장음표시 사용
241쪽
euasionem inducere exoptamus , tanquamcxemplar volentes in imaginem contemplati, etsi interim ratio naturae ambiguae ductu paulatim transferat imaginem in intelle chum verum. Qui sane idem est atque illa quae ver Zintelliguntur vereque sunt & omnium prima. Ex quibus facile patet, Mentem superiorem, quae in patria quondam sua impartilis fuit,
iuxta Platonicos, nunc rationem subire nonnihil diuisibilem : & quae quondam fuit cognitio pura, simplex , determinata, nunc faetam umbratilem , confusaneam, & determinationis indigam, vel cuiusdam excitamenti potius per sensum & rationem. Hinc apparet Mentem speciem uniuersalem hominis , etiam ipso absente homine,rem cinere & conssiderare, non quatenus ab ipsis singulis habet hominum p rsonis: nam tunc particularis esset; sed quatenus nunc umbratilis , confusanea & determinationis indiga uniuersalis est. Arist. duas asserit habere animam nostram vites, agentem unam, alteram
vero caesacem. Agens est, quae species agit uniuersales. Capax quae eas capit ab agento conceptas. Quando igitur phantasia in se hominis huius,ut Socratis, hoc tale simulachrum considerat. mor lumen virtutis illius agentissimulachrum illud pulsat , non aliter quam Solis radius aquam. Atque ut radius hic So Ea ab aqua Dercussus in oppositum parietem ,
242쪽
mulum rata lumen ipsum virtutis agentis pulsat particulare simulac inurn hominis phantasia conceptum, atque ex eo simulachro in vim intellectus capacem reflexum, in hac ipsa inde speciem refert, sed hominis naturam singulis aeque communem,ubi species illa uni, uersalis est.
Hinc manifestum est, quo pacto sit unum ex illa specie, & intellectu . Quippe circulusi le inde natus, splendidus ac tremulus, parieti non satis unitur, quia splendoris illius &parietis est nimium diuersa natura. At si in speculum inciderit, arctius unietur. Tandem si in lumen solis idem redierit, unde radius ille demissus fuerat, qui splendidum circulum procrcauerat, prorsus in unum coibit. Quid autem illa species cst apud Peripateticos, quam peperit Intellectus, nisi scintilla quaedam simulachri illius, quod a rebus collegerat phan; alia, tum virtutis illius agentis,
per quam Mens illa peperit 3 Qn id autemia ostraim qns est, nisi scintilla quaedam mentis superioris 2 Ergo species illa ita nostrae menti infunditur, ut scintilla rerum scintillae inentis superioris&ivi circulus ille splendidus Solis lumii, cuius radio suerat procreatus. Qua propter er mente atque specie ita fit unum, ruto duabus scintillis una communis flamma si- uc duarum candelarum radiis vruam lumen,
siue ex circulo illo splendido& lumine solis,
243쪽
saeuitati imponam, notandum inter Deum ae Materiam tria entium genera intercedere,
nempe Res Intelligibiles propria appellatio. ne, Res Intellectuales siue Intellectus paraticipes,& Res obiectas: quae quam qua id a plerisque cum rebus intelligibilibus confundanis tur,in Intellectu habent se potius per modum
magis minusue communem. Omnes enim re
Intelligibiles sub obiectarum rerum ambitu comprehenduntur. At non obiqetum
quodlibet intellectu est perceptibile sub ratione qua intellectus existit. Quin etiam in ipse intellectu, si a ceu ratius loqui voles,res omnia
Intelligibilis siue Idea a subie isto distinguitura
in cuius gremio delitescit . quamuis , iuxta Platonicos notiones sensibit tum rerum solae, nuper editae vel ab anima conquisiit Ba rebus sensibilibus separentur. Notiones vero intelligibiles in potentiam Ra ionalem ab intellectu transmisias unum quodammodo cum rebus intelligibilibus ipsiis esse constituant. Eni Intellectuale (ut ex Plotini verbis elicitur ) omne id esse concipimus,quod sit Intellectus atque intelligentiae particeps,ex forma intellectus formationem obtinens, sub eius dem acta vitam atque essentiam. Vnde dc intelligentiam Plotinus nominat Actum re Eexum essentiae vivae a bono dependentis, conatuque eiusmodi quaerentis te simul ta caut in sui.
244쪽
ris, uti Plotinus in formis supremis & madii me abstractis solet, ad intelligratiam natu ramque intellectoralem velut motor existit , natura prior atque antiquior verum s a re bus iton nihil separaueris , secundum accepsonem propriam, pulethte omnem Ideae rationem tibi ob oculos atque in animo constitueris, quae nihil sit aliud, quam tarma formheffeci licis interior, sc unita tamen formae principi atque intelligibili rei,uti Solis lumen luci ipsi ; ac tantum per modum vel ordinem , quendarii differens in ea di maiiatio ire, quae fitil rebus intelligibilibus in intellectum. Apte itaque comparabis rem intelligibilem soli , & cauta effectricis superioris nomine desinabis et Intellectum vero velut orbem elementarem , atque Solaris radi j receptaculurn appellamus et ideam denique , velut instrumentariam formam atque effectricem secundariarn, in So aris luminis latione statuimus,
ut nihil sit aliud, quam rei intelligibilis emanatio in intellectum. Vel si ad Ideas quoqud
ignobiliores te conuerteris , radiorum specierumque deduxus a re perceptibili ad cuiusuis percipientis animet sensum : ita enim & passiuas notiones sub diuisionis ambitu comprehendes,3 mediam optimc collocaueris rationalem animam inter obiecta sensibilia atque intelligibilia omnia cognitionis extrema.
245쪽
Rationali facultate conJderatio.
RATION ALIS anima 1 mente diis
uina fit, & iungitur corpori, atque inter mentem & corpus obtinet medium. Si solum haereret icienti vitam cotpbri non tribueret. Si solum haereret corpori, intelligeret utique nihil. Ergo haeret metui simul & corpori, sicut lumen , quod centrum tangit simul atque circumferentiam. Atque ut anima rationalisse habet ad corpus, sic mens ad animam se habet rationalem. Sed vita ipsa corporalis nihil aliud est, quam actus continuus animae, transfusus in corporis huius complerionem, ab anima non recederi . Igitur intellectualis animae vita nihil est aliud, quam intellectus diuini perennis actus, annexus animae, non solutus a Deo. Et sicut animae vita corporalia semiria inserit rerum generandarum, ita Deus animae cognosceri datum accendit igniculos. Vita corporalis est animae rationalis simulachrum. Intellectualis animae vita simulachrum est vitae metiatisque di uinae. Corporali
vitae praesidet infima pars animae, quae est potentia nutriendi. Si haec in fima pals , quae corpori iungitur, agit semper, rum ipso siro eis e quodammodo operatur rinulto magis suprea
246쪽
retia potentia, quae validior est ( quia suo fonti haeret peopinquiori operatur temper, ta peresse suum quodammodo operatur. AgitaUteio circa mentem, unde effluit proxime . Amente enim solum mens effluit. Mens autem quae supra nos est, quia purus intellectus cit,
puro intelligibili pascitur, id est, pura fruitur
veritate. Eadem nostra Mens assidue vesca-rur , si epulis superioris mentis accumbit. Quantoq; laudis oc decoris interuallo Mens Rationem superat, triato & Ratio vim phan lasticam , phantasia verti sensum atque naturam inferiorem. Etenim (vt Aea uarij verbis loquari. de Spiritu sensationum formulas excipiens Imaginatio , quasi ab aninia rationali suscitata, inquirit pertractatque singulas, sed minerua erassiore. Tantum enim inest erroris atque vesaniae huic infernae animi parti, ut quae vel ipsi naturae concessa non
si xt ibi ut fingat concedi liberum putet. A
sitae in foedissimos errores haec nos cito principitat et nisi exploratrix ratio insanos huiusce tinpetus obiurgans acriter increparesque,tanquam cspecula cohiberet. Namque haec in alium Ierum apparatum, in alarus sese theatrum conferens , spectra inania cum ingenitis notionibus confert, mox bonos promos condos imitata, quaecumque ab illa exegeris,pa1rim a manus habens,partim vestigans altius,
sursumque & orsus' versata iiugula,
247쪽
Ea autem Ratio Ixitelligentia quadam latiuo
explicata , quaeque mod) Intellectum attingens Q niuersatis rerum iceas intuetur, modo ad Imagitia
tionem deuoluta , perque ipsam ad ingeniam animalis uniuersalii , characterismos au particu reat que derivat e mod) has eum ulis barih comparaus,quo corasentiant ,quoque sentiant, discernis
cir iudicat. Ex quibus facile quisquis ingenio valet, omnem facultatis rationalis indolem perspicere & explorare, haud longa interpotita eo gitatione, potest. Ne tamen in principijs ipsis iusto vel stilbetior sermo, vel obscurior plerisque videatur, paulo hunc latius quam proposueram e tendam. Volunt Metaphysici Rationis dis eursum nobis vel maxime proprium ac panes. tum perfecte circularem. Nam quum fit m dia inter diuina quae sempernianent ec quasi consistunt, & naturalia quae lapsu quodam motuque recto a se ipsis digredi solent: una
haec merit b plenam ac solidam conuersionem adipiscitur inter statum rectumque motum quodammodo mediam. Ideirco & Plotinus sic Rationem quandoque intelligit, ut quam nis Natura sit unica, de i caeteris facultatibus extremis actionis vere distincta, triplicem tamen, sec. ndum accessium recessumque de circuitum varium , appellationem mereatur,
Etenim quamdiu circa se ipsam voluitur, atque in se reflexa contuetur, proyriissime i. Monalis apparet totiui conueruonis mcta ,
248쪽
eentrum atque pirfectio. Cum ad intellectualem se se naturam recipit , ipsa & intellectu lis efficitur. . Cum ad imaginationem; animalis siue phaentastica. Vt non inepte illud Ut ante dictis statvi possit veros discursionum
icti ea os neque in phantalia, neque in intelle-
velut subiectis esse collocandos, sed potius in ratione inedia. Viam quum intellectus stabilis sit, a stio- non nisi stabilem prodit, qualis ex orbe solis pluissimo defluit Idum lucis suae radium in haec inferiora transmittit: ille. enim licet
per lumen atque vivificam qualitatem orbes caelorum perrumpat intermedios , naturam-qsse: G here acti transiens per aerem demum atque elenaenia cStera usque ad uniuersi centium permeet , 'tum tamen alium accies in allum habet, nec proprie ad corruptibilem anc regionem peruenit, sed contingit tan-Lum , secundurn r. iorum scilicet continuam
di anationem imaginatrix potentia instabilis quidem, instabilem actionem suscitat, quq Ramen prophe dinis inopiam & coli ren-.tiae ( quorum Fix una bram satis assequitur 3 insilidum circuitum suapte vi pertrahi minimc potest. Itaque in intellectu sunt quidem om-vium circulo tum ideae perfectissimc & maxime stabiles: sed quia proprie non mouetur, nec ipse est proprie qui discurrendo circuitum facit, verum ipsa mei ratio iam intelle-' intellectus radio p*rfusis scilicet. tqua
249쪽
ex illo non assiter quam ex puri notur, primam ascensus 'deschi, sque ducens. In qua profecto silis sex &apparet conuessionis totius rudimentum et quale in linea orbiculatitet ii se rerix clia sic circuli circumferentiam uod O. Ex h f. cipio iseenses desdei sis Lld recit culicis pri mi, uti digimus, fiunt i land thdiuem solari ct iv x t a relatio n e in qui fit et ii sit Qe ad id in Commune purictum siue priss Aium. que cBouersionem idcircos, Metaph si atri dicimus & ab intellemia dependeas tum, quod .
quamuis rati, sit causa, cisimus h rarmen inon a lationis e vi ratio itfita iideat ut sed quatenus a notioris in radimplite
petiori formetur . Isi; pii litum enim metrius conu er fio n v tm v m br qua da mi& typos TU - diusculos quam solidos i et retalos pol Samua animaduerte e : non quidem' p optet si abili- , talem animae, ut in in te edita, su venerat; sed: propter motionis siet dio,. Nam - quamuis ascendat descendatque , vari ut iam compo- , nat ac diuidat: in orbem latam h minimc venit , nisi intercedens ratro spectrorum mobilitatem , insuta desuper mentis stabilitate,
vinciat ac re se net. Illa etenim rerit, ad- .
discendarum formulas partim ex se ipsa possidens, partim ex alio hauriens, intelligenti lumen in phantasiam defert. de S phantasiam assicit latio, de ab eadem rursus assici igi iuari in obiectorum specios . ,
250쪽
pec intellectos lumen abstractae & per ratio, nem hubutae altius ea penduntur,donec in orbem reuolutis omnibus concretam exemit labem ,pursmque reliquit iis autem orbis secundus nondum quoque ad sphaerae aut Oxhis p fect essentiaret usque pertingens, instar t1ntum superficiei tibicularis appelleturum, qualis istiundi colossi fornia ( siti b Asinii utrinque acc*petas j rudi quo a in imodoxoticipi potest. Nascitur quidem ex simulachris , sicut punctii pluribus, erati me,media juxt simili Ludinem superficieita in se ipsium te exa circumducitur. A tadij
autem superioris intellestus aenotionum Cccursu undique,vuot lineis quibusdam, terminatur: ideo qu*: non inepte a sensu ac phane inatibus ossismi sinum educimus, vel potius orbis rudimentum superficiei scilicet oro biculari comp1x illa, in longitudinem & titudinem exactam prorogatae. Quamuis in retim latitudinis ratio ab ipsa proprie imaginatriae facultate di manet, includens longitu-nem hisd aliter quim superficies lineam, dedi se ursus Physicus priorem hunc Metaphysicum. Et nos hanc quoque conuersionem Physicam appellamus, cum relatione uniuOc scilicet ac secundum idem commune principium. Quod quamvis eam potissimum ragio pri; stet atque perficiat,non tamen id ratio