장음표시 사용
31쪽
Instit. D n. Iustiniani Lib. I I.
, i competit d. mini tabularum iam actio.siquis a non don,ino, quem dominum esse crediderit, bona Asdefundum emerit, vel ex donatione aliave qualibet iusta cauti atque bona tide acceperiti naturali ratione placuit fructus, quos percepit, eius esse procultura de cura Et ideo si pollea domidus super-- uenerit,& fundum vindicet ue fructibus ab eo consumptis agere non potest. Ei veto,qui alienum sum' o dum seiens possederit,non idem concessum est. itaque cum fundo etiam fructus, licet consumpti sint, ,ΠM enitur ultituere.Is ad quem v ssuctus fundi pertinet, no aliter fructuum dominus e scitur, quam men im 'ipse eos pereepetit Et ideo licet maturis fructibus, nondum tamen perceptis decesserit: ad heredem . eius non pertinent, sed domino proprietatis adquiruntur V. Eadem fere & de colono dicuntur' '. In pecudum fructu etiam scelus est,sicut lae ' pili. lana itaque agni, haedi& vituli,& equuli, & suculitarim naturali iure ' domini)fluctua sunt, patius veto ancillae in fructu non est. ita ad dominum .,le γε i. proprietatis petetinet. absurdum enim videbatur, hominem in fructu esse, eum omnes fructus rerum B natura gratia hominis comparauerit Sias glegis usum fructum quis habeat, in locum deinortuoruui. ' capitum ex fori u fructuarius summittere debet D ut Iuliano visum est)&in vinearum demortuarum, - - Θ vel arborum locum, alias debet substituere. recte enim colere, Ae quasi bonus paterfamilias uti debet. Thesauros quos quisque in loco suo inuenerit,diuus Hadrianus naturalem aequirarem secutus, ei conia is cessi qui inuenerit. idemque statuit s quis in saero, aut religioso loco fortuitu casu inuenerit. At si quis 'G. . di in alieno loco non data ad hoc opera, sed fortuitu invenerit: dimidium inuentori, dimidium dominod, ti. soli coneelst Et conuenienteis quis in Caesaris loco inuenerit, diuudium inuentoris, dimidium Cae satis esse statuit. Cui conueniens est ut si quis in fiscali loco, vel publieo, vel ei uitatis inuenerit : dimisia, fis . . dium ipsiustae, di id tum sici vel ciuitatis. per traditionem quoque iure naturali res nobis adquiruntur. nihil enim tam conuenienses naturali aequitati quam voluntatem domini volentis rem suam in Calium transferre, ratam haberi.& ideo cuiuscuinque generis si corporalis res, tradi potest de a domi-- ά - no tradita alienatur. Itaque stipendiaria quoque de tributatia praedia eodem modo alienantur. V cantur autein stipendiariaci tributaria praedia, quae in prouinciis sunt: inter quae nec non de italica praedia . ex nostra Constitutione nusa est disterentia sed si quidem ex eausa donationis, aut dotis ' , aut qualibet alia ex causa tradantur sine dubio transferuntur. Venditae vero res, Ee traditae, non aliter - - emptor adq utuntur, quam s is venditori pretium soluerit, vel alio modo ei satisfecerit: ve uti '' ex- promissore aut pignore dato. quod cauetur quidem etiam lege duodecim tabularum, tamen recte di--Σι -- citur de iure gentium, id est, iure naturali id essici. Sed sis '; qui vendidit, fidem emi toris secutus est, ρ -- i. s. dicendum est statim rem emptoris feri. Nihil autem interest utrum ipse dominus tradat alicui rem. LL,Q. an voluntate cius alius. Qua ratione si cui libera uniuersorum negotiorum administratio a domino Do. ριν-- permissa fuerit.isque ex his negotiis rem vendideri & tradiderit. facit eam accipientis. Interdum et-z. - sine triauione . nuda voluntas domini suffcit ad rem transferen3am, veluti s rem quam tibi ali-Dὰ im Vita. quis commodauit,aut locauit,aut apud te deposuit vendiderit tibi,aut donatierit. Qitam uis enim ex 2. T ea causi tibi eain non tradideriti eo tamen 'ipso, quod patit ut tuam esse. statim tibi adquiritur pro-- ---ia prietas, perinde ac si eo nomine tradita suisset '. item si quis merces in horreo depositas vendiderit... Urim , simulatque claues horrei tradiderit emptori transfert proprietatem mercium ad emptorem. Hoc amplius, interdum & in incertam personam collata voluntas demini transfert rei proprietatem: ut ecceia mo praetores, de consules, qui missilia' iactant in vulgus, ignorant quid eorum quisque si excepturus :&1- quia volunt quod quisque exceperit,eius esse, stata cum dominum effetunt. Qua ratione veta, rius esse videtur si rem pro derelicto ad oti,ino habitam occupauerit quas, scitim eum dominum ess- E T. 4 c . pio derelicto autem habetur, quod dominus ea mente abiecerit, ut id rerum suarum esse nolet L ideoque statim dominus esse desinit V. Alia causa est earum rerum, quae intempestate maris, leuandae ve ira nauis causa eiciuntur. hae enim dominorum permanent quia palam est eas non eo animo eici, quod et ... eas habere non vult, sed quo magis cum ipsa naui malis periculum effugiati Qua de causa s qtiis μι--,ω, eas fluctibus expulsas, vel etiam in ipso mari nanctus M', lucrandi animo abstulerit: tiarium committit.
P Nec longe discedere videntur ab lus,quae de reda currente non imaelegentibus dominis cadunt.
A M praeterea res eorporales sunt, quaedam .eorporales. Corporales hae sunt quae sui na- νώ. Lis h. Vetura tangi possunt, veluti fundus homo, vestis,aurum, amentum, & denique aliae res innumera-- csuncorporales autem fuit qiue tangi non possunt: qualia sunt ea, quae in iure eo stunt: sicut be- L ..., A reditas, suffructus, us, obligationes quoquo modo contractae. Nec ad rem pertinet quod in here-Σ .:H Ges corporales continentur. nam 5c fructus qui ex fundo percipiuntur, corporales sunt,& id, i. s, a. quod ex aliqua obligatione nobis debetur. plerumque eorporale est'. veluti fundus, homo, pecunia... .rren/m ipsum aus hereditatis, dc ipsum ius utendi fruendi, de ipsum ius obligationis, incorporale est e ibisti dum numero sunt iura praediorum urbanorum,&rusticorum,quae etiam seruitutes vocatitur. '
32쪽
Instit. D n. Iustiniani Lib. II.
, De sdivisas ibas. CAν. I I I. RVsTICORUM praediorum iura sunt hre iter actus, vis. aquaedlictus. Iter est ius eundi ambulanis
di homini ', non etiam iumentum agendi. vel vetite ut uni Actus est ius agendi: vel iumentum vel vehiculn m. ltaque qui habet iter, actum non habet: qui actum habet, & itet habet, eoque uti potest, etiam sine iumento. Viacstius eundi, de agendi. Ae ambulandi: nam &iter, &actum in se tontinet ---ι via'. Aquae ductus est ius aquae ducendae, per standum alienum. Praediorum vibatio instruitutes sint, quae aedificiis inhaerent, ideo urbanotum praediorum dictae, quoniam aedificia omnia, urbana ---- . praedia appellamus, de sin villa aedificata sint. Item urbanorum praediorum seruitutes sunt hae, ut vicinus onera vieini' sustineat: ut in parietem eius lieeat vicino tignum immittere ut stillicidium, Vcl is n-j.- flumen recipiat quis in aedes suas. vel in aream, vel in cloacam, vel non recipiar, de ne altius tollat quis Baedes suas, ne luminibus vicini cisseiat. In rusticorum praediorum seruitutes quidam computari recte putant aquae haustum, pecoris ad aquam adpulsum, ius pascendi, calcis eoquendae, arenae fodienda. - ideo autem hae seruitutes praediorum appellantur, quoniam sine praedus constitui non possunt. nemo enim potest seruitutem adquirere urbani vel rustici praedij, nisi qui habet praedium, nec quisquam de- ι -- ου
here,nisi qui habet praed:um . Si quis velit vicino aliquod ius constituere, pactionibus, atque stipui.i-' tionibus id efiicere debet . Potest etiam in testamento quis heredem suum dampnare, ne altius tollat aedes suas, ne luminibus aedium vicini officiat: vel ut patiatur eum tisnum in parietem immittete, vel T: estillicidium habere: velut patiatur eum periundum' ire, agere, aquamve ex eo ducere. '
'SusFRu rus ius alien es rebul uten' endi, salua rerum substantia . Est enim ius in eo V pore': quo sublato & ipsum tolli necesse est. Vsus fructus a proprietate separationem recipit, idque ναδε l ite. pluribus modis aecidit. vi ecce si quis usumfructum alicui legauerit: nam heres nudam habet proprie- -2'tatem. legatarius usumfluctum. Et contra, si fundum legauerit. deducto usufructu Flegatarius nudam n s.
habet proprietatem heres vero usumfructum. Item alii usi fructurn, ath deducto eo standum lega- s v/..η, . . re potest. Sine testaturnio vero si quis velitvsumfructum albeonstituere, pactionibus Estipulationibus idemeete debet. Ne tamen in uniuersum inutiles estem proprietates, semper abscedente ususΥuctu: placuit certis modis extingiti usumfructum, &: ad proprietatem reuerti. Constitimur autem usu fiuctus non tantum in fundo, de aedibus, verum etiam inseruis, S tumentis. ω ceteris rebus: exceptis .. Giu . iis quae ipso usu consumuntur. Nam hae res neque naturali ratione . neque ciuili recipiunt usum ti D ctum. quo numero sum vinum, oleum, frumentum, vestimenta: qu bus proxinis est pecunia nun s l. rata. Namque ipso via assidua permutatione quodammodo extinguitur. Sed utilitatis causa senatus ε l. peti et censuit, posse etiam earum rerum viamstuctum constitui: ut tamen eo nomine heredi utiliter cauea- , Ita I tur. Itaque si pecuniae v suffructus legatus sit, ita datur legatario ut eius fiat:& legatarius satisdcther G ,- μι- di de tanta pecunia restituenda, ii morietur aut capite minuetur. Ceterae quoque res ita traduntur legatario, ut eius fiant: sed aestimatis his, satisdatur, ut si morietur, aut capite minuetur, tanta pecunia re- δε- .uti, stituatur,quanti hae suetint aestimatae. Ergo senatus non fecit quidem earum rerum usumnuatim nec si enim poterat sed per cautionem quas vitamstuctuineonstituit. Finitur autem ususfructus morte si u- - ctuaria inguabus capitis deminutionibus: maxima de media, de non utendos per modum AE tempus. quae omnia nostra statuit Constitutio. Item finitur ususfiuctu . si domino proprietatis abususructua-E tio cedatur nam cedendo extraneo,nihil agiti vel ex contrario, s fluctuarius proprietatem rei adqui- , a Fι - .serit 1 quae tes eonsolidatici appellatur Τ. Eo amplius eonstat si aedes incendio coniiumptae suerint, vel etiam terrae motu, vel vitio suo corruerint, extingui usum fructum, &ne aleae quidem usum ructum ν λ deberi Cum autem finitus fuerit usus fructus,reuertitur scilicet ad proprietatem,& ex eo tempore nu-
proprietatis dominus incipit plenam in re habere potestatem c
IlsDEM istis modis quibus usus ructus constituitu ciet iam nudus usis erinstitui solet lisdem ille illis modis finitur quibus de usus ructus desinit Minus autem scilicet iuris est in vici, quam in vii luctu.s namque is qui fundi nudum habet usum, nihil ulterius habere intellegitur, quam ut oleribus, ruina is, floribus, rno, stramentis,&lignis ad usum cottidianum utatur in eo quoque fundo hactetim L. mo. rari licet, ut neque domino fundi molestus sit, neque iis per quos opera rustiea sunt. impcdiluento. Σnec usitatis ius, quod habet, aut locare' aut vendere , aut gratis concedere potest : cum is qui vium. lsructum habet, potest haec omnia facere '. item is qui aedium usum trahet, hactenus ius liabere intel- 33 ια sui . legitur, ut ipse tantum habitet: nee hoe ius ad alium transferre potest. de vix receptum este videtur Et ut hospitem ei recipete liceat: sed eum uxore sua liberisque sitis, item libertis, nec non aliis liberis per- ,, sonis,quibus non minus quam seruis utitur, habitandi itis habet. Et conuenientei si ad mulieremvstis aedium pertineat cum marito ei liabitare licet. stertiis ad quem se ivsus pertinet, ipse tantummodo Σ. operis, atque ministerio eius uti potest: ad alium vero nullo modo ius suum transferre ei concessumo est Idem scilicet iuris est dein iumentis. Sed ii pecorum, veluti ovium, usus legatus sit, neque lacte,
33쪽
Ιns fit. D n. Iustiniani Lib. II.
,ἀώς- neque agnas, neque lana utetur Usuarius, quia eam 'fructu sunt. Plane ad stercoranssum agrum suum λ ,. pecoribus uti potest. Sed si cui habitatio legara, siue aliquo modo constituta sit, neque usus videtur, πινε neque ususfructus, sed quasi proprium aliquod ius: quam habitationem habentibus, propicr rerum ' utilitatem, secundum Marcelli sententiam, nostra decisione promulgata, permisimus non solum in ea iis , degere, sed etiamilis locate . Haec de seruitutibus, o usu fructu Λ: usu &habitatione dixisse suff- hereditate autem, & obligationibus suis locis proponemus. Exposuimus summatim qui bus modis iure Mntium res nobis adquirunturi modo videamus quibus modis, legitimo, de ciuili
Lania. VRE ciuili constitutum fuerat, ut qui hona fide ab eo qui dominus non erat cum crediderit eum more. De A dominum est e,rem emerit, ves cx donatione , aliave quatiis iusta causa acceperit: is eam rem, si mo--: , . bilis erat,anno ubique,si immobilis, biennio tantum in italico solo usucapiat, ne rerum dominia in lim, L. i. c. fi colocissent. Et cum hoc placitum erat, putantibus antiquioribus, dominis su scere ad inquirengas quo res ilias praefata tempora,nobis melior sententia sedit ne domini maturius suis rebus detrudentur,nem .iuis his, certo loco beneficium hoc concludatur.& ideo Constitutionem super hoc promulgauimus, qua cau- obuii g, tum est, ut res quidem mobiles, per triennium, immobiles vero per longi temporis posscstu,nem id, c.. ,' est, inter praeie ilics decennio', inter absentes viginti annis; usucapiantur. de his modis non solum in I g. iam p. Italia,sed in omni terra,quae nostro imperio gubernatur, dominia rerum, iusta causa possessionis prae-s o . ' cedent adquiramur. Sed aliquando etiam si maxime quis hona fiderem possederit, non tamen illi c.i usucapio ullo tempore procedit: veluti si quis liberum hominem, vel rem sacram, vel religiosam, vel seruum fugitiuum possideat. Furtiuae quoque res , de quae vi possessae sunt, nee si praedicto longo tem, pore bonasdem sellae fuerint,vsucapi' post uni. nam furtiuarum rerum, lex duodecim tabularum, Ee. lex Atintain lubent usucapionem: vi possessarum, lex lulia 6 Plautia. Quyd autem dictum est, furtiuarum,& vi possessarum rerum usucapionem per leges prohibitam esse,non eo pertinet, vi ne ipse fur, quive per vim pollidet,usucapere pollit nam his alia ratione usucapio non compssiit, quia scilicet ma-Σ. - la fide possident)sed ne ullus alius quamuis ab eis bona s de emerit, vel ex alia causa acceperit, v c Hiabs. DL picndi ius habeat. Vnde in rebus mobilibus non facile procedit, ut honae s dei posivisori usucapio
competat. Nam qui alienam rem vendit, vel ex alia causa tradit, furtum eius committit. Sed tamen id -- ς.1 . aliquando aliter se habet. nam si heres rem deiuncto commodatam, aut locatam, vel apud eum depositan existimans hereditariam ese, bonas de accipienti vendiderit, aut donauerit, aut dotis nominem a dederit: quin is, qui acceperit, usi capere possit, dubium non e quippe cum ea res in furti vitium non
ν. - . se ceciderit: cum utique heres, qui bona fide tamquam suam alienaverit, furtum non committit. Item sis, ad quem ancilla: vsiusfructus pertinet, partum suum elle credens vendiderit, aut donauerit,su μ'. ,Δ- tum non committi L furtum enim ii ne affectu surandi non committitur. Aliis quoque modis accidere potest,ut quis sine vitio furti, rem alienam ad aliquem transferat, decisciat ut a posse,ibre usucapiatur. Quod autem ad cas res quae solo continentur, expeditius procedit, ut quis loci vacantis poste so- ne in propter absentiam aut negligentiam domini aut quia sine siccessore decesserit, sine vi nancise Iia 9' tur: qui quamuis ipse mala fide possidet, quia intellegit se alienum sun dum occupasse, tamen si ath bo- η . . e. naiide accipienti tradiderit, poterit ei longa possessione 'res adquiri, quia neque firmuum, neque vi g-..t ph possessum acceperit. Abolita est enim quorundam veterum sententia, existimantium etiam sundi, lodia. thmν cive furtum' fieri. Et eorum' qui res soli possederint, principalibus Constitiitionibus prospicitur, ne cui hanga,&indubitata possessio auferri debeat. Aliquando etiam futtilia, vel vi possessa res usucapi potest, velutis in domini potestatem reuersa fuerit tunc enim vitio rei purgato', procedit cius usuc M- is se , pi .Res fisci nostri usucapi non potest, sed Papinianus seripsit, bonis vacantibus fisco nondum nut clati bonas te emptorem traditam sibi rem ex his bonis usurapere polle.& ita diuus pius, de diui Se-νώπα. - ,- uerus de Antoninus rescripserunt Nouissime sciendum est, rem talem esse debere, ut in se non habeat vitium,ut a bonae fidei emptore usucapi possit,uel qui ex alia iusta causa possidet. Error autem falsae cau- .p. se usucapionem non parit ': veluti si quis cum non emerit, emisse se existimans, postideat: vel cum ei
dondit una non fuerit quasi ex donatione possiciat. Diutina possessio, quae prode, se cceperat defuncto, ps Io.. de heredi Se bonorum possestari continuatur, licet ipse sciat praedium alienum. Quod si ille initium: 'LI, iustum non habuit, heredi de bonorum possessori, licet ignoranti poliesso non prodest. Quod nostra
,--ia A. Constitutio smiliter& in usucapionibus obserbari constituit, ut tempora continuentur. Inter vendi-ν - - ηι torem quoque de emptorem coniungi tempora diui Seuerus de Antoninus rescripserunt. Edicto diui Marci cauetur, eum quia fisco rem alienam emit, si post venditionem quinquennium P praeterie-ώa3m. - rit, poste dominum rei per exceptionem repellere. Constitutio autem ditiae memoriae Zenonis bene . . .. prospexit iis,qui a fisco per venditioncm,aut donationem, vel alium titulum aliquid accipiunt, ut ipsi ,.s ii, qui quidem securi' statim fiant,&victores existant,sueexperiam ut sue conueniantur. Aduersus autem
34쪽
Insti . D n. Iustiniani Lib. II. at
A saeratissimum aerarium usque ad quadriennium liceat intendere iis, qui prodoinsnio vel hypotia 'ἀca, earum rerum quae alienatae sunt, putauerint sibi quasdam competere actiones. Nostra autem diuina Constitutio quam nuper promulgauimus etiam de iis qui a nostra,vel venerabilis Augtistaed mo aliquid acceperint, haec statuit quae in fiscalibus alienationibus praefata Zenoniana Constitutioia
M Analion las. CAP. v I i. Eset & aliud genus adquisitionis ' donatio. Donationum autem duosunt genera: mortis causa. δύnon mortis causa. Mortis Musa donatio est,quae propter mortis fit sit spicionem .cum quis ita donat, , iaut siquid humanitus ei contigisset, haberet is qui accipit. sn autem superuixisset, is qui donauit, reci-
Π peret vel si eum donationis poenituis let aut prior decesserit is, cui donatum st. Hae mortis causa - nationes ad exemplum legatorum redactae sunt per omnia. nam cum prudentibus ambiguum fuerat utrum donationis, an legati instar eam obtinere oporteret, fle utriusque cauis quaedam habebat insi- -- α - gnia,& ath ad aliud genus eam retrahebant: a nobis constitutum est, ut per omnia fere legatis connii. meretur,de sic procedat,quemadmodum nostra constitutio eam formauit. Et in summa, mortis causa s. donatio est cum magis se quis velit habere, quam eum,cui donat: magisque cum cui donat, quam he- nia iaredem suuii. sede apud Homerum Telemachus donat Pira He'---
Aliae autem donationes sunt quae sine visa mortis cogitatione sunt. quas inter vivos appellamus: quae non omnino comparantur legatis. quae si fuerint perfectae. temere reuocari non possimi. perficiuntur fi autem,cum donator suam voluntatem scriptis, aut sine scriptis manifestaverit. Et ad exemplum rei ditionis, nostra Constitutio eas etiam in se habere necessitatem traditionis voluit': ut etiam ii non tr dantur habeant plenissimum&perfectum robur,& traditionis necessitas incumbat donatori Et cum s u AE
D retro principum ' dispositione, insinuari eas actis interuenientibus volebant, s maiores fuerant du- . I, centorum solidorum. Constitutio nostra eam quantitatem usque ad quingentos 7 solidos ampliauit, mori quam stare etiam sine institiatione statuit. sed&quasdam donationes inuenit, quae penitus instrux uitionem seri minime desiderant, sed in se plenissimam habent firmitatem. Alia insuper ' multa ad ube- γώ. 48 36ξ morem exitum donationum inuenimus t quae omnia ex nostris Constitutionibus, quassii per his ex- aposuimus, collegenda sunt. sciendum est tamen, quod A si pleni limae sint donationes, s tamen in--,
grati existant homines, in quos benescium collatum est, donatoribus per nostram Constitutionem 3 δε επιτ . Dcentiam prastauimus certis ex causis eas reuocare: nequi suas res in alios contulerunt, ab his quandam patiantur iniuriam, vel iacturam, secundum enumeratos in Constitutione nostra modos. Est de Ceia Micaliud genus inter vivos donationum quod veteribus quidem prudentibus penitus erat incognitum, E postea autem a iunioribus diuis Principibus introductum est quod ante nuptias vocabatur: & tacitam iam in se condicionem habebat ' ut tunc ratum esset, cum matrimonium fuerit insecurum. Ideoque ante nuptias appellabatur, quod ante matrimonium dissiciebatur, de numquam post nuptias celebratas talis donatio procedebat. sed ptimus quidem diutis lustinus pater noster, eum augeri dotes de post μ' o nuptias fuerat permissum, si quid tale eueniret etiam ante nuptias augeri donatior cinconstante matrimonio, sua Constitutione permisi. sed tamen nomen inconueniens remanebar, cum ante nuptias mqtudem voeabatur,post nuptias autem tale accipiebat incrementum. Sed nos plenissino sui tradere sanctiones eupientes de consequentia nomina rebus ese studentes constituimus, ut tales donationcs G - ρ non augeantur tantum Adde constante matrimonio initium accipiant: de non ante nuptias, sed pro-
pter nuptaas vocentur : de dotibus in hoc exequentur, ut quemadmodum dotes constante matrimo-- .F nio non solum augentur, sed etiam fiunt, ita Λἴ istae donationes. quae propter nuptias intro ductae sunt, non solum antecedant matrimonium, sed eo etiam contracho augeantur At constituantur. Erat olim de aluis modus ciuilis adquisitionis perius adcrescendi, quodestiale. Si communem seruum habens si aliquis cum Titio solum libertatem ei imposuit, vel vindi sta, vel testamento: eo casu pars eius amit. tebatur, 3e socio adcrescebat. Sed cum pellimum fuerat exemplo, At libertate senuim desudari. Λ ex ea humanioribus uidem dominis damnum inserti,seuerioribus autem dominis lucrum adcrescere, hoc quas initiata plenum, pio remedio per nostram Ctinstitutionem mederi necessarium du- , is furi, linus: dc inuenimus viam, perquam de manumissor, de suius eius. 5c qui libertatem accepit, nostro benescio stuantur, libertate cum etactu procedente scuius fauore de antiquos V legislatores multa , ἴ etiam contra communes regulas statuisse manifestum est &eo, qui eam imposuit, sum liberalitatis sG stabilitate gaudente de socio indemni conseruato, pretium* serui secundum p. rtem' 'dominio, quod 'ς ό
nos definiuimus,accipientc. bus Dei b.
35쪽
Instit. D n. Iustiniani Lib. II.
ACca D I T aliquando,ut qui dominus si, alienare' non possit.&contra, qui dominus non sit,
- Idilienandae iei potestatem habeat. Nam dotale praedium maritus inuita muliere perlegem Iuliam Iu -- prohibetur alienare,' quamuis ipsus sit dotis' causaei datum quod nos legem Iuliam corrigentes, in m. meliorem stilum dessurimus. Cum enim lex in soli 'tantummodo rebus loeum habebat , qine Italicae . . o fuerant: & alienationes inhibebat, quae inuita muliere fiebant, hypothecas autem earu rerum, etiam maia 34.a volente ea, utrique remedium imposuimus,ut & in eas res, quae in prouinciali solo posita sunt, interdi- G, . et alienatio, vel obligatio:S neutrum eorum, neq; consentientibus mulieribus proeedat, ne sexus . ... c. muliebris stagilitas in perniciem substantis earum conuerteretur Contra autem ereditor pignus ex pactione,qtramuis eius ea res non sit, alienare potest .Sed hoc forsian ideo videtur fieri, quod uolum
tale debitoris intellegitur pignus alienari, qui ab initio contractus pactus est. vlliceret creditori ni- s
mari Most gnus vendere, si pecunia non soluatur. Sed ne creditores ius stium persequi impedirentur, neque de- 'α bitores temere suarum terum dominium amittere videantur, nostra Constitutione consultum est, A paci doti s certus modus impostus est, per quem pignorum distractio possit procedere,cuius tenore utrique par-.bres ti creditorum de dcbitorum satis abuniaque prouisum est.Nunc admonendi semus,neque pupillum, --- neque pupillam,vllam rem sne tutoris auctoritate alienare posse. Ideoque si mutuam pecuniam sine tutoris auctoritate alicui dederit, non contrahit obligationem, quia pecuniam non facit accipientis. ideoque nummos vindicare possunt, scubi extem. Sed si nummi, quos mutuo minor dederit, ab
----- eo qui accepit bona fide consumpti sunt,condici ' possunt si mala fide, ad exhibendum de his agi p ... . ' test. At ex contrario omnes res pupillo & pupillae sine tutoris auctoritate recte dari' possunt. Ideoque . . r. OL s debitor pupillo soluat necesiaria ' est debitori tutoris auctoritas Uioquin non liberabitur. Sed hoc Ci .. ., i etiam euidentissima ratione statutum est in Constitutione quam ad Caesarienses 3Τ aduocatos ex stigia. st gestione Tribuniani viri eminentillimi quaestoris sacri palath nostri promulgauimus: qua dispositum ruiqua licere tutori vel curatori debatorem pupillarcin soluere, ut prius iudicialis sententias ne omni T. .. . damno celebrata hoc permittat. quo subsecuto si & iudex pronunclauerit, Se debitor soluerit, sequad. - tur huiusmodi solutionem plenissima securitas Sin autem aliter quam disposuimus solutio facta ista. ι fuerit, pecuniam autem caluam hiscat pupillus, aut ex ea locupletior sit,&actue eandem pecunia: --.--- summam petat, per exceptionem doli mali poterit '' submoueri. Quod si aut male consumpserit, aut furto amiserit: nihil proderit debitori doli mali exceptio, sed nihilominus damnabitur: quia temere,. . s. i. sine tutoris auctoritate, & non secundum nostram dispositionem soluetit. Sed ex diuerso pupilli, vesp pupillat soluere sine tutoris auctoritate non possunt: quia id quod soluunt,non fit accipientis: cum scia U. 1, .ci, licet nullius rei alienatio eis sine tutoris auctoritate concessa est M.
AD Qv i R. i T V R. nobis non solum per nosmetipsos, sed etiam per eos quos in potestate habemus: item per seruos, in quibus usui luctum habemus: item per homines liberos, Ac seruos alienos,
quos bona fide possidemus, de quibus singulis giligentius dispiciamus. Igitur liberi noliti utriusque
-- σὴ H sexus, quos in potestate habemus olim quidem quidquid ad eos peruenerat sexceptis videlicer c strensibus peculiis 3 hoc parentibus suis adquirebant sine ulla distinctione. & hoc ita parentum sebat. . . Visia ut esset eis licentia,quod per unum,uci unam corum adquisitum est,estu filio, ves extraneo donare, vel g. vendere vel quocumque modo voluerant, adplicare. Quod nobis inhumanum vis uni est: & gcnerali, ,...u Constitutione emissa, de liberis pepercimus & patribus cubitum' reseruauimus. Sancitum eteniin ao D . nobis est ut si quid ex re patris ci obueniat, hoc secundum antiquam obseruationem totum' parenti . . . , . adquirat. Quae enim inuidia est, quod ex patris occasione prosectum est'. hoc ad cum reuerti 3 Quod ρομ έ - autem ex alia causa sibi filiusninitias adquisiuit': huius vlumfructum patri quidem adquirat, dominium autem apud eum remaneat in equod ei suis laboribus, vel prospera fortuna secessit hoc ad alium di perueniens luctuosum ei procedat. Hoc quoque a nobis dispositum in ea specie, ubi parens e τοῦ ω . mancipando liberum ex rebus, quae adquisitionem effugiunt, sibi tertiam parte retinere, si voluerat, licentiam ex anterioribus Constitutionibus habebat, quasi pto pretio quodammodo emancipati υ ---M nis: & inhumanum quid flam accidebat, ut filius rerum suarum ex hac emancipatione dominio pro p. πυ-- parte tertia defrudetur. & quod honoris' et ex emiaipatione additum est, quod i iuris effectus est, Διι--- Loc per rerum deminutionem 3ecrescat Ideoque statuimus ut parens prot cretia eorum bonoru parte zz. domin .quam retinere poterat,dimidiam non domini) rerum, sed usus fructus retineat. ita etenim res - - ,-- intactae apud filium remanehunt, M pater ampliore sumina fruatur, pro tertia' dimidia potiturus.
36쪽
Instit. D n. Ius finiani Lib. I I
A Item nobis adquiritur quod serui nostri ex traditione nanciscuntur: sue quid stipulentur . vel ex qua- . LI. Lilibet alia causa adquirant. Hoc enim nobis 3 ignorantibus 5 inuitis obuenit. ipse enim seruus, qui in potestate alterius est, nihil suum habere potet t. Sed si here; institutius sit, non alias nis nostro iussu he- .i=nhi scissitatem adire porcst Eesi nobis iubentibus adierit. nobis heredita adquiritur, perinde ac si nos ipsi sheredes instituti essemus. Et conuenienter scilicet nobis legatum per eos adquiritur. Non solum autem proprietas per eos quos in potestate habemus nobis adquiritur,sed etiam possessio. Cuiuscumque De Miti. 4e enim rei posse inonem adepti fuerint: id nos possidere videmur. Vnde etiam per eos usucapio, vel lon- si temporis possessio nobis accedit. De iis autem seruis in quibus tantum v sum fructum habcinus, ita I, a placui. : ut quidqui3 ex re nostra, vel ex operibus suis adquirant, id nobis adiciatur. quod vero extra eas x icauias persecuti sunt, id ad dominum proprietatis pertineat. Itaque sis seruus heres institutus sit. le-B garumve quid ei, aut donatum fuerit, non Mufructuario, sed domino proprietatis adquiritur. Idem M. Meriplacet&de eo, quia nobis bona fide possidetur siue is liber si, siue alienui seruus '. Ouod enim placuit devso fructuatio, idem placet de de bona fide possetare. Itaque quod extra istas duas causas adquiritur.id vel ad ipsum pertinet si liber est.vel ad dominum,si seruus est. Sed bonae fidei posses r cum 'I .
v id erit seruum s quia eo modo dominus st) ex omnibus causis per cum libi adquirere potest. Fru- μω;---ctuaritis vero vive crc non potcst: priinum quia non possidet ' ,sed habet ius utendi fruendi: Ae itisse quia scit seritum alienum esse.Non solum autem proprietas per eos seruos, in quibus vlumfiuctum habemus, vel quos bonas de possidemus aut per liberam personam quae bonas de nobis seruit, nobis ad- - , uiritur: sed etiam possettio. Loquimur autem in vitiusque peribna secundum difffinitionem, quam proxime exposuimus, id est, squam possessionem ex re nostra vel ex suis operibus adepti fuerint. Lx H C his itaque apparet per liberos homines, quos neque nostro lim subiectos habemus, neque bona fide possideinus ritem per alienos seruos in quibus neque usum fructum habemus, nequc possessionem iu- a ,.. stam, nulla ex caula nobis *dquiri posse Et hoc est, quod dicitur, per extra sicam personam nihil adquiri pollet excepto eo quod per liberam personam veluti per procuratorem , placet non solum scicn- ρο- .ma tibus sedit ignotantibus nobis adquiri possessionem 3, secundum diui Seueri Constitutionem 1: a per hanc possessionem etiam dominium, si dominus suit: qui tradidit: vel vi capionem 7,aut longi
temporiς praeseriptionem si dominus non sit. Hactenus tantisper adi nonia pusuillait, quemadmodum singulat res nobis adquirantur. nam legatorum ius quo de ipso iure singulae res nobis adquiruntur: item sideseommictbriam ubi singulae res nobis relinquuntur opportunitas inferiore loco referemus. Vi- ---j.M.
deamus itaque nunc quibus modis per uniuerstatem res adquiruntur. Si cui ergo heredes facti s mus. ID sitie cuius bonorum possessonem petierimus vel ii quem adrogauerimus, vel si cuius bona libertatum l. conseruandamin cauci nobis addicta suerint: eius res omnes ad nos transeunt. Ac prius de heredit, e. Desitur. tibus dispiciamus, quarum duplex cotiditio est nam vel ex testainent, , vel ab intestato ad nos pertionent. Et prius est ut de his dispiciamus, quae ex testamento nobis obueniunt. qua in re necellarium est , ε li Mitio
initium de ordinanda testamentis exponere. :
TΞs TAMEN TvM ex eo appellatur, quod testatio mentis est. Sed ut nihil antiquitatis penitus
ignoretur: sciendum cst Ohm quidem duo geneta testamentorum in usu ille: quorum altero in Ε pace de in otio utebantur,quod calatis comitiis appellabat altero cum in prasum exituti essent',quod procinctum dicebatur'. Acce it deinde tertium gentis testamentorum, quod dicebatur per aes &lia ista Lia Abram: scilicet quod per emancipationem id est imaginariam quandam venditionem agebauir, qui bque testibus&hbri pende Τ, ciuibus Romanis puberibus praesensibus, a co qui familiae emptor dice- . . batur. Sed illa quidem priora duo genera testamentorum ex vet cribus temporibus in delucitidia senem abierunt. quod vero per aes & libram sebat, licet diutius perina uit, attamen partim S: hoe in usu esse desiit. Sed praedicta quidem nomina testamentorum ad ius ciuile reserebantur. postea vero ex -- edicto praetoris forma alia faciendotum testamentorum introducta est. lure enim honorarici nulla emancipatio desiderabatur: sed septem testium signa susticiebant, cuin iure ciuili signa testium ntinerant necessaria. Sed cum putilatim tam ex usu hominum, quam ex Constitutionum emendationi. F bus ecepit in unam consonantiam ius ciuile & praetorium iung): co stitutum est, ut uno eodemque 2 -- 1. tempore, quod ius ciuile quodammodo exigebat, septem testibus adhibitis,-subscriptione testium, 'a -- -- quod ex Constitutionibus inuentum est, β ex edicti praetoris lignacula testamentis imponerentur, ,..i s savi hoc ius tripertitum esse videatur, ut testes quidem S eorum pr.esentia vitoc 'ntextu testamenti celebrandi gratia, a iure ciuili descen/ant: subscriptiones autem testatoris de testium,ex sacrarum comstitutionum obseruatione adhibeantur: signacula autem&testium numerus ex edicto praetoris. Sed -ώ his omnibus a nostra Constitutione ' propter testamentoriani in cruditatem ut nulla fraus adhibeatur, o hoc additum est: vi permanum testatoris vel testium nomen hered is exprimatur, & o innia secundum , h.
illius Constitutionis tenorem procedant. Possunt autem omnes testes& vno anulosgnare testas nen. - ... -
tum . quid enim si septem anuli una sculptura fuerine, secundum quod Pomponio vissim est 3 sed
37쪽
Instit. D n. Iustiniani Lib. II.
de alieno quoque anulo licet signare. Testes autem adhiberi possunt ij, eum quibus testamenti factio Α, .... est. Sed neque mulier,neque impubes, neque seruus, neque suriolus neque mutus, neque surdus, nec O --.vi cui bonis interdictum est': neque ij quos leges iubent improbos intestabilesque esse, possuntan num ro testium adhibeti. Sed cum aliquis ex testibus testamenti quidem faciendi tempore liber existim a batur, postea vero seruus apparuit: tam diuus Hadrianus Catonio vero, quam postea diui Seuerus de si Antoninus rescripserunt, iubuenire se ex sua liberalitate testamento, ut sic habeatur, at s vi oportet
oia factum esset: cum eo tempore,quo testamentum signaretur omnium colensu hie testis liberorum Io-- cosuerit.neque quisquam esset,qui status ea quae ilionem inouillet '. Pater. nec non is, qui in potestate eius est, item duo fratres, qui in eiusdem patris potestate sum, utrique testes in uno testamento fietii.miluti. C. possunt: quia nihil nocet ex una domo plures testes alieno negotio adhiberi. In testibus autem non de
- i et esse qui in potestate restatoris est. Scd& si filivssimilias de eastrensi meulio post ' missionem f, h
. . ciat tectametum: nec pater eius recte adhibetur testis nee is qui in potestate eiusdem patris est. repro- νε σε batum est ' enim in ea te domesticum testi inonium. Sed neque heres scriptus, Iamue is qui in potui . . is, state eius est nequc pater eius qui eum habet in potestate, neque fratres, qui in eiusdem natris notest te sunt, testes adhiberi postum . quia hoc totum negotium, quod agitur testamenti Ordinandi gratia, creditur hodie ' inter testatorem Ae heredent agi. Lidet enim totum ius tale conturhytum fuerat, de j, veteres 'quidem familiaremptorem,&ecis, qui per potestatem ei coadunati fuerant, testimoniis r . pellebant: hetcdi,& iis, qui per potestarem ci coniuncti fuerant, concedebant testimonia in testamen .. tis praestare, licet h qui id permittebant,hoc iure minime abuti eos debere suadebant: tamen nos can- ο dem obseruationem corrigentes & quod ab illis suasum est in legis necessitatem transferentes, adimitationem pristini familiae emptoris, merito nec heredi, qui imaginem vetustissimi familiae emptoris e buner,nec aliis pcrsonis, quae ei, ut dictum est coniuncta sint licentiam concedimus',sibi quodam- Δ. - modo testimonia praestare. rileoque nec eiusmodi veteres Constitutiones nostro Codici inseri permum in ι--- sinus. Legatariis autem de sdeicommissariis, quia non iuris ''successores sunt, de aliis personis quae eis coniuncta sunt testimonium non denegauimus: imo in quagam nostra Constitutione , 5e hoc specia-ι. .. . . e taliter concesssimus multo magis iis, qui in eorum potestate sunt, vel qui eos habent in potestate, hi iusmodi licentiam damus. Nihil autem interest testamentium in tabulis, an in chartis, membranisve, vel in alia materia f.u. Sed de vii uini et tamentum pluribus codicibus conficere quis potest, secun- e Wr es diim obtinentem tamen obseruationem omnibus factis. quod interdum etiam necessarium est: velutis quis nauigatulus es cuin serre, de domi relinquere iudiciorum suorum contestationem velit, velli propter alias innumerabiles causas, qlix humanis necessitatibus imminent. Sed haec quidem de test, o A. - mentis, qua inscriptis conficiuntur. ii quis autem sine scriptis voluerit ordinare iure ciuili testamem μὰ -- tum, septem testibus adhibitis, de sua voluntate eoram eis nuncupata, sciat hoc perfectissimum test 'a mentura iure ciuili,firmumque 'r constitutum. . I De miluari Iesumenta. CAP. x r.
I VpRΑ dicta diligens obseruatio ' in ordinandis testamentis , militibus propter nimiam imperi- .c; oti tiam , Constitutionibus principalibus remisia est. Nam quamuis ij neque legitimum numerum .i . i , , testium adhibuerint, neque aliam testamentorum solemnitatem cibseruauerint: recte nihilominus
....,- testantur,vigesicet cum in expeditionibus ' occupati sunt. quod metito nostra Constitutio introdu- nti xit Quoquo enim modo voluntas eius suprema inueniatur, sue scripta, siue sine scriptura: valet test mentum ex voluntate eius. illis autem temporibus, per quae citra expeditionum necessitateni in aliis x Me . ,α locis, vel suis aedibus' degunt: minime ad vindicandum tale priuilegium adiuuantur. sed testari quidem,& si fili)familiarum sunt, propter militiam conceduntur: iure tamen communi eadem obserua- . - - tione 5 in eorum testamentis adhibenda quam de in testamentis paganorum proxime expositimus. plane de testam iri militum ditius Traianus Statilio seuero ita rescripsit. Id priuilegium quod mili- ,-- tantibus datum est, ut quoquo modo facta ab iis testamenta rata snt: se intellegi debet,ut utique prius -- - constate debeat, testamentum factum este quod&sne scriptura a non militantibus quoque seri po-ῖ --, test. Is ergo miles,de cuius bonis apud te quaeritur, si couocatis ad hoc hominibus ut voluntatem suam
s N. . D testaretur, ita locutus est, vi declararet, quem vellet sibi heredem esse, a cui libertatem tribuere: potest videri sine scripto hoc modo esse testatus.& voluntas eius rata habenda est.Ceterum si ut plorum-- - siti que termonibus seri selet dixit licui. Ego te heredem facio,aut bona mea tibi relinquo ), non oportet thoc protestamento obseruari. Nec ullorum magis interest, quam ipsorum quibus id priuilegium d siti que termonibus seri selet dixit licui. Ego te heredem facio aut bona mea tibi relinquhoc pro testamento obseruari. Nec ullorum magis interest, quam ipsi una quibus id. ι,- - ω, Ium cst,eiusmodi exemplum non admitti . alioquin non diis culter post mortem alicuius militis testes existerent, quia1srmarent se audisse dicenteni aliquem, relinquere se bona, cui visum si, Si per hoc - , , vera iudicia subuerterentur. Quinimo de mutus & surdus miles testamentum facere potest. Sed ha-ο -- . ctenus hoc illis a principalibus Constitutionibus conceditur, quatenus militant A in castris degunt. post missonem vero veterani, vel extra castra, si faciant adhue militantes testamentum, communi. . -- Omnium ciuium manorum iure facere debent. Et quod in eastris secerint trestamentum,non com-
38쪽
' multi iure sed quomodo voluerint: post missionem intra annum' tantum valebit. Quid ergo li inita . annum decesserit. condicio autem heredi adscripta post annum extiterit Z an quasi militis testamentum valeat placet valere quali militis . Sed & ii quis ante militiam non iure fecit teli aene iuum, S ri,s , iri miles faetias, in expeditione degens resgnauit illud de quaeda in adiecit, sue detraxi t. ves alias mani- Σιἰ sella est militis voluntas hoc valere volentis e dicendum est valete hoc testamentum, quali ex noua militis voluntate. Denique de si in adrogationem datus fuerit miles, vel hi ius familias emancipatus est: -- - . testamen cum eius quas ex noua militis voluntate valet. nee videtur capitis deminutione irritum fieri. Selendum tamen est quod ad exemplam castrensis peculii', tam anteriores leges, quam principales i. ., Constiti Diones quibusdam quasi ea strensia dederunt peculia. δ quorum quibusdam permissum erat etiam in i testate degentibus testari: quod nostra Constitutio latius extendens permisit omnibus in B his tantummodo peculiis testari quidem. sed iure communi. Cuius Constitutionis tenore peti pecto, Elicentia est nihil ecitum quae ad praef.itum ius pertinent,ignorare. ,
T .ibus non estpermissem facere esura extum. C A P. xi I.
NO N tamen Omnibus licet facere testamentum. Statim enim ij qui alieno iuri subiecti sunt, tella, menti faciendi ius non habent: adeo quidem vi quamuis parentes eis permiserint, nihilomagis et g μ' iure testari possint : exceptis iis quos antea enimaeraitimus 5 praecipue militibus, qui in potestate parenturn sunt,quibus de eo quod in castris adquisierunt permisium est ex Consi tutionibus principum testimentum facere.Quod quidem ius initio tantum malitantibus dat uinca tam exauctoritate ' Dic ut Augusti,quam Neruae nec non optimi imperatoris Traiani: postea vero subscriptione Diui Hadriaa, ni, etiam dimissis militia id est .veteranis concessum est '. itaque si quod fecerini de castrensi peculio τ' /'
testam eiu uin pertinebit hoc ad eum,quem heredem reliquerint. Si vero iniectati decesserint, nullis His His liberis vel fratribus superstitibus, ad parentes eorum iure communi pertinebit Ex hoc intellegere posianus, quod in castris adquisierit miles, qui in potestate palli, est. nequc ipsum patrem adimere c. post neque patris creditorcs. ad vendere vel aliter inquietare neque patre mortuo cum fratribus commune esse: sed scilicet proprium eius esse . qui id in castris adquisierit: quamquam iure ciuili , omniumqui in potcsta e parentum sunt, peculia perinde in bonis parentum computantur, ae si ier. 6μ iis uorum peculia in bonis dominorum munerantur : exceptis videlicet iis,quae ex saetis Constitutionibus,&praecipuen stris propter diuersas Causas non adquiruntur. Praeter hos igitur, qui castrense vel 'D quas castu se habent, siquis alius si iussamilias testimentum secerit, inutile est, licet suae potestatis factus deeesserit ' praeterea testamentum facere non postunt impuberes: quia nullum eorum animi iudicium est Item surios: quia mente carenti nec ad rem pertinet, s impubes, postea pubes: aut ι 'furiosus postea compos mentis factus erit & decesserit. Furios autem si per id tempus fecerint test o z. mentum quo furor eorum intermissus est.iure restati esse videntur,certe eo quod ante furorem fece- - - πνrint testamento valente. Nam neque testamentare cie facta, neque ullum aliud negotium 3' recteta: Ggestum, postea furor interueniens perimit. Item prodigus cui bonorum suorum administratio inter- - - Λώdicta est testamentum facere non potest ': sed id quod ante secerit, quam interdictio suorum bon etrum ei sat, ratum est. Item surdus A mutus non sempet testamentum facere possunt. Vtique autem tari s. de eo si rudo loquimur, qui omnino non exavdit, non qui tarde exaugit. nam & mutus is intellegitur, qui loqui nihil potest non qui talia loquitur.sepe autem etiam literati & eruditi bomines Variis causis δεί - .E ' de audiendi & loquendi facultatem amittunt. Vnde nostra Constitutio etiam his subuenit, ut certis casibus de modis seeundum normam eius pollini testari, aliaque facere quae cis permissa sunt. scd si . - . quis post testamentum factum,aduersa valetudine,aut quolibet alio casu mutus aut suidus esse coepe- ω flori tiratum nihilominus eius permanet testamentum. Caecus autem non potest facere testamentum, nisi per ' obseruationem quam lex diui Iustini patris meiantroduxit. Eius qui apud hostes est, testa- o lis mentum, quod ibi iacit non valet,quamuis redieriti sed quod dum in cntitate fuerat, fecit: siue rcdictitvalet tute postlimin i siue illic decesserit, valet ex lege Cornelia. - I.
De exheredatione lier um. C A p. X m.
NON tamen ut omnimodo valeat testamentum sussieit haec obseriratio, quam supra exposuimus sed qui filium in potestate habet curare debet, ut eum heredem instituat vel exheredem eum no . --ri, minatim ' faciat. alioquin si eum silentio praeterierit inutiliter testab: nit adeo quidem vi&si vivo pa- - ire filius motivus iit,nemo heres ex eo testamento existere possit, quia ilicet ab initio non constite. x et praestabatur. sed nee nominatim eas perscinas ea heredare parentibus necesse erat, sed licebat inter ceteros hoc facere. Nominatim autem quis exitele dari videtur, siue ita exheredetur, Titius illius
39쪽
Instit. Dii. Iustiniani Lib . II.
meus exheres esto, siue ita situs meus exheres esto, non adiecto proprio nomine. scilieet s aliut fili 3 4 non exiet. Postumi quoque liberi vel heredes institui debent vel exheredari. Et in eo par omnium condacio est, quod α filio postumo de quolibet ex ceteris liberis, siue feminini sexus siue masculini,
- md F. praeterito: valet quidem teli ametitu ed postea adgnatione postumi siue postumae rumpitur, de ear ratione tutum natirmatur ideoque ii mulier ex qua polluinus,aut postuma sperabatur, abortum fece VPI E R rit: nihili impedimento est scriptis heredibus ad nereditatem adeundam. Sed seminini quidem sexus postumae vel nominatim, vel inter ceteros exheredari sblcbant: dum tamen si inter ceteros exhere,. .s--. dentur, aliquid eri legetur, ne videantur praeteritae esse per oblivionem. Masculos vero postumos, id
, cst, filium, α deinceps. placuit non aliter recte exheredari nisi nominatim exheredentur, hoc scilicet , T. .L modo,quicumqtie mihi illius genatus fuerit, exheres esto Postumorum autem loco sunt dr hi, qui in sui heredis loco succedendo,quali adgnascendo fiunt parentibus sui heredes. ut ecces qui, filium α , ,e - cx eo nepotem neptemve in potestate habeat: quia filius gradu praecedit: is solus iura sui heredis ha-ι- bet,quantitis nepos quoque dc neptis ex eo in eadem potestate sint. Sed si illius eius vivo eo moriatur, aut qualibet Garatione exeat de potestate eius, incipit nepos neptiise in eius loco succedere, & eo
, , M. . . . modo iura i a ruria heredum quali adgnatione nanciscuntur. Ne ergo eo modo rumpatur eius testa-
E tiuntum: sicut ipsum illium vel heredem instituere .vel nominatim exheredare debet testator,ne non peri . iure faciat testamentum : ita di nepotein neptemve ex silio neeesse est ei vel heredem instituere, vel - . V - exheredate me forte eo vivo filio mortuo succedendo in locum eius nepos, neptisve quasi adgnatione' rumpat testamentum. Idque lege Iulia Vellea prouisum est, in quas mul' es heredationis modus ad , -- ια similiuidinem pia iuniorum demonstratur. Emancipatos liberos iureeiuiti neque heredes instituere
2- nequee, Hinnino :ccile est: quia non sunt sui heredes. Sed praetor omnes tam feminini sexus quam C, ciri masculini is heredes non instituantur, exheredari iubet: virilis sexus nominatim, seminini vero' de a me: ceteros: quia sine tu oheredes instituti fuerint, neque ita ut diximus, exheredati, promittit cis , e 2 ιι praee r contra tabulas testamenti boni rum pollertionem. Adoptiui liberi quamdiu sunt in potestater . . to γ paeris adoptiui eiusdem iuris habentur,cuius sinit iustis nuptiis quaesti itaque heredes instituendi,vel Ita exhei edanditum secundum eaque de natu talibus expolirimus. Emaneipati verbapatre adoptiuo ne que iure ciuili neque quod ad edictiam praeroris attinet,inter liberos numerantur. Qua ratioue accidit
ut ex diuerso quod ad naturalem patentem attinet quamdiu qui gem sunt in adoptiua familia, extra-
... Miso neorumn l. aero habeantur ut eos neque heredes instituere, neque exheredare necesse sit. cum verb
ia et: Micipati sa inta adoptiuo patre tunc incipiant in ea causa esse,in qua futuri essent, s ab ipso na tua ali patre curancipati fuaslent. Sed lire quidem vetustas introducebat: nostra verb Constitutioin- D-. . . . a ter masculos& feminas in hoe iure nihil interesse existimans: quia utraque persona in hominum procreatione ' timiliter naturae of scio fungitur, & lege antiqua duodecim tabularum omnes similitero fisia .. ad succellionem ab intestato vocabantur, quod & praetores postea secuti esse videntur: ideo simplex ac lini ille ius 8c in filiis de in filiabus & in ceteris descendentibus per virilem sexum y personis, non solum natis , sed etiam postumis, introduxit ut omnes siue sui. sue emanet pati sunt, vel heredes institu- antur,vel nominatam exheredentur: de eundem habeant essectum circa testamenta parentiu suorum infirmanda. 5: hereditatem auferendam, quem si ii sui vel emanet pati habent, suetem nati fiat, siuera ι---- adhue in utero conitituti. postea nati sint Circa adoptiuos autem filios certam induximus diuisionem. sine nostra Constitutione, quam super adoptiuis tulimus,continetiar. Sed s in expeditione occupatus
mst .... - . miles testamentum faciat de liberos suos iam natos vel postumos nominatim non exheredauerit, sed E ι- ,- lycntio praeterierit,non ignorans an habeat liberos: flentium eius pro exheredatione nominatim fa-- DI a valere, Constitutionabus principum cautum est Mater, vel avus maternus necesse non habent liberos sucis aut heredes instituere aut exheredare, sed possunt eos omittere. nam silentium matris Lautaui materni, &. ceterorum per matrem ascendemium tantum facit quantum exheredatio patris. Neat s - enim matri filium filiamve, neque alio materno nepotem, neptemve ex filia, si eum, eam ve heredem Mania non instituat, exheredate necesse est: sue de iure ciuili quaeramus. liue de edicto praetoris,quo praetor praeteritis libetis contra tabulas honorum possessionem promittit: sed aliud eis a Uniculuna seruatur,
quod pacio post vobis maius estum set.
D sere Asia,fluenta. C A P. XIIII. instituere licebat. hodie vero etiam sine libertate ex nostra Constitutione heredes eos insti- tuere permissu in est. Quod non per innovationem induximus Ad quoniam aequius erat. de Atilicino placuit se Paulus sitis Ibtis quos iam ad Massurium Sabinu quam ad Plautium scripst,refert. Proprius .. , autem ieruus etiam is intellcgitur, in quo nudam proprietatem testator habet, alio usum fructum ha - - - , Eeme. F il tamen casus in quo nec cum libertate utiliter seruus a domina heres instituitur, ut Constitu - A. tione diuonam seuoi dc Antonini cauetur cuius verba hac fiant.Seruum adulterio maculatum',non iure testamento manumissum ante sententiam ab ea muliere videri, quae rea suerat eiusdem criminis G2 g postulata rationi scit. Quare sequitur,ut in eunde a domina collata institutio, nullius momenti trabe μι . - tur. Alienus seruus etiam is intellegitur in quo usumfructum testator habet. Seruus autem a domino. suo herea quidem in eadem causamanserit, fit ex testimeato liber, heresque necessarius.
HER Enrs instituere permissum est tam liberos homines quam seruos: It tam proprios, quam venos proprio, autem olim quidem secundum plurium sententias non aliter, quam cum liber
40쪽
Instit. D n. Iustiniani Lib. I l.
8 si veto a vivo testatore manumissis suetit suo arbitrio adite hereditatem potest: quia non lit necessarius , m utrumque ex domini restamento non consequitur. Quod si alienatus fuerit iussu nould mini adire hereditatem debet, & ea ratione per eum dominus si heres'. nam ipse alienatus neque liber neque here 'esse potest, etiam si cum libertate heres institutus fuerit. destitisse enim a liberi us . datione videtur dominus qui eum alienavit . Alienus quoque seruus heres institutus , si in eadem cau- '
m,aut post mortem cius antequam adeat debet iussu timui domini adire. At limanumIlius est vivo te statore, vel mortuo, cquam adeat suo arbitrio adire hereditatem potest. seruus autem alienus post domini mortem' recte heres instituituti quia Ze cum hereditariis seruis est testamenti factio. Non- - . mis δε- dum enim adita hereditas, personae vicem sustinet, non heredis futuri' sed de iactit eum etiarn cius, qui in utero est semus ' te, heres instituitur. seruus plurium eum quibus testamenti factio est, ab ε' extranea institutus heres, unieuique dominorum, cuius iussu adierit, pro portione Aominii aduin thereditatem. Et unum hominem ci plures in infinitum quot quis velit heredes facere licet. Hereditas z. --L plerumque diuiditur in duodeeimvnciasu, quae assis appellatione continentur. Habent autem α hae partcs propria nomina ab unei avsque ad alsem,ut puta haec, uncia. sextans quadrans triens,llidicvnx. TI .; semis septunx, bes,dodrans,dextans, deunxias. Noautem utique semper duodecim uncias An or emeis tet . nam tot unciae assem essiciunt. quot testator volueriti At si unum tantum quis ex semine verbi gra
tia heredem seripserit, totus as in semisse erit '. Neque enim idem ex parte aestariis,& ex parte intesta- ν itus decedere potest: nisi sit miles cuius sola volunta, in testando spectatur. Et e contrario potest quis inquanta unque voluerit, plurimas uncias suam hereditatem diuidere Si plures instituantur: ita demu ri Lis is, C partium distributici necessaria est, si nolit testator eos ex aequis partibus heredes esse. Satis enim constat,nullis partibus nominatis, ex aequis partibus eos heredes esse. Partibus autem in quorundam per- - -- sonis expressis, i quis alius sine parte nominatus erit, si quidem aliqua pars asti deerit, ex ea parte heres fit. Et si plures sine parte scripti sunt, omnes in eandem partem concurrent. Si vero totus as completus sit, in dimidiam partem vocantur 1 de ille vel illi omnes in alteram dimidiam. Nec interest primus an is, . . meinus, an nouissimus sine parte heres scriptus sit ea enim pars data intellegitur, quae vacat. Videamus. si pars aliqua vacet nee tamen quisquam sine parte sit heres institutus quidiumst. Veluti sites a. . . ...
ex quartis partibus heredes scripti simi. Et constat vacantem partem singulis tacite pro hereditaria parte accedere: de perinia haberi, ae si ex tertiis partibus heredes seripti essent Mex diuersos plures , , , in pallio nihil snt tacite singulis decrescere ut si verbi gratia, quatuor ex tertiis partibus heredes serio ID pti sint perinde habeantur aes unusquisque ex quarta parte scriptus fuisset. Et s plures unciat quam duodecim distributae snt, is quisne parte institutus est, quod dupondio deest, habebit. Idemque erit -- nos dupondius expletus sit. quae omnes partes agas tempostea reuocantur, quamuis snt plurium uncia- 'π' arum. Heres pute Ae sub eondicione institui potest: ex certo tempore' aut ad certum tempus non potest: veluti post quinquennium quam moriar vel ex calendis illis vel usque ad calendas illas heres esto. Denique diem adieetiam haberi pro superiem, placet: Λ perinde esse ac si pure heres institutusefici. Impossibilis condicio ' in institutionibus&legatis, in nec non s dei commissis at libertatibus, pro non -- scripta hahetur . Si plures eondieiones institutioni adscriptae sunt: si quidem coniunctiin ut puta sit, talud de illud factum erit: omnibus parendum est. Si separatim 1 velutis illud aut illud factum eriti cuili- Ρ het ' obtemperare satis est. Ii quos nunquam testator vidit, heredes institui possunt: veluti si fratris fi-Ε lios perem' ' natos ignorans qui essent heredes instituerit. ignorantia enim testantis inutilem instituia ιιρ -- tionem non facit.
PO τε set autem quis in testa clito suo' plures gradus heredum facere, xt puta, si ille lic res non erit, . o hille heres esto. N deinceps, in quantum vclit testator substituere potest de nouissimo loco in subs- M- - - dium vel seruum necessarium heredem instituere Et plurex in unius locum' possunt substitui vel unus in plurium, vel singuli singulis vel initicem ipsi, qui heredes instituti sunt. Et si ex disparibus partibus mina . heredes scriptosidi ieem substituerit, Ne nullam mentione: si in substitutione partium habuerit,eas vi. detur in substitutione partes dedisse quas in institutione expressit.& ita diuus Pius rescripsit. Sed si ita, νώ ri 1νR,F stituto heredi de eoheredi suo substituto dato, alius substitulus tueriti diui Seuerus de Antoninus sine et . Aisttractione rescripserunt ad utramque partem substitutum admitti. Si seruum alienum quis patrem-samilias arbitratus heredem seripserit, & si heres non esset, Maevium ei substituerit, isque seruus iussu -ν-- domini ' adierit hereditatem . Mauius in partem admittitur.illa enim verba si heres non erit, in eo quidem quem alieno iuri subiectum esse testator stit. se accipiuntur: si neque ipse heres crit, neque alium Διιπιπρο- heredem effecerit in eo vero quem patremfamilias esse arbitratur, illud signiscant si hereditatem sibi, r. . . . 'ciue cuius iuri postea subiectus esse crepetit, non adqui serit. Ido Tiberius Caesar an persona Paci he- γ. s. iiii serui sui constituit. . . 'μ