장음표시 사용
321쪽
ducto , si animalium eorpora vitam ab anima qua fruuntur hauritant, consciitaneum magis est ut id accidat in long E nobiliora ac praestantiori totius mundi corpore , idqtaea potentiore Sc long illustriore anima, qua praeditum est mundanum illud corpus; qua cum mundi partes stingulares potiantur, sequi irili totum vivere. Si quidem a toto parte S VI, tam hauriunt, ex eo separatae inter euent. In de vero inserunt Coelum omnia ambiens,ani in mam eius esse quae cuncta fouet ac sustinet. Ac quemadmodurri anima corpus in unum
colliguntur spiritus beneficio ; sic anima de corpus mundi, unita sunt & cohaerent mediantibus ac intercedentibus spiritibus aethereis. Hinc Augutelli sententia , uiso primo de Chr sopoeia. t Nonnulli quicquid dissundit ur Undique Caeli,
Aeraque di terras et titi marmoris aquor , Intus agi referunt anima sua vivere mundi
Cuncta putant , ipsumque hanc mundum ducere
Ast animae quoniam nil est non corporis expers, Mundus ut mundi pqites quoque corpore coue stant, Spiritus hos inter mediusfit , quem utque corpota ut animam dicunt ,sed eum qui solus utroque Parii maues in idem, fimui hac extremarincat. Nerum tamen inde inferendum , quod non-riuili Platonici censuerunt, ut Aphrodis aeus eta Philoponus, mundum esse animal quod'
322쪽
dam ingens , senio ac intellectu praedituri . absurdissima utique & falsissima opinio est, ab omnibus Christianis explosa. Plato autem de ea in libro de anima mundi, scribit , quod ipsum Deus in medio ipsius mundi indiderit, de extra duxerit, seu, ut Timaeo placet, quod animam Deus in medio mundi collocarit, de p*r totum extenderit,d corpore vestiuerit, eamque, ut dominam ct imperatricem, obedienti praefecerit corpori, ut uniuersi mundi curam gereret. Est enim Platoni anima mundi, nihil aliud, quam
nis iuri ivi in mundo sons & principium. Quod antiquissimum dogma apud omneS, celeberrimum , omnesque Platonicorum libri eius commendatioue sunt pleni. Animam enim mundi ubique per terram & aquas sp ritualia, & vivifica semina in se continere &Perse gignere ubicumque corpora seminalia desunt et Semina rursum relicta ab animatis fouere, ubicumque generans deest: solaeque: apparent qualitates accidentales, quae generationem essiciant e vicemque generatricis substantiae gerere statuunt, ut Marsilius Fici,nus pluribus docet lib. Theologiae Platonicorum. Plotinus existimauit ab hac anima vi sua
illa genit ii quasi turgida spiritum promanam re, qui percuncta di sus cunctis inditus, omniumque fit proximur author, totusque vitalia,vitit semiuaria singulis rebus in funiit.
323쪽
Ab aliis describitur anima mundi , esse virtutem Dei & quasi ipsius naturae Deum seu
animam mediae naturae , per quam Deus in mundo ubique esse , omniaque implere dc iugiter conseruare dicitur. Hanc mundi animam siue spiritum plane negate non vide cur Aristoteles , dum libro 3. de generatione ammat cap. ii. scribit humorem in terra , spiritum in humore , calorem animalem in uniuerso esse, ita ut quodammodo plena sint animae
Non absimilis est his spiritus corporeus
Stoicorum , seu spiritus corpore tenuissimo indutus, quem omnibus elementis, & rebus communem sapientissime agnouerunt. Qui quidem in omnibus idem esset, quod ventusa follibus in organa immissas unde senum edant : sic ab illo spiritu ineunte res cunctasmo Veri, prout ipsarum fert aptitudo. Si enim materiam ignis subeat,eius quam acutissimos
aculeos motu quam aptissimo diducit mouetque , prout eorum naturae conditio postulat. Eodem pacto, si aeris, si aquae, aut tersae mam teriam ineat, unicuique mensuram dat con gruam , partes quoad requirunt, alias remouens ab aliis, atque mouens unumquodque, prout a mente ordinatum ea prout fisae Naturae competit. Sic cum ignis materia, ignem; cum acre, aerem efficit, & ita de reliquis , estque in rebus omnibus vel sicut omnium forma, vel seminarium tertium, vel forma decifica, intra com munioris ideae am-
324쪽
bitum compreheias a. Et enim ex moltis particularibus formis in mundo intelligibili foronia quaedam est collata unica, qualem vel omni corpoream vel morareti psy visus est appellare
Mercurius. Deinde ex specificis pluribus paulatim in unam genericam subasternam, &hinc in genetalisma refertur. Itaque gignendarum species quamdiu iri illo conam uni serpinario delitescunt, re vera via tarn sunt quid, nistinctae solum secundum potentiam siue respectum ad speciem , qualitatem, corpus
Eiusdem quoque communis formae in uniuerso communis est spiritus. Cuius qualitas communis atque subjecctum, est Mundus sici licet iensibilis, mundo huic minori undique circumfusus, quemadmodum passim totius mio assistit partibus ungulis, ut idea com munis speciebus inserioribus , ut Sol suo calore , & lucis vivisco radio plantarum se in i tribus ,& terrae simul assistit, eaque potcsta' te in actum prouocat. Quae sane consona videntur his quae Moyses, primo Genescos, a firmat, dicens , Deum rebus creatis indidis Lesemen,quo potestatem haberent gignendi similia quaeque, iuxta suam speciem . Seminis autem ratio in eo consistit, ut debita sit inter
elementa proportio, qua possint inuicem agere di pari. Alioquin si vel frigiaum compri-naeret ut nequiret agere, vel calidum frigus
dissoluet et humidum, non fieret scirem
325쪽
ratio. Prioti namque modo pugna non erit
contrariorum. Potieriori vero tota compa ges dissoluetur, calo se abeunte. Generatio enim est moderata contrariorum pugna, iuxta
illud Empedoclis, Et sors comordia foetabus apta,
Atque hin ic in natandum Heraclitus verissimc enim tiauit, naturam ex bello esse geni-
eam. Et Homerus cecinit, eam in conten
tione & ii te esIepositam. Melius tamen Empedocles , quando litem cum amicitia sunxit, ex quibus orianta prodire affirmauit, eo quod elementa in suo consensu discordent: concordant veth vinculo unitatis , per quod ommnes achiones, attractiones, retentiones, conjunctiones . expulsiones fiunt: Deus enim per hunc spuitum non aliter singula elementa mouet, quam ipsam et res se moneret, si vis illa mot: ix ipsi innata estit: V. G. conjuncta ipia appeterent maxinie sin solutionem, ut unum quodque regionem libi debitam similiumque conso itium obtineret. Quod ipsum iacendit hic spiritus, ut v ntim quodque element rum solutione eb deducat, quo ipsorum Naeu rapi opendet, in eoque potissimum
occupatur, ut similia legi egec in singulis, ocsingula in suum locum vehat. Ergo in hac elementoruni varia pro subjecti natura proportione, quaru compositi naturalis semen merito appellauit Moses, S in hoc maxima ex parte ratio sica est qua ad horum attractionem cxtima elemellata coea it in Et
326쪽
in hoc relucet inimensa Creatoris sapientia, quod talem ordinem, talemque rerum proportionem constituit, dum hic unus spiritus materiae diuersissimae partes quasque mouer , quatenus earum natura pollulat , unoque motu locali tam diuersas, tamque mirificas rerum mutationes edit. Et proculdubio naturalium mutationum causie hoc uno locali imotu certius deprehenduntur , quam Peripateticorum infinitis qualitatibus , formarumque substantialium creatione, in quibus particulatim continue creandis author natu;rae sit assidiatis.
Plinc ostendi potest, nihil de nouo fieri .
omnesque rerum mutationes nihil ei se aliud, quam migrationem huius spiritus ex una parte in aliam, prout fit materiae mutatio. Excedat enim hic spiritus, quid erit ignis E Contrahetur ocytas , formamqUe aut terrae , aut pulueris subibit, nihilque virtutis in eo supererit, nisii illa instrumentalis aptitudo, qua
in alium motum finemque ordit a tus est, quam fit aeris, aquae, aut terrae materia. De
quibus idem pro modulo suo censendium est. Adeo ut ausim cum bona venia dice te, de hoc spiritu Prophetam loquutum his verbi S.
uertente te faciem tuam turbabuntur gentes, an-
fieri jiritum eorum et deficient , di in puluerem suum reuertentur. Smiliter te dante illis colvent,
componente te manum tuam, di omnia replentur
mi. Vbi sane dc spiritus huius quaedamsi m- mistio
327쪽
ta istio insinuatur : Gr Walmo io . qui uni
uel si compositionem satis ostendit. Emittes Spimum tuu , renovabis faciem terra. Quae
spiritus ei nissio nihil aliud esse videtur, quam spiritus Elohim , quem scribit Moses instat
gallinae incubui siste aquis,& ita fouentem. vepossint ad educendos sintus praeparatio. odex filo orationis apparet. N am versu sequenti docet, quanta fuerit vis illius spiritus. Lux enim ceu pullus primus, exclusus fuit de mas,sa, postea reliquae creatur se. Huius etiam virtutis meminit Eet echielcs . s. Et huic spiritui tribuit vim dcho fucium vivificandi etiam res
mortuas, & dicit eum occupare totum mundum , sircut Mosessaiebat eum incubuisse aquis , A quatuor emis meni o stratui coe=ira in interfectos istos minent. Et ua factum est. Confirmantur haec aut horitate Patrum sanctissimorum , de nonnullorum Rabinorum, tum etiam Phetarum prophanorum , qui ave Mosis libros legerunt , ct doctrinam de creatione ab aliis haustam acceperant Platonici hunc spiritum animam mundi vocabant. Non quod proprie & formalit ei: Spititos sanctus sit anima mundi (hoc enim esset blasphemum ) sed essicienter , nempa quod hic spiritus animet di vivificet mundum. Idem enim sunt reri nominu spiritus,& animae , distincta solum per gradus. Anima
enim ab adis c, qui ventus dicitur , deducitur. vetitus,utem & spiritus id em sunt. . De . J-
328쪽
bus cor sule Hippocrattem lib. De Flatilius. De ilia elanima musta in libro uti Legibus. Plato tetulit. Maercurius iTris negistus idem scribit, sine ac Moses , de mirabilia certu sunt eius verbae pisset . nquit , agi, et gubernatur
munis tu orbe Petit uso implet omnia. Mim nu. Urit yporis . spuitMammas. Spiritu a m rati- tutor'nis ex veget tar in hoc munA. Item nune, inaci Uit,ivi ac ratione audito. Hoc spiritu ,mi' saepe me. iuxtimus, omnia indigent: omnia minx portat proco usque dignitate, omniam fit, , ct aditia falae sin o producitur spi-etritu finis Haec Tris egistus. nae ominia consentanea sunt his quae saetipsi Imbi&, eius verbe iurn explicatio vi spiratus Et bim , id est diuina volun- incubabat aquis. Saepe apud Poetas su--mitiaiypro Laeeo. Vt Ouidius in uamorpho L.Deum vi L i lium .s qui quae confusa erant in Chaosilua virtute se & distinxit. Hlanci Deus eur metior item natura diremit- si Nam caela terrai , mmi ab Odit mndas, i Et iem um passo se ait ab aere coelum. . . Anax 1goras iccipi ,hnsccessisse ad Chaos,rde inde inei sectexiisset mentemque vocavit il-: lam, qperii Meti siesbspiritum Elo hiriae. Do-- cui igitari: hian cupiriliam non fuisse velitu gr.
. Non hic contendo, ut gentilium Poetarum mentem per has sinapturasinterpreter: sed ut
329쪽
perutiles, & ptophani scriptores illa confit.
client. Ex quorum verbis, ut ex diuinis, liquet collige te, aethereum hunc, & vidi ficum spiria: Mn ubique in otiaries res esse infusum acinii itum. Vnde non erit absurdum, vires, potestates omnitumque retulia actiones aspiritibus . tanquEm a causis derivare . Fabricauit eniti Deus hanc Vn aDdi compagom hari nonia atque m a sica ad uitlicem proportione cohaerentem, ut quie in mundo superiori sunt, ea quoque in inundo inferiori unt, sed modo terreostri: quae item sunt in inferioribus, etiam insuperioribus videantur, sed modo coelesti, in1-osuitque virtutem specificam in singulis re ius, per quam ita singulis ipse deprehendit ut hipse enim in omnibus& omnia in ipso, ut supra ostensum fuit. N on secti E ac omnis nume)rus est in unitate , aut sit cui omnes lineae tectae sunt in centro. Si sicut membrorum vires tundinanima. Et quidem habita ratione substantiae suae individuus, teistrix est sui corpusculi, Mtota toti corpo i, eiusque Eliique patii praesens est: ita Deus in hoc mundo ubique est, eumque implet & moderatur, iugiterque conis seruat per spiti cum, quem a perenni fonte iniis
mattit singulis rebus; implens singula liberalitate sua. Vnde recte, per quandam similitu-esinem animae Deum , atque Dei virtutem quae omnes res sustineti insinam mundi, naturam aut mundi anilham appellamus. Non
330쪽
est, sed illum filo orationis eminentiori contexere persuadet materiae sublimitas. Ipsia nempe et quae intrat omnia corpora, quae impedit vacuum, quae materiae diuersissimas partes colligit, separat, disponit, prout rerum species postulant , partesque materiae diducit,di similium expulsionem, similium ab unaquaque particula attractionem ac retentionem intendit.
Describitur virtus cognoscendi primum, deinde generandi seu educendi omnes species secus dum exemplar & sigillum diuinae pulchritudinis stibi impressum, commissum 1 Deo primo per Mente' & Animam, fluens
in materiam mundanam, in quam infundendo recepti splendoris scintillas corpora con- nituit speciebus simillima, eaque omnia vita, luce, de actu ornare non desinit. i Eius proprietates sunt poetae infinitae: nam omnium rerum vita, lux Sc a ctus primus dici tur: omnia sua foecunditate impellit, nutrit,
animat ,& vivificat res mortuas, omnibus rebus formam specificam impertit,& dat esse
rei: Materiam primam tum interna, tum externa forma carentem impellit, dc informat,
partes diuersissimas & minuti sumas diducitu separat, & subtilitate inter se credibili sese
insinuat, cogendo homogenea, separando quo laeterogenea, ne fiat vacuum. Per compositionem dc resolutionem rerum,