장음표시 사용
251쪽
diecti s sensibilibus primum tibi agitationia
momentum asciscat, ac desnseps per occur,
sum radictum ex mente superiote eindeta illustret, foueat, atque concludat. terum propra jssimh rationis,in ration lis anima tanquam meditullio propria quaedam virtus est stituenda, qua circa se ipsam voluitur, orbem sibi peculiarem fingens discursu logico, ad meatum quendacii idearum ordinetis qualis nimirum cum ratione conuectites ratinualis discutius se
minarium aspellatur ) explorans singula hic di se velut i speculci ebntuetur, atque' animiectius escire ma componit. Nam quat simili eudinem siluant 'i in it M x Tytin' inuicem comparat & quali omnia' connectit . aut repu gnanti iuidit , inaedisi x in ordi em , dissonatim id consonantisini redigit. Sit ergo haec jecles conuersi is testatia, orbem pr* se longe' absilpti iam Um,quodammodo rutius m pluribus cori- positum,non tanquam partibus Ad petiaris ais quibua dimanari uti corpus a puncto nata- cur producto in longitudinim primo, deinde ex longitudine paulatim in latitudinenas atque profunditatem. 2 am sicut titudo cessoreacue prorupinas Se lineam de saperdiciem
252쪽
sus extremas plena conuersaone ligans atqui perficien S. Sed ut rem alioqhi obscurissimam in compendium contraham, Mens primum activa in totius huius theatri fastigio polita a stuper- tuo locet , qu* tamqn potentiis inferiorius non semper Aque fit perceptibilis , nisi cum ipsi ua vicinae rationis flatu,;um a simulachrorum quadJ similitudine prouocata id eis Decundum radium ysqqq ad inferiora demittat. Huius enim intuitu ratio, velut amplius .ani Rata, in rebus vix bene per seia sum animaduersis ordinem deprehendit, cohu ex iam
oue mutuum& relationem ad unitatem quan-
mine finium sciJicet , causarum, principiorum atque elementorum in qua uis actione ut que notitia. unde per notiones fit mala visaationalis ascensus descensusque sc iam primam, velut in logitudinem trahens, classes constituit , qui hua obiecta modo post sensibilia sistat, ut in istis adhuc mobilibus & incon,
nexis dependentiae mutuae seriem deprehendat, atque ita Fer causae cognitionem veram scientiam assequatur. Ex aduerso Ment incultas imaginatrix rationi mediae concepta S, per
sensum & adhuc dispersas species sensibiles,rofert . i quihus incitata retio mox ultro citroque fluctuat, orbi priori transversim alterum ducens & καὶ ι M op , in quo res ante
us visas secun qm idem eoinmune principib
253쪽
spectans in naturatum unitatem uniuOcam trahit, vel unitam rursus in plures dirimit, donec utrinque saepius vel extrema conmtingat .Qmbus pera stis adiungit circulum tertium , uti diximus , sibi proprium atque fami, liarem in notionum atque imaginum copula consistentem, ' relatione quae circa idem cir ca se ipsam voluitur, siue circa ideas potius rationi insculptas, qua ratio vere talis existit. Ecgo res primum simplices sese offerunt intellectui nostro , quas seni us multiplices videre facit atque confusas. Ratio utrinque affecta primum classes caussarum ad finem unum-
quemque diligit secundum ordinis ideam, quam a Mente suscepit, ubi stepe de plenam conuersionem perficit , deinde adhibitis singularibi is per sensum receptis, in phantasiam primum per epilogismum ascendit, rationale atque irrationale in unius sensibilis speciem colligens ( quam actionem plerique compositionem, recte alii resolutionem nominant,
instrumentum natura diuisioni oppositum, ipsaque prius muli. atque aiariquius.) Sensibile vete &insensibilet ut sus in unius animati naturam congregat, animatum atque inanime in corporeum, donec ad substantiam recta
quadam discursione pertingat. Post eadem rationalis vis subinde aspirans, in circulum per analogismum ex uniuersali notione procedens , substantiam, primo corpoream , in animatam atque inanimem si arat .
254쪽
tam cursus in sensitivam atque insensi lena . in cationalem &rationis expertem, Pos temb haec eadem virtus sui ipsius imaginem contemplata, circa se ipsam vertitur, &res diuersica componens inuicem, aut connexas separans , tertium quendani instrumento-xEm circulum peragrat, cuncta explorans
alii Esper definitiones, iuisiones, Sc de mons erationes. Atque hic partim ascensus descensu ue ordinetia subit ex instiumentorum diueril generis collationc m utua, ut quoties a definitione ad diuisionem , et hinc ad de
monstrationem etet Patiaturi partim eiusdem . generis instrumentoriani comparatione ad se inuicem tacta , 'definitione communioris ad desinitionem minus communis ,& et conuerse . partim denique instrumentorutri ad suas partes atque principiac quibus conterumpet, ut definitionis ad genus dc dissentiarn. Haec nunc de natura Ec secultate rationis,
deq; agendi modo satis prolite tradita alti eis tamen quisque infigat velim, si det ea quae a nobis dicta sunt dudum dicendaque t res' eenda iussiper probe assequi volet.
255쪽
facultate particularis confideratio.
v NUMANI sensus, tanquam in vesti l bulis animae excubantes, discursionum
H incipia a rebus exicrnis hauriunt, eaque intro ad mentem usque transmittunt. Mens autem primo a sensu in obscutissimam nebulam praecipitatur, dum imaginum varietas sormarum unitatem prorsus eludit, identitatem altere itas, timilitudinem veram adulterina similitudo corrumpit, sicut ani ae nos irae, secund m Plotinum, hic peruagari tantum iudieentur circa eorum imagir es, quo rum in pacita viderint exemplaria atque archetypum primum. Vetum cum Animae rationalis descensus a Deo summo sit institutus, propter aliud bonum maius , propterque totius sabricae symmetriam , fit ut idem sensus qui lumen superioris facultatis obscurarit,medi et rursus rationis 'felicitati plurimum
conferat, processuque continuo tandem dementis activae radium commouet, qui etsi in actu perpetuo vigeat, quum tamen actu non
semper a ratione percipi possit atq; distingui, horum tamen simulachrotum similitudine quadam umbratili cum speciebus, in suo gremmio sepultis, rationi sese copim unicat,& ad
256쪽
infimem usque particulam animae totius peinetrat, sic ut ex sensu & imaginatione natura rum intuitus primi protinus emorescant, per relati ornem , secundum commune quod dana genus plurium ; vel unius in plura secunduimetandem rationem diductae. Quibus confestim Matellectus radii certas assignant ordinum classies. Vis autem rationalis (vti iam saepius
dixi & species stabiles de fugaces inuicem
miscens atque contemperans, extremorum
omnium iudicem se simul atque arbitrum praestat Neque modum discursionis m phanta quendam, sed perobscurum inde denegamus
nam in animantibus brutis animae totius apicem non usque adeo sub sola imaginatrice potentia collocandum esse censemus, quam ct rationis passibilis characterem paulo altius en nentem obtinuerunt, etsi turbidum valde, et a Mentis ordine humanaeque rationis praestantia oppido alienum censeamus.
Quin si libe rius loqui cum Platonicis liceat,
videtur ae rebus omnibus infusa diuinae mentis particula, quae tamen animabus hisce inferioribus non sese insinuat, ut hominibus ratio ineque rursus assistit proxime, uti intellectus rationi: verum ut phantasia potius ratiόnalis,o exterior captum dux ac gubernator quisspiam, dispersias res in multitudinem, pulchri Cursus afflatu continuaque per grados simili, tussiae in uni nem atque consevsum vocansi
257쪽
quo de illud sorth Maronianum specitat: Esse apibus partem id ruma meatis , Lusiust
Tam praeceps est huius potentiae spiritus
multiplex, rudis, atque instabilis,moueri et enim conatur sursum , deorsum , at in orbem aegre perducitur, nisi a ratione velut per manus circumferatur, unde huius conuersionem subiective non tam in ipsa phantasia , quam ratione phantastica, ut dudum dixi, constituo, etsi ab imaginibus ipsis totius circuitus pri- una auspicium trahat. Qinamque ita sit natura comparatum , venou solum imago maiorum in rebus minoribus ab ipso exortu protinus elucescat, sed aecontinentium in contentis, atque totius cuiusque in partibus singulis idea pet sistat: non inutilem imo pernecessariam studioso lectori operam nauasse credar,si omnes Animi facultates accuratissima distributione ab unitu te in ternionem, det inde ad novenarium eius quadratum,inde ad ternar ij cubicum 1 . non inutili analogia exhibuerim: tum fi exaduerso informationem materiae, eiusque ab incorporeo ad corpoream naturam progres fum,principia, elementa, gradus, oculis subjecerim , iuxta tabulam & diagramma accuratissimum, fini huius capitis appositum, quod
258쪽
s; si philo ophiae parotechnicae
nies. Culus inspectu omnia quae hactenus de Anima dicta sunt, aut quae deinceps de actu reviribus Animae, eiusque in materiam adumbratione dicenda erunt, leui intuitu inve
Vt omnium igitur Intellectuum mutuam videas colligantiam scito imprimis, teipsum atque ipsum urumum quod ex superfluetui bonitate extra se in alia quoque naturarum genera fluxit, paulatina delapsum, vel ue per gradus 1 perfectissimis naturis per imperfectiores ad imperfectissimas deduxere, &dem uni desinere in materiam primam, queae pene n hil esse videtur. Hinc in Deo primum coli, gimus esse quoddam absolutum , verum, &supereminens; in intellectu esse intelligibile,
in anima esse naturale. In primo ente species rerum per modum causae & maxime unius
collocantur . in fecundo siue intellectu per modum ideatum primi in mundo quod arii exemplari atqne intelligibili primo. nan-
tbque deinceps in seriorem ordinem mundi res obtinent, tanto magis de ab uno delapsae in multitudinem , modum nempe suae cognitionis magis mutabilem dc partitioni obnoxium trahunt. Proinde Max. Tyrius Philosb-phus mentem diuinam rectissime Soli comparat, cuius pote stas est Uno simul intuitu cae- Ii & terrarum opera omnia late inspicere: humanam vero, inquit, more viatorum,non nisi
mora longissima ac diuersis temporibus uni in
259쪽
uersi regiones peragrare. Pulchre autem totam hanc eZ tremotum &imedis collationem ad pyramidis corporeae similitudinem referemus, iuxta diagramma in
sine capitis, ubi intellictum sane Metaphys cum in A. quasi cono pyramidia pingemum Imaginatricem vero apte in pyramidis basi
E. I. Sit enim triangulum iso sceles A. E. I. lota co pyramidis,cuius conus erit A. ad quem velut centrum confluant ex basi E. I. omnes lineae AE. Ap. As. AH. AI. dicam oculum in A. punctum coiistitutum, intellectui com-r arabilem, in C. Rationi, in D. secultati ima ginatrici; atque ex A. quidem discursum Me- aphysicum, ex E. F. G. H. I. Physicum optime deprehendi. Ab ultimo enim ad primum
discurrens physice, versus anteriora conscendit . ubi per rationem progressus, simul atque orbem expleuerit , supra ditionis suae sortem omnia simul pei noscit. At non perdiscit simul, verum discurrens in tempore. Nam cum
proprios singulorum conceptus vice ipsa gerat, per singulos ipsorum dilaurrat est nec effarium,utpote per E. F. G. H. I. huius prius,allius vero posterius, intercedente Ratione C. uniuscuiusque iudicium proferens. Quemadmodum oculus basi E. F. G. H. I. constitutus non omnia simul punctu citcumspici hyc-xum per agitationem quandam ex Nilo In alis terum. Intellectus vero Metapbysicus omni per ullum idemque pud una crum mun
260쪽
ne omnibus intuetur, simul cuncta ac velut irimo meto perdiscens, de cuctis iudiciu profest
sed melius aptius ses: sibilia omnia vi mintellectualia per praesentis figurae delineatio
nem percipies. Sit enim pyramis corporea A. B. C. In euius pyramidis cono sit oculus existens A. Intellectui Metaphylico, sit D, rationi ad sensibilia inclinanti, sit E. facultati imaginat eici, F, vero facultati corporeae comparabilis. Dico oculum in A, constitutum uno eodemque intuitu per unum id eritque punctum simul cuncta quae sunt circa pyramidem corpoream in D, E,& F. velut uno intuitus momento conspicere, perdiscete & de cunctis
iudicium ferre. At vero in D, E, F non simul conspicere, sed per quandam transmigrationem de circuitum & ex uno in aliud quasi translatum non nisi separatim & in tempore de cunctis iudicare. Hoc pacto Mens, vertex humanae speciei, nenes se ipsam permanens Inrellectus agens