장음표시 사용
351쪽
H Elementit cap. r. contra Democritum dii putet . ac si ea mens fui flet Dendiocriti, quam ibaproponit Galenus. QNe si talis esset, procu dubio ratio & experientia pro Galeno staret Contra Democritum. Sed ut dictum est, in prauum de non genuinum sensum huius naturae interpretis, verba detorserunt. Neque atomos omnino reiicere videtur il ro de Elemen ras cap. vltimo, posteaquam quaestionem mouis set, quomodo per totum temperentur ea quae temperaturam recipiunt, an qualitatibus solis vici stim agentibus & patientibus vel etiam corpus sub anti js coeuntibus: concludit tandem , quod miscibiliaiad minimas particulas confringantur , vo de illis mutuo actus & passes o contriastit, quae tanto promptior de facilior,
quanto ad minimas particulas confringantur. Sed expendamus haec omnia in operibui natur e &artis. Arte corruptionem fieri Aegei cyplurima testantur. Videmus certe, ubi ex re
aliqua quae vel putrescit, vel comburitur, vel alia resolutione Chimica resoluitur, vapor aut fumus attollitur, ubi visus e longinquo continuum esse iudicae cum tam pia sint atomoruis multa millia inter se consula, sicut ex pice accensa, terebenthina, resinis, cera & eius odi
quae maximum aeris spatium occupant, atOmis igne resolutis ; sic in sublimationibus Sulphuris atomi illae semper retinent naturam mixti. Imo & vapores omnes in recipiens excepti, ex diuersis corporibu a, diuersam natu
352쪽
iam recinent. Sic in aquis, in quibus decoquuntur utariolum, alumen, nitrum dc omnes
species Latium essentialium ; in pane & vino Sal qui inest, non conspicitur : at separato humore facile se consipiciendum praebet. Ita in pane est chylus, sanguis, lac, caprum us, vermis, quamuis non cernantur. Et quid aliud sunt di
Leitiones concoctiones, fermentationes, quae arte instituuntur, quam quae a natura in corporibus iplanta in iliani malitim per Reen , exercentur hoc est per corporum miscendorum in minimas partes resolutio : iterumque, pro rei cuiusque natura de usu, συνκρim: Ac concretio.
Sume v. g. auri S. ij. argenti S f. simul fusi. Ita per minima mi sce butur, ut visu deprehendi argentum ab auro nullo modo possit: his a se funde aquam fortem vulgo separatorii Et ita soluetur argetum per minima in aqua forti, ut nullisi corpus in ipsa aqua deprehedi visu pos si P. Aurum autem intactus D remanebit,eadem apiam formam quam prius obtinens. Iu aqua autem forti quamuis nullum corpus ibi appareat, tamen re vera in ipsa per minima in mille atomos dissoluitur , quae per affusionem aqua: Elitae in fundum vasis praecipitantur in iubtilissimam calcem , quae nihil aliud est
quam congeries atomorum innumerabilium, quae fusione iterum in 'istinam naturam redeunt. Et quamuis in illa mixtione mutauerit argentum externam formam , tamen remansit semper interna natura. Ex quo pars.
353쪽
atomos esse, ut ait Democritus, impassibiles,& retinere semper pristinam naturam. Quis Merct ij variationes ignorat, Tai seu praecipitatus , sublimatus seu in oleum puluerem redactus, semper redit in pristinam naturam , sicut omnia alia metalia. Haec autem omnia in medium adduxi, ut quilibet quae in natura fiunt diligenter consideret, & hinc de partibus minutissimis mixti attentius cogitet , neque in sensum prauum detorqueat veterum Philosophorum sententias , ratione & expetientia comprobatas. Temerarium est, quos tanquam sapientissimo antiquitas venerata est , eos pro stuli issimis
reputare, eorumque sententias, ut aniles nu
gas, aut febricitantium somnia irrisui habere. Ridiculus Empedocles, delirus Democritus, insanus Pythaeo ras, ineptus Plato, stulti alii quicumque Philosophiam professi sunt. Quam diuersa fuit veterum de illis opinio qui ut veraces naturae vates, fidelesque eius interpretes summo honore prosecuti sunt. Equidem de Platone quid reseram, de quo sapieptissimo, non aliter quam de Deorum oraculo, docti pariter indoctique locuti sunt. Insanus Pythagoras, cuius fama nulli mortalium cessit, iquo Plato magnam suae Plialos optatae partem sumpsit, ut quem in omni genere disciplinarum vix ullus adaequarii. Vnde docens non
pauciores auditores sexcentis habuit, de quo
354쪽
uente Deos adbi, qua natura negauit Vistbris humavis, oculis tapetris hausit.
De Empedocle vero ne plura dicam, sussiciat hola oratissimum illud Lucret ij Elogium.
carmina quinctiam Dibini pese oris eius Vociferantur, ' evenit praclara reperta, Vt mis humava rapideatur stirpe creatus. Democritum autem adeo in omni genere
Philosophiae profecisse memorant, ut Penta thios siue Quinquercio dici posset , quod Naturalia, Moralia, Mathematica, Liberales disciplinas Artiumque omnium peritiam calleret, quem Plinius virum sagacem, dc vitae utilissimum fuisse resert. De mentem reputant aliqui petulantiores in ipsum quam Aristoteles, qui eius opinionem Platonis sententiae
Praefere, quum capite a. lib. I.de generatione Ari. sententiae communi veterum & Dein o criti suffragatus, de Democrito non praetermittendum tulit testimonium, ita suam concludens sententiam. Adsummum de nuda mutatione.ui versitae tenus,quicquam milus dest niuit,
praeterquam D mocritus , cui omnia cura videban-m uise, in modo tamen atque ratione discrepavit. Similiter initio librH. de generatione. Productis veterum de rerum generatione sentent ijs Democritum praefert, cuius sententiam suo tempore communem fuisse testatur. De quo ac Leucippo cap. S. textu 3T. verba faciens, eorum senteptiam ab uniuersitato laudat, eo quod ta-
ba posuerint principia, ut ex ijs possint orn-
355쪽
ntium rationem reddere, & omnes tueri muta tiones. Idcirco cap. 2. Husdem libri. Democritum Platoni anteponit, quem dicit extra cancello stationis egredi. Ideo dicit magi, rationi consentaneum est e quod Democritus
dicit. Et liceri a quoque putet absurdum, rursus tamen de eo ita loquitur. At Damocritus ratiouibus propriss naturaque asommodatis perfui
fui e se piosecto videbatur. Haec pauca de Democrito placuit notare, propcer eos qui hoc scientiarum omnium pelagus, quem eca fidem fecundi capitis, Aristoteles de omnibus inquisiuisse testatur, tanquam delirum auc insanum ludibrio habent. Delirus igit ut atque insanus magis ipse sapientissimus diuinusque Plato , quem in his principijs assignandis Arit oteles Democrito
postponit. In his, inquam , atomis , propter quas Democritus in fanis istis insanivisse videtur. Sed en ina facile est decidere quod ignores. Non irrisit communis Philosopho turri schola, qui re ex libi is eius genuinum sensum Latmii, uni Democrito teste Aristotcle,ad hae ferunt. Sed pio omnibus his unus prodeat Hippocrates, ex cuius unius docti ina diuina liceat de illis, a quibus doctrinam suam hausecat iudicate, ct ex quo ipse Aristoteles multa Fraoclara docuit, ut ait Laertius,quod ex utriusseque collatione videre est. Onania enim quae donatura animalium scriptis mandauerit, ab uno
Hippocrate didicit, cum ti moti eiurum ingrati r
356쪽
rimus man quam meminerit. Ecce Hippocratem , longe ante Aristotelem, ex veterum principiis optimc Philosophatum, ijs denique principiis insistentem , quibus tum veteres , tum hodie ini saniores C lymici. Animaduertendum tamen, corpora ista prima in resoluti me rerum differre ratione teli uitatis de crassiti ei. Alia enim sunt magis corporea O pastiua, alia vero mag s spiritualia & achiva, secundum gradum quenti attingunt formae vicinio te m. Iam vero, an praeter has particulas materiales, quas prima principia dicimus, sit aliquod vinculum , deinceps
proxima, eius, ex quadruplicis essen- VJchao . origine et progressi: deque eius essentia in extensa incorporea , tum gradibus medius iisque ad
extensam corpoream erus naturam , quae uniuerse machin p materiam ruit imam coprehendere vIdetur CAPUT XIII. BONITAS Diuin ex sapientiae suae the.
lauto incomprehensibili mundum condi.
357쪽
tura, praeparauit pilus mae etiam per nauicosessiendi modos , antequam aptam redderet ad formam elementorum accipiendam, primoqi informem Hylam, Vmbram immensam,essentiam rudem creauit, quam Idearum sigillo pistrio adaequauit, de fecundum ordines lia mente Diuina conceptos, eam in varios gradus diuisit,& in chaos confusum coegit. Cuius modificationem commodiori exemplo illustiare non possum, quam figuli. Figulus enim principio sibi lutum piae parat quasi materiam, ut in ipsia vasculo tum formam fingat, quae prius
in mente hab: bat , ita una inquam talente
quasi subiecto intelligibili & incorporeo multas habet figuras, non secus ac domus in arche typo habetur, aut sol mae membrorum in vegetabili seminata aque natura , igneus in Sole calor, in unitate numeri, longitudo lineae in circuli centro, radii omnes in centro Solis , inlumine colores. Similiter figulus in luto. I movi in materia corporea extensa & sensibili multas effingit formas , dum informe lutum pilus a se focmabile factum ea tendit, atque extendendo figurat. Similiter Deus primo
creationis momento creauit essentiam quandam primam , quam in quatuor diuisiit partes, ex puriore essentiam mentis, quam id eis quasi rerum faciendarum formis repleuit. Et quia vita longius se se extendit quam intellectus sic vitae essentiam ulterius produxit, eamque
raboni us seminat ijs decorauit, hos que duos
358쪽
ordii ies, coelum seu multatum irri et ligibilem , corii lituit. Ter tram vero elidi L MPata ratione ex Lendit per dimensit otium . liquor gr-dux,
d est longitudinem & latitudinem absque
profundicate, ita ac se e naturae efflantiam in tituit, quam sic ex teiasam partina corpoream . pallam incorpoream , partim adtritam, paritari uiuam fecit eamque seminibu S Omnium seria mos nati , quam coe lum ornatum stellis de aetherae seu quintam essentiam vulgo dictam appellamus. Denique mater tam tu, m CXLeH-da in itinam dimensionem. Et maec VIa sic extensia corpus facta est, & corpus laoc agere desiit, multisque ornauit formis, scilicet clementorum, vaporum, lapidum, me alloium, plau-
Fmt ii itur Uirica tantum essentia , variis nisd: anacta ordinibus , de Idearum, rat Ion Um se-oseam vetet e Sciapo, appeltaban: tenebrosum. 'trimoque oppiu uic ei eos in cns Poceum, bosset, si eneia longitudine, latitustitie S prciliandi a te cacen, id coque abysso in te scisim mari m& vacuam nominauit Moyses cuius limi es
describi nequeant. Ha c autem qΠ mλgi, sonte recedebat, eo magis vergebat -d corpore in traducam, ut ex diagramma o lupi . Poti- o perspicere est. P. O indomaretia per gradus intermedios terminaeur in mole corpmea.
Corpus aucem est longum, latum & proxun--ussit L quoniam nullsui corpus cst mun
359쪽
tum,ideoque finem habet profunditatis: fini
tur enim in stuperficiem non profundam. Sic iam habes superficiem, longam quidem de latam, sicut corpus, sed profunditate carentem atque ex una hac parte surgentem ad incorpo
rea. Superficiei quoque latitudo finita ad longam lineam duabus partibus ad spiritum accedit. Sed haec ipsa lineae longitudo quia finita
est ad puncturri, dicitur non profunditate: sollim & latitudine priuatum sed etiam longitudine. Habes punctum tribus partibus ad naturam vergen S in corpoream. Sed hoc quoniam lineae terminus es , ideo centrum habet situm in corpore, ne loe implet totum, ne quo vivificat. Separetur hoc punc una a linea mentali separatione: potest enim sola cogitationia linea separari illud quod est lineae terminus e prius enim est in seipso quam terminet lineam, od autem prius est, se palari potest ab hoc quod est posterius. Habebimus ergo punctum quodammodo, id est sola cogitatione a linea
solutum , quarto iam gradu a corpore discedens. In hac ipsa solutione sequetur, ut orniae spartes corporis aeque respiciat , fundatur per omnes & moueat. Hic vegetans S sentiens anima sedem habet. Et quoniam rationalis cogitatio non fallitur ascendendo ideo sicut inuenit punctum a corpore cogitatione liberum , fac reuera inueniet punctum , hoc est individuum aliquid , re ipsa a corpore solistia , quod non modo impleat corpus & moueat,
360쪽
sed quo ipsum libere moueatur & tollatur ad supera,quod iani unitatis nomine appellatur. Hic viget anima rationalis, quinto gradu a mole corporis aliena. Et si tanto quid est impurius, quanto minus agit de magis patitur, corpus superficie erit impurius :iu perficies vero cedet lineae, linea puncto,punctum unitati, quae neque di nensionibus, neque situ indiget, sed sola in se lucet. Proinde mens omnes omnium formas unico Sc stabili semper actu concipit, paritque intus & inspicit. Oportet Cnim omnem vitam prolem prius penes seipsam generare, quam seorsim. Et quo praestantior est vita, eo dc praestantiorem sibi generare prolena necesse est. Et hinc anima rationibus seminarijs grauida proficiscitur, de
tanquam mentis aemula similem quoque conceptum, parcum & intuitum ais ectat. Itaque quum nequeat anima, menti S instar, uno intui, tu totum conseqtit,conatur saltem, per succes
sionem quandam temporis . actibus in ipsa multiplicibus alis: qui . Quapropter modo formas vires se alias edit, modo alias , actiones que progressi multiplicat: seminalesque proles explicat multiformes, de in materiam infundit. Hinc Boetianum illud.
Mentemque profundatuci ruit , si nili conuertit imagine calum.
Nou quod species intellectuales nascantur proprio, ve supra dictum, sed partum talem