장음표시 사용
121쪽
INSTITvTIONES IN ligimus p.rticu rem esse ueram, inexsul a viceversa particulari fleo
cissaria consequutione conuincimus uniuersam esse falsum ut recte quiadem ejicitur ex eo quod haec fit uera, omnis homo est animal qaod haec etiam ex uera fu,quidam homo est animal G ex aduersosi haec susurosa,quidam homo hi iustus. ergo C haec omitu homo est iusius cotrarid ιcciues,scu,ut inquit Periorum,oppositae contradictorio modo, seu ut schola cotradiectoriae sunt oppositis,quae tu qualitate,tum qualitate pua Sirat ut omnι homo ei rutioim c5pos, emquida homo no est rationis compos. Ego uero o uideo qua ratione Perion ducatur ad appelladasco tradicetues,d 11 arata ,seu repugnates,cam nec cice. que solet mariam imitari, nihil mmm fecerit, e horti uocabuloruin nῖ minus q*a adretisdirarijs,quam dira dicetibus .mag enim sibi repugnatis,omnis
homo ut tu ius,c nudus homo est, ivi quam ilis, omnis homo est ius ItM,C quidum homo non iustus mibus efficitur praestabilivi J mpr ciuiarum uti propriis nominibus in schola usitatu, quam alienis abus Philosophorum,c rei ueritati, quam exprimere ante omnia Philosiph conatur parum accomoda atH.Sed haru quaa
sisi eri iurior murum subiectum descriptionem cosule: haec enim Oamnia, qua circa hae iam dudum praecepimus, tibi
aperiet. Leges Latin Fav evra Graece oppo ιurum ita se gerunt, ut c5traaria posivit interis
122쪽
LOGIcAM ARISTOTELI s. sollers,nunquam autem simul falsae. subalternae interdum uerae reperienatur,interdumfulse. contradicentes no possunt esse simul falsae ex qui. ba regula derivantur,quae formulas argumentandi subministrant. contrariarum si unasu uera necessario efficietur altera essesagam. in contrarijssi una deprehenditur fessa, consequitur alteram esse
contradicentium ex alterutrauera,colligimus alterumfalsam .errcs. Regulvi alterutrafalsa,alteram veram.
Porro quantum ad leges attinet infinitae,es nonnunquam, quod μηperi s monuimus uniuersaesumuntur nonnunquamsensu particularis usurpentur: iussu tumrlege obstringutur,quam ipsae particulares lias ad hanc ueram ostendendum homo est iustus,si licit ut saltem unus ostedatur homo qui reueras iustus. Dixim hactenus de pronunciatis,quorum subiectum est uniuersi m, nunc de ili dicamus quae quidem ex singulis constant. In his igitur qua tum ad uerum σfalsum attinet,eadem seruanda est lex,atq; in contraudicentibus:ut hae,socrates est albviae Socrates non est albus er quaevis eiusmodi,qua constet eodem subiecto, copula C attributo, qualitate pugnent. Nes enim simul possunt esse uerae nessimul egefulsae. Qis fluty una sit uera oporteat alterum esse falsam e ex utras falsa ueram alteram esse odigamus. Vbi uero in quatuor generibus oppositarum βniendis adhibuimus genus,primum omnium aientes, quod in oppositae sub hoc nomme debes aduertere, ut qMeuis harum esse debeant eiusdem subiectι, copula, ac attributi alioqui ne ualent esse contrariaemes sub
contrariae,nes etiam contradicentes. Nec illud nos praetereat, enuncia ationes,quas Arulo. Graece appellat τὸ adinvia vas, quata Latine usa carius oppositis, ab Aristo sub gemina di ferentia solum distributas, altera 'enim, iri quit,opponi contradictorio modo,asteras vero contrario
μαιε oratis v Ρrras asinios id est, opponi quidem igitur a firm tiona
123쪽
INITITUTIONE IN negationicos ra Orio modo, dico ea quae significat de uniuer o nia uersim dici aliquid et,quae no uniuersi dipsum designat, ut omnis coamo cadidus est no omnis homo candidM,nullas homo cadidi est, quida homo calidum est cotrario modo dico enunciatione subiecti uniuersiti emuniuersim sumpti quae sit alens, Geiusdem negante, quae pariter tuniuersa ut omnis homo iustus est nullus homo est iustin. At uero schola gratia familiariu eon utendi iuuentu tu utilitati,reliqua duo superad.
didit oppositurum enunciationum genera dico subcontrarias, subalis ternas quas Aristot ex harum intelligentia dependentes de industria praetermictit, relinquens munus eas explicandi praeceptorum, vel expoustorum officio.
In insantilus igitur ac traeteriti Uirmatio,
aut negatis era sit nece se es: Ubi sex dixi quae
cum rebus uniuersis niue generis nota habent, semper altera era est, alteras a nec sario.
Id interest inter enunciationes dictas defutur eoni gentibus, Crem quaesunt in instati bra, a praeteritis qu)d omnis enunciatio deprca terito,vel instantis tempor uera etiam etsi sit in materia contingenti,
i m non potest non esse uera, quaes sit ex hisfalsa non amplius pote non essesulsa:ut haec, Mamra fuit, ita est ueris,uin posit non esse era, siqηidem ad praeteritum ut uulgo dicitur,non est potentia. Par est iudicium de hac,socrates dat operam literis, quae quidem uel definite iam utra est tu ut non possi iam nune spe falsa. Atueriin futuris contino gentib s longe secus est quandoquidem haec Socrates cras bene mereabitur de uirtute. nes potest esse desinite uera, nec definite falsa. id est.
no potest ita esse uera quin simul post esse falsa, iro ita fuga quin simul
positi esse uera. Cum enim ex eo quod res ita se geri ais per nunclautionem significatur, uel secus enunciatio dicitur uera uel falsa, haud dubie consequitur ut perinde ut omne quod fuit, quantosuit necesse fifμiFG, omne quod est quando est,necesse est esse. Ita etiam omit enuociatio praeteriti temporis uel praesentis simul atq uera est, necessarios uera. Similiters ut falsa, itast necessario falsa necessario quide non fmpliciter deum adiecto quando est falsa . Atqui pronunciata, quat
124쪽
LOGIcAM ARISTOTELIS. SI uersantur in futuris contingentibus,ex eo sane liodfuturam eontinges eo ipso tempore quofuturum est,possit non fore robtinent de sibi tendicant proprium, ut cum uerae sint,pogint non esse verae incam falsa sint,posint non esse false. Adverte autem Aristo discrimen ponere mater pronunciata futuri contingentis,qMesint in toto quae in doctrinis percipiuntur qu)dissu sent uel defui refuga, cuiusmodi est haec omnis pluuiactet ex uapore unquam ex materia. Est enim in his recta ueritas, adeo ut non posint ex neris fieri falsae:quod uelim intelligas secuti dum sententiam Aristo. qui per uoci est π mundum esse perpetuu aeteronum Itaἱ ob id uniuersa sunt Aristo. aeterna, etiam etsi sint in materia contingenti.si uerbo fenunciationes futuri contingentis subiecto praeodiis singulari nes necessiario uerae sunt eo ipso tempore quo uera perucipiuntarmes necessario falsae,quandosulse caetertim aduerte enuus
elationes praeteririer instantis temporis, quarum uerit4s dependet ex futuro contingenti,eandem subire condicionem cum singularibres cono tingentissuturi, cuiusmodi,s raee inquam enunciatio fuit uera Antiochristus erit. Ad haec illud nos non praeterfugiat,eiu generis repugnantiae, quae inter contradicentes, quae sint subiecto constantes indiuiduo,
qities sim futuri contingenis,uersaturaum esse legem ut necesses alteram partem esse ueram, alterum falsum coniunctim diu sim uero neque necesse sita firmationem esse uerum, ne negationem esse fugam.
uois iam autem omnis affirmati quiddam de quodam dicit divesnomen eΗ macat nomine
quod autem an irmatione continetur id o onuelle, de na re dici debet.
Nuper diximiti de quadruplici pronunciatorum repugnatia, sermos nem habentes de his effatis,quae fimplici constant subiecto inpinplici praedicato: nunc idem iudicium faciendum est in enunciationibu 3 conis flantib subiecto, uel attributo,quod sit nomen infinitum, siue uerbi estis enunciatione secundumst uulgo dictum in scholis adiacens siue tertium. Appello autem uerbum,est, secundum adiaces in hac homo est, in qua praeter uerbum,est, nullum est amplivi attributum.Ac tertiua iacens dicitur ubi praeter ipsum alterum est appositum attributum, ut m 3 in hac
125쪽
IN OTI Tvrio NE IN in bac homo est iustus. Est igitur similiter adaptanda quantitat si, quia
litatisς repugnantia uaria ratio in bu pronuntiat μ quae quidem uariantur Cr distinguntur nune ratione subtemi attribui. Diu id interdum infinite interdum uniuersim id in parte . Nam in omni brabst eadem in totum est habenda lex idem iudieium ut ecim iboeanus. Variatur autem primum quidem usurpando uerbum est ut secunda sit adiacens, ob hae forma homo est homo non est faciendo subiectura exsulto infinitum dicemus non homo est non homo nos It 'μtrael sunt subcontraria, tum hae,omnsi homo est anon omit homo est. subicta faciendo infinitum migrant in has omii non homo est, non omnis non homo est: qiis quidem sunt contradicentes. Nee distar habendum est iuudicium ii penes tempora differentiis has ipsas uariare uelis . Deinde vero potest fieri uariatio,quando uerbum est tertium occurrit adiaces, quia nunc in subiecto siet, nune in attributo. In ut tributo quid 'πmfuse .ut in hac formula.
At uero uariata quantitate id ipsum fiet, ut in formula sequenti. Omnis homo iustias Huivineis c Noois homo iustu est Nodis homo no iustia est gatio. is homo est no iust. Sunt i in prior formula, firmatiora negatio,dictae subcontra ria subaduersae. Huius autem contradicenses siue igitur uaria hM penes attributum uel subiectum infinitum,ids nunc usurpato uerbo, .ut secundo loco sit adiacens, uelut fit tertium quantum attinet ad quis/litatem quantitatem.ς repugnantiam, non di*ur est conditio barum,
quamfuerit aura qua quid superius ex simplici subiecto simplicis itributo moliebamur sed ambiges,quorsum in his formulta nane
calem, A,pronunciato praeninnu,nunc uero consonantempto deostvt,A,dsignet antecedens, c,consequens nam inbu conferendis,ut corulistatur constans, banc debes legem seruare. ut, inquam,conberas superiorem eum sibi subiecta Vtrum uero earum fis facturus antecedconsequens iterae praedicta monebunt. Ex his igitur efficitur ita regi lain sobolis tritifima Ex omnLinquam,enuncιatione alent cuius attributum est nomen ii nitum colligitur negans quae praedicato cem et fianito non autem ex aduerso,it,A,Cr, c literae in utras nuru monent:
ut hae et ualens consequutio,homo est non ustαι, ergo homo non est iu
126쪽
Ius . non tamen recte colligitur. Petrus non est luctus,ergo Petrus est notustus. num C Petrus uita defunctus non est UM,at ita uerum est a notecedens fulsum tumen est consequens.quὀd,inquam,idem fit non iustus. Vt enim haec sit uera, Petruis non iustus,exigimi duo, primum quidequod Petrus cohaereat siue constet secundo loco quod non fit iustus. At occurres, Non iustum inquit Aristo. in. a. eap. primi libri perihermi. indist nome appellatur infinitu,quia militer in quolibet est C in eo quod est in eo quod no est. Sive igitur Petrus sit expers iustitis, frueno extet, vera tumen haec est Petrus est non iustus. Dico uerba est in bucenuncia. itione, Petrμs est no iustussifariau urpari posse uel enim sumitur ut so ' lum dicit unione praedieati Crsubiecti Cr ita hae est uera, Petrus est notustus. ubi Petrus in rerum natura minime sit,uel uerbum est percipitur triplici significatione ut, inquam signat unione emcohaerentiam exa remoru, C praeter id consignificat Epus prae siens. nee no significat esse:
ut currit curreresedet sederemus ita usurpatur ab Aristo. in praesenti Ioeo. Quo fit ut aliter sumatur in auap. primi lib. Peribe aliter in. r. secundi .Hic autenos utimursecuda significatione. ceterum exbstforamulis etia colligitur consequentia bane esse necessarii homo iustus est, homo igitur non est no iustus C pariter hae est constans omnis homo iustus est ergo, omnis homo no iustus est non ex aduerso similiter πhaee est perpetua confiecutio omnis homo est non iustus ergo non omnis homo est iustus Simil8 est habenda ratio in idis. quaru subiectu est infonitum Sunt enim aestimandae perinde atq)sisubiectu essetfinitu die ut praescripsiquantum attinet ad quantitate qualitate. Cr repugnantiam. Nec secus censendum est in elytis,quor uerbum est adiectivum.
Et ero nomina. 4erba si transsonantur, aut tra, crantur idemsempersignificant velut,
Est albis homo est homo asius.
Sumulistaru errore evellit qui discrimen arbitrantur esse inter bas: animal est omnis homo.Cr omnis homo est animal. existimat enim hance ηfalsum animal est omnis homo uera hane asserunt omnis homo est
animal illud autem nos non praetereat, doctrinam bancterius ita exaponendam ut inquam, nomina emuerba si transponuntur eo modo ut sensus idem incolumis eminteger permaneat, protinus idem significaure, aliosui doctrina haec esse obnoxia cauido,nte enim idem est dictu,
127쪽
INITITUTIONEI IN horio non est iustas infiniti,aissi percipion uniuersi,dicerem, noti. moest iustus,
Sed nuomam alia comuncta copulata lic di euntur Atynum flat attribVtom exb quaeseparatim dicuntur. alia non quae hoc loco diuincti O
di imilitudo est 'uaerat aliquis.
Penultimo cap. secundi Perihem. vocat in dubium Aristo quod his textu nobis proponit, ut pote an semper liceat argumentari a diuis adeoniuncta uel uicisim a contandi a di is . Explicat autem usumma non semper eusnire ut ea quae suμu divisim dicuntur Mes in diuer' sis pronunciatui,ead dicantur C coniunctim hoc est Ab unius attriis buti ratione. Neq enim conseqiatur,petrus est bomu C idem 6 sutor:
ergo est utor bonus cilin enim simpliciter sit probas C seorsim usu
tor non ob id eueniet,e consequetur,ut continuo utor bonus isse dic. Prinia re turrias fisint accitientia duo, quorum ut russit eiusdem subiecti acclagμla, dens.Cr utruet alteri accidat,ut in dudum dictu euenit, inconstans eris Riti consequuti a diuisis ad coniuncta. Mando duo militer eidem subie ct tribuuntur seiunctim.ex quibus no ualet unum effici pcrse, nec unum per accidens,concludemuι unam nunci rio G,in qua unum fiat in AEaeoniunctis attribulum ut non recti coageremM, Socrates est musicus. C socrates est candidus.ergo socrWicio mi sicui candidus, quippe eue musco e candido nes fiat uti se nis fieri queat unum peraecidens Appello autem unumst se,ut ubilantιa corpore animatalin Mer rutionis compos. Haec enim etsi uoce tenum lilia sint,reuera tamen unum per se, id est, unum substantia,hominem,ut pote con littιunt. Unum per accides uoco, unum accidente, quod nimirum refulta ex una substantia tanquam subiecta m/teria eme una forma accidentuli. Exepli gratia, homo muscus es uoce tenus duo sim t. reuera tamen homo tanquum subiectum Cymusim tanquam forma unum praestant accidens te,quod schola nuncupat, unum por accidens. At musicum C eandidum
duo sunt accidete,nam perindeat ex duabMformis essentialibus nullo modo ualet lici unum substanti seu per se ita ex duubm formis acetis ἐetiumriuarum Mutra in ulterim essentia sit sed alteri potius accidat. consi
128쪽
eonficietuis, quam unum accidente. Nee etiam ex his, quae separatim C uere dieuntur efficietur umim attribulum ex eis in unum coalescetiabus, quod quidem coniunctim eadem de re, de qua haec uere dicatur,proabeenuncietur, ubi ex quavis eorum coniunctιone subnascatur nugatio. Nec enim apte coctigerem, Petrus es homo,σide est animal, Petrus igitutast homo animal . nec absimiliter ex eo quod Socrates semel. iterum, ac tertio dicatur candidus recte concluderem quod fit Socrates candia dus,candidus,candidus. Et autem nugatio uitium orationis,quo idelis remeres repetimus:ut in hac, Plato inqua est homo animal, nugatio commilituriis enim in attributo apponimus animal, idq; securida uice,ima prudenter,e praeter remfacimus. Qui enim dixit Platonem esse homianem ut asseruit esse animal, nugamur igitur, postquam sime dixerimis Platon esse animulsi rursus idipsum repetamws. Dixi autem tomere,ab re, imprudenters:nam in hac, Ioannes est animul,homo idem burepetitur,utpote animal semel quid jxplicate deinde uero inclusὀ. Sed hoc licet facere per guram appositionis quando nimirtim post vinmuerbum opponimus, quod proprium est C peculiare, gratia mirum ambitum uniuerse tractat totus contrahendi. Quae autem in attribututamdudum disimus,pariter ad subiecta similitudinis transberenda sunt. S autem postules, a coniunctis ad separatim dicta ualeat argumelia ratioM Aristote. duabus regulis explicat. Prima quidem est huiu inodi: et Res)II
Σιmquam aliqua comunctim dicantur, quorum belui.ctim collutorura tiones ad inuicem ni repugnantes,inconstans erι argum etatio, qua ducimus argumentum a bis,quae coniunctim dicuntur,eadem colligentes dici separat . Qua ratione minime constat haec argumentand ratio
Socrates est homo mortuit , ergo Socrates est homo,emides mort Myquidemsiliendoseorsum hominem, inaltera ex parte quid i mortua aperiendo.deprehedes homirnem separatum dictum repugnare mortuo. Altera regula nos monet,siduo coniunctim dicantur eadem de re,quoarum alterum non exst,id est non μι sed ulterius ratione dumtaχdidi ias RGμυ tur, minime quidem consequitur eadem de re separatim haec dici ut non recte concludes, Homerus est Poeta igitur Homerus est.
Hu autem V ito, nunc quemadmodum inter
se a sectasim enunciation cluae de eo dicunt quod
129쪽
Quandoquide hactenus de implicibus nunciationibin diseruimus. reliquum est ut modorum enuciationes iam aggrediamur, in quibus aquam id quod exprimitur infinitivira:ionem habet subiecti,modici Maro partes agit attributi ut in hac, Petrum esse candidum est contingens, tota haec oratio Petrum esse candidum subiectum nominatur modus,co tingens,praedicatum. Nec diPar est in reliquis huiusmodi ratio. sed ad ingenium uerum a falso discernendi comparandum in huiusmodi priamum omnium et aduertedum, quoi enunciatio hiam genis bifariam pectit explicari, uel in sensi componente, uel in diuidente ut hoc pronuneiatum sedere currentem est imposibile,sensum componentem hancaeo rit haec inquam nunclauo,sede currens,e imposibilis,qui quidem ut/rra est, ulter est falsus in scholis, lictus uulgo,divides,nempe,eu qui curarit imposibile est sedere. In praesenti capite Arhlote . nunciationes
modorum,quas adinvice confert sensu componente metitur,erexpendit. caeterim ictuletium obseruandum est,qualitatem inquantitatem, in id genia risuis climari debere penes modum, ut eum Omnis,nullus, quia dam. π quidam nou, simplicibus nunciatis circa eandem subiectam malerium, id est,circa idem subiectum C copulum,er attributum ciete. νιι paribu adhibita nunefaciunt diuersas nunciationes, nune subcouistrarias, iam subalternas uulgo dictas, nonnunquam contradicentes ita
etiam modi necessarium,impini bile, quoifer potest, Cyposibile non. quatuor g cra repugnantis constituunt, i circa eandem uersentur materiam. ει autem materies mi A id quod exprimitur per infinitiuum quod in oppositurum C repi gnantium C oppositarum utras de esse
debet omnino,non secus quam prim in reliquarum enunciationum rea pugnantia operaepretium duxim M, ut idem esset omnino subiectum, creadem copula idem, ut tributumnosit ut modi,tucessarium ex imp q. bile, circa idem omnino subiectum,ut dudum dixi per infinitiuum exapressum faciunt aduersas seu contrarias po ibile,Cr postibile non subis contrari :necessarium,er Vibile, ubabernat pariter impossibila
130쪽
ponit ob oculos. In his aut mcomparadu μ' frua nihil ieresse adpecu. liarem hara, pliatiatia, quod id quod per mafilii ius exprimitur uniuerae sim uel particulatim, uel infinite dis ut uicnado, uel negando eferatur dummodo in utras
minimum sit fuidsimile . Rurasus notare debemu3, de an aduertere enunciationes has ex repugna natibus reciprocas Crutili us appessat quipollentes, seu aequivalentes, tribus regulis adminiculis deprehendi,ei emfere quibus in simplicιum enunciationum ratione reciproca tisolemus is quibx quidem se subaiecto G signo anteponatur, negatiost ex contradicente reciproca Si uero signo σsubiecto postponaturante copulanis ex contruria recita proca ex subcontraria. At uero anteposita signo π subiecto Quation proximes postpositas ex ubalterna reciproca. Quibus et citatur ut ui prima regula reciprocentur adinvicem: omnis homo et tua fius non aliquis homo non est iustus alterius ratione reciproca sint,oamnis homo est iustu .nullus homo non est iustino tertium inuicem reaciprocantur bae omnis homo est iusius, non quidam homo no est iustus. Et par est udicium in reliquis eiusdem ordinis. Nec illud praetereamus, ιοι una ex his regulis monet negationem apponendam altera oecuro a rat