장음표시 사용
361쪽
isonali parte coruscatio, per quam mentis spe acies antea coarctatae efflorescunt altius. Quum igitur mens in instanti agat, dicitur circulus immobilis , tum quod urcinior uni. A nima autem quum in tepore actiones suas proferat , merito dicitur circulus mobilis, & citac a mentis circulum mouens, omnes enim eius
motus sunt in spatio primo , per virtutem videlicet & exemplar. Ascendit igitur ad causas anima, descendit iterum ad effectus. Ad deae tram mouetur atque sinistram, Coniugia pensitans. Ante procedit, retroque recedit, po stetioribus scilicet compensans. Denique momuetur in rectum, aliud sempe ex alio tumensis In obliquum quoque se conuertens , in circulum denique . Tum ubi reuolutiones a formis ad formas, easdem denique repetens. Q udo a causis ad effectus progressa,ad causas iter uti regreditur. Tum genique ipsa ad parentes suos, unde processit, affectu prorsus, S contemptatione conuertitur. Frequenter vero itimotibus enarrandis achmo quodam verbo Parmenides utitur Quo significat animam non aliunde mutari , sed mutare seipsam migrare ex statu in motum; atquet contra a motu, rursus opposito , in oppositum,& inter omnia haec opposita aeternum quid- . dam, individuumque seruare. Anima ergo est/circulus mobilis, & si quae in animae cognitio ne stabilitas est , ea nientis constat potium quam animae beneficio. Natura etiam dicitus
362쪽
circulsis modi lii. Naturam autem eo cam IIvim animae in generando locatam.
Haec sane generandi facultas ideo mobilis dicitur, quia temporis spati' opus sitium peragit. Vecum in hoc ab animi facultate discrepat, quod anima per se propi id & in se mouetur. Pec se inquam, quia principium sint motus existit. In se quia in ipso, animae subiecto, rationis Sc sensus remanet operatio, ex quibus opus nullum resultat in corpore. Generandi vero illa vis, quam vocamus naturam, per se quidem mouetur, quum animae per se motae vis quaedam sit. Moueri autem in alio dicitur :quia in mole corporis omnis eiu S operatio terminatur e corpus enim nutrit, auget ec generat. Sed cum dico corpus, intelligo corpus adhuc spirituosum, sola longitudine & latitudine, sed absque profunditate, praeditum, ex
materia iam extensia conflatum.
Et talia corpora dicuntur seminum domicilia , quae quum sensibus primo apparere videatur , quasi ex invisibilibus ad visibilem naturam accedentes. Dum enim gustui innote cunt , saporem omnibus rebus impertiunt, fa- isque nomine & proprietatibus non iniuria gaudent. Dum visui , colorem omnibus rebus impertiunt. Similiter de dum gustui odores omnes exhibent: Sulphurisque nomine decorantur, dum auditui & tactui innotescunt, impetum faciunt Sc strepitum,tum corrosi uana &
dest: qiuam vim sensibus hisce hinprimunt,
363쪽
unde spiritus nomen non iniuria merentur. Materia vero & corporis moles perfecta,orabis est ab alio & in alio mobilis. Ab alio quidem , quoniam ab anim; necessario & spitiutuosis hisce substant ijs agitatur. In alio autem quia in loco & spatio motus corporis agitatur. Hinc patet causa, quare antiqui bonitatem incentio, in circulo pulchritudinem constituebant, Bonitas si quidem rerum . omnium unus est Deus, per quem cuncta bona sunt. Pulchria ludo autem Dei radius insusus his circulis. circa Deum , quodammodo reuolutis, Huiusmodi radius omnes omnium rerum species in quatuor illis effingit. Species illas, in mente ideas,in anima rationes, in natura femina,in materia formas appellare solemus. Et sic ex incorporeis, intelligibilibus & inextensis fiunt paulatim corpora spirituosis , doneo tandem in naturam extensam, corpoream de
364쪽
m animae Per iritum C qualitatem
materiam extendentis, unde emanant , materia, forma , tum vιriu se
que proportio: ex quibus denique se
ptem Elementa corporea, qua Tnimi
INT ERD eum ide mundum cos poreum t re enumeraritur Diuinae . substantiae , nempe Mens , . Amma& Natura, quar prima secundum suam formam fit essenta & boni particeps, ac ioli, peti vix ae,ntellectosque causa. Secunda secundum suam formam fic vita, particeps essentiae, & intellectus formalis causa. Tertia per sormam fit intellectus, vitae particeps, &causa mundi. Et quanto superior est mens anima, & anima natura, tanto S prior superiorque est essentia quam vita , & vita quam intellectus. E isentia enim amplius sese diffundit, quam vita : & pari ratione vita, quam ii telleistus ; multa enim habent esse, qyaenon vivunt. Proinde Plotinus dicit naturam ut infimam , esse proximum mundi sa-hrum , intellectuales ideas mundanarum re-
365쪽
rem in se habentem, quas quidem acceperat ab intellectu vitali, in quo aeque sunt intellectuales ideae ac intelligibiles. quas anima acceperat ab intellectu essentiati. Prouidentia
proinde naturam ornauic, ut tot in mundo species fabricaret , quot animaduerteret animam ideas contemplari in ipsa mente , cuius essentia sit causa Vitae.
Natura ergo ipsa rerum artifex potestas quaedam viva concipitur aceipere a primo fa-pientissimoque Archetypo per intermedia sextuplicem gradum & scientiam rerum sa-ciendarum. Primo vim & naturalem bonitatem. Secundo geometricum contemplato, remque intellectum , communes rationes mensurarum habentem. Tertio rationem praeticam, nempe per rationes ipsas de artificio consultantem. Quarto imaginationem , seu ras iam & modos conducentes operi estin gentem. into effectum. Sexto mouendi virtutem, unde ad similitudinem animae no- .strae tres motuum specie; necessario cohaereniates profert , iuxta conceptum creationis & triplicis finis rationem. enim quod est, motu indiget quo se conserueti: motu, quo
symmetriam foueat in suo toto: motu deni que,queo rebus ex ternis ut agens se se comm nicet. Qui triplices motus vice in striimenti in
omnibus haberi possiuat, quasi vitales quidam venti , ex anima se se undique diffundentes, Euousque aliquid materiae simile, informe
366쪽
sui cu in obtinuerit. Nouit enim hic spiritus rerum agendarum species omnes, ecundus
actionum id eis a superiori forma ; foecundus item passionum quarumlibet specie biis a qualitate subiectaque materia. Guam illico diuersis ills s motibus iuxta superiorum scientiam, extendit naotu a centro ad circumferentiam, tum a circumferentia ad centrum. Deni
que motu olbiculari seu medio, quousque per diuersos corpore itatis gradus transierit , de tandem ut corpus ipsum terminans, suprema infimis colligauetit.
Sed nos ab hisce principijs ad sensibiliora
declinantes,triplex confestim esse in rebus ge- ilitis concludimus. Primum quod simplex dc stabile penitus appellatur, velut diuinae vir(utis radio suo se se: termino coiit inente i Secundum quoddam esse confusum, virtutis eius dem radio in reci um vi tro citroque reducto, re ad alia quae damale per circumfulae caliginis nubem erumpence. Tertio vViride ter mi-n sum alterum essen Liae genus, conuersione
lueidi radii, velut in orbem sphaeriae conuoluta, in cuius plena circuitu , plena gigaenda Drum rerum pexsectio collocatu . IIinc sane ex rebus intelligibid biis ad naturales discurrendo, deinceps magis, magisque Platonicias de rationibus abditissimis notas miseere prophaniores insipi naus , pro capta scilicet humanae mentis,'quae saepe vel Deo
ipsi statue motusque assutit, multiplicem lar-
367쪽
mam, amorem & odium,Ze otypiam, moerore in , gaudium . extensionem, contractionem, aetatem , manus , oculos, aures,& binachia;
unde S nos ex illo Poemandri spectaculo longe pulcherrimo, Diuini radii imaginati sumo a quodammodo triplicem raptum. Nim tam profecto in Deo ipso omnis compositi renis, di-r sionis & mobilitatis experte, quar in mundi conspicua varietate distinctu . Quor iam prior sit metis opificis prim et, quem patrem appellat MescurIus, in cuius sinu mundus intelligibilis vel natur e exemplar Archetypum delitescit. Cui consentit& illa Philonis praeclarassententia lib. de opificio mundi . v br sic ait. Mui dum autem illum , qui ex id eis con; sistit, nec fas est: loco vllo vel dicendo, vel cogitando circumscribere. Sciemus tamen quo pacto consistat,
si co siderauerimus aliquem nostratium rerum
similitudinem. Quoties est: condenda urbscura I egis alicuius , pnesto est aliquis peritus Architectonicae qui contemplatus loci opportunitatem, primum intra se ipsum partes futurae urbis propemodum , omnes delineat, templa, gymnasia, vias, naualis, porticus, Soc
Secandx creationis species fit spirit i radio qui sit per aby ssi faciem prouolutus , coeluniae
terram , in determinata prius ratione , oranstituit, formam scilicet atque materiam inde fit nitam, & utriusque medio proportionem conis sit nilem , cuius adminiculo paulatim ad elima.tioris compositionis speciem mundus exurgit a
368쪽
& q iasi a verbo patris, aut sitio utrireris, Mercurius) sic cuncta in orbem aptissim mcolligantur , ut ad sui ornatum , necessitatem atque perfectionem nihil amplius reclui
Hic vero obseruanda erit Mercurii illius ter Maximi oratio penitus admiranda & ordo jectandarum rerum potestare dis Mutia Dei cap. primo abi etenim potestatem referre
piritui Atque in formatione mundi primo i mensium quoddam sipectaculum refert, omnia videlicet repente in lucem conuersia & spe i
Paulo post umbram horrendam siue catini nem , obliqua reuolutione subterlabentem
da Sin igesta protinus emanavit. Cui tertio ististes opifex verbum ex terra & aere,aqua tat ne, velut coufusis hactenus seminibus' dis
tinctum ordinibus mundum, mensiur1, numeroque, ae proportioue formavit. Itaq e velut cx conuersioueluminis in se; insinuassie vidT-ce autem foras erumpente fortasse& tarmae propagatioiaemmtellexit atque ex diffssiacali ginis sipecie, abyssum siue materiam.Similiter penes ideam triplicis motus tum in activo principio tum in passivo & utrius que propor-
369쪽
tionis concipere triplicem differentiam, de voluntatis,& potestaris. enarum prior sit in quiete stabili. Secunda su tana quam radiis diuinae lucis in continuum exporrectis, iuxta dimentionem triplicem. Tertia eiusdem vero omnibus in orbem solidum undique reuolu- Rerum autem omnium primus, ab effetalia simpliciter existente & ut sic loquat) virtute stabili centro si haerae alicuius comparabill,re.,
rum Omnium velut com eptus nascit Ur atque
Archaetypus, rerum esse purissimum scilicet aeternum , ac stabile, semper in mente opifice, de quo fortassis illud in sectis. Fecit c lam di
terram atque omne vii Iulium agri antequam ' retur,omnemque Drbam antequa tingerminaret. Vbi
sane nihil Misi ideas intellexi te videtur consentaneum, atque sic etiam interpretatus est Rerum a tem progresius in uniuersi sublicaetb essentiae dimanatione velut in rectum , qUT areae superficiali esst comparabilis, rerum progressus in generatione post conceptum , id etii psa principia adhuc inconnexa prodierunt: unde & e Se simplex & in determinatum , dp- hec paulatim radiis in circuni figuram coeun
tibus crume perunt obscura compositionis rudimenta , indefinita tamen propter naturam superficiei, unde & afflatu simpliciore mundi ima elementa sunt propagata. Rerum vero partus ex essentiae dimanatione
370쪽
m orbem absolutum Ssolidum, Sphaeri eae ses licet circumferentiae comparabilem, esse Quo . que compositum ac determinatum prorsus nerHaec inferiora di manavit.
partus est atque perfectis in mundi scilicet triplicis siue qua, Quod autem ad principiorum proximorum cre Pionem, quasit entis materialis seu massiae consuta tuerius modificationes attinet, sunt haec potissimum tria, Materia,Forma & Pro-
' triplos, una iurium ideorsium, hinc materies oriunda est,tineae tantum comparabilis ac veluti sola praedita longitudine, in diagrammate mentali animae facultati supposita ; altera sinistrorsum, dextror, progreditur tanquam latit*dinis rudimentum, supersietali rationi & rationis femina nae facultati suppositum & comes parabile , tertia vero antrorsum ac retrorsum unde altitudinis ratio pullulascit, oriturqu
proportio parti phantasticae prostrata, post a-Caeterum ex antedictis motuum differentila