
. propulsarent, ut Cicero Milone ait, cum, inquam, omni
jure vim vi, etiam cum caede alterius repellere li
ceat de quos pia dictum cap. I. ct : certe occisione, prohibitum conservandae vitae medium, nemo vocare debet: Et haec de fine defensionis. Effectus defensionis alius est principalis, alius accidentarius. 6. Principalis est, qui ex intentione agentis seu Defensoris per se 7.
143쪽
oritur: ut est salus proprii corporis: item salus aliorum,& rerum nostrarum. Dcsensor enim principaliter hoc agit, ut se, suos,&ia, contrarim&injuriam alterius tueatur. At acciden rarius defensionis effectus est occisio alterius. Defensor cnim per corpus vitamque suam tueri cupit: at dum in hoc occupatur, interdum accidit, ut aggrestorem suum intcrficiat: quod an illi concellum sit, paulo ante pluribus explicavimus. hoc autem secundo de nsionis essema oritur tertius. Qui enim indefensione adversarium mutilat, vel interficat: nec de expensis nec de ullo damno occisi h credibus tenetur, Cra-e con .I .u. II. l. I, cst Hot .in repetu siquandos. g. o. n I . C. undem. quia quod fecit, jure fecit; cum defensio omni jure sit per- milia, diximu upra cap. I. o o. Nemini autem facit injuriam, vel clamnum, qui suo jure utitur. & iuris execurio non habet injuriam Inu Π.D. HRJcte.cum Ecclesia . in e Amon. oeismm, potess. Ex quo occisio potius, quam Defensori, damnum datum est imputandum l. I merces as 3.culpa D. Locait: quia Defensor nullum delictum, scelus, crimen vel maleficium comini sit sic Ral in I.data opera II. nu. C.de his quiace sto C. ct Mars Lm cI.Qρσ rforatust dictorum C. L. me desicam ct La 3 C. AEL Cornet desicar.confra, c. non est antiquitatis, c. cum homo,e. shomiscium M.q.f. &quia aggressor a seipso potius occisus videtur, per Munnam Panormiamin c. Curici de vita cthonest. Curis. Aga. o non Masard. deprobation. volo .conclusia rao.n'. Lo Z.
.. yyxμβὰ 'nsionis inis est, quod Defensor non in cur
rat poenam fraste pacis: sive haec poena legalis sit, sive conven-ic nal Is, Paras conse ro .ntia.con IIo K n'υ. tib. . se Schraden de αHudeari se .cap. .n. mitem quod nec donatarius, ob sui defenionem donatorem interficiens,re donata privari possit D.Frinac C sam inrepetiuit.nus. C. de revocanae donation. quia defensio
s .Abbat.me. r.n a. Inde homicid. Et propterea nullam poenam
144쪽
r. divae defensioni repugnent. a. 'Matuor modis nonservatur inculpata tutela. Primus es, squis altera minanti, o adsiecum gladio venienti, sine neccessariaca sese oppouit. 3. . myusprimi modi adducuntur exempti. s. Hoc casu qui provocantem interfecit, es puniendus. o. Alier modus est si vis ct injuriasne armis insertur, at armis r pellitur. T. I. Exempla hujus modi. s. Improbanda illarum opinio, qui opinantur pugnos armu propyLsuriposse.
Io. II. Excrpruntur duo casius.
Ia. Exemplum quo pugnispercussu , alterum interficere potes. 13. Tertim modus es, squis graviora vulnere,vel etiam cum caede alterius vim propulset, qui leviori plaga, vel e cari eam repellere potuit. I . U. Exempla hujus modi. ro. Secundo se tertio modo, qui inculpatam tutelam non servat, arbitrisIudicis est puniendus. II. Rationes cur hisce duobus modis nonpoena ordinaria homicidii, sed
extraordinaria locum habeat. . Iι. Sententia Aristotelisdehaere. I s. o. Sententia Francisci Are mi
a . Auartus modus es,siquis cessante ossensione, adhuc astor per vim
145쪽
Lo- ex constitution. Carolinis araic. I a. In hoc modo defensio in vindictam mutatur.
Hoc eaqu Decius se alii Desenserem homicidii teneri dicunt. Aequius est, ut vi hoc quarto modo idemstituamus,' quod in modo secundo it tertio. Diversa e ratio inter Dominos o Praeceptores corrigentes, o imur idos, quis defendunt. X hoc capite melius ea, quae superius explicata sunt, percipientur: quia contraria juxta se posita magis elucescunt. Repugnat autem defensioni, si quis mo-dcrationc in culpatae tutelae egreditur. hoc est, si non
in culpate vim atquc mjuria in propulsat: quia tum id agit, quod defensioni advertatur. a. Et hoc quatuor praecipue fit modis: Primus est, si quis alteriminanti, & ad se cum gladio venienti, sine necessaria causa se opponit. Si quis enim stat pro foribus tuis, & minantem ac ad se progredientem adversarium occlusa jantia arcere potest: at mavult adversarium opperiri, & illi coram resis cree sane modum defensionis excedit: quia te illi opponit, cui se opponere non fuit opus: & quia illius vim propulsat, quam o Ccluso ostio A. vitare potuit. Eodem modo si quis exaedibus suis videt adversarium sibi minantem, aut se ad c crtamen provocantem: si ex aedibus in illum lapides jacit, vel si cum illo digladiatur, certe iterum ultra modum se defendit: quia cum verbis tantum fuerit laei us, facto se illi opponit: & quia cum septis aedium suarum defenderetur, haec sine necessaria caula egressus, vim alterius pro- s. pulsat not.Donesi.LI.n' o. Cunde vi. Et propterea hoc casu qui Evocantem interfecit, arbitrio judicis puniri debet: quia revera nullam vim sensit, scd quam passus est, si biipsi accersivit: de quia sine justa causa alterum occidit. c. Alter modus, quo non servatur in culpata tutela, est: si vis &injuria sine armis infertur, at armis repellitur. Si quis enim te pugnis invadit, non debes illi gladio,vel alio teli genere resistere perbosi in LLI.in verb.moderamine C. IInde vi, osac. ιμδ. m l.yg.
146쪽
DE DEFENs Io. NECESSAR. CAP. I . I33 eum igitur D.de vi o viarm. Exempli causa,inter Titium&Sem - promum, homines vitae conditione, aetate, dc animi atque corporis viribus pares, orta est rixa: in qua primum Titius adversus inermem manum Icvavit, eumque percutete voluit. At Scmpronius, ut han C pulsationem averteret, non manu vacua, sed
manu gladio, vel alio teli genore armata, Titium invadit,&transfigit. Certe hoc ipso Sempronius modum de sensionis excedit : quia pugno laesus, gladio se defendit: cum vicissim manu se facile defenδere potucrit. Sic etiam si Titius vir robustus 1.& fortis, Sempronium virum robustiorem & fortiorem pugno aggreditur: non issi, et Sempronius gladio resiliere: quia etiam sine gladio facile hanc vim . anu ropcllere potest. Sunt qui- 9. dem nonnulli qui opinantur pugnos armis propulsari poisse: at
minus julte ira lentiant. Cum enim per pugno, vita regulariter non vocetur in discrimen: Cert C qui pugno, gladio, vel alio icti genere removet: is aut ultionis culpam incurrit: aut defensionis limites egreditur: quia justus mortis & vulnerum metus abest: θ magis iniuria vindicari, quam Corpusdefendi videtur. Qua de causa in cons brutionibus poenalib. Caroli V. artic. I AO.rC-quiruntur Todlicsrclva m oderivchr. Excipimus duos calus: Primus est, si alter qui pugnis pere utitur, gladium, vcl hasbam, vel aliud tςlum in eum finem op.
ponit, ut tantum caucat, ne verberetur: alter vero nihilominus
pugnis insist it& cedit. Sane si tum pugnis caesus gladio vel ha sta, audacem& lcmerarium aggresIorem ferit, jurc fecisse videtur: quia illum scri qui cuspide gladii, Vel hastae, monitus, rece de re noluit.&quia illum serit, qui vim fecit: quia denique jam
vi alterius impulius, non immerito se ipsum quocunque modo tuetur. Nec ad rem facit, quod alter sit inermis, alter vero ammatuS: quia nemo inermem coegit, ut armatum aggred cretur,& pugnis percuteret: inque illius tela caeco furore irrueret: &quia aggrestor temerario magis corporis objectu, quam defensori is alterius ictis, laesus atque ostcnsus intelligitur exsententia
147쪽
becillo corpore cst praeditus, a juvene, vel viro robulto pugnis ceditur: vel si quis manu tam rubustus est, ut pugno quemCun-uue interficere possit: ut quidam Perusinus tu ille dicitur, qui unico pu no in capite, Z homines, & boves intcrficere potuit,
teste me enbec.d.consiLU Q. fr. versse si adversarius vol. I.8Tum enim cedentem pugnis, recte quis armis repcllit: quia eo res devenit, ut luc sic aliter tueri non possit d.lscienti s. g. sui cum aliter D Ad L. quit. 9 not. U.inae I .n'G. C. IInde vi. Ideoque tum armata debentio, non immerito pro iusta habetur: & conse quenter talis armatus De senior, poena homi Cidii non tenetur: quia vim illatam eo modo propuli mit, quo potuit. Jure autem hoc evenit, ut quod quisque ob tutelam corpori S lui fecerit, )ure fecisse existimetur I.L.vim vi D. devictviarm. Exempli cauba. Titius homo audax atque ferox, ali-
quando inermis Sempronium, gladio armatum invasit, eumque proprio gladio adempto, gravitcr vulneravit. Postea hic Titius rurius inermis Maevium, co viribus inferiorem, pugnis invalitatque percussit. Ccric si tum Maevius in Titium gladium strinaxit, cumque interfecit, non intelligitur vim excessit Te t quia quicquid fecit, gravioris periculi, Vci mortis sibi impendentis metu fecisse videtur. Non immerito cnim metuit, ne idem sibi, quod Sempronio eveniret: neve proprio suo gladio, vel vulne
raretur, vel occideretur. Ex propxςrς Si quis nos pugno
Detit non statim eum nobis adoriri, percutere,
148쪽
ulterius progωdiatur: & vel suis quibus munitus
est, vel alienis armis, undecunque arreptis , Vel nostris etiam armis per vim extortis, magno impetu nos in Vadat, Vulneret, atque etiam interfi
ciat, o not. Valent. Hol M in commentar.ad L. Cornet de Sicari cap. .n rass. Et haec de secundo modo. rtius modus, quo moderatio inculpatae tutelae exceditur, II. est: si quis graviori vulnere, vel etiam cum caede alterius vim propulsat: qui leviori plaga, vel sine caede eam repellere potuit: quia utique tum vim propulsando de se defendendo plus facit. quam oportet. Nam si quis te levi baculo percutiti tu vero ha sta, vel gladio ictus non avertis: sed percutientcm in capite graviter vulneras, vel omnino interficis r certe vim passam longe excedis: quia ultra offensionem propulsationem intendis. Sic is
etiam si puer aliquis, vel mulier, te fuste percutit: tu ira incensius gladium arripis, & hoc vim illatam propulsas: puerumque, vel mulierem occidis: iterum vim passam longe excedis: quia horum offensionem vel negligere, vel eam sine gladio atque c de repellere facile potuisti. Secundo autem & hoc tertio modo,is qui moderamen inculpat si tutelς non servavit,non poena homiCidii, sed citra mortem arbitriojudicis puniri debet: quia ab initio juste egit: & quia alterius vis, insequenti injustae adtioni, causam dedit. Non enim xy. incipit qui per iram resistit, sed qui provocavit: quia ille est princeps Culpae, a quo incipit malitia Bal consi I .n .lib. a. ctoa vet. consi a.n Ia.bb.I. &quia provocato difficile fuit iracundiae calorem comprimere L adulteriumss. g.Imperator D. AdLJul. de
adulter. Quid ita Quia ira vix consilium admittit: & quia primos animi motus vix aliquis in sua manu habet: quia dcnique, juxta Senecam, difficile est, injuriam convenire cum patientia. Iracundia enim se cieretro Marcella,consilio & rationi est con traria: & oscut vult Ennitu, initium est insaniae: adeo ut iratus asurioso, solo tempore differat: quemadmodum Plutarch. in M. Diuitiam by Corale
149쪽
Catone his vel bis expressit: ὀργιζομενον εν aio τοῦ μιανομενου. χ ονω διαφέρειν. Et propterea irritati animi merito habetur ratio Lquι cum mavor I . Ssibbertus D.debon.tibertor. Nam inconsultus calor dolo Caret I.f.q ri D.MSC. VULSc consequenter caret propria criminis nota: quia utillum crimen sine dolo est L1.3.r. D. Ad L. Cornec de sicanit. Unde Aristoteles lib. s. Ethic. cap. 3. QuHra, ait, aut alia
animi perturbatione incitati nocent ac delinquunt: faciunt illi quidem injuriam: sed tamen non sunt iccirco in)usti, vel improbi habendi.
Cui consentit Cicerobb.I. Wri. Sed in omni li)justitia, ait,
permultum interest: utrum perturbatione aliqua animi, quae plerunque brevis est, & ad tempus, an consulto &cogitatὁ fiat injuriae Leviora enim sunt ea, quae repentino aliquo motu accidunt: quam ea, quae meditata & praeparata in
feruntur. Unde quoq; Francise. Mei .consi So.notabiliterate.
Etiamsi excessit modum defensionis ex certa scientia, & animo occidendi, perturbato tamen, &concitato per offensionem sibi factam: non debet puniri de toto delicto, sed de excessu duntaxat. Et sic mitiganda est poena: quasi videatur esse in culpa potius, quam in dolo : vel saltem, quod est verius, in minori dolo. Quod veri de- linquitur per iram, non proprie dolose & ex animo faetiim dicitur textisorab.in l. i. g. quaripotes D. Ad SC.
150쪽
cussus, ait, ex interVallo non possit percutere: si tamen insecutus percutientem vulnerat: non punitur de dolo, sed de culpa : quia propter calorem iracundiae minuitur deliberatio intellectus
excuset dolum, quando furor & ira habent initium ab aetii non licito: quando tamen causa su- roris, o qua delinquo, habet initium 1 justa de sensione, quae in aliquo permittatur: excessus non punitur pro toto,sed pro tanto,Vel tanquam minor dolus, vel tanquam culpa. Et sic, idem
Aretin. concluditur eX praemissis, & maxime ex
hac ultima singulari doctrina: quod inquisitus iste non potest decapitari,neque puniri tanquam dolose occidens: vel etiamsi in aliquo esset dolus, non nisi de excessu, qui minor est dolus&proximior culpae, quando fit irae & commotionis impetu: δειertio modo. Quartus modus, quo quis moderationem inCulpatae tutelae excedit est, si quis celsante ostensione, adhuc alteri per vim insistit.Veluti si quis aggressorem suum ccdentem ac effugientem persequitur& interlicit: quia hi C se non defcndit, scd vindicat atque ulciscitur. Cessante enim vi, ipse adhuc vim facit, de quo supra .M. S.ossensioneautem cessante. st hoc est quod in Constituation. Carolinis artic. 142. vers obcrabir mesbet dicitur, dast dee